 |
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
Alm. Amiden (f), Fr. Amides, İng. Amides Genel formülü: olan bileşikler sınıfı. Asitlerdeki (OH) yerine bir NH2 (amin) grubunun girmesiyle meydana gelirler. Açil grubuna:
amin grubunun girmesiyle organik amitler elde edilir.
grubuna amido denir. Karboksilli asitlerin amonyum tuzlarının kurukuruya ısıtılması ile, nitrillerin kısmi hidrolizi ile, asid klorür veya asid anhidritlere amonyak veya amonyum karbonatın etkisiyle veya esterlerin amonyak ile ısıtılmasıyla amitler elde edilir. Formamit hariç bütün amitler erime noktaları düşük olan kristalize katılardır. Amitler, kimyasal olarak kararlı zayıf asittirler. Suda, alkolde veya hidroksil grubu bulunduran diğer çözücülerde genellikle çözünürler. Amitler alkali veya asitlerle kaynatıldıkları zaman kolayca hidroliz olarak asid ve amonyağa dönüşürler. Nitrit (nitröz) asidi ile amitler aşağıdaki gibi bozunma reaksiyonu verir: R-CONH2 + ONOH ® R-COOH + N2+H2O Formamit (HCO.NH2) oda sıcaklığında yağımsı bir sıvı olup suda kolayca çözünür, kısmi bozunma ile yaklaşık 210 derecede kaynar. Asetamit, beyaz, nem çekici kristal yapıda bir katı olup, 82 - 83 derecede erir ve 222 derecede kaynar. Genellikle amonyum asetatın destilasyonu ile elde edilir. En çok kullanılan amittir. Alkolleri denature etmede (içilmeyecek hale getirmede), suyun çözme kabiliyetini geliştirmede ve bir çok anorganik reaksiyonda ortam olarak (erimiş halde) kullanılır. Poliamitler, naylonlar gibi uzun zincirli moleküllerdir. Bir polimer zincirde belli aralıklarla amit grubu:
şeklinde bulunur. Bazı sulfonik asitlerin amitleri veya bunların türevleri tıpta çok önemlidir. Bunlara sülfa ilaçları denir. Sulfanil amit bu ilaçların ilki olup çok geniş çapta kullanılmaktadır. İlaç dışındaki sulfonik asidlerin amidleri karboksilli asitlerin amitlerinden çok daha önemlidir. Sulfonik asitlerin amitleri, genel reaksiyonuna göre elde edilir: R-SO2Cl + 2NH3 ® RSO2NH2 + NH4Cl Birkaç anorganik asit amidi bilinir. Mesela; nitrat asidinden elde edilen nitramit (H2N-NO2) ve sülfat asidinden elde edilen sulfamik asit (H2N-SO3H) bunlardandır. |
