SAYFA 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105

TR

Hicrî 9. Yıl

Müslüman Kabilelere Valiler ve Zekat Tahsil Memurları Gönderilişi

Peygamberimiz aleyhisselam Ci'râne'cien Medine'ye döndükten ve Zilkade ayının kalan son günleriyle Zilhicce ayını da geçindikten sonra, 275 Hicretin 9. yılı 276 Muharrem ayının hilalini görünce, 277 İslâm beldelerinden bazılarına valiler278 ve zekat tahsil memurları gönderdi. 279

-------------------------------------

275. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 973.

276. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 160, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 224.

277. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 973, İbn Sa'd, c. 2, s. 160, İbn Kayvım , c. 2, s. 224.

278. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 246.

279. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 246.

Gönderilenlerden Bazılarının Kimler Olduğu ve Nerelere Gönderildikleri

1. Muhacir b. Ebu Ümeyye b. Muğîre, San'a'ya,

2. Ensardan Benî Beyâzaların kardeşi Ziyad b. Lebid Hadramevt'e, 280

3. Büreyde b. Husayb veya Ka'b b. Malik Eslem ve Gıfârlara,

4. Abbâd b. Bişr el-Eşhelî Süleymlerie Müzeynelere,

5. Râfi' b. Mekîs Cüheynelere,

6. Dahhâk b. Süfyanü'l-Ka'bî Benî Kilablara,

7. Büsr b. Süfyanü'l-Ka'bî Benî Ka'blara,

8. İbn Lübiyyetü'l-Ezdî Benî Zübyanlara,

9. Sa'd b. Hüzeymlerden birzât Sa'd b. Hüzeymlere, 281

10. Malik b. Nüveyre Benî Hanzalelere, 282

11. Amr b. Âs Fezârelere gönderildi. 283

Dahhâk b. Süfyan; Benî Kilabların içlerinde dolaşarak, kendilerini Allah'a ve Allah'ın Resûlüne imana davet etti. Allah'ın Kitabını ve Resûlullahm sünnetini anlatıp kendilerinin bunlara bağlanmalarını sağladı. Zenginlerinden zekatlarını toplayıp fakirlerine dağıttı. 284

-------------------------------------

280. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 246-247, İbn Kayyım, c. 2, s. 224.

281. Vâkıdı, c. 3, s. 973, İbn Sa'd, c. 2, s. 160, İbn Kayyım, c. 2, s. 224.

282. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 247, İbn Kayyım, c. 2, s. 224.

283. Vâkıdî, c. 3, s. 973, İbn Sa'd, c. 2, s. 160.

284. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 300.

Uyeyne b. Hısn'ın Büsr b. Süfyan'a Engel Olan Benî Temimleri Takibe Gönderilişi

Peygamberimiz aleyhisselam; Büsr b. Süfyanü'I-Ka'bî'yi, zekat tahsili için Huzâalardan Benî Ka'blara göndermişti.

Gönderirken de; halkın kusurları hakkında müsamahakâr davranılmasını ve zekat olarak malların en iyilerini seçip almaktan da sakınılmasın! emir ve tavsiye buyurmuştu.

Benî Tem imlerden BenîCehm ve BenîAmrb. Cündüb b. Uteyrler, Zâtü'l-Eştat'a konup orada Benî Ka'blara ait sudan birlikte yararlanmakta idiler.

Nuaym b. Abdullah en-Nahhâmü'l-Adevî; Huzâalan Zâtü'l-Eştat'ta veya Usfan üzerinde buldu. Zekatları teslim alınmak üzere davar, sığır, deve gibi hayvanların toplanmasını onlara emretti.

Huzâaların zekatları toplandı.

Benî Temimler bundan hoşlanmadılar ve:

" Bu nasıl iş?! Mallarınız boş yere elinizden alınıyor?! 285 Ne diye mallarınızı onlara veriyorsunuz?! " dediler. 286

Savaşmak için toplandılar, yaylarını boyunlarına astılar, kılıçlarını sıyırdılar! 287

Büsrb. Süfyan'ı zekat mallarını toplamaktan men ettiler. 288

Huzâalar.

" Biz İslâm dinine girmiş Müslüman bir cemaatiz. Bu zekat dinimizin esaslarındandır. 289 Dinimize göre, mallarımızın zekatını vermek gerekmektedir" dediler.

Benî Temimler ise:

" Vallahi, biz, bir tek devenin bile yanımızdan ayı rıh p götürülmesine meydan vermeyeceğiz ! 290

Vallahi, zekat memuru hiçbir zaman zekat almak için develerin yanına yanaşamayacaktır! " dediler.

Zekat tahsil memuru, Benî Temimlerin bu tutum ve davranışlarını görünce, onlardan korkarak geri döndü.

O zaman, İslâmiyet Araplar arasında tamamıyla yayılmamış bulunuyordu.

Araplardan, henüz Müslüman olmayan kabileler vardı.

Bununla birlikte, onlar, Peygamberimiz aleyhisselamın Mekke ve Huneyn'de yaptığına bakarak, kılıçtan geçirilmekten korkuyorlardı.

Zekat tahsil memuru Büsr, Medine'ye dönüp durumu Peygamberimiz aleyhisselama arzetti ve:

" Yâ Rasûlalları! Ben üç kişinin başında bulunuyordum.

Huzâalar, Benî Temimlerin üzerine yürüdüler ve:

'Eğer akrabamız olmasaydınız, kolay kolay yurdunuza dönemezdiniz, kavuşamazdınız!

Siz, Resûlullahın mallarımızın zekatlarını alacak memuruna engel olmaya kalkışmakla Muhammed aleyhisselamın düşmanlığını hem bizim üzerimize, hem kendi üzerinize çekeceksiniz! ' diyerek onları kendi yurtlarından çıkardılar.

Bunun üzerine, Benî Temimler dönüp kendi yurtlarına gittiler" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Yapılmayacak birşeyi yapan şu kavmin hakkından kim gelir?" buyurdu ve ilk görüştüğü kişi Uyeyne b. Hısn oldu.

Uyeyne b. Hısn:

" Vallahi, ben onlara yeterim!

Hemen onların arkalarına düşer, (Yebrin'e) ulaşsalar bile, inşaallah onları bulur, sana getiririm!

Sen de, ya haklarında dilediğini işlersin, ya da onlar Müslüman olur, kurtulurlar! " dedi. 291

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam, onu Hicretin 9. yılında, Muharrem ayında elli süvarinin başına geçirip Benî Temimleri takibe gönderdi. 292

Gönderilen süvariler arasında ne bir Muhacir, ne de bir Ensarî vardı.

Uyeyne b. Hısn; yanındaki süvarilerle geceleri gidiyor, gündüzleri gizleniyordu. 293

Rekûbeye ve oradan da Arc'a varıp ulaştı. 294

Yebrin; Benî Sa'd yurtlarının en yukarılarıdır. 295

Rekûbe de; Mekke ile Medine arasında bir yokuş olup, Arc'ın yanındadır. 296

Uyeyne b. Hısn, Arc'da Benî Temimlerin Süleym oğulları toprağına geçtiklerini haber alınca, arkalarından gitti, onları Süleym oğulları yurdunda buldu.

BenîTemimleryüklerini çözmüşler, hayvanlarını salmışlardı.

Çadırlar bozuk düzendi. Çadırların içlerinde kadın ve çocuklardan başka kimse yoktu. 297

O sırada, Benî Temimlerden bir cemaat gördüler. 298

Hemen onlara saldırdılar. 299 Onbir kişi yakaladılar.

Orada onbir kadınla otuz çocuk da bulup esir aldılar ve Medine'ye döndüler.

Peygamberimiz aleyhisselam, esirlerin Remle binti Hâris'in konağında tutulmalarını emretti. 300

Esir alınan kadınlar arasında:

1. Esma binti Malik,

2. Ke's binti Eriyy,

3. Necve binti Nehd,

4. Cümey'a binti Kays,

5. Amre binti Matar bulunuyordu. 301

-------------------------------------

285. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 973-974.

286. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 118, Halebî, İnsânu'l-uyün, c. 3, s. 216.

287. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 974.

288. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 118, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 216.

289. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 974.

290. Diyarbekrî, c. 2, s. 118, Halebî, c. 3, s. 216.

291. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 973-975.

292. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 382.

293. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 975, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 160-161.

294. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 975.

295. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 5, s. 427.

296. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 64.

297. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 975.

298. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 975, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 161.

299. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 161.

300. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 975, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 161.

301. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 270, Taberî, Târîh, c. 3, s. 173.

Medine'ye Gelen Benî Temim Heyetinin Hitabet ve Şiirde Peygamberimiz aleyhisselamın Hatip ve Şairleriyle Yarışmaya Kalkışmaları

Uyeyne b. Hısn'ın te'dib baskını yapıp onlardan aldığı esirlerle Medine'ye dönüşünden sonra, Benî Temimlerden doksan veya seksen kişilik bir heyet Medine'ye geldi. 302

Çok kalabalık olan Benî Temim heyetinin içinde eşraf ve liderleri de bulunuyordu. 303 BenîTemim heyetinden bazı kişilerin isimleri:

1. Utarid b. Hâcib b. Zürâre,

2. Akra' b. Habis,

3. Zibrikan b. Bedir,

4. Amr b. Ehtem. 304

5. Habbab (Hutat) b. Yezid, 305

6. Nuaym b. Yezid (Sa'd),

7. Kays b. Haris,

8. Kays b. Âsım, 306

9. Riyah b. Haris b. Mücaşi', 307

10. Rebia b. Ruf ey',

11. Sebre b. Amr,

12. Ka'ka' b. Ma'bed,

13. Verden b. Muhriz,

14. Malik b. Amr,

15. Firas b. Habis... 308

Benî Temim heyeti, öğleden önce gelip Peygamberimiz aleyhisselamın Mescidine girdiler.

Mescide girince, esirlerin durumunu sordular. Kendilerine haber verildi. Götürülüp esirler gösterildi.

Kadınlar ve çocuklar, onları görünce, ağlamaya başladılar.

Benî Temim heyeti, tekrar Mescide döndü.

O sırada, Peygamberimiz aleyhisselam, Hazret-i Âişe'nin odasında bulunuyordu. 309

Bilal-i Habeşî, öğle ezanını okudu. Müslümanlar, Peygamberimiz aleyhisselamın Mescide gelmesini bekliyorlardı. 310

Heyet, Peygamberimiz aleyhisselamın gecikmesinden, sabırsızlanmakta idiler311 ve Peygamberimiz aleyhisselamın odalarının arkasından: 312

" Ey Muhammedi Çık artık yanımıza! " diyerek bağırdılar. 313

Peygamberimiz aleyhisselam, onların bu bağırıp çağırmalarından rahatsız oldu. 314

Bunun üzerine, inen âyette şöyle buyuruldu:

" Hücrelerin arkasından sana bağıranlar ki, muhakkak, onların çoğu aklı ermeyenlerdir." 315

Bilal-i Habeşî, onların yanına vardı ve:

" Resûlullah aleyhisselam şimdi çıkacaktır! " dedi.

Benî Temim heyeti seslerini yükseltmeye, ellerini birbirine çarpmaya başladılar. 316

Peygamberimiz aleyhisselam, heyetin yanına çıktı. 317

Bilal-i Habeşî, hemen kamet getirmeye başladı.

Peygamberimiz aleyhisselam, heyetin yanında ayakta durup, Bilal-i Habeşî kameti bitirince namaza yöneldi.

Beni Temim heyeti:

" Bizi dinleyesin diye, sana hatibimizi ve şairimizi getirmiştik! ?" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam gülümsedi. Müslümanlara öğle namazının farzını kıldırıp hücresine döndü. 318

Akra' b. Habis:

" Yâ Muhammedi Yâ Rasûlallah! " diye bağırdı.

Peygamberimiz aleyhisselam cevap vermedi.

Akra' b. Habis:

" Yâ Rasûlallah! Haberin olsun ki, benim övüşüm süsler, yerişim de kusurlar! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Böyle olan, ancak Yüce Allah'tır! Onun övdüğü aziz, yerdiği de zelil olur! " buyurdu. 319

İki rekat namaz kıldıktan sonra, çıkıp Mescidin avlusunda oturdu. 320 Benî Temim heyetine:

" Siz ne istiyorsunuz?" diye sordu.

H eyet:

" Biz Temim halkındanız! Seninle şiir ve övünme yarışı yapalım diye şairimizi ve hatibimizi getirdik! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Biz ne şiirle gönderildik, ne de övünmekle emrolunduk!

Fakat, haydi, neyiniz varsa getirin de görelim?" buyurdu. 321

Benî Temim heyeti:

" Yâ Muhammedi Biz seninle övünme yansı yapmak üzere geldiğimize göre, şairimize ve hatibimize izin ver! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Hatibinize izin verdim, konuşsun bakalım! " buyurdu.

Bunun üzerine, Utarid b. Hâcib ayağa kalktı ve:

" Üzerimizde fazi u keremi bulunan Allah'a hamd olsun; ki, O buna layıktır.

O bizi hükümdar yapmış, bize pek çok mal ve servet bağışlamıştır.

Biz onlarla iyi işler yapıyoruzdur.

O, bizi doğu halkının en güçlüsü, sayıca en çoğu, savaşa da en kolay, en çabuk hazırlananı kılmıştır.

Halk içinde, bizim gibi kim var?

Halkın reisleri ve faziletlileri biz değil miyiz?

Bizimle fazilet yarışına çıkacak kim ise, saydıklarımızın bir benzerini saysın döksün bakayım?

Biz, isteseydik, sözümüzü daha da uzatabilirdik.

Fakat, biz, bize verilenler üzerinde sözü uzatmaktan utanırız!

Ben bu sözü sözümüz gibi bir söz, işimizden daha üstün bir iş varsa, getirin de görelim diye söylüyorum! " dedikten sonra, oturdu.

Peygamberimiz aleyhisselam, Ensardan Sabit b. Kays b. Şemmas'a:

" Kalk da, şunun hutbesine karşılık ver! " buyurdu. 322

Sabit b. Kays, Benî Temim hatibine karşı ne söyleyeceğini bilmiyordu.

Söyleyeceği şey hakkında, önceden hiçbir hazırlığı yoktu. 323

Hemen ayağa kalktı ve:

" Hamd Allah'a yaraşır.

Ben O'na hamd eder ve O'ndan yardım dilerim. Ona inanır ve güvenirim.

Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına ve O'nun Bir olup, eşi ortağı olmadığına şehadet ederim.

Muhammed'in O'nun kulu ve resûlü olduğuna da şehadet ederim! 324

Hamd olsun O Allah'a ki, gökleri ve yeri yaratan, göklerde ve yerde hükmünü yürüten O'dur!

O'nun kürsiyy-i ilmi herşeyi kuşatmıştır.

Hiçbir şey yoktur ki, O'nun fazi u kereminin eseri olmasın!

Bizim hakim oluşumuz da, O'nun kudreti eseridir.

O, yarattıklarının en hayırlısını seçerek peygamber göndermiştir ki, o Peygamber, baba soyu yönünden insanların en şereflisi, söz yönünden en doğru sözlüsü, ana soyu yönünden de en üstünüdür!

Allah ona Kitabını indirmiş, onu kullarının emîni ve güvencesi, cihanın da güzidesi ve seçkini kılmıştır!

Sonra, o Peygamber, insanları Allah'a imana davet etmiştir.

Allah'ın Resûlüne, ilk önce, kavminden ve akrabasından, soy sopça insanların en şereflisi, şekil ve suretçe en güzeli, iş ve gidişatça insanların en hayırlısı, 325 akılca da insanların en büyüğü ve üstünü olan326 Muhacirler iman etmişlerdir.

Bundan sonra, Resûlullah aleyhisselamın davet ettiği ve davetine icabet eden insanların ilki de biz olmuşuzdur.

Biz, Allah'ın yardımcıları ve Resûlünün vezirleriyizdir! 327

Hamd olsun Allah'a ki, bizleri Kendisinin yardımcıları, Resûlünün vezirleri, dininin de yayılma ve yerleşme vasıtası kılmıştır! 328

Biz, Allah'a iman ettirinceye, 'Lâ ilahe illallah! ' dedirtinceye kadar, insanlarla çarpışacağız!

Allah'a ve Resûlüne iman eden, malını ve canını bizden korumuş olur!

Kâfirlik yolunu tutanlar ile ise, bu yolda, Allah yolunda sonuna kadar savaşacağız!

Öylelerini öldürmek, bize göre, kolaydır!

Ben bu sözü söyler, Allah'tan kendim ve bütün erkek kadın mü'minler için yarlıganmak dilerim! 329

Selam olsun size! " dedi. 330

Benî Temim heyeti:

" Yâ Muhammedi Şairimize de izin ver, şiirini okusun! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam izin verdi. 331

Zibrikan b. Bedir, ayağa kalkıp sekiz beyitiik şiirini okudu.

Peygamberimiz aleyhisselam, Hassan b. Sabit'e:

" Kalkyâ Hassan! Şu adamın şiirine karşılıkver! 332

Yüce Allah, Resûlünü savunurken, Hassân'ı muhakkak destekler! " buyurdu. 333

Hassan b. Sabit ayağa kalkıp aynı vezin ve kafiyede söylediği uzunca bir şiirle Zibrikan'a karşılık verdi. 334

Sabit b. Kays'ın Benî Temimlerin hatibini bastıracak derecede hutbe irad ve Hassan b. Sabit'in de Benî Temimlerin şairini bastıracak derecede şiir inşad etmesi, Peygamberimiz aleyhisselamı ve Müslümanları sevindirdi. 335

Hassan b. Sabit şiirini okuyup bitirdiği zaman, Akra' b. Habis, Peygamberimiz aleyhisselam hakkında:

" Bu zât, muhakkak, muvaffak olacaktır! 336

Vallahi, o, Allah tarafından da destekleniyordur! 337

Onun hatibi, bizim hatibimizden daha iyi hatibdir.

Onun şairi, bizim şairimizden daha iyi şairdir! 338

Onlarınkinin sesleri, bizimkilerin seslerinden daha yüksek, daha gürdür! 339

Bizim hatibimiz konuştu. Onların hatibi, daha gür ve yüksek sesli idi.

Bizim şairimiz, şiirini inşad etti. Onların şairi, daha gür ve yüksek sesli ve daha güzel sözlü idi.

Ben bu işin ne olduğunu anlayamadım! " dedi ve Peygamberimiz aleyhisselamın yanına yaklaştı ve:

" Şehadet ederim ki; Allah'tan başka hiçbir ilah yoktur! Sen de Allah'ın Resûlüsün! " diyerek Müslüman oldu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Bundan önceki tutum ve davranışın sana zarar vermez! " buyurdu. 340

Benî Temim heyetinin hepsi Müslüman oldular. 341

Yüce Allah onlardan razı olsun!

-------------------------------------

302. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 293-294.

303. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 206.

304. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 206, Vâkıdî, c. 3, s. 975, İbn Sa'd. c. 1, s. 294, c. 2, s. 161, Taberî, c. 3, s. 150.

305. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 206-207, Taberî, c. 3, s. 150.

306. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s: . 206-207, Vâkıdî, c. 3, s. 975, İbn Sa'd, c. 1, s. 294, c. 2, s. 161.

307. Vâkıdî, c. 3, s. 975, İbn Sa'd, c. 1, s. 294, c. 2, s. 161.

308. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 207, Taberî, c. 3, s. 173.

309. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 975.

310. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 975, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 294.

311. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 975, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 161.

312. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 207, Taberî, Târîh, c. 3, s. 150.

313. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 207, Vâkıdî, c. 3, s. 975, İbn Sa'd, c. 1, s. 294, c. 2, s. 161, Taberî, c. 3, s. 150, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 287.

314. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 207, Taberî, c. 3, s. 150, İbn esfr, c. 2, s. 287.

315. Hucurât: 4.

316. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 975-976.

317. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 207, Vâkıdî, c. 3, s. 976, İbn Sa'd, c. 1, s. 294, c. 2, s. 161, Taberî, c. 3, s. 150.

318. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 976.

319. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 488.

320. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 976.

321. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 128.

322. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 207, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 976, Taberî, Târîh, c. 3, s. 150-151, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 287-288.

323. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 976.

324. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 128.

325. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 208, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 976, Taberî, Târîh, c. 3, s. 151 , İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 2888.

326. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 128.

327. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 208, Vâkıdî, c. 3, s. 976, Taberî, c. 3, s. 151, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 288.

328. İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 288.

329. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 208, Vâkıdî, c. 3, s. 976-977, Taberî, c. 3, s. 151.

330. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 208, Taberî, c. 3, s. 151.

331. Vâkıdî, c. 3, s. 977, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 294, Taberî, c. 3, s. 151.

332. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 208-209, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 977, Taberî, c. 3, s. 151, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 288.

333. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 979.

334. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 309-312, Vâkıdî, c. 3, s. 977-978, Taberî, Târîh, c. 3, s. 151-152.

335. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 979.

336. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 212, Taberî, c. 3, s. 152.

337. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 979.

338. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 212, Vâkıdî, c. 3, s. 979, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 294, Taberî, c. 3, s. 153.

339. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 212, Taberî, c. 3, s. 152.

340. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 130.

341. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 212, Taberî, c. 3, s. 152.

Benî Temim Heyetine Bahşiş Verilişi

Peygamberimiz aleyhisselam, Benî Temim heyetinin bahşişlerinin verilmesini emretti.

Her biri, Bilal-i Habeşî'den caizelerini (bahşişlerini) aldılar.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sizden, caizesini vermediğimiz bir kimse kaldı mı?" diye sordu.

" Ağırlıkların yanında bir genç kaldı" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Onu da gönderiniz, caizesini alsın! " buyurdu. 342

Kays b. Âsim:

" Yâ Rasûlallah! O, ağırlıklarımızın yanında kalan bir çocuktur. 343 Şeref ve mevki sahibi değildir! " dedi. 344

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Olsun! O, heyet ile gelmiştir. Bahşiş almaya hakkı vardır! " buyurdu. 345

Bu genç, Amr b. Ehtem idi. 346

Amr b. Ehtem; söylediği bir şiirde, Kays b. Âsım'ı kendisi hakkındaki sözü ve davranışından dolayı kınamış ve yermiştir. 347

Benî Neccar kadınlarından birisi:

" O gün, Bilal-i Habeşî'den onikişer buçuk ukiyye caizelerini alırlarken, Benî Temim heyetine bakıyordum.

Onların en küçüğü olan bir gence de, o zaman, beş ukiyye verildiğini gördüm" demiştir. 348

-------------------------------------

342. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 979.

343. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 282-283.

344. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 213, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 979.

345. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 979.

346. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 213, Vâkıdî, c. 3, s. 975, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 294.

347. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 213, Vâkıdî, c. 3, s. 979-980.

348. Vâkıdî, c. 3, s. 980, İbn Sa'd, c. 1, s. 294

Hazret-i Ebu Bekir ile Hazret-i Ömer'in Allah Tarafından Uyarılışı

Hazret-i Ebu Bekir, Peygamberimiz aleyhisselama:

" Bunlara Ka'ka' b. Zürâreyi vali ve kumandan tayin buyursan?" dedi.

Hazret-i Ömer, Peygamberimiz aleyhisselama:

" Hayır! Sen onlara Akra' b. Hâbis'i vali ve kumandan tayin buyur! " dedi.

Hazret-i Ebu Bekir, Hazret-i Ömer'e:

" Sen bana ancak muhalefet etmek istiyorsun" deyince, Hazret-i Ömer:

" Hayır! Ben sana muhalefet etmek istemiyorum" dedi ve birbirleriyle tartışmaya başladılar ve hatta, sesleri yükseldi.

Az kalsın, ikisi de helak olacaklardı. 349

Haklarında inen âyetlerde şöyle buyuruldu:

" Ey iman edenler! Allah'ın ve Resûlünün huzurunda, sözde ve işte öne geçmeyiniz! Allah'tan korkunuz!

Çünkü, Allah, herşeyi hakkıyla işiten ve bilendir.

Ey mü'minler! Seslerinizi Peygamberin sesinden üstün çıkarmayınız! Birbirinize bağırdığınız gibi, ona sözle bağırmayınız!

Yoksa, haberiniz olmadan, amelleriniz boşa gider! " 350

Bu hadiseden sonra, Hazret-i Ömer, Peygamberimiz aleyhisselamın huzurunda konuştuğu zaman sesini o kadar kısardı ki, Peygamberimiz aleyhisselam onun sözünü işitemez, ne söylediğini kendisine sorardı. 351

-------------------------------------

349. Vâkıdî, c. 3, s. 979, İbn Sa'd, c. 1, s. 294.

350. Hucurât: 1-2.

351. Ahmed Hanbel, Müsned, c. 4, s. 6, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 116, c. 6, s. 4647.

Hâris b. Dırâr el-Huzâî'nin Medine'ye Gelişi, Müslüman Oluşu ve Benî Mustalıkların da Müslüman Olmalarını Sağlayışı

Haris b. Dırâru'l-Huzâî, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gelmiş, Peygamberimiz aleyhisselam kendisini İslâmiyete davet edince Müslüman olmuş ve:

" Yâ Rasûlallah! Beni kavmimin yanına geri çevir de, onları İslâmiyete davet edeyim ve Müslüman olanların zekatlarını toplayıp filan zaman sana göndereyim! " demişti.

Peygamberimiz aleyhisselam da, onu, zekatlarını toplamak üzere Benî Mustalıklara göndermişti. 352

Benî M ustalıklar, Huzâalardan bir oymak olup, Ezdîve Kahtânî idiler. 353

Benî Mustalıklar Müslüman oldular, meydanlarında mescidleryaptılar. 354

Yüce Allah hepsinden razı olsun!

Haris b. Dırâr, Benî Mustalıklardan, mallarının zekatlarını topladı.

Gönderme zamanı geldiği halde Peygamberimiz aleyhisselamın elçisinin gelmediğini görünce, bu hususta Allah ve Resûlünü kızdıracak bir hadise çıktı sandı.

Kavminin ileri gelenlerini toplayıp, onlara:

" Resûlullah aleyhisselam bana bir vakit tayin etmiş ve o zaman elçisini gönderip yanımdaki zekatı aldıracağını söylemişti.

O vakit gelmiş olduğu halde, Resûlullah aleyhisselamın elçisi gelmemiştir.

Resûlullah aleyhisselam sözünden döner değildir.

Kendisinin, elçisini yanında tutup salmayacağını da sanmıyorum.

Herhalde, bu iş yüzünden bir kızma vardır.

Geliniz, Resûlullah aleyhisselamın yanına gidelim" dedi.

O sırada, Peygamberimiz aleyhisselam, Velid b. Ukbe b. Muayt'ı Haris b. Dırâr'ın yanındaki zekat mallarını teslim almak üzere, Benî Mustalıklara göndermişti. 355 Ki, bu, Hicretin 9. yılında idi. 356

Benî Mustalıklar, Velid b. Ukbe'nin geldiğini işitince, sevindiler.

İçlerinden yirmi kişi, onu develer ve davarlarla karşılamaya çıkülar. 357 Fakat, ne deve, ne de davar teslim edilecek bir kimse göremediler! 358

Velid b. Ukbe, Benî M ustalıkların irtidad ettiklerini, Müslümanlıktan döndüklerini ve zekat vermekten kaçındıklarını haber almış, onların kendisini silahlı olarak karşılamaya çıktıklarını görünce de, korkmuştu. 359 Şeytan, kalbine, Benî Mustalıkların kendisini öldürmek istedikleri şüphesini, korkusunu da düşürmüştü. 360

Benî Mustalıkların karşılayıcılarını uzaktan görür görmez, daha yanlarına varmadan, izi sıra geri döndü.

Benî Mustalıkların silahlandıklarını ve kendisinin zekatı toplamasına engel olduklarını Peygamberimiz aleyhisselama haber verdi. 361

" Yâ Rasûlallah! Haris beni zekat toplamaktan men etti ve öldürmek istedi. 362

Benî Mustalıklar seninle çarpışmak için toplanmışlar! " dedi. 363

Peygamberimiz aleyhisselam, Beni Mustalıklara göndermek üzere askerî bir birlik hazırladı. 364

Benî Mustalıklar bunu haber alınca, Velid b. Ukbe'yi karşılamış olan heyet acele Medine'ye geldi. 365

Medine'de, kendilerine gönderilmek üzere bulunan İslâm birliğiyle karşılaştılar.

İslâm birliği, Haris b. Dırâr'ı görünce:

İşte, Haris! " dediler.

Haris b. Dırâr, onlara:

" Sizler kimlerin üzerine gönderiliyorsunuz?" diye sordu.

" Senin üzerine! " dediler.

Haris b. Dırâr

" Ne için benim üzerime gönderiliyorsunuz?" diye sordu.

" Resûlullah aleyhisselam sana Velid b. Ukbeyi göndermişti.

Onun söylediğine göre; sen onun zekatı toplamasına engel olmuş ve kendisini de öldürmek istemişsin! " dediler.

Haris b. Dırâr

" Hayır! Muhammed'i hak din ve Kitabla peygamber gönderen Allah'a yemin ederim ki; ben kat'iyyen ne onu (Velid b. Ukbe'yi) gömnüşümdür, ne de o benim yanıma uğramıştır! " dedi.

Haris b. Dırâr Peygamberimiz aleyhisselamın yanına girdiği zaman, Peygamberimiz aleyhisselam, ona:

" Sen zekatın toplanmasına engel olmuşsun, elçimi de öldürmek istemişsin, öyle mi?" diye sordu.

Haris b. Dırâr

" Hayır! Seni hak din ve Kitabla peygamber gönderen Allah'a yemin ederim ki; ben ne elçini gör-müşümdür, ne de o benim yanıma uğramıştır! Benim şimdi gelişim, ancak, Resûlullahın elçisinin bize gönderilmeyişinden ve bunun da Yüce Allah ve Resûlünün gazabından ileri gelmiş olmasından korktuğum içindir! " dedi. 366

Benî Mustalık heyeti de:

" Yâ Rasûlallah! Sor o elçine! Bakalım bizimle hiç konuşmuş mudur?" dediler.

Benî Mustalık heyetiyle konuştuğu sırada, Peygamberimiz aleyhisselamı vahiy hali bürüdü!

Hucurat sûresinin inen 6. âyetinde şöyle buyuruldu:

" Ey mü'minler! Eğer bir fâsık size bir haber getirirse, onu tahkik ediniz!

Yoksa, bilmeyerek bir kavme sataşırsınız da, yaptığınıza pişman olursunuz! "

Peygamberimiz aleyhisselam, Benî Mustalık heyetine:

" Sizin yanınıza kimi göndermemi istersiniz?" diye sordu.

Benî Mustalık heyeti:

" Abbâd b. Bişr'i gönder! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Abbâd! Onlarla birlikte git! Onlardan, mallarının zekatlarını al! Mallarının en iyilerini seçip almaktan sakın! " buyurdu.

Abbâd b. Bişr, Benî Mustalıkların yanında on gün kaldı. Onlara Kur’ân-ı Kerîm okuttu. İslâm şeriatlarını öğretti.

Ne hakkı zayi ettirdi, ne de onların hakkına tecavüz etti.

Sonra, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına döndü. 367

-------------------------------------

352. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 279, Züritânf, Mevâhibü'l-ledünnive Şerhi, c. 3, s. 47.

353. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 72.

354. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 980, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 161.

355. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 279, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 3, s. 47.

356. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 119.

357. Vâkıdî, c. 3, s. 980, İbn Sa'd, c. 2, s. 161.

358. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 980.

359. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1553.

360. Taberî, Tefsir, c. 26, s. 123, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 218.

361. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 980, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 161.

362. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 279, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 47.

363. Taberî, Tefsîr, c. 26, s. 124.

364. Vâkıdî, c. 3, s. 980, İbn Sa'd, Tabakât, c. 161, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 279.

365. Vâkıdî, c. 3, s. 980, İbn Sa'd, c. 2, s. 161.

366. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 279.

367. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 980-981, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 161-162, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 279.

Benî Esed b. Huzeymelerin Müslüman Oluşu

Benî Esedler Huzeyme b. Müdrikelerden birçok oymakları bulunan büyük bir kabile olup, yurtları Necd bölgesinde Kerec'e doğru uzanmakta idi.

Tayyi' kabilesine komşu idiler. 368

Benî Esed b. Huzeymeler toplanıp Peygamberimiz aleyhisselama bir heyet göndermeyi kararlaştırdılar. 369

Hicretin 9. yılının başında (Muharrem ayında) Benî Esedlerden on kişilik bir heyet Peygamberimiz aleyhisselamın yanına geldi. 370

İçlerinde:

1. Hadramî b. Âmir,

2. Dırâr b. Ezver,

3. Vâbısa b. Ma'bed,

4. Katâde b. Kâif,

5. Seleme b. Hubeyş,

6. Tulayha b. Huveylid,

7. Nekâde b. Abdulmelik b. Halef, 371

8. Ebu Muk'ıd372 ile BenîZeyne (Benî Maliklerden de bazı kimseler bulunuyordu. 373

Hadramî b. Âmir, Benî Zeynel erdendi. 374

Kavminin ulusu, lideri, 375 Benî Esed heyetinin de başkanı idi. 376 Kendisi şairdi. 377

Dırâr b. Ezver de, Benî Zeynelerdendi. 378 Tanınmış süvarilerden, babayiğitlerden ve şairlerdendi. Yayılır 1. 000 devesi vardı. 379

Vâbısa b. Ma'bed, yufka yürekli, gözü yaşlı bir adamdı. Çok ağlar, gözünün yaşını tutamazdı. 380

Tulayha b. Huveylid, Benî Esedlerin namlı süvarilerinden, babayiğitlerinden idi. Benî Esedler, onun başında toplanırlardı. 381

Katâde b. Kâif bâdiyede oturur, Hicaz halkından sayılırdı. 382

Benî Esed heyeti Medine'ye geldiği sırada, Peygamberimiz aleyhisselam Mescidde ashabıyla birlikte oturuyordu. 383

Peygamberimiz aleyhisselama selam verdiler384 ve:

" Yâ Rasûlallah! Biz, Allah'ın Bir olduğuna, eşi ortağı olmadığına, senin de O'nun kulu ve resûlü olduğuna şehadet ediyoruz! " dediler. 385

Hadramî b. Âmir:

" Yâ Muhammed! 386 Yâ Rasûlallah! 387 Sen bize hiçbir elçi, hiçbir askerî birlik salmam işken, biz şu kıtlık yılında, karanlık gecelerde yolculuk ederek kendiliğimizden sana geldik! 388

Yâ Rasûlallah! Başka Araplar seninle çarpıştılar, biz çarpışmadık! 389

Biz, gerimizdekilerin de temsilcileriyiz! 390

Biz Huzeymeler, senin için toplanmışızdır ve sendenizdir.

Bizim koruyuşumuz, çok koruyucudur.

Bizim kadınlarımız, kocalarına sevgi gösterirler.

Oğullarımız da, çok iyi binici ve çok babayiğit ve kahramandırlar" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, Benî Esed heyetini İslâmiyete davet etti.

Benî Esed heyeti:

" Mallarımızın zekat ve sadakalarını kendi fakirlerimize vermek, yurtlarımızda kuraklık ve kıtlık olduğuna göre, başka yerlere göçmek üzere Müslüman oluyoruz! " dediler, Müslüman oldular, Peygamberimiz aleyhisselama bey'at ettiler. 391

Dırâr b. Ezver, Peygamberimiz aleyhisselama:

" Uzat elini de, sana İslâmiyet üzerine bey'at edeyim! " dedi. 392

Peygamberimiz aleyhisselam, heyet içinde Benî Zeynelerden olanlara, " Sizler kimsiniz?" diye sordu.

Onlar:

" Biz, Zeyne (At Çulları) oğullarıyız! " dediler. 393

Peygamberimiz aleyhisselam, onların isimlerini değiştirmek istedi. 394

" Siz, Rişde oğullarısınız! " buyurdu.

Zeyne oğulları:

" Biz, babamızın ismini bırakmayız! Benî Muhavvele gibi olmak istemeyiz! " dediler. 395

Akıllarının kısalığı yüzünden, Peygamberimiz aleyhisselamın teklifine yanaşmadılar. 396

Peygamberimiz aleyhisselam Benî Abduluzzâ b. Gatafanların ismini Benî Abdullah b. Gatafanlar olarak değiştirdiği zaman, Zeyne oğulları:

" Onlar, Muhavvele oğulları! " diyerek ayıplamış ve kınamışlardı. 397

-------------------------------------

368. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 37-38.

369. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31.

370. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 292.

371. İbn Sa'd, c. 1, s. 292, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 234.

372. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31.

373. İbn Sa'd, c. 1, s. 292, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31.

374. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31.

375. İbn Hazm, Cemhere, s. 193.

376. Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve’n-nihâye, c. 5, s. 88.

377. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31.

378. İbn Hazm, Cemhere, s. 193.

379. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 52.

380. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 428.

381. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 773.

382. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 572.

383. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 250, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 271.

384. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 95, İbn Seyyid, Uyun, c. 2, s. 250.

385. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 95, İbn Seyyid, Uyun, c. 2, zs. 250, İbn Kayyım, Zâd, c. 3, s. 56.

386. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31.

387. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 250.

388. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 292, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31.

389. Ebu'l-Fidâ, Tefsir, c. 4, s. 219-220, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 271.

390. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 95, İbn Seyyid, c. 2, s. 250, İbn Kayyım, c. 3, s. 56.

391. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31.

392. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 79.

393. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31 , İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 341.

394. İbn Hazm, Cemhere, s. 193.

395. İbn Sa'd, c. 1, s. 292, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31, İbn Hacer, c. 1, s. 341.

396. İbn Hazm, Cemhere, s. 193.

397. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31.

Benî Esed Heyetinin Peygamberimizden Iyafet ve Kehanetin Hükmünü Sormaları

Benî Esed heyeti; Iyafet, kehanet ve taşlan işaretleyip onları avuçlarında sallayarak mânâlar çıkarmak... gibi şeyler hakkında ne Duyurulduğunu Peygamberimiz aleyhisselamdan sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam, onları bütün bunlardan nehiy ve men etti. 398 Iyafet; kuşları " Kışt! " diye azarlayarak kişleyip, onların isimlerinden, seslerinden, iniş ve geçişlerinden uğurlulukveya uğursuzluk çıkarmaya çalışmak demektir ki, bu, Arapların çokça yapageldikleri âdetlerindendi. 399

Kehanet; gaybdan haber vermek, falcılık ve bakıcılık yapmak;400

Kâhin de; gelecek zamanda olacak şeylerden haber veren ve kâinatın sırlarına, gayb ilmine vâkıf olduğunu iddia eden kimse demektir. 401

Kâhinler; kendilerinin cinlerden tabileri bulunduğunu, onların görünüp kendilerine haberler getirdiklerini söylerlerdi. 402

Benî Esed heyeti:

" Biz, Cahiliye devrinde bütün bu işleri yapardık! Geri kalan şey hakkında ne buyurursun?" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Nedir o geri kalan şey?" diye sordu.

Benî Esed heyeti:

" Hat (remil atma) ilmi! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Onu, peygamberlerden bir peygamber çizerdi. Kimin çizgisi onunkine uyarsa, isabet edebilir" buyurdu. 403

-------------------------------------

398. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 250, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 56.

399. İbn Esîr, Nihâye, c. 3, s. 330, Firuzâbâdi, Kâmûsu’l-muhît, c. 3, s. 185.

400. Firuzâbâdi, Kâmûsu’l-muhît, c. 3, s. 185.

401. İbn Esîr, Nihâye, c. 4, s. 214, Seyyid, Ta'rifât, s. 122.

402. İbn Esîr, Nihâye, c. 4, s. 214.

403. İbn Seyyid, c. 2, s. 250-251, İbn Kayyım, c. 3, s. 56, Halebî, c. 3, s. 272.

Benî Esed Heyetine Kur'ân-ı Kerîm Öğretilişi

Peygamberimiz aleyhisselam; Benî Esed heyetine Kur'ân-ı Kerîm'i öğrenmelerini emretti. Onlarda, Kur'ân'ı, 404 farzları405 öğrenmek için, günlerce oturdular. 406

Peygamberimiz aleyhisselam, Hadramî b. Âmir'e Abese ve A'lâ sûrelerini kendisi öğretti. 407

-------------------------------------

404. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31.

405. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 272.

406. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 31 , Halebî, c. 3, s. 272.

407. İbn Hacer. el-İsâbe. c. 1. s. 341.

Peygamberimiz aleyhisselamın Kendisine Bağışlanan Deve ve Onu Bağışlayan ve Getiren Hakkındaki Bereket Duası

Peygamberimiz aleyhisselam, Benî Esed heyetinden Nekâde b. Abdullah'a:

" Ey N ekâde! Kendim için, binmeye elverişli, sütlü, yanında yavrusu bulunmayan bir deve istiyorum" buyurmuştu.

Nekâde, kendi develeri arasında böylesini araştırdı, bulamadı. Amcasının oğlu Sinan'ın yanında buldu. Sürüp Peygamberimiz aleyhisselama getirdi.

Peygamberimiz aleyhisselam, devenin memesini eliyle sığadı ve Nekâde'yi çağırdı, deveyi sağmasını ona emretti.

Nekâde deveyi memesinde biraz süt kalıncaya kadar sağdı.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Nekâde! Bırak, hepsini sağma! Biraz kalsın ki, o, arkada kalan sütün inmesini sağlar! " buyurdu.

Peygamberimiz aleyhisselam, sağılan sütten içti. Peygamberimiz aleyhisselamın ashabı da içtiler. Artanını da Nekâde içti.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Allah'ım! Develer içinde bu deveyi ve onu bağışlayanı mübarek kıl! " diyerek dua edince, Nekâde:

" Ey Allah'ın Peygamberi! Onu getireni de duana kat! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Onu getireni de mübarek kıl! " duasını da duasına ekledi. 408

-------------------------------------

408. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 293, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ye'n-nihâye, c. 5, s. 88.

Benî Esed Heyetinin Uyarılışı

Benî Esed heyetinden bazılarının kendiliklerinden gelip savaşsız Müslüman olduklarını Peygamberimiz aleyhisselamın başına kakmaları Yüce Allah tarafından hoş karşılanmamış, kendileri şöyle uyarılmışlardır:

" Onlar, İslâm'a girdiklerini senin başına kakıyorlar!

Onlara de ki: 'Müslümanlığınızı benim başıma kakmayınız! Bilakis, sizi imana muvaffak kıldığı için, Allah sizi minnet altında bırakır; eğer siz 'İnandık! ' demenizde sadık kişiler iseniz! " 409

-------------------------------------

409. Hucurât: 17, İbn Sa’d, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 1, s. 292, Taberî. Tefsir, c. 26, s. 145, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 287, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 95, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 250, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 88.

Peygamberimiz aleyhisselamın Kudâî b. Amr'ı Benî Esedlere Vali Tayin Edişi ve Benî Esedler İçin Bir Yazı Yazdırışı

Peygamberimiz aleyhisselam; Benî Uzrelerden olan Kudâî b. Amr'ı Benî Esedlere vali tayin etti.

Benî Esedler için de bir yazı yazdırdı ve o yazıda şöyle buyurdu:

" Bismillâhirrahmânirrahîm

Muhammed Peygamberden Benî Esedlere!

S elam ün aleyküm.

Size olan nimetinden dolayı Allah'a hamd ederim ki, O'ndan başka hiçbir ilah yoktur.

Bundan sonra, derim ki:

Siz, Tayyi' kabilesinin sularına ve topraklarına yaklaşmayacaksınız! Çünkü, onların sularına ve topraklarına girmeniz size helâl değildir. Ancak, kendilerinin içeri alacakları kimseler, bundan müstesnadır.

Muhammed'in emrini dinlemeyen kimseler, onun himayesinden uzak kalırlar.

Benî Esedlerin işlerine Kudâî b. Amr baksın!

Bu yazıyı Hal id b. Saîd yazdı." 410

-------------------------------------

410. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 269-270

Urve b. Mes'ud'un Müslüman Olup Taiflileri Müslümanlığa Davet Edişi ve Şehit Edilişi

Peygamberimiz aleyhisselam Taiflileri kuşattığı sırada, Urve b. Mes'ud ile Gaylan b. Seleme, Taif savunması için debbâbe, mancınık vesaire yapma sanatını öğrenmek üzere Cüreş'te bulunuyordu. 411

Peygamberimiz aleyhisselam Taif'ten ayrıldıktan sonra Urve b. Mes'ud Taife dönmüş; bir müddet, debbâbe, büyük küçük mancınıklar yapmakla uğraşmış;412 nihayet, Yüce Allah onun kalbine İslâmiyet sevgisi düşürmüştü. 413

Urve b. Mes'ud, Hicretin 9. yılı Rebiülevvel ayında Medine'ye, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına geldi. 414 Müslüman oldu. 415

Peygamberimiz aleyhisselam, onun Müslüman oluşuna çok sevindi.

Urve b. Mes'ud, Medine'de Hazret-i Ebu Bekir'in evine inmişti.

Muğîre b. Şube, amcasını, kendi evine götürülünceye kadar, bırakmadı. 416

Muğîre b. Şube, Urve b. Mes'ud'un yeğeni idi. 417

Urve b. Mes'ud:

" Yâ Rasûlalları! Bana izin ver de, kavmimin yanına gidip onları İslâmiyete davet edeyim.

Vallahi, ben gelip geçmiş dinler içinde bunun gibisini görmedim! Ben ashab ve kavmimin yanına öyle hayırlı bir varışla varacağım ki, hiçbir kimse hiçbir zaman kavmine benim varışım gibi varmayacaktır! " dedi. 418

Peygamberimiz aleyhisselam, Taif halkının öteden beri onurlanıp büyüklenip Müslümanlıktan kaçındıklarını bildiği için: 419

" Onlar seni öldürürler! " buyurdu. 420

Urve b. Mes'ud:

" Yâ Rasûl ali ah! Ben onlara öz evlatlarından daha sevgiliyimdir! " dedi. 421

Gerçekten de, Urve b. Mes'ud, Taif halkı içinde sevilir, sayılır, sözü dinlenir bir zât idi. 422

Onu Kureyş müşrikleri de böyle kabul ederlerdi.

Kur'ân-ı Kerîm'de açıklandığına göre, Kureyş müşrikleri:

" Şu Kur'an (indirilecekse) iki memleketin birinden, büyük bir adama indirilmeli değil miydi?" demişlerdi. 423

İki memleketin biri Mekke, diğeri Taif'ti.

Kureyş müşriklerinin büyük adamlardan maksatları da, Mekke'deki Velid b. Muğîre ile Taifteki Urve b. Mes'ud gibi kişilerdi. 424

Urve b. Mesud, simaca, İsa aleyhisselamı andırırdı 425

Urve b. Mes'ud, Taiflileri İslâmiyete davet için izin verilmesi hakkındaki dileğini tekrarladı.

Peygamberimiz aleyhisselam da, yine:

" Onlar seni öldürürier! 426 Onlar seni öldürürler diye korkuyorum! " buyurdu. 427

Urve b. Mes'ud:

" Yâ Rasûlallah! Onlar, beni uykuda bulsalar uyandırmaz, uyandırmaya kıyamazlar! " dedi. 428 Onların yanlarına gitmek üzere üç kez için istedi.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Eh, gitmek istiyorsan, git! " buyurdu. 429

Urve b. Mes'ud, aralarındaki mevkii sebebiyle Taiflilerin kendisine aykırı davranmayacaklarını, karşı koymayacaklarını umuyordu. 430

Urve b. Mes'ud kalkıp Taife doğru yola çıktı. Beş gün gittikten sonra akşamleyin kavmine ulaştı, hemen evine girdi. 431

Taifliler, Urve'nin Rabbe putuna uğramadan, onu ziyaret etmeden evine girişinden hoşlanmadılar, ondan kuşkulandılar.

Sonra da, kendi kendilerine:

" Yolculuk hali onu bundan alıkoymuş olabilir! " dediler. 432

Sakîf kavmi Urve'nin evine geldiler, onu Cahiliye ve müşriklik devrinin selamıyla selamladılar. 433

Urve b. Mes'ud, onlara karşı müşriklik selamını tanımayan, ondan hoşlanmayanların ilki oldu434 ve:

" Bana 'Esselâmü aleyküm! ' diyerek, 435 Cennetliklerin selamıyla selam vermenizi size tavsiye ederim" dedi. 436

Sonra da, onları Müslümanlığa davet etti:

" Ey kavmim! Siz beni herhangi bir kötülükle suçlayabilir misiniz?

Siz, benim soy sopça en seçkininiz, servetçe en zengininiz, cemaatçe de en güçlünüz olduğumu biliyor değil misiniz?

Beni, İslâmiyete girmeye sevkeden, ancak, başkalarının göremediği şeyi benim onda görmüş olmamdır!

Gelin, öğüdümü dinleyin! Bana aykırı davranmayın!

Vallahi, benim size getirip sunduğum şeyden daha üstününü, hiçbir elçi kavmine getirip sunmam ıştır! " dedi.

Fakat, Sakîfler ona hakaret ettiler.

Onun çevresini sardılar ve:

" Lâfa andolsun ki; zaten senin Rabbe'ye yaklaşmadığın ve onun yanında saçını kazıtmadığın zaman, dininden ayrılmış olduğun bizim içimize doğmuştu! " dediler. 437

Urve b. Mes'ud onlara karşı çok yumuşak davrandı.

Taifliler ise, toplanıp onun hakkında yapacakları şeyi kararlaştırmak üzere yanından ayrıldılar.

Urve b. Mes'ud, tanyeri ağarmaya başladığı zaman, 438 köşkünün üzerine çıktı. 439

Namaz için ezan okudu. 440

Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına ve Muhammed aleyhisselamın Resûlullah olduğuna441 şehadet etti. 442

Kendisinin Müslüman olduğunu açıkladı ve Taif halkı olan Sakîfleri İslâmiyete davet etti. 443

Taifliler, her köşeden, ona doğru vardılar. 444 Her taraftan, onu oka tuttular. 445

Benî Maliklerden Benî Salim b. Malik'in kardeşi Evs b. Avfın attığı ok, Urveye isabet etti.

Oku Ahlâftan Benî Attâb b. Maliklerden Vehb b. Cabir adındaki kişinin attığı da sanılmıştir. 446 Urve b. Mes'ud da Ahlâftan (yani Sakîflerin başka kabilesinden) idi. 447

Atılan ok U rve b. Mes'ud'un bilek damarını kesti. Kan dindirilemedi.

Okun Evs b. Avf tarafından atıldığı gerçekleştiği için;448 Gaylan b. Seleme, Kinane b. Abdi Yal il, Hakem b. Amr ve Ahlâfın diğer ileri gelenleri silahlandılar, çarpışmak için yığınak yaptılar ve:

" Ya Benî Maliklerin başkanlarından on kişi öldürüp Urve'nin öcünü alacağız, ya da en son fendimize kadar öleceğiz! " dediler. 449

-------------------------------------

411. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 121, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 924.

412. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 960.

413. Vâkıdî, c. 3, s. 960, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 5, s. 503.

414. İbn Sa'd, Tabakât, c. 5, s. 503.

415. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 128, Vâkıdî, c. 3, s. 960, İbn Sa'd, c. 5, s. 503.

416. İbn Sa'd, Tabakât, c. 5, s. 503.

417. Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 615.

418. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 960.

419. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Taberî, Târih, c. 3, s. 140.

420. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Vâkıdî, c. 3, s. 960, İbn Sa'd, c. 5, s. 503.

421. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Vâkıdî, c. 3, s. 960, İbn Sa'd, c. 5, s. 503, Taberî, c. 3, s. 140.

422. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Taberî, c. 3, s. 140.

423. Zuhruf 31.

424. Taberî, Tefsir, c. 5, s. 65-66, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1067.

425. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 41, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 528, Müslim, Sahih, c. 1 , s. 153.

426. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 960.

427. Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 615-616, Heysemî, Mecmau’z-zevâid, c. 9, s. 386, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 477.

428. Vâkıdî, c. 3, s. 960, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 5, s. 503, Hâkim , c. 3, s. 616, Heysemî, c. 9, s. 386, İbn Hacer, c. 3, s. 477.

429. Vâkıdî, c. 3, s. 960, İbn Sa'd, c. 1, s. 312.

430. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Taberî, Târih, c. 3, s. 140, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1066.

431. Vâkıdî, c. 3, s. 960, İbn Sa'd, c. 1, s. 312.

432. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 960.

433. Vâkıdî, c. 3, s. 960-961, İbn Sa'd, c. 5, s. 503.

434. Vâkıdî, c. 3, s. 961.

435. İbn Sa'd, c. 5, s. 504.

436. Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, c. 1, s. 312, c. 5, s. 504.

437. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 961.

438. Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 5, s. 504.

439. İbn İshak, İbn Hişam Sîre, c. 4, s. 182, Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, c. 5, s. 504.

440. Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, c. 5, s. 504, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 616.

441. Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 9, s. 386.

442. Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 616, Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 9, s. 386.

443. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Taberî, c. 3, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 283.

444. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 5, s. 504.

445. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, İbn Sa'd, c. 1, s. 312, Taberî, c. 3, s. 140, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1066.

446. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Vâkıdî, c. 3, s. 961, Taberî, c. 3, s. 140.

447. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 961.

448. Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, c. 5, s. 504.

449. İbn Sa'd, Tabakât, c. 5, s. 504.

Urve b. Mes'ud'un Kanını Bağışlayıp Kabile Arasındaki Kan Dâvâsını Önleyişi ve Yakınlarına Vasiyeti

Urve b. Mes'ud'a:

" Kanın hakkında ne yapılmasını uygun görürsün?" diye soruldu. 450

Urve b. Mes'ud, iki tarafın yapmaya kalkıştıkları şeyi görünce, kendi kavim ve kabilesine:

" Sakın benim yüzümden çarpışmaya kalkmayınız!

Çünkü, ben bu hususta aranız düzelsin diye kanımı bağışlamış bulunuyorum. 451

Bu bir şereftir ki; Allah beni bununla şereflendirmiştir!

Bu bir şehitliktir ki, bunu bana Allah göndermiştir. 452

Ben şehadet ederim ki; Muhammed, Allah'ın Resûlüdür!

O, sizin beni öldüreceğinizi de bana önceden haber vermişti! " dedi. Sonra da, yakınları olan cemaate: 453

" Resûlullah aleyhisselamın yanında şehit olup, yanınızdan ayrılmadan önce Taif dışına gömülmüş bulunan şehitlerin yanına beni de gömmenizden başka, hakkımda yapacağınız birşey yoktur! " dedi. 454

Urve b. Mesud'u, vasiyeti üzerine, Taif şehitlerinin yanına gömdüler.

Yüce Allah ondan razı olsun!

Urve b. Mes'ud'un şehit edildiği haberi erişince, 455 Peygamberimiz aleyhisselam:

" Onun kavmi ile olan hali, Yâsîn sahibinin kavmi arasında olan haline benzer! 456

Yâsîn sahibi kavmini Yüce Allah'a imana davet etmişti de, kavmi onu öldürmüşlerdi. 457

Hamd olsun o Allah'a ki, ümmetim içinde Yâsîn sahibi gibi birini bulundurdu! " buyurdu. 458

Yasin sahibi, Antakya halkından Habib b. Müreyy idi. Kendisi, yular yapma işiyle uğraşırdı.

Hastalıklı bir zâttı. Cüzzam, miskîn hastalığına tutulmuştu.

Kendisinin evi, şehir kapılarının yanında, şehirden uzakça bir yerde idi.

Kendisi, mü'min, eli hayra açık bir zâttı. Kazancını akşamleyin biraraya toplar, ikiye böler, kazancının yansıyla çoluk çocuklarını geçindirir, yarısını da yoksullara tasadduk eder, dağıtırdı.

Hastalığı, zayıflığı ve işi kendisini ibadetten alıkoymaz, minarede Allah'a gizlice ibadet ederdi.

Habib, kavmi olan Antakya halkının kendilerine gönderilmiş elçileri öldürmeye söz birliği ettiklerini haber aldığı zaman koşup yanlarına varmış, onlara Allah'ı hatırlatmış, kendilerini öğüüemiş, elçilere uymaya davet etmişti.

Antakya halkı ise, onu taşa tutmuşlar, ayaklarının altına alıp çiğnemişler, ve kendisi:

" Ey Allah'ım! Kavmime doğru yolu göster!

Ey Allah'ım! Kavmime doğru yolu göster!

Ey Allah'ım! Kavmime doğru yolu göster! " diyerek dua ede ede can vermişti. 459

Yüce Allah ondan razı olsun!

Antakya halkı, Cebrail aleyhisselamın bir bağırışıyla yok olmuştur.

Antakya şehrinin putperest halkına gönderilen elçiler ise İsa aleyhisselamın üç havarisi olup, birisi Şem'un idi.

Bunlar, ilk önce, Habib'e rastlamışlardı.

Habib, onların kim olduklarını ve ne için geldiklerini sorup öğrendikten ve kerametlerini gördükten sonra, onlara hemen iman etmişti. 460

-------------------------------------

450. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Taberî, Târih, c. 3, s. 140, İbn Abdilberr, c. 3, s. 1066, İbn Esîr, c. 2, s. 283.

451. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 312, c. 5, s. 504.

452. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, c. 1, s. 312, c. 5, s. 504, Taberî, c. 3, s. 140.

453. Vâkıdî, c. 3, s. 961 İbn Sa'd, c. 5, s. 504.

454. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1066, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 283.

455. Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, c. 5, s. 504.

456. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 182, Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, c. 5, s. 504, Taberi, c. 3, s. 140, İbn Abdilberr, c. 3, s. 1067, İbn Esir, c. 2, s: . 283.

457. Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, c. 5, s. 504, Taberi, c. 3, s. 140, İbn Abdilberr, c. 3, s. 1067, İbnEaV, c. 2, s. 83.

458. Vâkıdî, c. 3, s. 961, İbn Sa'd, c. 1, s. 312, c. 5, s. 504, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 616, Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 9, s. 386.

459. Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 9, s. 386.

460. Zemahşerî, Keşşaf, c. 3, s. 317, Kurtubî, Tefsîr, c. 15, s. 18.

Kur'ân-ı Kerîm'in Yâsîn Sahibi Hakkındaki Açıklaması

Yasin sahibi hakkında Kur’ân-ı Kerîm'de şöyle Duyurulur:

" Onlara, o şehir (Antakya) yaranını misal getir!

Hani, oraya elçiler gelmişti. Biz, ozaman, kendilerine iki elçi göndermiştik de, onları yalanlamışlardı. Biz de, bir üçüncü ile bunları desteklemiştik.

'Biz size gönderilmiş hak elçileriz! ' demişlerdi.

Onlar (Antakya halkı):

'Siz bizim gibi insandan başka kimseler değilsiniz!

Hem, Rahman hiçbir şey (ne vahiy, ne risalet) indirmemiştir.

Siz ancak yalan söyler adamlarsınız! ' dediler.

Elçiler de:

'Rabbimiz biliyor ki; biz gerçekten size gönderilmiş elçileriz!

Bizim üzerimize düşen vazife, açıkça tebliğden başka birşey değildir' dediler.

Şehir halkı ise

'Doğrusu, biz sizin yüzünüzden uğursuzlandık. Eğer vazgeçmezseniz, andolsun ki, sizi mutlaka taşlarız! Bizden size muhakkak acıklı bir işkence de dokunur! ' dediler.

Elçiler de:

'Sizin uğursuzluğunuz kendinizdedir. Size öğüt verilirse mi uğursuzluk olur?!

Hayır! Siz haddi aşanlar güruhusunuzdur! ' dediler.

O şehrin en ucundan koşarak bir adam (Habib) geldi de:

'Ey kavmim! Uyunuz o gönderilmiş olanlara!

Uyunuz sizden hiçbir ücret istemeyen o kimselere ki, onlar hidayete ermiş zâtlardır! ' dedi *

'Ben, beni Yaratana ne diye kulluk etin eyecekm işim?

Siz, hepiniz, O'na döndürüleceksiniz!

Ben O'ndan başka ilahlar edinir miyim hiç?!

Eğer O çok esirgeyici Allah bana bir zarar yapmak isterse, iddia ettiğiniz şeylerin hiçbiri bana fayda vermez. Onlar beni asla kurtaramazlar.

Şüphesiz ki, ben o takdirde muhakkak apaçık bir sapkınlık içindeyim demektir.

Gerçek, ben Rabbinize iman ettim! İşte, bunu benden duyunuz! ' dedi**

Ona (Habib'e), 'Gir Cennete! ' denildi.

O da:

'Ne olurdu, kavmim, Rabbimin beni Cennetle ikram edilenlerden kıldığını bilselerdi! ' dedi.

Ondan sonra, onun kavminin üzerine gökten hiçbir ordu indirmedik, indiriciler de değildik.

Onların (Antakya halkının) akıbeti, bir tek sayhadan (Cebrail'in bağırışından) başka birşey değildi.

Artık, hemen sönüp gidiverdiler! " 461

-------------------------------------

* Antakya halkı, Habfc'e, " Demek sen de onların dinindesin ha?! " dediler (Kurtubî, Tefsir, c. 15, s. 18). ** Antakya'nın müşrik halkı onu öldürdüler (Taberî, Tefsir, c. 22, s. 158-161)

461. Yâ an: 13-29.

Urve b. Mes'ud'un Oğlu ile Yeğeninin Medine'ye Gelip Müslüman Olmaları

Urve b. Mes'ud şehit edilince, oğlu Ebu Müleyh ile kardeşinin oğlu Karib b. Esved b. Mes'ud, Taif halkına:

" Siz Urveyi öldürdünüz! Artık biz sizinle hiçbir zaman hiçbir şey üzerinde söz ve iş birliği yapmayacağız! " diyerek Taiften ayrıldılar. Medine'ye geldiler. 462 Muğîre b. Şûbe'nin evine indiler. 463

Peygamberimiz aleyhisselamın yanına vanp Müslüman oldular.

Yüce Allah onlardan razı olsun!

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Kimi isterseniz, kendinize müttefik ve yardımcı edininiz! " buyurdu.

Onlar:

" Biz Allah'ı ve Allah'ın Resûlünü velî edindik! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ebu Süfyan b. Harb dayınızdır. Onunla müttefik olunuz! " buyurdu. 464

Onlar:

" Evet! Ebu Süfyan b. Harb dayımızdır! " dediler. 465

Onun müttefiki oldular. 466 Hicretin 9. yılı Ramazan'ında Sakıt" heyeti Medine'ye gelinceye kadar, Medine'de oturdular. 467

-------------------------------------

462. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 186-187, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 962, İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 5, s. 504.

463. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 962, İbn Sa'd, Tabakât, c. 5, s. 504.

464. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 186-187, Vâkıdî, c. 3, s. 962, İbn Sa'd, c. 5, s. 504.

465. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 187.

466. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 962.

467. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 962, İbn Sa'd, Tabakât, c. 5, s. 504-505.

Benî Uzre Heyetinin Medine'ye Gelmeleri ve Müslüman Olmaları

Benî Uz re b. Sa'd b. Hüzeymler, Kudâalardan olup, 468 Yemen kabilelerindendi. 469 Hicretin 9. yılında Safer ayında Benî Uzrelenden oniki kişilik bir heyet, Medine'ye gelip, 470 Remle binti Hâris'in konağına indiler. 471

1. Cemre b. Numan

2. Süleym b. Malik,

3. Sa'd b. Malik,

4. Malik b. Ebi Riyah, gelen heyet içinde bulunuyordu. 472

Cemre b. Numan, Benî Uzrelerin ulusu ve lideri idi. 473

Benî Uzre heyeti, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gelince, Peygamberimiz aleyhisselama Cahiliye devri selamıyla selam verdiler. 474

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Siz, kimlersiniz?" diye sordu. 475

Benî Uzre heyetinin konuşmacısı:

" Biz, bilmediğin kimseler değiliz! 476

Biz, Kusayy'ın anne bir kardeşi 477 ve yardımcısı olan Uzre'nin oğullarındanız! 478

Biz, Huzâalarla Benî Bekrleri Mekke vadisinden uzaklaştırmıştık.

Aramızda akrabalık ve hısımlık vardır" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Hoşgeldiniz! Safa geldiniz! " buyurduktan sonra, 479 onlara:

" Siz beni tanımadınız mı? Bana İslâm selamıyla selam vermekten sizi ne alıkoydu?" diye sordu. 480

Benî Uzre heyeti:

" Yâ Muhammedi Biz henüz atalarımızın üzerinde bulundukları şey üzerinde bulunuyoruz.

Kendimiz481 ve kavmimiz adına birtakım isteklerin dile getiricisi olarak yanına geldik! " dediler. 482

" Sen nelere davet ediyorsun?" diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ben bütün insanları Bir olan, Kendisinin hiçbir eşi, ortağı olmayan Allah'a ibadet ve benim de O'nun resûlü olduğuma şehadet etmeye davet ediyorum! " buyurdu.

Benî Uzre heyetinin konuşmacısı:

" Bunun arkasından, yapılacak ne var?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Abdestlerini güzelce alıp vakitleri içinde kılacağınız beş vakit namaz vardır! Çünkü, bu, ibadetlerin üstünüdür" buyurdu ve kendilerine oruç, zekat ve hac gibi farzların geri kalanını da anlatıp sözünü bitirdi. 483

Benî Uzre heyeti, Peygamberimiz aleyhisselamdan, dinî birçok şeyler sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam onların sorularını cevaplandırdı. 484

Benî Uzre heyeti Müslüman oldu. 485

Yüce Allah onlardan razı olsun!

Benî Uzre heyeti:

" Yâ Rasûlallah! Aramızda kâhin bir kadın var.

Kureyşîler ve başka Araplar onun yanına varıp muhakeme olunur, yargılanırlar.

İçinden çıkamadığımız işlerimizi ondan soralım mı?" diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ondan birşey sormayınız! " buyurdu. 486 Onları kâhin kadına birşey sormaktan, 487 putlar adına488 kestikleri hayvanların etlerini yemekten men etti. 489

Ancak, Allah'ın ismini anarak kesecekleri hayvanların etlerini yemenin kendilerine haram olmadığını haber verdi. 490

Peygamberimiz aleyhisselam, Şam'ın fethedileceğini ve Herakliyus'un ülkesinden çıkıp korunabileceği bir yere kaçacağını da Benî Uzre heyetine müjdeledi. 491

Benî Uzre heyeti, Remle binti Hâris'in konağında iki gün oturdu. 492

Peygamberimiz aleyhisselam; başka heyetlere verildiği gibi, Benî Uzre heyetine de bahşişlerinin verilmesini emretti. 493 Bahşişleri verildi. 494 Heyetten her birine, birer bürüd, elbise de verildi. 495

Benî Uzre heyeti, ev halklarının yanına, 496 yurtlarına döndüler. 497

-------------------------------------

468. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 366, Kalkaşandî, Nihâyetü'l-ereb, s. 359.

469. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 272.

470. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 331, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 251, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 56, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 33, Halebî, c. 3, s. 272.

471. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 331.

472. İbn Sa'd, c. 1, s. 331 , İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 33.

473. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 349, İbn Hacer, c. 1, s. 243.

474. İbn Sa'd, c. 1, s. 331 , Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 272.

475. İbn Seyyid. c. 2, s. 251-252, İbn Kayyım, c. 3, s. 56, Halebî, c. 3, s. 272.

476. İbn Seyyid. c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 56.

477. İbn Sa'd, c. 1, s. 331 , İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım , c. 3, s. 56-57, Halebî, c. 3, s. 272.

478. İbn Seyyid. c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57 Halebî, c. 3, s. 272.

479. İbn Sa'd, c. 1, s. 331 , İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım , c. 3, s. 57.

480. İbn Sa'd, c. 1, s. 331 , İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım , c. 3, s. 57.

481. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 272.

482. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 331.

483. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 272.

484. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 331.

485. İbn Sa'd, c. 1, s. 331 , İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım , Zâdu'l-mead, c. 3, s. 57, Halebî, c. 3, s. 272.

486. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 272-273.

487. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57, Halebî, c. 3, s. 273.

488. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 272.

489. İbn Seyyid. c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57, Halebî, c. 3, s. 273.

490. İbn Seyyid. c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57.

491. İbn Seyyid. c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57, Halebî, c. 3, s. 272.

492. İbn Sa'd, c. 1, s. 332, İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım , c. 3, s. 57.

493. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 332.

494. İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57.

495. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 332, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 273.

496. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 332.

497. İbn Sa'd, c. 1, s. 332, İbn Seyyid, c. 2, s. 252, Halebî, c. 3, s. 273.

Benî Uzrelerden Cemre b. Numan'ın Zekat Memurluğuna Atanışı ve Kendisine Arazi de Verilişi

Benî Uzre heyetinden Cemre b. Numan, Hicaz halkından, Benî Uzrelerin zekat ve sadakalarını toplayıp Peygamberimiz aleyhisselama getiren ilk kişi idi.

Peygamberimiz aleyhisselam, ona, Vâdi'l-kurâ'da, enine boyuna atının koşup yorulduğu yerden attığı kamçısının ulaştığı yeri yurt olarak sınırladı ve verdi. 498

Cemre b. Numan, oraya konup, Vefâtına kadar orada oturdu. 499

-------------------------------------

498. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 349, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 243.

499. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1 , s. 243.

Benî Uzrelerden Zeml b. Amr'ın Müslüman Oluşu ve Kendisine Sancak ve Yazı Verilişi

Benî Uzrelerden Zem I b. Amr'ı tapmakta olduğu putun içinden işittiği bir ses uyarmış, gelip bunu Peygamberimiz aleyhisselama haber vermişti.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" O, cinlerden bir mü'mindir! " buyurdu. 500

Zeml, Müslüman oldu.

Peygamberimiz aleyhisselam, bir sancak bağlayıp, onu kavminin sancaktan yaptı. 501

Zeml için bir de yazı yazdırdı. 502 Yazdırdığı yazıda şöyle buyurdu:

" B ismi İlâhirrahm ânirrahfm

Allah'ın Resûlü Muhammed tarafından Zeml b. Amr'a ve yanında bulunan Müslüman kişilere hususî olarak yazılmıştır

Ben onu bütün kavmine gönderdim.

Müslüman olan, Allah cemaatine dahil olmuş bulunur; Müslümanlıktan kaçınanlara ise, iki ay eman verilmiştir.

Buna, Ali b. Ebu Talib ve Muhammed b. Meslemetü'l-Ensarî şahittir." 503

-------------------------------------

500. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 332.

501. İbn Sa'd, c. 1, s. 332, İbn Abdilberr, c. 2, s. 564, İbn Esîr, c. 2, s. 260.

502. İbn Abdilberr, c. 2, s. 564, İbn Esîr, c. 2, s. 260.

503. M. Hamfdullah, el-Vesâiku's-ayâsiyye, no: 79.

Kutbe b. Âmir'in Has'amlara Gönderilişi

Has'amlar, Enmar b. Nizar b. Maadd b. Adnan'ın oğlu Akyel (Has'am)'ın soyundan olup, birçok oymaklara aynim ıslardı. 504

Has'amların kardeşleri Becîlelerle birlikte yurtlan, Yemen ve Hicaz'ın hac yollarından Tebâle'ye kadar uzanmakta idi. 505

Tebâle; Yemen yolunda ve Tihâme toprağındadır. 506

Has'amların Türebe yakınındaki Bîşe nahiyesinde bulunduklan rivayet edilir. 507

Türebe; Serat'tan başlayan, Necran'da biten bir vadidir. 508

Has'amlar, İslâm'ın fetih günleri sırasında etrafa dağılmışlar, kendilerinin bellibaşlı bir yurtları kalmamış, Bîşe ile Türebe arasına gelip konmuşlardı. 509

Peygamberimiz aleyhisselam; Hicretin 9. yılında Saferayında510 Kutbe b. Âmir'i yirmi kişilik askerî bir birliğin başına geçirip, Has'amlardan, Tebâle nahiyesinde bulunan bir kabileye gönderdi. 511

Peygamberimiz aleyhisselam; birlik kumandanı Kutbe b. Âmir'e gündüzleri gizlenip geceleri gitmelerini, yemeklerini de yürürken yemelerini, 512 Has'amlara baskın yapacakları zaman, birliğini her taraftan saldıracak biçimde ayırmasını emretti.

Mücahidler, binmek üzere yanlarına on deve alıp yola çıktılar. 513 Silahlarını gizlediler.

Yollarına devam ederek Fetak'ı (Fütuk'u) tuttular. Mesha' vadisine ulaştılar. 514

Fetak, Fütuk; Taifin bir karyesidir. 515

Mesha' da; Mekke ile Medine arasında, Taifin veya Mekke'nin büyük kasabalarındandır. 516

Mücahidler Mesha'da bir adam yakalayıp kendisini sorguya çekmek istedi iseler de, adam hiçbir şey söylemez, susarken, su başlarında konaklamış bulunan halka bağırmaya başlayınca, 517 kendisinin boynunu vurdular.

Su başındaki cemaatin uyumalarını beklediler.

Has'amlar uykuya daldıkları zaman, mücahidler birliklerini ayırdılar.

Her taraftan birden baskın yaptılar.

İki taraf arasında şiddetli çarpışma başladı.

Kutbe b. Âmir ve arkadaşları, kendileriyle çarpışan Has'am erkeklerinden öldürebildiklerini öldürdüler, kadınlan esir aldılar. İğtinam ettikleri deve ve davarları Medine'ye doğru sürdüler. 518

Has'amlar hemen derlenip toparlandılar, hayvanlarına atlayıp mücahidi erin ardlarına düştüler.

O sırada, Yüce Allah büyük bir sel gönderdi. 519

Gelen sel, Has'amlarla Müslümanların arasına gerildi. 520

Has'amlar Müslümanlara yetişmeye yol bulamadılar. 521 Seli bir türlü geçemediler. Mücahidler deve, davarı sürüp aldıkları esirlerle birlikte giderlerken, arkalarından bakakaldılar. 522

Ganimet mallarının beşte biri çıkarıldıktan sonra, kalanı mücahidler arasında bölüştürüldü.

Her birinin hissesine dörder deve düştü. Bir deve, on davara denk sayıldı. 523

Bunun üzerine, Has'amlardan, içlerinde As'as b. Zahr ve Enes b. Müdrik'in de bulunduğu bir heyet gelip:

" Biz, Allah'a ve Allah'ın Resûlüne ve Allah'tan gelenlere iman ettik.

Sen bize bir yazı yaz da, o yazıda olanlara tâbi olalım! " diyerek Müslüman olduklarını açık-ladılar. 524

Peygamberimiz aleyhisselam da, Has'amlardan, Bîşe çölünde oturanlardan isteyerek yahut istemeyerek Müslüman olanlar hakkında yazdırdığı yazıda, kendilerinin Cahiliye devrinde işlemiş oldukları cinayetlerin kaldırıldığını, her yıl ne gibi mahsullerden ne nisbette zekat ödenmesi gerektiğini bildirdi. 525

-------------------------------------

504. İbn Hazm, Cemhere, s. 390-391.

505. Kalkaşandî, Nihâyetü'l-eneb, s. 172.

506. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 9.

507. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 162, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 120.

508. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 21.

509. Yâkût, c. 2, s. 21, Kalkaşandî, s. 172.

510. İbn Sa'd, c. 2, s. 162, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 380, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 218.

511. Vâkıdî. Megâzî, c. 3, s. 981, İbn Sa'd, c. 2, s. 162, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 206, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 226.

512. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 981.

513. Vâkıdî, c. 3, s. 981, İbn Sad, c. 2, s. 162, İbn Seyyid, c. 2, s. 206, İbn Kayyım, c. 2, s. 226.

514. Vâkıdî, Megâzı, c. 3, s. 981.

515. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 4, s. 235.

516. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 4, s. 125.

517. Vâkıdî, c. 3, s. 981, İbn Sa'd, c. 2, s. 162, İbn Seyyid, c. 2, s. 206, İbn Kayyım, c. 2, s. 226.

518. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 162, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 206, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 226, Kastalânî, Mevahibü’l-Ledünniye, c. 1, s. 218-219, Diyarbekrî, Târihu’l -Hamîs, c. 2, s. 120.

519. İbn Seyyid, Uyun, c. 2, s. 206, İbn Kayyım, Zâd, c. 2, s. 226.

520. İbn Sa'd, c. 2, s. 162, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 380, İbn Seyyid, c. 2, s. 206.

521. İbn Sa'd, c. 2, s. 162, İbn Seyyid, c. 2, s. 206, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 221.

522. İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 226.

523. İbn Sa'd, c. 2, s. 162, İbn Seyyid, c. 2, s. 206, Kastalânî, c. 1 , s. 219, Diyarbekrı, c. 2, s. 120.

524. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 348.

525. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 286.

Abdullah b. Avsece'nin Hârise b. Amr b. Kurayt Oğullarına Gönderilişi

Peygamberimiz aleyhisselam; Hicretin 9. yılında, Saferveya Rebiülevvel hilali görününce, ashab-dan Abdullah b. Avsecetü'l-Becelî'yi, Harise b. Amr b. Kurayt oğullarına gönderdi. 526

Peygamberimiz aleyhisselam; orada, Sim'an b. Amr b. Kurayt b. Ubeyd b. Ebu Bekir b. Kilab'a527 veya Ri'yetü's-Suhaymîye verilmek üzere, 528 kırmızı deri üzerine529 bir yazı yazdırdı.

Yazısında, onları İslâmiyete davet etti. 530

Harise b. Amr b. Kurayt oğulları, Peygamberimiz aleyhisselamın mektubunu aldılar. İslâmiyete girmeyi kabul etmediler. Mektubun yazısını yıkadılar. Yazının derisiyle de, kovalarının yırtılan dibini yamadılar! 531

Bunun için, kendilerine " Benu'r-Râkı -Yamacı Oğullan" denildi. 532

Onlar, bu kötü tutum ve davranışlarıyla, Peygamberimiz aleyhisselamın mektubunu önemsemediklerini göstermiş, tahkir etmiş oluyorlardı. 533

Sim'an'ın534 veya Rıyetü's-Sühaymî'nin535 kızı:

" Sanıyorum ki; senin başına çok büyük bir musibetten başka birşey gelmeyecek!

Sana Arapların efendisi ve ulusunun mektubu geldi.

Sen de tuttun, onu kovana yama yaptın hâl?" dedi. 536

Rı'yetü's-Sühaymî'nin kızı Benî Hilallerden birisiyle evli olup, kendisi de, kocası da Müslüman olmuştu. 537

Âmir b. Halid b. Amr b. Kurayt'ın kızı Ümmü Habib de, söylediği kısa bir şiirde:

" Kendilerine Muhammed'den bir âyet, alâmet geldiği zaman, onlar onu kuyu suyu ile yıkayıp yok ettiler!

Halbuki, o, kendileri için bir güç ve sığınak idi! " diyerek, kavminin kötü tutum ve davranışlarını kınamaktan kendisini alamamıştı.

Benî Kilablar Peygamberimiz aleyhisselamın mektubuna yapılmayacak şeyi yaptıkları zaman, 538 Peygamberimiz aleyhisselam:

" Nedir bunların hali?! Allah onların akıllarını mı gidermiş? Gidersin! " buyurmuştu.

Onlar, vücutları titrer, acele acele konuşur, sözlerini birbirine kanştırır, ne dedikleri anlaşılmaz bir kavim oldular! 539

-------------------------------------

526. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 983, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 358, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 355, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 120, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 48.

527. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 280.

528. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 285, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 223.

529. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 285.

530. Vâkıdî, c. 3, s. 982, İbn Esîr, c. 3, s. 358, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 255, Diyarbekrî, c. 2, s. 120, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 48.

531. Vâkıdî, c. 3, s. 982, İbn Sa'd, c. 1, s. 280, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 358, İbn Hacer, c. 2, s. 355, Diyarbekrî, c. 2, s. 120, Zürkânî, c. 3, s. 48.

532. İbn Sa'd, c. 1. S. 280.

533. Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 3, s. 48.

534. İbn Sa'd, c. 1, s. 281.

535. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 285, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 507, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 223.

536. İbn Sa'd, c. 1, s. 281 , İbn Esîr, c. 2, s. 223.

537. Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 285, İbn Abdilberr, c. 2, s. 507, İbn Esîr, c. 2, s. 223.

538. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 982-983.

539. Vâkıdî, c. 3, s. 983, İbn Esîr, c. 3, s. 358, İbn Hacer, c. 2, s. 355, Diyarbekrî, c. 2, s. 120, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 3, s. 48.

Dahhâk b. Süfyan'ın Kurataları Te'dibe Gönderilişi

Peygamberimiz aleyhisselam; Hicretin 9. yılında Rebiülevvel ayınc! a540 Kuratalar üzerine askerî bir birlik saldı.

Dahhâk b. Süfyanü'l-Kilabîyi de, bu askerî birliğe kumandan tayin etti. 541

Dahhâk b. Süfyan, Arapların bahadırlarından, babayiğitlerinden idi. Kendisi, yüz süvariye denk sayılırdı.

Peygamberimiz aleyhisselamin başucunda-kendiliğinden-yalın kılıç dikilir, nöbet tutardı. 542

Mücahidler Kuratalara, Lâve Züccü'nde rastladılar. 543

Önce, onları İslâmiyete davet ettiler.

İslâmiyeti kabule yanaşmayınca, onlarla çarpışmaya tutuştular, onları bozguna uğrattılar.

Mücahidler arasında bulunan Asyad b. Seleme, babası Seleme b. Kurt'a, Zücc'de bir su çukurunun üzerinde yetişti.

Seleme at üzerinde bulunuyordu.

Asyad babasını İslâmiyete davet etti ve kendisine eman verdi.

Seleme ise, oğluna ve İslâmiyete sövdü.

Bunun üzerine Asyad, babasının atının iki bacağına kılıçla vurdu.

At arkası üzerine çöktüğü ve Seleme su çukurunun içine düştüğü zaman, onu mücahidlerden birisi gelip öldürünceye kadar, suyun içinde mızrağıyla tuttu, bırakmadı. 544 Babasını, edebinden ötürü, 545 kendisi öldürmedi! 546

Mücahidler, Kurataların ele geçirebildikleri mallarını iğtinam ettiler. 547

Peygamberimiz aleyhisselamın kırmızı deri üzerine yazdırıp Abdullah b. Avsece ile gönderdiği mektubunu alıp kovasına yama yapmış olan Rı'yetü's-Sühaymî'nin dinlenen, yayılan hayvanlarından, ev halkından ve mallarından hiçbir şey bırakmaksızın hepsini ele geçirdiler.

Rı'yetü's-Sühaymî ise çırılçıplak atına atlayıp kaçtı!

Benî Hilallerden birisi ile evli bulunan kızının evine ulaştı.

Rı'yenin kızı da, kızının kocası da Müslüman olmuşlardı.

Benî Hilallerin oturma yerleri, Rıye'nin kızının evinin yanında idi.

Rı'ye, kızının evine arka taraftan girdi.

Kızı, onu çırılçıplak görünce, giymesi için üzerine bir elbise attı ve:

" Ne oldu sana?! " dedi.

Rı'ye:

" Daha ne olacak? Babanın başına her kötülük geldi!

Kendisine ne dinlenen, ne yayılan bir hayvan, ne ev halkı, ne de bir mal bırakıldı! Hepsi elinden alındı! " dedi.

Kızı:

" Sen İslâmiyete davet edilmiştin. Ne diye Müslüman olmadın?" dedi.

Rı'ye:

" Kocan nerede?" diye sordu.

Kızı:

" Develerin yanındadır! " dedi.

Develerin yanından gelen damadı, Rı'yeye:

" Sana ne oldu?" diye sordu.

Rı'ye:

" Daha ne olacak? Başa her kötülük geldi!

Kendisine ne dinlenen, ne yayılan bir hayvan, ne ev halkı, ne de bir mal bırakıldı! Hepsi elinden alındı.

Ev halkım ve mallar askerler arasında bölüşülmeden önce, Muhammed'in yanına yetişmek istiyorum! " dedi.

Damadı:

" Binek hayvanımı al, ona binip git! " dedi.

Rı'ye:

" Senin binek hayvanın bana gerekmez! " dedi.

Yaylım develerinden iki yaşında bir deve tuttu. Yolculuk için gereken azığı ve suyu aldı.

Yüzünü üzerindeki elbisesiyle bürüdüğü zaman, arkası açıldı. Arkasını bürüdüğü zaman da, yüzü açıldı.

Tanınmak istemiyordu.

Rı'ye Medine'ye geldi. Devesinin dizini bağladı.

Sabah namazını kıldırdığı sırada Peygamberimiz aleyhisselamın yanına doğru vardı, hizasında durdu.

Peygamberimiz aleyhisselam namazı kıldırınca, Rı'ye:

" Yâ Rasûlalları! Ellerini uzat da, sana bey'at edeyim! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam elini ona doğru uzattı.

Rı'ye, elini Peygamberimiz aleyhisselamın eline koyup bey'at etmek istediği zaman, elini geri çekti ve bunu üç kere yaptı.

Üçüncüsünde, Peygamberimiz aleyhisselam, ona:

" Sen kimsin?" diye sordu.

Rı'ye:

" Rı'yetü's-Sühaymî'yim! " dedi.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam hemen onun kolunu tutup yukarı kaldırdıktan sonra:

" Ey Müslümanlar cemaati! Bu, kendisine yazı yazmış olduğum Rı'yetü's-Sühaymî'dir ki, yazımı alıp kovasına yamamıştı!

Şimdi ise, kendisi, Müslüman olmaya ve kendisinden alınmış bulunanları dilemeye gelmiştir! " buyurdu.

Rı'ye:

" Yâ Rasûlallah! 548 Ailem, malım ve çocuklarım baskına uğratılmıştır" dedi. 549

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Malın bölüştürülmüş bulunuyor. 550 Eğer malların Müslümanlar arasında bölüştürülmeden önce gelip yetişmiş olsaydın, yetiştiğin malı geri almaya lâyık ve müstahak idin. 551

Ev halkına gelince; onlardan kimi bulursan, al, götür! " buyurdu.

Rı'ye, hemen gitti.

Rı'ye'nin oğlu, babasının bindiği hayvanı tanımış, onun yanında dikilip duruyordu.

Rı'ye, acele, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına döndü ve:

" İşte, şu, benim oğlumdur! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, Bilal-i Habeşî'ye:

" Ey Bilal! Onunla birlikte git!

Oğlana:

'Bu, senin baban mıdır?' diye sor!

Eğer 'Evet! ' derse, onu Rıye'ye teslim et! " buyurdu.

Bilal-i Habeşî oğlanın yanına vardı.

Ona:

" Bu, senin baban mıdır?" diye sordu.

Oğlan " Evet! " deyince, onu babasına teslim edip Peygamberimiz aleyhisselamın yanına döndü ve:

" Yâ Rasûlallah! Ben efendisi için gözyaşı döken bir kimse görmemişimdir! " dedi. 552

-------------------------------------

540. Vâkıdı, Megâzı, c. 3, s. 982, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 162, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 382.

541. Vâkıdî, c. 3, s. 982, İbn Sa'd, c. 2, s. 162-163, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 227.

542. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 743, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 47.

543. Vâkıdı, c. 3, s. 982, İbn Sa'd, c. 2, s. 163, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 133, İbn Kayyım, c. 2, s. 227.

544. Vâkıdî, c. 3, s. 982, İbn Sa'd, c. 2, s. 163, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 206-207, İbn Kayyım, c. 3, s. 227, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 222.

545. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1 , s. 53.

546. Vâkıdî, c. 3, s. 982, İbn Sa'd, c. 2, s. 163, İbn Seyyid, c. 2, s. 207, İbn Kayyım, c. 2, s. 227, İbn Hacer, c. 1, s. 53.

547. Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 219, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 120, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 49.

548. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 285-286.

549. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 507, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 223.

550. Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 286, İbn Abdilberr, c. 2, s. 507, İbn Esîr, c. 2, s. 223.

551. İbn Sa'd, c. 1, s. 281 , İbn Abdilberr, c. 2, s. 507, İbn Esîr, c. 2, s. 223.

552. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 286.

Beliyy Heyetinin Medine'ye Gelişi ve Müslüman Oluşu

Rüveyfi' b. Sabitü'l-Belevî’nin bildirdiğine göre; Hicretin 9. yılında, Rebiülevvel ayında, Medine'ye Beliyylerden bir heyet geldi. 553

Geldiklerini haber alınca, Rüveyfi' onları Benî Cedîle mahallesindeki evine indirdi.

Sabahleyin de, 554 Peygamberim iz aleyhisselamın yanına götürdü. 555 O sırada Peygamberimiz aleyhisselam evinde ashabıyla birlikte oturuyordu. 556

Rüveyfi' b. Sabit, Beliyy heyetini Peygamberimiz aleyhisselama:

" Yâ Rasûlallah! Bunlar benim kavmim dendir" diyerek takdim etti.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sen de, kavmin de hoşgeldiniz! " buyurdu. 557

Heyetin yaşlısı ve büyüğü olan Ebu'd-Dıbab* varıp Peygamberimiz aleyhisselamın önüne oturdu ve konuştu. 558

Beliyy heyetinin hepsi Müslüman oldular. 559

Yüce Allah onlardan razı olsun!

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Hamd olsun o Allah'a ki, sizi İslâmiyete hidayet etti.

İslâmiyetten başka dinde ölen herkes Cehennemdedir! " buyurdu. 560

Heyetin büyüğü ve yaşlısı olan zât:

" Yâ Rasûlallah!

Ben konuklan ağırlamaya düşkün bir adamım.

Bundan dolayı bana ahirette bir ecir ve sevab var mıdır?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Evet! Zengine veya fakire yapacağın her iyilik sadakadır, hasenedir! " buyurdu. 561

Heyet başkanı:

" Yâ Rasûlallah! Konukluğun müddeti ne kadardır?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Üç gündür! Yanında üç günden fazla oturmak, konuklar için helâl olmaz-çıkıp gidinceye kadar! " buyurdu.

" Yâ Rasûlallah! Yeryüzünün kırlarında bulduğum davarlar hakkında ne buyurursun?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" O ya senindir, ya kardeşinindir, ya da kurdundur! " buyurdu. 562

Abdullah b. Amr da:

" Yâ Rasûlallah! Yitik davar hakkında ne buyurursun?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" O ya senindir, ya kardeşinindir, ya da kurdundur!

Yitiği kardeşin için tut! " buyurdu. 563

Heyet başkanı:

" Ya o deve olursa, ne Duyurulur?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" O ne senindir, ne de kardeşinindir! Sahibini buluncaya kadar, bırak onu, gitsin! " buyurdu. 564

Beliyy heyeti, dinleri hakkında daha başka sorular da sordular ve cevaplarını aldılar. 565

Sonra kalktılar, Rüveyfi'in evine döndüler. 566

Beliyy heyeti Rüveyfi'in evine döneceği sırada, Peygamberimiz aleyhisselam getirdiği hurmayı Rüveyfi'e verip:

" Konukları ağırlarken, bu hurmadan da yararlan! " buyurdu.

Beliyy heyeti de, başkaları da bu hurmadan yediler durdular.

Beliyy heyeti Medine'de üç gün oturdu. 567

Üç günden sonra, vedalaşmak üzere, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına geldiler. Peygamberimiz aleyhisselam, daha önceki heyetlere bahşişler verildiği gibi, bunlara da bahşişler verilmesini emretti. 563 Verildi. 569 Yurtlarına döndüler. 570

-------------------------------------

553. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 330, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 252, İbn Kaybın, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 57, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 111.

554. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 330.

555. İbn Sa'd, c. 1, s. 330, İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57.

556. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 330.

557. İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57.

* Veya Ebu'd-Dâbis (İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 111).

558. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 330.

559. İbn Sa'd, c. 1, s. 330, İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım , c. 3, s. 57.

560. İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57.

561. İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57, İbn Hacer, c. 4, s. 111.

562. İbn Seyyid, Uyun, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 57.

563. İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 58.

564. İbn Seyyid, Uyun, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, Zâd, c. 3, s. 57.

565. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 330.

566. İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57.

567. İbn Sa'd, c. 1, s. 330, İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57.

568. İbn Sa'd, c. 1, s. 330.

569. İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım, c. 3, s. 57.

570. İbn Sa'd, c. 1, s. 330, İbn Seyyid, c. 2, s. 252, İbn Kayyım , c. 3, s. 57.

Esmâ (Ümeyme) binti Numanu'l-Kindî'nin Zevceliğe Kabul Olunmasının Peygamberimiz aleyhisselama Teklif Edilişi ve Medine'ye Getirilişi

Hicretin 9. yılında, Rebiülevvel ayında, 571 Numan b. Ebi'l-Cevn b. Esvedü'l-Kindî Peygamberimiz aleyhisselamın yanına Müslüman olarak gelmişti. Kendisi Necd'de otururdu. 572

Numan b. Ebi'l-Cevn, kral hanedanındandı. 573

Numan b. Ebi'l-Cevn:

" Yâ Rasûlallah! Amcasının oğlu ile evli iken onun ölümü ile dul kalıp sana varmayı arzu eden, Araplar içinde en güzel bir dulu sana nikahlayayım mı?" diyerek, kızını Peygamberimiz aleyhisselama zevce olarak vermeyi teklif etti.

Peygamberimiz aleyhisselam da, onunla evlenmek için, oniki buçuk ukiyye mehir verdi.

Numan b. Ebi'l-Cevn:

" Yâ Rasûlallah! Esma (Ümeyme)'nin mehrini kısma! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ben ne kadınlarımdan hiçbirine bundan üstün mehir verdim, ne de kızlarımdan hiçbirine hiçbir kimse bundan üstün mehir verdi" buyurdu.

Numan b. Ebi'l-Cevn:

" Yâ Rasûlallah! Aileni yanına getirmek üzere bir adam gönder! Ben de göndereceğin adamla birlikte gideyim. Aileni sana onun yanında göndereyim" dedi. 574

Peygamberimiz aleyhisselam, ashabından Ebu Useydü's-Sâidî'yi Numan b. Ebi'l-Cevn'le birlikte gönderdi.

Numan b. Ebi'l-Cevn kızı Esma (Ümeyme) Hatunun yurduna vardığı zaman, o, evinde oturuyordu.

Yanına girmesi için, Ebu Useyd'e izin verildi.

Ebu Useyd:

" Resûlullah aleyhisselamın kadınlarını, erkeklerden hiçbir erkek göremez. 575

Senin mahremin olmayan erkekler, seninle ancak perde arkasından konuşabilirler! " dedi.

Esma (Ümeyme) Hatun öyle yaptı.

Ebu Useyd, orada üç gün kalıp dinlendikten sonra. 576 Esma binti Numan'ı deve üzerinde, hevdeç içinde, 577 ebesi olan dadısı da yanında olduğu halde578 oradan alıp Medine'ye getirdi ve Benî Sâidelerin köşküne indirdi.

Bu köşk, Zübab dağının arkasındaki Şavtta, 579 Şavt diye anılan hurma bahçesinin içinde idi. 580

Benî Sâide kadınları, Esma (Ümeyme) binti Numan Hatunun yanına girerek:

" Hoşgeldin! " dediler.

Esma Hatunun yanından çıkanlar, hep, onun güzelliğinden bahsediyorlardı. 581

Ebu Useydü's-Sâidî, Esma (Ümeyme) Hatunu getirdiğini, o sırada Benî Amr b. Avfların yanında bulunan Peygamberimiz aleyhisselama gidip haber verdi. 582

Hazret-i Ömer'in kızı ve Peygamberimiz aleyhisselamın zevcesi olan Hazret-i Hafsâ, Hazret-i Âişe'ye:

" Sen onu kınala! Ben de onun saçını tarayayım! " demiş ve böyle yapmışlardı.

Sonra, bunlardan birisi Esma Hatunun yüzünün ve vücudunun güzelliğini kıskanarak, ona:

" Peygamber aleyhisselam, yanına girdiği kadının:

'Senden Allah'a sığınırım! ' demesinden hoşlanır! 583

Sen kral hanedanındansın.

Resûlullah aleyhisselam senin yanına girip senden hazlanmak isteyince, ondan Allah'a sığın!

O zaman sen kendisinin hoşuna gidersin, makbulü olursun! " diyerek telkinde bulundu. 584

Peygamberimiz aleyhisselam ashabıyla birlikte Şavt bahçesine kadar yürüyerek gittiler. Oradaki iki bahçenin yanına eriştikleri zaman, ikisinin arasında oturdular.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Siz şurada oturunuz! " buyurduktan sonra, kendisi, kendisi için getirilmiş olan Esma (Ümeyme) Hatunun Şavt'ta konuklandığı eve gitti.

O sırada Esma (Ümeyme) Hatunun dadısı da yanında bulunuyordu. 585

Peygamberimiz aleyhisselam Esma Hatunun yanına girdi. 586 Kapıyı kapattı. 587

Esma Hatuna:

" Kendini bana bağışla! " buyurdu.

Esma Hatun:

" Bir kraliçe, kendisini, uydusunu hiç bağışlar mı?! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, onun hırçınlığını yatıştırmak için, elini onun üzerine koymak istedi. 588

Esma Hatun, hoşlanmıyomnuş gibi davranarak: 589

" Senden Allah'a sığınırım! " dedi. 590

Yüzünü elleriyle kapatü. 591 Gömleğini yüzüne çekti. Peygamberimiz aleyhisselamdan gizlendi. 592

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Demek sen benden Allah'a sığınıyorsun hâ?! " buyurdu.

Esma Hatun sığınma sözünü üç kere tekrarladı. 593

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sen pek Büyük bir Makama sığındın! 594

Sen pek Büyük bir Makama sığındın! 595

Sen pek Büyük bir Makama sığındın! 596

Allah'a sığınan emîn olur! 597

Git, ev halkına kavuş! " buyurdu. 598

Hemen ondan yüzünü çevirdi. 599

Sahabilerinin yanına vardı ve:

" Ey Ebu Useyd! Râzife denilen beyaz keten kumaşından yapılmış iki elbise giydirip, onu ev halkına götür, kavuştur! " buyurdu. 600

Ebu Useyd, Peygamberimiz aleyhisselamın emrini yerine getirdi. 601

Esma Hatun dönüp yanlarına vardığı zaman, kavmi bağrıştılar

" Sende muhakkak bir yaramazlık var! 602

Senin başına ne felaket geldi?" dediler.

Esma Hatun:

" Aldatıldım! (Tuzağa düşürüldüm! )603 Bana şöyle şöyle denildi" diyerek kendisine söylenilenleri birer birer anlatınca, 604 ev halkı Esma Hatuna:

" Sen bizi Araplar içinde teşhir ettin, dillere düşürdün! " dediler.

Esma Hatun, Ebu Useydü's-Sâidî'ye:

" Olan oldu artık! Ben şimdi ne yapayım? Sen bana onu söyle?" dedi.

Ebu Useydü's-Sâidî:

" Sen evinde otur! Mahrem olmayana örtülü bulun!

Resûlullah aleyhisselamdan sonra, hiçbir talip de seninle evlenmeyi umamaz!

Çünkü, sen Resûlullah aleyhisselamın kadınlarından, mü'minlerin analarındansındır! " dedi.

Hazret-i Esma; Necd'deki ev halkının yanında, Hazret-i Osman'ın halifeliği zamanında Vefât edinceye kadar oturdu.

Hiçbir yabancıya görünmedi.

Hiçbir talip de, kendisiyle evlenme talebinde bulunamadı. 605

Hazret-i Esma; Peygamberimiz aleyhisselama karşı-aldatılarak-yapmış olduğu çirkin hareketinden dolayı:

" Beni 'Sakıyye=bedbaht kadın! ' diyerek çağırınız! " derdi. 606

Yüce Allah ona rahmet ve mağfiret ihsan buyursun!

-------------------------------------

571. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 8, s. 145, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1 , s. 457, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 185, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 234.

572. İbn Sa'd, Tabakât, c. 8, s. 143, Zehebî, Siyeru a’lâmi’n-nübelâ, c. 2, s. 184.

573. İbn Sa'd, c. 8, s. 144, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 498, Buhârî, Sahih, c. 6, s. 1664.

574. İbn Sa'd, Tabakât, c. 8, s. 143.

575. İbn Sa'd, c. 8, s. 143-144, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 184.

576. İbn Sa'd, Tabakât, c. 8, s. 144.

577. İbn Sa'd, c. 8, s. 144, Zehebî, c. 2, s. 185.

578. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 498, Buhârî, c. 6, s. 164, Bedrüddin Aynî, Um detü'l-kârî, c. 20, s. 231.

579. Aynı kaynaklar.

580. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 488, Buhârî, Sahih, c. 6, s. 163.

581. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 8, s. 144, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 185.

582. İbn Sa'd, Tabakât, c. 8, s. 144.

583. İbn Sa'd, c. 8, s. 144-146, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 457, Zehebî, c. 2, s. 185.

584. İbn Sa'd, c. 8, s. 144-146, Belâzurî, c. 1, s. 457, Zehebî, c. 2, 5. 185, İbn Hacer, c. 4, s. 234.

585. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 498, Buhârî, c. 6, s. 163-164, Bedrüddin Aynî, c. 20, s. 231.

586. İbn Sa'd, Tabakât, c. 8, s. 146, Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 498, Buhârî, c. 6, s. 164.

587. İbn Sa'd, c. 4, s. 146, İbn Hacer, c. 4, s. 234.

588. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 498, Buhârî, c. 6, s. 164, İbn Hacer, c. 4, s. 234.

589. Buhârî, Sahih, c. 6, s. 164, Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 20, s. 232.

590. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 8, s. 146, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 498, Buhârî, c. 6, s. 164, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 456, Yâkubî, Târîh, c. 2, s. 86.

591. Belâzurî, c. 1, s. 458, Yâkubî, c. 2, s. 86.

592. İbn Sa'd, c. 8, s. 146, Belâzurî, c. 1, s. 458 Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 185, B. Aynî, c. 20, s. 232, İbn Hacer, Fethu’l-bârî, c. 9, s. 313.

593. Belâzurî, c. 1, s. 458, Yâkubî, c. 2, s. 86, B. Aynî, c. 20, s. 232.

594. İbn Sa'd, c. 8, s. 146, Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 498, Buhârî, c. 6, s. 164, Belâzurî, c. 1. S. 458.

595. İbn Sa'd, c. 8, s. 146, Belâzurî, c. 1, s. 458, Bedrüddin Aynî, c. 20, s. 232, İbn Hacer, c. 9, s. 313.

596. Belâzurî, c. 1, s. 458, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1786, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 7, s. 17, Bedrüddin Aynî, Umde, c. 20, s. 232.

597. İbn Sa'd, c. 8, s. 145, Belâzurî, c. 1, s. 456.

598. İbn Sa'd, c. 8, s. 145, Belâzurî, c. 1, s. 456-458, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1786.

599. Belâzurî, c. 1, s. 456 457, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1786.

600. İbn Sa'd, c. 8, s. 146, Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 498, Buhârî, c. 6, s. 164, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 234.

601. İbn Sa'd, c. 8, s. 146.

602. İbn Sa'd, c. 8, s. 146, Belâzurî, c. 1, s. 457, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 234.

603. İbn Sa'd, c. 8, s. 146, İbn Hacer, c. 4, s. 234.

604. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 8, s. 146.

605. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 8, s, s. 146, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 234.

606. İbn Sa'd, Tabakât, c. 8, s. 146, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 185, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 234.

Alkame b. Mücezziz'in İskelede Oturan Bir Cemaate Gönderilişi

Hicretin 9. yılında, Rebiülâhir ayıncia. 607 Cüdde (Cidde)608 Şuaybe iskelesi halkının609 Habeşlerden bir cemaatin610 gemiler içinde611 Mekke yakınlarına kadar612 geldiklerini gördükleri haberi alınınca, Alkame b. Mücezzizü'l-Müdlicî 300 kişilik askerî bir birlikle yola çıkarıldı.

Mücahidler, denizdeki adaya kadar ilerlediler. 613

Adada Habeşliler eğleşirlerdi. 614

Mücahidler adaya çıkmak ve adalılarla karşılaşmak istedikleri sırada615 çıkan rüzgâr denizi dalgalandırmaya ve kabaran dalgalar kendilerine doğru gelmeye başlayınca, geri dönüp dalgalardan kaçtılar, adaya çıkmaktan vazgeçtiler. 616

Alkame ve arkadaşları, hiçbir düşmanla karşılaşıp çarpışmadılar. 617

Medine'ye doğru dönüldüğü ve bazı konak yerlerinde bulunulduğu sırada, mücahidlerden bazıları, ailelerinin yanına daha çabuk dönmek için Alkame'den izin istediler.

Alkame de, onlara izin verdi. 618

Abdullah b. Huzâfe, dönmekte acele edenler arasında idi. 619

Alkame onu evlerine çabucak dönmek isteyenlere kumandan tayin etti.

Abdullah b. Huzâfe şakacı bir zâttı.

Abdullah b. Huzâfe'nin arkadaşları, yolun bir kesiminde bulundukları sırada, ateş yakmışlardı. 620 Onunla hem ısınıyorlar, hem de üzerinde yemek pişiriyorlardı. 621

Abdullah b. Huzâfe, arkadaşlarına:

" Beni dinlemek, bana itaat etmek, size düşen bir vazife değil midir?" diye sordu.

" Evet! Seni dinlemek ve sana itaat etmek bizim vazifemizdir! " dediler.

Abdullah b. Huzâfe:

" Ben size neyi emredersem, onu muhakkak yapar mısınız?" diye sordu.

" Evet! Yaparız! " dediler. 622

Abdullah b. Huzâfe:

" Öyleyse, ben şu yaktığınız ateşin içine sıçrayıp girmenizi, size kesin bir emirle emrediyorum! " dedi.

Bazıları, arkadaşlarının kendilerini ateşin içine atacaklarını sanarak onları elbiselerinden tutup geri çekmek, kendilerinin ateşe girmelerine engel olmak için ayağa kalktılar.

Bunun üzerine, Abdullah b. Huzâfe:

" Oturun! Ben size şaka yapmıştım! " dedi.

-------------------------------------

607. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 7, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 163, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 382.

608. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 163.

609. Vâkıdî, Megâzı, c. 3, s. 983.

610. Vâkıdî, c. 3, s. 983, İbn Sa'd, c. 2, s. 163, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 222, Zürkânı, Merâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 49.

611. Vâkıdî, c. 3, s. 983, Belâzurî, c. 1, s. 382.

612. Belâzurî, c. 1, 5. 382.

613. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 983, İbn Sa'd, c. 2, s. 163, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 207, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 227.

614. Diyarbekrî, Târîhu’l-Hamîs, c. 2, s. 120.

615. Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 50.

616. Vâkıdî, c. 3, s. 983, İbn Sa'd, c. 2, s. 163, İbn Seyyid, c. 2, s. 207, İbn Kayyım, c. 2, s. 227.

617. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 289, Vâkıdî, c. 3, s. 983, Belâzurî, c. 1, s. 382, Diyarbekrî, c. 2, s. 120.

618. Vâkıdî, c. 3, s. 983, İbn Sa'd, c. 2, s. 163.

619. İbn Sa’d, c. 2, s. 163, İbn Seyyid, c. 2, s. 207, İbn Kayyım, c. 2, 3. 221.

620. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 289, Vâkıdî, c. 3, s. 983, İbn Sa'd, c. 2, s. 163, İbn Kayyım, c. 2, s. 227.

621. Vâkıdî, c. 3, s. 983, İbn Sa'd, c. 2, s. 163, İbn Seyyid, c. 2, s. 207.

622. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 289.

Yerine Getirilmesi Günah Olan Emirlerin Yerine Getirilmemesi Gerektiği

Medine'ye gelinip Abdullah b. Huzâfe'nin işi anlatılınca, Peygamberimiz aleyhisselam: " Kim size bir masiyet, günah olan birşey emrederse, onun bu husustaki emrini dinlemeyiniz! [Yerine getimneyiniz 1)623

Eğer ateşe girmiş olsaydınız, Kıyamet gününe kadar onun içinden çıkamazdınız 1624 Allah'a masiyet teşkil eden emirler hakkında, amire itaat etmek yoktur 1625 Amire itaat, ancak meşru olan emirler hakkındadır! " buyurdu. 626

-------------------------------------

623. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 289, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 983-984, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 163, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 207, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 227.

624. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 82, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1469.

625. Buhârî, Sahih, c. 8, s. 135, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1469, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 227.

626. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 82, Buhârî, c. 8, s. 135, Müslim, c. 3, s. 1469, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 120.

Hazret-i Mâriye Hakkındaki Dedikodunun Yersizliğinin Hazret-i Ali'nin Müşahedesiyle Sabit Oluşu

Hazret-i Aişe'nin bildirdiğine göre; Mâliye Hatun Medine'ye geldiği zaman, Harise binti Numan'ın konağında konuklanmıştı.

Kendisi, Peygamberimiz aleyhisselamın kadınlarını kıskandıracak derecede güzeldi. Peygamberimiz aleyhisselam sık sık onun yanına uğrardı.

Mâriye Hatun, Âliye mevkiindeki Meşrebe'ye taşındığı zaman Peygamberimiz aleyhisselam oraya da gidip gelmeye başlamış; bu, Peygamberimiz aleyhisselamın kadınlarının canını sıkmıştı.

Hazret-i İbrahim'in Mâriye Hatundan doğuşu ise, üzerindeki kıskançlığı büsbütün arttırmıştı. 627

Peygamberimiz aleyhisselam, halkın " Onun yanına bir yabancı girip çıkıyor?! " diyerek dedikoduya başladıklarını işitince, Hazret-i Ali'yi oraya gönderdi.

Hazret-i Ali, Meşrebe'de tatlı su kuyusunun başında dedikodusu yapılan Kıbtîye (Mısırlı köleye) rastlayıp kılıcını sıyırarak üzerine doğru varınca, Kıbtî elindeki su kırbasını atarak hurma ağacına tırmandı. Korkusundan, üzerindeki atkısı yere düştü. Kendisinin erkeklik uzvunun bulunmadığı, hadım olduğu görüldü!

Hazret-i Ali hemen kılıcını kınına sokup, Mısırlı uşakta gördüğü şeyi Peygamberimiz aleyhisselama haber verdi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Gittiğine isabet ettin. Şahit, gaibin göremediğini görür! " buyurdu. 628

-------------------------------------

627. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 8, s. 12-13.

628. İbn Sa'd. Tabakâtü'l-kübrâ. c. 8. s. 214-215.

Hazret-i Ali'nin Füls Putunu Yıkmaya Gönderilişi

Peygamberimiz aleyhisselam; Hicretin 9. yılında Rebiülâhir ayında Hazret-i Ali'yi Ensarın ileri gelenlerinden 150 kişilik askerî bir birlikle Tayyi' kabilesinin putu olan Füls'ü yıkmaya gönderdi.

Mücahidlerin ellisi atlı, yüzü develi idi. Yanlarında siyah bir bayrakla beyaz bir sancak da bulunuyordu. 629

Peygamberimiz aleyhisselam, bayrağı Sehl b. Huneyf'e, sancağı da Cebbar b. Sahrü's-Sülemî'ye verdi. 630

Baskın yapılacağı zaman, birliğin dağılıp, her taraftan birdenbire baskın yapılmasını emretti. 631

Füls; Tayyi' kabilesiyle Tayyi'e bağlı olup Selma ve Eca' dağlarında oturanların putu idi. 632 Necd'de, Feyd yakınında bulunuyordu. 633 Eca' dağının göğsünde, tıpkı insan şeklinde olan Füls'e tapılır, hediyeler sunulur, kurbanlar kesilirdi.

Kovulanlar, kovalananlar, onun yanına sığınınca, bırakılırlardı.

Korkanlar, onun yanında emniyet ve selamete kavuşmuş sayılırdı.

Füls'ün bakıcıları, Selvan oğulları idi.

Belvan, Füls'e tapmayı başlatan ilk kişi idi.

Füls'ün en son bakıcısı da, Belvan oğullarından Sayfî adında birisi idi.

Tayyi'; Kehlânî ve Kahtanîl erden gelme kabilelerden olup, cömertliği dillere destan olan Hâtemü't-Tâî Tayyi' kabilesinden idi.

Tayyi' kabilesinin yurtları Yemen'de idi.

Tayyi'ler, Ezdilerin ardından Hicaz'a gelip Sümeyr'e ve Feyd'e konmuşlar, Eca' ve Selma dağlarını ele geçirmişlerdi.

Hicaz'da, Şam'da ve Irak'ta, ovaları ve dağlan dolduran cemaatler haline gelmişlerdi. 634

Sümeyr, bir dağ;635 Feyd de Mekke yolunda bir yer olup, Eca' ve Selma dağlarına yakındır.

Feyd ile Vâdi'l-kurâ arası altı geceliktir. 636

-------------------------------------

* F, L, S bu üç harfli sözün üç türlü okunuşu vardır

1. Füls (İbn Esîr, Nihâye, c. 3, s. 470).

2. Fils (Firuzâbâdi, Kâmûsu’l-muhit, c. 2, s. 246).

3. Fels (Yakut, Mu'cemu'l-büldân, c. 4, s. 273).

629. Vâkıdı, c. 3, s. 984, İbn Sa'd, c. 2, s. 164, İbn Seyyid, c. 2, s. 207.

630. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 985.

631. Vâkıdî, c. 3, s. 984, İbn Sa'd, c. 2, s. 164, İbn Sevyid, c. 2, s. 207, İbn Kayyım, c. 2, s. 227.

632. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 89.

633. İbn Habib, Kitâbu'l-muhabber, s. 316, İbn Hazm, Cemhere, s. 493.

634. Ebu'l-Münzir Hişam, s. 59-60, Yâküt, Mu'cemu'l-büldân, c. 4, s. 273.

635. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 257.

636. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 282.

Medine'den Yola Çıkış

Atlar yanlara, yedeklere alınıp develere binildi.

Benî Esedlerden Hureys isminde bir zâtın kılavuzluğuyla yola çıkıldı.

Kılavuz, Feyd yolunu tutturdu. Bir müddet ilerledikten sonra:

" Karşılaşmak istediğiniz o kavim ile aranızda tam bir günlük yol vardır. Sizi onlara gündüz götürürsem, onlardan bir cemaati ve çobanlarını baskına uğratabiliriz, ama kabile halkına haber verirler, onlar da etrafa dağılır giderler. Onlardan, istediklerinizi ele geçirmek mümkün olmaz.

Fakat, biz bu günümüzde burada akşama kadar oturalım. Sonra, geceleyin, atlarımızın sırtlarında gidelim.

Sabah karanlığında, onlara birden baskın yapalım" dedi.

Mücahidler:

" Yerinde ve uygun görüş budur! " dediler.

Orada karargâh kurdular; develeri yayılmaya saldılar, yemeklerini pişirdiler.

Çevrelerinde dönüp dolaşmak, çevreyi gözetlemek üzere, Ebu Katâde, Hubab b. Münzirve Ebu Nâile'yi vazifelendirdiler.

Bunlar, atlarının üzerinde karargâhın çevresini dolaşmaya başladılar.

Eşlem adında kara bir uşak yakaladılar.

Ona:

" Sen burada ne yapıyorsun?" diye sordular.

Eşlem:

" Yitiğimi arıyorum! " dedi.

Kendisini Hazret-i Ali'nin yanına getirdiler.

Hazret-i Ali, ona:

" Sen necisin?" diye sordu.

Eşlem:

" Yitik arayıcı siyi m! " dedi.

Mücahidler üzerine yürüyünce, Eşlem korkup:

" Ben Tayyi' kabilesinden Benî Nebhanlardan bir adamın uşağıyım! Onlar benim bu yerde durmamı bana emrettiler ve:

'Muhammed'in süvarilerini görürsen, acele yanımıza gel, bize haber ver! ' dediler.

Ben yakalanıp esir olacağımı bilemedim.

Sizi gördüğüm zaman, onların yanına gitmek istedim. Sonra, kendi kendime:

'Acele etmeyeyim de, adamlarıma sizin sayınızı, süvarilerinizin ve yayalarınızın sayısını açıkça bildiren haberi götüreyim, başıma gelecek musibetten korkmayayım' dedim.

Meğer, ben senin için bağlanmış kalmışım.

Nihayet, gözcüleriniz beni yakaladı! " dedi.

Hazret-i Ali:

" Arkanda ne varsa, haydi, bize dosdoğru haber ver?" dedi.

Eşlem:

" Tayyi' kabilesinin öncülerine, uzun bir gece gidilince erişilebilir!

Sizin süvarileriniz onlara ancak yarın sabah kavuşabilir ve baskın yapabilir! " dedi.

Hazret-i Ali, arkadaşlarına:

" Siz bu hususta ne görüştesiniz? Ne düşünüyorsunuz?" diye sordu.

Cebbar b. Sahr:

" Bizim görüşümüz; bütün gece atlarımızın sırtında gitmemiz, yurtlarında o kavimle sabahlayıp, kendilerini gafil iken baskına uğratınamizdir!

Biz geceleyin bu kara uşakla gider, Hureys'i askerle gerimizde bırakırız. İnşaallah, onlar da arkamızdan gelir, kavuşurlar" dedi.

Hazret-i Ali:

" Yerinde görüş budur" dedi.

Eşlemle birlikte gittiler.

Uşak, bağlı olarak sıra ile süvarilerin terkisinde gidiyor, birinin terkisinden inip diğerinin terkisine biniyordu.

Gündüze erişilip Eslem'in gece yalan söylediği meydana çıkınca, Eşlem:

" Ben yolu şaşırdım! Onları arkamda bıraküm! " dedi.

Hazret-i Ali:

" Nerede yanılmaya başladınsa, dön oraya! " dedi.

Eşlem, bir mil veya bir milden fazla geri döndükten sonra:

" Ben yanlış yoldayım! " dedi.

Hazret-i Ali:

" Biz seni hep hile ve aldatma üzerinde buluyoruz.

Sen ancak Tayyi' kabilesinden bizi uzaklaştırmak istiyorsun!

Getirin şunu! Sen ya bize doğruyu söylersin, ya da senin boynunu vuracağız! " dedi.

Eşlem getirilip başının üzerinde kılıç sıyırıldı!

Eşlem işin sıkı tutulduğunu, kellesinin uçurulacağını görünce:

" Eğer size doğruyu söylersem bana yararı dokunur mu dersiniz?" diye sordu.

" Evet! " dediler.

Eşlem:

" Benim size gördüğünüz şeyi yapmam, Tayyi' halkının bana rastlayacak olanlarından utandığımdan ileri geliyordu.

Kendi kendime:

'Şu kavmi karşılayıp iman edeyim de, sıkılmaksızın ve haksız olmaksızın Tayyi' kabilesi halkının bulundukları yeri kendilerine göstereyim! ' demiştim.

Bağlanmam gibi, sizden görmem ekliğim gereken şeyi görünce, beni öldüreceksiniz diye korktum. İşte, benim için olan özür, mazeret, bundan ibaret! Artık ben sizi yola çıkarayım! " dedi.

Mücahidler:

" Bize doğru söyle! " dediler.

Eşlem:

" Tayyi' kabilesi hemen yakınınızdadır" dedi ve Mücahidlerle birlikte gitti.

Tayyi' kabilesine o kadar yaklaştılar ki; köpeklerin ürümelerini, ağıllarda develerin, davarların kımıldanışlarının seslerini bile işittiler.

Eşlem:

" Tayyi' cemaati bir fersah uzaklıktadır" dedi.

Mücahidler, birbirlerine baktılar ve Eslem'e:

" Hatim hanedanı nerede?" diye sordular.

Eşlem:

" Onlar cemaatin ortasındadırlar! " dedi.

Mücahidler, birbirlerine:

" Eğer biz bu kavmi bağırıp korkutursak, onlar da bağrışırlar, birbiri erini korkuturlar, gecenin karanlığı içinde cemaatlerini kaybeder, bizden uzaklaşırlar.

Fakat, biz tanyeri ağarıncaya kadar bekleyelim.

Tanyeri ağaracağı sırada, onlara birden baskın yapalım.

O zaman, birbirlerini haberdar etseler bile, nereyi tutup gittikleri bizden gizli kalmaz.

Bu kavimde, üzerlerine atlayıp kaçacakları atlar yoktur.

Biz ise, atlarımızın üzerinde bulunur, onları takip ederiz! " dediler.

" Yerinde olan görüş, bu işaret edilen görüştür! " diyerek bu şekilde hareket etmeyi benimsediler. 637

Mücahidler, tanyeri ağarırken, birliklerini her taraftan saldıracak şekilde dağıtıp Hatim ailesinin konak yerine birden baskın yaptılar. 638 Öldürülenler öldürüldü, esir edilenler de esir edildiler.

Mücahidlere, Tayyi'lerden hiçbiri gizli kalmadı. 639

Adiyy b. Hâtim'in Medine'de bulunan casusu Hazret-i Ali'nin Tayyi'lere doğru çıkıp gittiğini bildirince, 640 Adiyy b. Hatim Şam'a kaçmış bulunuyordu. 641

Tayyi' kabilesinden alınan esirler, içlerinde Adiyy b. Hâtim'in kızkardeşi Seffâne de bulunduğu halde, bir köşeye ayrıldı.

İğtinam edilen deve ve davarlar da biraraya toplandı.

Esirlerin üzerine Ebu Katâde, ganimet hayvanları vesaire üzerine de Abdullah b. Atîku's-Sülemî memur edildi. 642

-------------------------------------

637. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 984-987.

638. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 164, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 207, İbn Kayyım , Zâdu'l-mead, c. 2, s. 227.

639. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 987.

640. Vakıdî, Megâzî, c. 3, s. 988.

641. İbn Sa'd, c. 2, s. 164, İbn Seyyid, c. 2, s. 207, İbn Kayyım , c. 2, s. 227.

642. Vâkıdî, c. 3, s. 987-988, İbn Sa'd, c. 2, s. 164, İbn Seyyid, c. 2, s. 207, İbn Kayyım, c. 2, s. 227-228.

Füls Putunun Yıkılışı ve Tahrip Edilişi

Hazret-i Ali ve arkadaşları, Füls putunun yanına vanp onu yıktılar ve tahrip ettiler. Füls'ün deposunda; Rebu, Mıhzem ve Yemânî adlarında üç kılıçla üç zırh gömlek bulundu. 643 Kılıçlardan ilk ikisi Haris b. Ebi Şimr el-Gassânî tarafından Füls putuna hediye edilmiş, 644 Füls'ün üzerine asılmıştı. 645

Mücahidler, Tayyi'lerin yurdundan ayrılarak, Rekek'te konakladılar. 646 Rekek; Tayyi'lerin iki dağından birisi olan Selma dağının bir mahali idi r. 647 Hazret-i Ali orada kılıçları geleneğe göre Safiyy (başkumandan hakkı) olarak Peygamberimiz aleyhisselama ayırdıktan ve ganimetlerin beşte birini de çıkardıktan sonra-Hâtim ailesini taksim dışında tutup-ganimet malları ve esirlerin beşte dördünü mücahidler arasında bölüştürdü. Medine'ye geldiler. 648

-------------------------------------

643. Vâkıdî, c. 3, s. 988, İbn Sa'd, c. 2, s. 164, İbn Seyyid, c. 2, s. 207.

644. Ebu'l-Münzir Hişam, Kitâbu'l-esnam, s. 61-62, Taberî, Târih, c. 3, s. 148.

645. İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 285.

646. Vâkıdî, c. 3, s. 988, İbn Sa'd, c. 2, s. 164, İbn Seyyid, c. 2, s. 207.

647. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 64.

648. Vâkıdî, c. 3, s. 988, İbn Sa'd, c. 2, 164, İbn Seyyid, c. 2, s. 207-208, İbn Kayyım, c. 2, s. 227-228.

Adiyy b. Hâtim'in Şam'a Kaçışı ve Yanına Gelen Kızkardeşiyle Görüşüp Müslüman Olmaya Niyetlenişi

Adiyy b. Hatim der ki:

" Araplar arasında, Resûlullah aleyhisselamın ismini eşitliği zaman, benim hoşlanmadığım kadar hoşlanmayan bir kimse yoktu.

Ama, ben şerefli bir kimse idim. Hıristiyandım. Kavmimin içinde, ganimetlerin dörtte birini alırdım. İçimden, Hıristiyanlık dinine bağlı bulunuyordum. Kavmimin kralı idim. Krallara yapılan şey, bana da yapılırdı.

Resûlullah aleyhisselamın zuhur ettiğini işitince, hoşlanmadım.

Benim Araplardan bir uşağım vardı, develerimi yayardı.

Ona:

'Sen develerimden semiz ve uysal olanlarını hazırla, benim yanımda tut!

Muhammed'in askerlerinin bu beldelere ayak bastığını işitir işitmez, bana haber ver! ' dedim.

Öyle yaptı. Bir sabah yanıma geldi ve:

'Ey Adiyy! Muhammed'in süvarileri seni sardığı zaman ne yapacak idiysen, şimdi onu hiç durmadan yap!

Çünkü, ben bayraklar görüp onların kimler olduğunu sordum.

'Bu, Muhammed'in askerleridir, dediler' dedi.

Ona:

'Develerimi hemen yanıma getir! ' dedim.

Yanıma getirince, onlara ailemi ve oğlumu bindirdim.

Kendi kendime:

'Şam'daki dindaşlarımın yanına varır, kavuşurum! ' dedim.

Cevşiye'ye doğru çıkıp gittim.

Hâtim'in kızını (kızkardeşimi) arkamda, kabilemin yanında bıraktım.

Şam'a vanp orada oturdum.

Benden sonra, Resûlullah aleyhisselamın süvarileri gelip baskın yapmışlar, esir ettikleri kimseler arasında, Hâtim'in kızını (kızkardeşimi) da esir etmişlerdi.

O, Tayyi' kabilesi esirleriyle birlikte, Resûlullah aleyhisselama götürülmüştü.

Resûlullah aleyhisselam, benim Şam'a kaçtığımı işitmişti." 649

Hâtim'in kızı Seffâne, Mescidin kapısında bir odaya* konulmuştu. 650 Kendisi vakarlı, onurlu ve akıllı bir kadındı.

Resûlullah aleyhisselam onun yanına uğradı.

Seffâne ayağa kalktı ve:

" Yâ Rasûlallah! Baba öldü. Ziyaretçi ortadan kayboldu. Sen beni bağışlayıp serbest bırak! Allah da seni bağışlasın! " dedi.

Resûlullah aleyhisselam, ona:

" Senin ziyaretçin kim?" diye sordu.

Seffâne:

" Adiyy b. Hatim! " dedi.

Resûlullah aleyhisselam:

" Demek, o Allah ve Resûlünden kaçtı! " buyurduktan sonra gitti ve Seffâne'yi kendi haline bıraktı.

Ertesi gün, Seffâne'nin yanına tekrar uğradı.

Seffâne, Resûlullah aleyhisselama önce söylemiş olduğu sözü tekrarladı.

Resûlullah aleyhisselam, üçüncü gün, Seffâne'nin yanına yine uğradı.

Seffâne, Resûlullah aleyhisselamın kendisini serbest bırakacağından umudunu kesmiş bir halde, oturup duruyordu.

Ali b. Ebu Talib de, Resûlullah aleyhisselamın arkasında idi.

Seffâne'ye:

" Kalk da, Resûlullah aleyhisselamla konuş! " diye işaret edince, Seffâne ayağa kalktı ve:

" Yâ Rasûlallah! Baba öldü! Ziyaretçi de ortadan kayboldu!

Sen beni bağışlayıp serbest bırak! Allah da seni bağışlasın! 651

Yâ Muhammedi Beni serbest bırakmayı uygun görmez misin?

Benim Arap kabileleri içinde kavmimin seyyidinin kızı olduğumu bilmiyor musun?!

Benim babam aileleri korur, esirlerin esaret bağlarını çözer, açları doyurur, çıplakları giydirir, konukları ağırlar, yemekler yedirir, selamlaşmayı yayar, dileyicilerin dileklerini reddetmezdi.

İşte, ben o Hâtimü't-Tâî'nin kızıyım! " dedi.

Resûlullah aleyhisselam:

" Ey kadın! Bunlar, gerçekten mü'minlerin sıfatlandır.

Keşke baban Müslüman olsaydı da, onu rahmetle ansaydık! 652

Ben senin istediğin şeyi yapacağım! Sen gitmek için acele etme!

Kavminden seni yurduna ulaştıracak, senin için güvenilir kişiler buluncaya kadar, bekle! Bulduğun zaman, bana haber ver! " buyurdu. 653

Seffâne Müslüman oldu. Müslümanlığını İslâm amelleriyle güzelleştirdi. 654 Seffâne; Beliyy veya Kudâalardan bir bölük süvari gelinceye kadar, Medine'de oturdu.

Şam'a gidip kardeşi Adiyy b. Hâtim'i getirmek istiyordu.

Resûlullah aleyhisselamın yanına geldi ve:

" Yâ Rasûlallah! Kavmimden bazı kişiler gelmişlerdir. Kendileri, benim için, güvenilir ve beni yurduma ulaştırır kişilerdir" dedi.

Resûlullah aleyhisselam, Seffâneye giyimlik, binit ve yol azığı verdi.

Seffâne adamlarıyla birlikte yola çıktı ve Şam'a vardı.

Adiyy b. Hatim der ki:

" Vallahi, ben ailemin içinde oturuyordum.

Bir de ne göreyim?! Deve üzerinde, hevdeç içinde bir kadın, bana doğru yönelmiş, geliyordu!

Kendi kendime:

'Bu, Hâtim'in kızı olmasın?! Odur! Odur! ' dedim.

Gelip yanımda durunca, bana:

'Ey kardeşlik bağını koparan zâlim!

Sen karını ve oğlunu bindirip gittin de, babandan kalan bir haremini geride bıraktın değil mi?! ' diyerek çıkıştı.

Kendisine:

'Ey kızkardeşim! Sen bana iyi sözlerden başkasını söyleme!

Vallahi, benim sana karşı ileri sürebileceğim bir sözüm yok!

Ne yazık ki, ben dediğin şeyi yapmışım dır! ' dedim.

Sonra, deveden indi ve yanımda kaldı.

Kendisi, akıllı bir kadındı.

Ona:

'Şu zât (Muhammad aleyhisselam) hakkındaki görüşün nedir?' diye sordum. 655

'Vallahi, hemen onun yanına varmanı uygun görürüm!

Eğer kendisi gerçekten peygamberse, ona tâbi olmakta başkalarını geçmen, senin için bir fazilet ve üstünlük olur!

Eğer bir hükümdarsa, onun sayesinde, Yem en'deki saltanatını kaybetmez, hor ve hakîr bir duruma düşmezsin!

Artık, kararvermek sana aittir, sana! ' dedi.

Kendisine:

'Vallahi, yerinde olan görüş budur! ' dedim." 656

-------------------------------------

649. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 225, Taberî, Târih, c. 3, s. 237, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 63-64, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 237, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 2, s. 228. * Veya Remle binti Hâricin konağına (Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 988).

650. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 226, Taberî, c. 3, s. 149.

651. İbn İshak, İbn Hişam. Sîre, c. 4, s. 226, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 989, Taberî, TâriTı, c. 3, s. 149, İbn Seyyid, Uyûnu’l-eser, c. 2, s. 237-238, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 64, İbn Kayyım , Zâdu'l-mead, c. 2, s. 228.

652. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 224.

653. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 226, Taberî, Târih, c. 3, s. 149.

654. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 7, s. 143.

655. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s: . 225-226, Taberî, Târih, c. 3, s: . 149.

656. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 226-227, Taberî, Târih, c. 3, s. 149, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 285-286, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s: . 64.

Habeş Necaşî'si Ashama'nın Vefât Edişi ve Kendisi İçin Gıyâbî Olarak Medine'de Cenaze Namazı Kılınışı

Habeş Necaşî'si Ashama; Hicretin 9. yılında, Recep ayında Vefât etti. 657

Peygamberimiz aleyhisselam; arada acısu denizi bulunduğu ve karadan da günlerce gidilecek yerde olduğu halde, 658 Necaşî'nin Vefâtını, Vefât ettiği gün ashabına haber verdi, duyurdu659 ve:

" Arzınızın dışında Vefât eden kardeşinizin cenaze namazını kılınız! " buyurdu.

Sahabiler.

" Yâ Rasûlallah! Kimdir o?" diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Necaşî Ashama'dır! 660 Bugün, Allah'ın salih kulu Ashama Vefât etti! 661 Kardeşiniz için Allah'tan mağfiret dileyiniz! " buyurdu. 662

Ashabıyla birlikte namazgâha663 veya Bakiyy kabristanına gitti. 664

Ashaba:

" Geliniz! Arkamda saf olunuz! " buyurdu. 665

Ashab, Peygamberimiz aleyhisselamın arkasında saf oldular. 666

Necaşî'nin Habeş ülkesindeki tabutu, Peygamberimiz aleyhisselama görününceye kadar, yukarı kalktı. 667

Rivayete göre; aradaki engeller kalkarak, sahabiler de onun tabutunu gördüler. 668

Peygamberimiz aleyhisselam ileri doğru vardı. 669 Cenaze üzerine kıldığı namaz gibi, 670 Necaşî'nin namazını da dört tekbirle kıldırdı. 671 Onun için Allah'tan mağfiret diledi. 672

Sonradan gelen haberler, Necaşî'nin cenaze namazı kılındığı gün Vefât etmiş olduğunu doğru-lamıştır. 673

Peygamberimiz aleyhisselam, Necaşî'den başka hiç kimse için, gıyabî olarak cenaze namazı kıldırmamıştır.

Sanıldığına göre, bu, Necaşî'nin Hıristiyanlar arasında Vefât etmiş, yanında da kendisi için cenaze namazı kılacak bir kimse bulunmamış olmasından ileri gelmişti. 674

Peygamberimiz aleyhisselam Necaşî için cenaze namazı kılınmasını emrettiği zaman, münafıklar:

" Şu bir yabancı olan Necaşî'ye mi cenaze namazı kılmamızı emrediyor?! " diyerek, nifaklarını belli ettiler. 675

-------------------------------------

657. Taberî, Târîh, c. 3, s. 154, Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 3, s. 262, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 318, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 109, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 139.

658. İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 11.

659. Mâlik, Muvatta', c. 1, s. 226, Abdurrezzak, Musannef, c. 3, s. 479, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 71, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 30, Süheylî, Ravd, c. 3, s. 262.

660. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 400, c. 4, s. 7.

661. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 319, Buhârî, c. 4, s. 246, Müslim, c. 2, s. 657.

662. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 363, Buhârî, c. 4, s. 246, Müslim, c. 2, s. 657.

663. Mâlik, c. 1, s. 226, Ahmed b. Hanbel, c. 2, s. 438-439, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 212.

664. İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 490, İbn Hazm, s. 30.

665. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 295.

666. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 295, İbn Mâce, Sünen, c. 1 , s. 490.

667. Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 3, s. 262.

668. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 139.

669. İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 490.

670. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 529.

671. Mâlik, c. 1, s. 226-227, Abdurrezzak, Musannef, c. 3, s. 479, Ahmed b. Hanbel, c. 2, s. 289, 438 439, Buhârî, c. 2, s. 71 , Müslim, c. 2, s. 657, Ebu Dâvud, c. 3, s. 212.

672. İbn İshak, İbn Hişam, c. 1, s. 365, Zehebî, c. 1 , s. 316, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 77.

673. İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 11.

674. Zehebî, c. 1, s. 306, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 78.

675. Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 3, s. 262, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1 , s. 109.

Necaşî'nin Kabrinde Bir Nurun Görünüşü

Rivayete göre; Necaşî Vefât edip gömüldüğü zaman, kabrinin üzerinde bir nur görünmüş durmuştur! 676

-------------------------------------

676. İbn İshak, İbn Hişam Sîre. c. 1, s. 364, Ebu'l-Ferec İbn Cevzî, el-Vefâ, c. 2, s. 736, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 82, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 308, 315, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 77, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 209.

Habeş Necaşî'si Ashama'nın Ülkesine Sığınan Müslümanları Barındırışı, Koruyuşu ve Müslüman Oluşu

Habeş Necaşî'si Ashama; ülkesine sığınan Muhacirler arasında bulunan Hazret-i Cafer'le görüştükten ve ondan İslâmiyet ve Peygamberimiz aleyhisselam hakkında bilgi aldıktan sonra:

" Ben şehadet ederim ki; o, kendisini İncil'de yazılı bulduğumuz Resûlullahtır.

O, geleceğini İsa b. Meryem'in müjdelediği resûldür!

Siz, ülkemde nereyi isterseniz, orada konaklayınız!

Vallahi, ben onunla aynı ülkede olsaydım, yanına gider, onun ayakkabılarını taşır, ayaklarını yıkardım! " diyerek Hıristiyanlığı bırakıp Müslüman olmuş ve fakat kavminin tepkisinden çekindiği için bunu gizli tutmuş, açıklamamıştı. 677

Necaşî; Mekkeli müşriklerin işkencelerine dayanamayarak Habeş ülkesine sığınan Muhacirlerin cezalandırılmak üzere geri çevrilmeleri için yapılan istekleri ve verilen rüşvetleri reddedip onları Hicretin 7. yılına kadar ülkesinde barındıran, ağırlayan ve Peygamberimiz aleyhisselamın isteği üzerine gemilere bindirip Medine'ye yollayan, adaletli, hamiyetli bir kraldı. 678

Kendisi, Müslümanlığını gizli tutan ve hicret etmeyen sahabilerden sayıldığı gibi; Peygamberimiz aleyhisselamla bizzat görüşem ediği ne göre de, Tabiînden sayılmıştır. 679

Yüce Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

677. İbn Hazm, Cevâmiu's-aYe, s. 30, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 69.

678. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1, s. 344-362, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 203-204, 207, İbn Esn-, Kâmil, c. 2, 76-81 , İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 115-120, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 67-77. 679. Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 306.

Peygamberimiz aleyhisselamın Zevcelerinden Bir Ay İnzivaya Çekilişi

Hicretin 9. yılında, 1 Peygamberimiz aleyhisselam, zevcelerinin kendisine karşı takındıkları bazı uygunsuz tutum ve davranışlarından dolayı, bir ay yanlarına uğramamaya yemin etmişti. 2 Peygamberimiz aleyhisselamin inzivaya çekildiği sıradaki zevceleri:

1. Hazret-i Âişe binti Ebi Bekr,

2. Hazret-i Hafsâ binti Ömer,

3. Hazret-i Safiyye binti Huyey,

4. Hazret-i Şevde binti Zem'a,

5. Hazret-i Ümmü Habibe binti Ebu Süfyan,

6. Hazret-i Ümmü Seleme binti Ebu Ümeyye,

7. Hazret-i Zeyneb binti Cahş,

8. Hazret-i Meymûne binti Haris,

9. Hazret-i Cüveyriye binti Hârisü'l-Mustalakî idi. 3

Ümmü'l-Cülendah gibi bazı münafık kadınlar da, Peygamberimiz aleyhisselamın kadınları ile düzenini bozmaya çalışmaktan geri durmuyorlardı. 4

-------------------------------------

1. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 1, s. 30, Semhüdî, Vefâu'l-vefâ, c. 1, s. 316, Diyarbekrî, Târîhu’l-Hamîs, c. 2, s. 122.

2. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 33, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 229, Müslim, Sahih, c. 2, s. 763.

3. Taberî, Tefsir, c. 21, s. 157, Hâzin, Tefsir, c. 3, s. 464, Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 19, s. 117.

4. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 437.

Peygamberimiz aleyhisselamdan Zevcelerinin İstedikleri Şeyler

Zevcelerinin Peygamberimiz aleyhisselamdan istedikleri:

a) Dünya yaşantısı ve geçim bolluğu, 5

b) Giyim kuşam, 6

c) Dünya mutluluğu, 7

d) Bol nimetler içinde gösterişli yaşantı idi. 8

Deniliyor ki; Peygamberimiz aleyhisselamın zevceleri bir gün biraraya gelerek: " Biz Peygamber aleyhisselamdan başkasıyla evli olsaydık, herhalde bizim de itibarımız, elbiselerimiz ve ziynetlerimiz olurdu! " diyecek kadar ileri gittiler.

Peygamberimiz aleyhisselamdan her biri birtakım şeyler istediler. Bu cümleden olarak:

1. Hazret-i Ümmü Seleme, damgalı kumaştan yapılmış kısa bir elbise,

2. Hazret-i Meymûne, pahalı Yemen kumaşından yapılmış, altlı üstlü iki parça elbise (etek, ceket),

3. Hazret-i Zeyneb, Yemen kumaşından yapılmış bir elbise,

4. Hazret-i Ümmü Habibe, ak bezden yapılmış pamuklu bir elbise,

5. Hazret-i Hafsâ, Mısır işi bir elbise,

6. Hazret-i Cüveyriye, bir başörtüsü,

7. Hazret-i Şevde, Hayber kadifesi istemiş;

Hazret-i Âişe birşey istememişti. 9

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Allah'ım! Muhammed'in ev halkının rızkını, yetecek kadar ver! " diyerek dua etmiş bulunuyordu. 10 Kendisi, Medine'ye gelişinden Rabbine kavuşuncaya kadar, üç gün arka arkaya doyasıya buğday ekmeği bile yemediği gibi, ev halkının da ardarda iki-üç gün doyasıya arpa ekmeği yedikleri olmamıştır. Bazan, bir ay ateş yakmadan dururlar da, 11 ocaklarının tüttüğü görülmezdi. 12 Hazret-i Âişe'nin bildirdiğine göre; Peygamberimiz aleyhisselamın zevceleri iki gruba ayrılmışlardı. Gruplardan birisinde:

1. Hazret-i Âişe,

2. Hazret-i Hafsâ,

3. Hazret-i Safiyye,

4. Hazret-i Şevde,

Diğer grupta da:

1. Hazret-i Ümmü Habibe,

2. Hazret-i Ümmü Seleme,

3. Hazret-i Zeyneb,

4. Hazret-i Meymûne,

5. Hazret-i Cüveyriye bulunuyordu. 13

Hazret-i Âişe ile Hazret-i Hafsâ, Peygamberimiz aleyhisselama karşı birbirlerini desteklemekte, birbirlerine arka çıkmakta idiler. 14

Peygamberimiz aleyhisselam Hazret-i Hafsâya bir sırrı söylediği ve gizli tutmasını da sıkı sıkı tenbih eylediği halde, o bunu Hazret-i Âişe'ye söylemişti.

Bu hadise de, Kur'ân-ı Kerîm'de şöyle açıklandı:

" Hani, Peygamber, kadınlarından birine gizli birşey söylemişti de, o kadın bunu habervermiş; Allah da Peygamberine açıklayınca, Peygamber, bunun ancak bir kısmını ona bildirmiş, bir kısmından da vazgeçmişti.

Peygamber bunu kendisine söyleyince, kadın:

'Bunu sana kim haber verdi?' diye sordu.

Peygamber de:

'Bana, herşeyi bilen, herşeyden haberi olan Allah haber verdi! ' dedi. 15

Bazı rivayete göre; Peygamberimiz aleyhisselam Hazret-i Hafsâya, kendisinden sonra Hazret-i Ebu Bekir'in, ondan sonra da Hazret-i Ömer'in halife olacağını haber vermişti. 16

Yüce Allah, Peygamberimiz aleyhisselama indirdiği âyette, Peygamberimiz aleyhisselama karşı birbirlerini destekleyen Hazret-i Âişe ile Hazret-i Hafsâ'yı şöyle uyardı:

" Eğer her ikiniz de Allah'a tevbe ederseniz, ne âlâ!

Gerçekten, sizin kalbleriniz kaymıştır.

Yok! Onun aleyhinde birbirinize arka olursanız, hiç şüphesiz, Allah bizzat onun yardımcısıdır!

Cebrail de, mü'minlerin salih olanları da, bunların ardından bütün melekler de, ona yardımcıdır." 17

Hazret-i Âişe der ki:

" Resûlullah aleyhisselam, tatlıyı ve balı severdi.

İkindi namazını kılıp dönünce, kadınlardan birinin yanına varırdı.

Hafsâ'nın odasına varıp onun yanında herzamanki kalışından daha çok kalınca, 13 kıskandım. 19

Resûlullahın Hafsâ'da bu kadar kalışının sebebini sordum.

Hafsâ'ya kavminden bir kadın küçük bir tulum bal hediye etmiş, o da bu baldan şerbet yapıp Resûlullaha içirmiş!

Kendi kendime:

'Biz de, vallahi, ona bir tedbir düşünürüz! ' dedim.

Bunu Şevde binti Zem'aya anlattım ve dedim ki:

'Resûlullah yakında senin yanına gelecektir. Yanına gelince, ona:

'Yâ Rasûlallah! Megâfir mi yedin?' dersin.

O, sana:

'Hayır! ' diyecektir.

Bunun üzerine, sen ona:

'Ya bu koku nedir?' dersin.

[Resûlullah aleyhisselam, üzerinde böyle ağır koku bulunmasından hiç hoşlanmazdı. ]

Tabiî ki, sana:

'Hafsâ bana bir bal şerbeti içirmiştü' diyecektir.

Sen de o zaman:

'Demek o balın arısı urfut* ağacından yayılmış, bal toplamış! ' dersin.

Ona ben de böyle diyeceğim! '

Safiyye'ye de:

'Ey Safiyye! Sen de ona böyle dersin! ' dedim.

Şevde:

'Kendisinden başka ilah olmayan Allah'a yemin ederim ki; Resûlullah aleyhisselam yanıma geldiğinde, ey Âişe, söylememi istediğin sözü, senden korktuğum için, Resûlullah aleyhisselam daha kapıda iken, neredeyse s öyleyi verecektim! ' dedi.

Resûlullah aleyhisselam yanına gelince, Şevde:

'Yâ Rasûlallah! Megâfir mi yedin?' diye sordu.

Resûlullah aleyhisselam:

'Hayır! ' buyurdu.

Şevde:

'Ya bu koku nedir?' diye sordu.

Resûlullah aleyhisselam:

'Hafsâ bana bir bal şerbeti içirmişti' buyurdu.

Şevde:

'Demek ki, o balın arısı urfijt ağacından yayılmış, bal toplamış' dedi.

Resûlullah aleyhisselam benim yanıma geldiği zaman, ben de kendisine böyle söyledim.

Sonra, Safiyye'nin yanına vardı.

O da bunun gibi söyledi.

Resûlullah aleyhisselam Hafsâ'nın yanına varınca, Hafsâ:

'Yâ Rasûlallah! Sana şu bal şerbetinden yine içireyim mi?' diye sordu.

Resûlullah aleyhisselam:

'Hayır! Artık onun bana gereği yok! ' buyurdu.

Hafsâ, bana:

'Sübhânallah! Vallahi, onu bal şerbetinden mahrum ettin! ?' dedi.

Ben de, ona:

'Sus, sesini çıkarma! ' dedim." 20

Hazret-i Âişe, Hafsâya karşı yaptığı bu işin açığa çıkmasından korktu. 21

Peygamberimiz aleyhisselamın zevceleri, gerek birtakım dünyalıklar isteyip durmalarıyla, gerek birbirlerini kıskanmalarıyla, Peygamberimiz aleyhisselamı üzmüşlerdi. 22

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam, kadınlarının odalarından ayağını çekip, Meşrebe diye anılan çardakta 29 gece yalnız başına oturdu. 23

Sabah akşam, yemeğini orada tek başına yedi. 24

Peygamberimiz aleyhisselam, evvelce, attan hurma kütüğü üzerine düşüp sağ yan bacağı sıyrıldığı zaman da25 Meşrebe'ye çekilmişti. 26

Sahabileri kendisini orada ziyaret etmişler, Peygamberimiz aleyhisselam orada oturarak namaz kılmış ve ki İdi rm işti. 27

Kadınlarından bir aylık inzivasını da bu Meşrebe'de geçirdi.

Burası, Peygamberimiz aleyhisselama, 28 Hazret-i Âişe'ye aitti. 29

Hazret-i Ömer der ki:

" Vallahi, biz Cahiliye çağında kadınları hiçbir işte hesaba almazdık.

Yüce Allah onlar hakkında indirdiğini indirinceye ve kendilerine verdiği payı verinceye kadar, 30 biz Kureyş cemaati, kadınlara hakim durumda bir kavim idik.

Medine'ye geldiğimiz zaman, orada bir kavim bulduk ki, kadınları onlara hakim bulunuyor.

Nihayet, bizim kadınlarımız da, onların kadınlarından öğrenerek, bize tahakküme başladılar.

Medine'deki evim, Avâlî mevkiinde Benî Ümeyye b. Zeyd mahallesinde idi.

Bir gün31 bir iş üzerine kendi kendime düşünürken, karım işe karışarak 'Şöyle şöyle yapsana?' dedi. 32

Onun böyle işime karışmasından, bana itirazımsı karşılık vermesinden hoşlanmadım, kızdım, kendisini azariadım: 33

'O iş seni ne ilgilendirir?! Benim yapmak istediğim bir işte sen hangi hakla bana teklifte bulunmaya kalkışıyorsun?! ' dedim.

Karım:

'Şaşılır sana ey İbn Hattab! Sen kendine itirazımsı karşılık verilmesinden hoşlanmıyor, 34 beni azarlıyorsun ama, vallahi Peygamber aleyhisselamın kadınları bile ona itirazımsı karşılık veriyor, söyleniyorlar.

Hem onlardan herhangi biri, o gün, geceye kadar, kendisinin yanına da uğramıyor. 35 Hatta, senin kızın bile Resûlullah aleyhisselama itirazımsı karşılık veriyor, sesleniyor da, Resûlullahın o gününü öfkeli geçirtiyor! ' dedi. 36

İçimden:

'Onlardan, bunu yapan kadın, muhakkak hüsrana uğrar! ' dedim. 37

Hemen kalkıp yerime vardım. Ridamı üzerime aldım, yola çıktım. Hafsâ'ya kadar gittim.

Ona:

'Ey kızcağızım ! 38 Sen Resûlullah aleyhisselama itirazımsı karşılık veriyor, söyleniyor, 39 hatta kendisinin o gününü öfkeli geçirtiyormuşsun, öyle mi?' diye sordum. 40

Hafsâ:

'Evet! Vallahi, hepimiz ona karşılık verir, söyleniriz! ' dedi. 41

'Sizlerden herhangi birinizin o gün geceye kadar Resûlullah aleyhisselamın yanına uğramadığı da oluyor mu?' diye sordum.

'Evet! ' dedi.

'İçinizden her kim böyle yaparsa, muhakkak o hüsrana ciüşer! 42

Ey kızcağızım! Bilirsin ki; ben seni Allah'ın azabından ve Resûlünün gazabından sakındırır dururum. 43

Herhangi biriniz, Allah'ın kendisine Resûlünün gazabından dolayı gazab etmeyeceğinden emin mi bulunuyor?

Allah'ın gazab ettiği ise helak olur gider.

Sen sakın Resûlullah aleyhisselama karşı itiraz yollu karşılık verme, söylenme!

Kendisinden de birşey istemeye kalkma!

Neye ihtiyacın olursa, onu benden iste! 44

Ey kızcağızım! 45 Sakın şu komşun46 arkadaşın-olan Âişe'nin senden daha güzel ve Resûlullaha senden daha sevgili olması dolayısıyla nazlanması, itiraz yollu karşılık vermesi seni aldatmasın! ' dedim. 47

Resûlullah aleyhisselama karşı böyle cephe aldıkları zaman, Resûlullahın kadınlarına:

'Eğer o sizi boşayacak olursa, onun Rabbinin ona sizin yerinize sizden daha hayırlılarını vermesi memuldur' dedim. 48

Hafsâ'nın yanından ayrılıp, akrabam olan Ümmü Seleme'nin yanına vardım. Ona da, söyleyeceklerimi söyledim.

Ümmü Seleme:

'Şaşarım sana ey İbn Hattab! Sen herşeye girdin, karıştın durdun!

Resûlullah aleyhisselamla kadınları arasına da girmek istiyorsun?! ' dedi.

Bu söz beni öyle bir tutuş tuttu ki, içimde duyduğum endişe ve üzüntüden bir kısmını kırdı, dağıttı. 49

Ensardan bir komşumla birlikte Benî Ümeyye b. Zeydlerin yurdunda otururdum. 50 Resûlullah aleyhisselamın yanına bu komşumla nöbetleşe inerdik. Bir gün o iner, bir gün ben inerdim. Ben, indiğim zaman, o gün vahiy vesairenin haberini komşuma getirirdim. O indiği zaman da, böyle yapardı. 51

O sırada, Gassan hükümdarlarından birinin üzerimize yürümek istediğini ve bizimle savaşmak için atlarını nallatmakta olduklarını haber almıştık. 52

Yüreklerimiz, onların endişesiyle dolu bulunuyordu. 53

Arkadaşım iniş nöbeti günlerinden birinde idi ki, 54 yatsı vakti bana geldi. 55 Birdenbire kapımı hızlı hızlı çalmaya, 56 'Aç! Aç! '57 diyerek seslenmeye başladı. 58

Çok korktum. Hemen yanına çıktım.

Bana:

'Çok büyük bir hadise oldu! ' dedi. 59

'Nedir o hadise?60 Yoksa Gassanlar mı geldi?' dedim.

Arkadaşım:

'Hayır! Ondan daha büyük, daha ağır! 61

Resûlullah aleyhisselam kadınlarından inzivaya çekilmiş! 62 Kadınlarını boşamış! ' dedi. 63

İçimden:

'Hafsâ ile Âişe'nin bumu sürtüldü! Hafsâ hüsrana uğradı!

Ben zaten böyle birşey olacağını zan ve tahmin edip duruyordum! ' dedim." 64

Hazret-i Ömer, bu haberi alınca başına toprak saçmış ve:

" Allah, Ömer'i ve kızını ayıplamaz mı?" demişti. 65

Hazret-i Ömer, hadiseyi anlatmaya devamla şöyle der:

" Sabah namazını kılınca, giyinip kuşandım. Sonra, Medine'ye indim.

Hafsâ'nın yanına vardım. Ağladığını gördüm. 66

Mü'minlerin diğer analarının odalarına da uğradım. Hepsinde ağlamalar vardı. 67

Mescide girdiğim zaman da, gördüm ki; halk, canlarının sıkıntısından, üzüntülerinden, çakıllı yeri düşüştürüyorlar ve:

'Resûlullah aleyhisselam kadınlarını boşamış! ' diyorlardı.

Kendi kendime:

'Ben bu işi muhakkak öğrenirim! ' dedim.

Hemen Âişe'nin yanına varıp, ona:

'Ey Ebu Bekir'in kızı! Demek sen işi Resûlullah aleyhisselama eziyet verecek dereceye vardırdın hâ?Medim.

Âişe:

'Ey Hattab'ın oğlu! Benim seninle ne işim var?! (Benim işim seni ne ilgilendirir?! ) Sen kendi heybenle (kızınla) ilgilen! ' dedi.

Bunun üzerine, Ömer'in kızı Hafsâ'nın yanına vardım.

Ona da:

'Ey Hafsâ! Demek sen işi Resûlullah aleyhisselama eziyet verecek dereceye vardırdın hâ?!

Vallahi, sen de pekâlâ bilirsin ki; Resûlullah aleyhisselam seni sevmiyondur!

Ben olmasam, seni muhakkak boşardı! ' dedim.

Hafsâ, son derecede ağlamaya başladı. 68

Ona:

'Sen ne diye ağlıyorsun? Ben seni bundan sakındırmamış mı idim?' dedim. 69

Ona:

'Resûlullah aleyhisselam sizleri boşadı mı?' diye sordum.

Hafsâ:

'Bilmiyorum! ' dedi. 70

Ona:

'Resûlullah aleyhisselam nerede?' diye sordum. 71

Hafsâ:

'O, şuradaki Meşrebe'de! 72 Meşrebe gilarında [hücresinde]73 inzivaya çekilmiş bulunuyor! ' dedi.

Hemen oraya varınca, karşıma Resûlullah aleyhisselamın kölesi Rebah çıkmaz mı!

Kendisi, Resûlullah aleyhisselamın Meşrebe'ye çıkar, Meşrebe'den inerken, merdiven basamağı gibi üzerine bastığı kütüğe de ayaklarını dayamış, oturuyordu.

Bu zenci köleye: 74

'Ey Rebah! Yanındaki Resûlullah aleyhisselamın huzuruna girmek için bana kendisinden izin iste! ' diyerek seslendim.

Rebah bir içeri baktı, bir de bana baktı. Fakat birşey söylemedi. 75

Dönüp Mescide gittim.

Minberin çevresinde birtakım kimseler oturmuşlardı. Bazıları ağlıyorlardı.

Orada ben de biraz oturdum. İçimde duyduğum endişe ve üzüntü bana galebe çaldı. Tekrar kölenin yanına vardım ve:

'Ömer'in içeri girmesi için izin iste! ' dedim.

Köle, içeri girdikten sonra, yanıma çıktı ve:

'Seni kendisine söyledim, sustu, birşey söylemedi' dedi.

Yine, dönüp Mescide gittim. Minberin yanında oturdum.

İçimde duyduğum endişe ve üzüntü bana galebe çaldı da, tekrar kölenin yanına vardım. 76

Sesimi yükselterek:

'Ey Rebah! Resûlullah aleyhisselamın huzuruna girmem için izin iste!

Herhalde Resûlullah aleyhisselam benim Hafsâ için geldiğimi sanıyor!

Vallahi, Resûlullah aleyhisselam onun boynunu vurmamı bana emrederse, boynunu da vururum! ' diye seslendim. 77

Köle, içeri girdikten sonra, yanıma çıktı.

'Seni kendisine söyledim. Sustu. Birşey söylemedi' dedi.

Bunun üzerine geri dönüp giderken, köle beni çağırdı ve:

'Gir içeri! Sana izin verdi! ' dedi.

İçeri girdim. Resûlullah aleyhisselama selam verdim.

Gördüm ki; Resûlullah aleyhisselam bir hasırın üzerine uzanmış!

Hasırın örgüleri kendisinin böğründe iz yapmıştı ! 78

Hasırla bedeni arasında birşey (bir döşek) de bulunmuyordu!

Başının altında, içine hurma lifi doldurulmuş bir (ot) yastık vardı. 79 Ben oturunca, Resûlullah aleyhisselam izarını (yorgan gibi) üzerine çekti.

Zaten, üzerinde ondan başka da birşey yoktu! 80

Resûlullah aleyhisselamın hücresine (gilarına) göz gezdirdiğim zaman, gördüm ki; avuçla avuçlanacak kadar azıcık, bir sa'a* yakın arpa. 81 Ayaklarının yanına da, onun kadar (deri dabaklan-masında kullanılan) garez (selem ağacı posası) dökülmüş! Başucunda ise, dabaklanması tamamlanmamış bir posteki asılı idi.

Resûlullah aleyhisselamın böğründeki hasır izlerini görünce, gözlerimin yaşını tutamayarak ağlamaya başladım. 82

Resûlullah aleyhisselam:

'Ey İbn Hattab! Neye ağlıyorsun?' diye sordu. 83

'Ey Allah'ın Peygamberi! Ben ne diye ağlamayayım ki; üzerine uzandığın şu hasır senin böğründe izler yapmış! Şu da senin yatıp kalktığın tamtakır hücren ki, içinde birkaç şeyden başka birşey göremiyorum ! 84

Vallahi, çok iyi biliyorum ki, sen Allah katında Kisrâ ve Kayser'den daha şerefli ve kıyım etlisin ! 85

Halbuki yâ Rasûlallah! Kisrâ ve Kayser, bulundukları refahlı yaşantı içinde dem sürüyor! 86 Nimetler ve nehirler içinde yüzüyorlar! 87

Sen ise, yâ Rasûlallah! Görmüş olduğum yerde ve şu haldesin! ?88 Sen ki, Allah'ın Resûlü89 ve en seçkin kulusun!

Hal böyle iken, işte şu hücren tamtakır! ' dedim. 90

Bunun üzerine, Resûlullah aleyhisselam, bana:

'Ey İbn Hattab! Sen dünyanın onlara, ahiretin de bize ait olmasına razı değil misin?' diye sordu.

Ben de:

'Evet! Razıyım! ' dedim. 91

Resûlullah aleyhisselam:

'Öyleyse, bu iş böyledir ve böyle olacakür! ' buyurdu. 92

'Yâ Rasûlallah! Bari Allah'a dua et de, ümmetine geçim bolluğu versin!

Allah'a ibadet etmezlerken, Allah onlara (gayrimüslimlere) geçim bolluğu vermiştir! ' dedim.

Ben böyle söyleyince, Resûlullah aleyhisselam, doğrulup oturdu ve:

'Ey İbn Hattab! Yoksa sen şüphe içinde misin?!

Onlar hazları, nasipleri dünya hayatında tez elden verilip geçiştirilen bir kavimdir! ' buyurdu. 93

'Öyleyse yâ Rasûlallah! Benim için Allah'tan mağfiret dile! ' dedim. 94

'Yâ Rasûlallah! Yüzünde gazab eseri görüyorum.

Yoksa, kadınlarının sana karşı takındıkları tutum canını mı sıkıyor?

Şayet sen onları boşarsan, Allah seninledir.

Allah'ın melekleri Cebrail, Mikâil, ben, Ebu Bekir ve mü'minler de seninledir! ' dedim. 95

Kimlere ve neler söylediğimi Resûlullah aleyhisselama birer birer anlatıp, Ümmü Seleme'nin haberine geldiğim zaman gülümsedi. 96

'Yâ Rasûlallah! 97 Kadınlarını boşadın mı?' diye sondum. 98

Resûlullah aleyhisselam başını bana doğru kaldırıp: 99

'Hayır! ' buyurdu.

'Allâhuekben! ' dedim. 100

'Yâ Rasûlallah! Ben Mescide gindiğimde Müslümanlar üzüntülerinden çakılları dürtüp kanştınıyonlan, 'Resûlullah aleyhisselam kadınlarını boşamış! 'diyorlardı.

İneyim de, boşamadığını onlana habenveneyim mi?' dedim.

Resûlullah aleyhisselam:

'Haber vermek istiyorsan, evet! Haber ver! ' buyurdu.

Yüzünden gazabı açılıncaya kadar, konuşmaya devam ettim.

Nihayet, şenlendi, güldü.

Sonra, Meşrebe'den indi, ben de indim.

Ben basamaklı kütüğe tutunarak inmiştim.

Resûlullah aleyhisselam ise, sanki yeryüzünde yürür gibi inmiş, inerken de eliyle bir yere dokunmamış, tutunmamı ştı.

'Yâ Rasûlallah! Hücrede 29 gün kaldın! ' dedim.

Resûlullah aleyhisselam:

'Bu ay 29 gündür! ' buyurdu.

Mescidin kapısına dikilip en yüksek sesimle:

'Resûlullah aleyhisselam kadınlarını boşamam ıştır! ' diyerek bağırdım.

Bunun üzerinedir ki, Yüce Allah Tahyir âyetlerini indirdi 101 ve o âyetlerde şöyle buyurdu:

'Ey Peygamber!

Allah'ın sana helâl kıydığı şeyi, kadınlarının hoşnutluğunu arayarak, sen ne diye haram edersin?

Bununla birlikte, üzülme! Allah çokyarlıgayıcı, çok esirgeyicidir. '" 102

" Ey Peygamber! Kadınlarına de ki:

'Eğer siz dünya yaşantısı ve onun ziynetini istiyorsanız, geliniz, size boşanma bedellerini vereyim de, hepinizi güzellikle salıvereyim.

Eğer Allah'ı, Allah'ın Resûlünü ve ahiretyurdunu istiyorsanız, şüphe yok ki, Allah sizlerden, güzel hareket edenler için, büyük bir mükâfat hazırlamıştır." 103

Hazret-i Âişe'nin bildirdiğine göre; Peygamberimiz aleyhisselam zevcelerini ya dünyayı ve dünya ziynetini, ya da Allah'ı ve Allah'ın Resûlünü ve ahiret yurdunu tercih etmeleri hususunda serbest bırakmakla emrolunduğu zaman, Hazret-i Âişe'nin yanına varmıştı. 104

Hazret-i Âişe:

" Yâ Rasûlallah! Yanımıza bir ay uğramamaya yemin etmiştin. Sen ise, aydan 29 gün geçince uğradın. Ben onları (geçen günleri) sayıp duruyordum" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Bu ay, 29 gündür. 105

Ey Âişe! Ben sana bir iş açıklayacağım ki, onu ana ve babana danısıncaya kadar cevaplamakta acele etmemende sana bir vebal yoktur" buyurdu. 106

Hazret-i Âişe:

" Nedir o yâ Rasûlallah! " diye sordu. 107

Peygamberimiz aleyhisselam, Ahzâb sûresinin inen 2£^29. âyetlerini okudu.

Hazret-i Âişe:

" Aaâ! Ben bu hususta mı ana ve babama danışacağım?!

Ben, elbette ki, Allah'ı, Allah'ın Resûlünü ve ahiret yurdunu tercih ediyor ve diliyorum! 108

Ben bu hususu ne Ebu Bekir'e, ne de Ümmü Rûman'a danışırım! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam güldü, gülümsedi. 109

Hazret-i Âişe:

" Benim seni tercih ettiğimi (öteki) kadınlarına haber vermen 10

Sana söylediklerimi, öteki kadınlarından hiçbirine haber vermemeni isterim" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Onlardan, sorana, muhakkak haber vereceğim ! 111

Çünkü, Allah beni tebliğ edici olarak gönderdi. Güçlük çıkarıcı, sıkıntı verici ve bunu arzu edici olarak göndermedi. 112 Fakat, öğretici ve kolaylaştırıcı olarak gönderdi" buyurdu. 113

Hazret-i Âişe der ki:

" Resûlullah aleyhisselamın diğer kadınları da, benim yaptığımı yaptılar. Allah'ı, Allah'ın Resûlünü ve ahiret yurdunu tercih ettiler." 114

Yüce Allah hepsinden razı olsun!

-------------------------------------

5. Taberî, Tefsîr, c. 21, s. 156, Neysabûrf, Esbâbu'n-nüzûl, s. 240.

6. Zemahşerî, Keşşaf, c. 3, s. 258.

7. Nesefî, Medârik, c. 3, s. 301.

8. Beyzavî, Envârul-tenzil, c. 2, s. 243-244.

9. Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 19, s. 117.

10. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 446, Müslim, Sahih, c. 4, s. 2281, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 580, İbn Mâce, Sünen, c. 2, s. 1387.

11. Müslim, Sahih, c. 4, s. 2281 -2282.

12. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 237.

13. Buhârî, Sahih, c. 3, s. 132.

14. Buhârî, Sahih, c. 6, s. 69, 70, 71.

15. Tahrim: 3.

16. Fahru'r-Râzî, Tefsir, c. 30, s. 43, Beyzavf, Tefsîr, c. 2, s. 486, Ebu'l-Fidâ, Tefsir, c. 4, s. 390.

17. Tahrim: 4.

18. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 8, s. 85, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 59, Buhârî, Sahih, c. 6, s. 167, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1101.

19. Buhârî, Sahih, c. 6, s. 167.

* Urfut; talh diye anılan bir ağaçtır (İbn Esîr, Nihâye, c. 3, s. 218). Büyük dikenli mugaylan ağaçlan dnsindendir (Firuzâbâdi, Kâmûs, c. 2, s. 287). Bu ağaçtan, tatlı ve fakat kokulu bir zamk çıkar. Balansı o ağaçtan yayılırsa, kokusu bala siner (İbn Esîr, Nihâye, c. 3, s. 218). Urfut ağacının tatlı ve fakat pis kokulu zamkına da, megâfir denir (Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 20, s. 245).

20. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 8, s. 85, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 59, Buhârî, Sahih, c. 6, s. 167 Müslim, Sahih, c. 2, s. 1101-1102.

21. Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 20, s. 245, İbn Hacer, Fethu’l-bârî, c. 9, s. 333.

22. Zemahşerî, Keşşaf, c. 3, s. 258, Meseff, Medârik, c. 3, s. 301, Hâzin, Tefsir, c. 3, s. 464.

23. Buhârî, Sahih, c. 7, s. 230.

24. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 406.

25. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 110, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 100, Ebu Dâvud, Sünen, c. 1, s. 164.

26. Buhârî, Sahih, c. 1, s. 100, Ebu Dâvud, Sünen, c. 1, s. 164.

27. Ahmed b. Hanbel, c. 1 , s. 110, c. 3, s. 200, Buhârî, c. 1, s. 100, Ebu Dâvud, c. 1, s. 164.

28. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 200, Buhârî, c. 1, s. 100.

29. Ebu Dâvud, Sünen, c. 1, s. 164.

30. Buhârî, Sahih, c. 6, s. 69, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1108.

31. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1111, Tirmizî, c. 5, s. 421.

32. Buhârî, Sahih, c. 6, s. 69, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1108.

33. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1112, Tirmizî, c. 5, s. 421.

34. Buhârî, c, 6, s. 69, Müslim, c. 2, s. 1108.

35. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1111.

36. Buhârî, c. 6, s. 69, Müslim, c. 2, s. 1108, Tirmizî, c. 5, s. 421.

37. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 421.

38. Buhârî, Sahih, c. 6, s. 69, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1109.

39. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , 33, s. Buhârî, Sahih, c. 6, s. 69, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1109, Tirmizî, c. 5, s. 421.

40. Buhârî, c. 6, s. 69, Müslim, c. 2, s. 1109, Tirmizî, c. 5, s. 422.

41. Ahmed b. Hanbel c. 1, s. 33, Buhârî, c. 6, s. 69, Müslim, c. 2, s. 1109.

42. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1111, Tirmizî, c. 5, s. 422.

43. Buhârî, c. 6, s. 69, Müslim, c. 2, s. 1109.

44. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1111, Tirmizî, c. 5, s. 422.

45. Buhârî, c. 1, s. 69, Müslim, c. 2, s. 1109.

46. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1109.

47. Ahmed b. Hanbel, c. 1 , s. 33, s. Buhârî, c. 6, s. 69, Müslim, c. 2, s. 1109, Tirmizî, c. 5, s. 422-423.

48. Buhârî, c. 6, s. 71.

49. Buhârî, c. 6, s. 69, Müslim, c. 2, s. 1109.

50. Buhârî, Sahih, c. 1, s. 31 , Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 461.

51. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 33, Buhârî, c. 1, s. 31, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1112, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 421.

52. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1112.

53. Buhârî, c. 6, s. 70.

54. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Buhârî, c. 1, s. 31 Tirmizî, c. 5, s. 421.

55. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1112, Tirmizî, c. 5, s. 421.

56. Buhârî, c. 1, s. 31.

57. Buhârî, c. 6, s. 70, Müslim, c. 2, s. 1109.

58. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1112.

59. Buhârî, c. 1, s. 31.

60. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1112.

61. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Buhârî, c. 6, s. 70, Müslim, c. 2, s. 1109, 1112, Tirmizî, c. 5, s. 421.

62. Buhârî, c. 6, s. 70, Müslim, c. 2, s. 1109.

63. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 11112, Tirmizî, c. 5, s. 421.

64. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1112.

65. Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 163, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 273.

66. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1112, Tirmizî, c. 5, s. 421.

67. Müslim, c. 2, s. 1110.

68. Müslim, Sahih, c. 2, s. 1105-1106.

69. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 405.

70. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 33, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1112.

71. Müslim, Sahih, c. 2, s. 1106.

72. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 33, Müslim, c. 2, s. 1106.

73. Müslim, Sahih, c. 2, s. 1106.

74. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33, Müslim, c. 2, s. 1112, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 421.

75. Müslim, Sahih, c. 2, s. 1106. 76. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 33, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1112, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 421.

76. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 33, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1112, Tirmizi, Sünen, c. 5, s. 421

77. Müslim, Sahih, c. 2, s. 1106.

78. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 33-34, Buhârî, Sahih, c. 6, s. 70, Müslim, c. 2, s. 1106, 1112, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 422.

79. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 139-140, Buhârî, c. 6, s. 70, Müslim, c. 2, s. 1109.

80. Müslim, Sahih, c. 2, s. 1106.

* Dâvudîye göre: Peygamberimiz aleyhisselamın sa'ı: orta büyüklükteki avuçla dört kocam avuç dolusu alan ölçektir (Firuzâbâdi, Kâmûsu’l-muhît, c. 3, s. 55).

81. Müslim, Sahih, c. 2, s. 1108.

82. Buhârî, Sahih, c. 6, s. 70, Müslim, c. 2, s. 1106-1109, 1110.

83. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 140, Buhârî, c. 6, s. 70.

84. Müslim, Sahih, c. 2, s. 1107.

85. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 140.

86. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 140, Buhârî, Sahih, c. 6, s. 70, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1110.

87. Müslim, Sahih, c. 2, s. 1107.

88. Aynı kaynaklar.

89. Buhârî, c. 6, s. 70, Müslim, c. 2, s. 1107, 1110.

90. Müslim, c. 2, s. 1107.

91. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 140, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1107.

92. Ahmed b. Hanbel, c. 2, s. 140.

93. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 34, Müslim, c. 2, s. 1113, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 423.

94. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 34, Müslim, c. 2, s. 1113.

95. Müslim, c. 2, s. 1107.

96. Buhârî, c. 6, s. 70.

97. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 34, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1112, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 422.

98. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 34, Buhârî, Sahîh, c. 1, s. 31, Müslim, c. 2, s. 1112, Tirmizî, c. 5, s. 422.

99. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 34, Buhârî, c. 1, s. 31, Müslim, c. 2, s. 1112.

100. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 34, Buhârî, c. 1, s. 31, Müslim, c. 2, s. 1112, Tirmizî, c. 5, s. 422.

101. Müslim, c. 2, s. 1107-1108.

102. Tahrim: 1.

103. Ahzâb: 28-29.

104. Buhârî, Sahîh, c. 6, s. 23, Müslim, Sahih, c. 2, s. 1103.

105. Müslim, Sahîh, c. 2, s. 1113.

106. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 78, 248, Buhârî, Sahîh, c. 6, s. 23, Müslim, c. 2, s. 1103.

107. Ahmed b. Hanbel, c. 6, s. 78, 248, Buhârî, c. 6, s. 23, Müslim , c. 2, s. 1105.

108. Ahmed b. Hanbel, c. 6, s. 78, 248, Buhârî, c. 6, s. 23, Müslim , c. 2, s. 1113, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 423.

109. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 452.

110. Müslim, c. 2, s. 1113, Tirmizî, c. 5, s. 423.

111. Müslim, c. 2, s. 1105.

112. Müslim, c. 2, s. 1113, Tirmizî, c. 5, s. 423.

113. Müslim, c. 2, s. 1105.

114. Ahmed b. Hanbel. c. 6. s. 248. Buhârî. c. 6. s. 23. Müslim, c. 2. s. 1113.

Abdullah Zülbicâdeyn'in ve Vâsile b. Eskâ'ın Müslüman Olmaları

Abdullah Zülbicâcieyn Müzeynelenden olup, eski adı Abduluzzâ idi.

Babası, oğluna hiçbir mal bırakmaksızın ölmüştü.

Abdullah malsız bir yetimdi.

Zengin olan amcası onu yanına alıp büyütmüş ve mal sahibi yapmıştı.

Kendisinin devesi, davan ve hatta kölesi bile vardı. 115

Abdullah, Müzeynelerin dağlarından Verka' dağında otururdu. 116

Peygamberimiz aleyhisselam Medine'ye hicret ettiği zaman Abdullah Müslüman olup kendisini şirkten kurtarmak istemişse de, buna, müşrik amcası yüzünden, muvaffak olamamıştı.

Yıllar, bütün savaşlar geldi geçti.

Peygamberimiz aleyhisselam Mekke'yi fethedip Medine'ye döndüğü zaman, Abdullah amcasına:

" Ey amca! Ben senin Müslüman olmanı hep bekledim durdum.

Senin hâlâ Muhammedi arzu ettiğini göremiyorum! Bari benim Müslüman olmama izin versen?" dedi.

Amcası:

" Eğer sen Muhammed'e tâbi olacak olursan, üzerindeki elbisene varıncaya kadar, sana vermiş olduğum şeylerden hiçbirini senin elinde bırakmam, hepsini senden çeker alırım! " dedi.

Abdullah:

" Ben, vallahi, Muhammed'e tâbi ve Müslüman oldum, taşa, puta tapmayı bıraktım bile!

Ellerimdeki şeyleri geri alırsan, al! " dedi.

Amcası, Abdullah'ın elindeki herşeyi geri aldı. Hatta, üzerindeki elbiseyi de soydu.

Abdullah, çırılçıplak, anasının yanına gitti.

Anası; yollu, kalın kilimini iki parçaya ayırdı.

Abdullah, onun yarısını belinden yukarısına, yarısını da belinden aşağısına tutundu. 117

Abdullah, kendisinin Müslümanlığına engel olmak için kendisini sıkıştırmaya kalkan kavminden de yakasını kurtararak Peygamberimiz aleyhisselamın yanına kaçtı. 118

Medine'ye gelince, seher vaktine kadar Mescidde yattı. 119

Peygamberimiz aleyhisselam, sabah namazını kıldırdı.

Cemaat arasındakilere göz gezdirip evine döneceği sırada, Abdullah'ı gördü.

Ona:

" Sen kimsin?" diye sordu. 120

Abdullah, kendisinin kimlerden olduğu haber verdi. 121

" Ben Abduluzzâ'yım! " dedi. 122

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sen Abdullah Zülbicâdeyn'sin (iki parça kilimlisin)! Bana yakın yerde bulun! 123 Sık sıkyanıma gel, git! " buyurdu. 124

Abdullah Zülbicâdeyn; Medine'de evi barkı bulunmayan, Mescidin Suffasında yatıp kalkan Ashab-ı Sultadandı. 125

Abdullah Zülbicâdeyn; konuklar arasında bulunur, Kur'ân-ı Kerîm öğrenirdi.

Kur'ârvı Kerîm'den birçok sûreleri okuyup ezberlemişti.

Kendisi, gür sesli idi. 126

Kıraatta, 127 teşbih ve tekbirlerde 128 sesini yükseltirdi. 129

Hazret-i Ömer:

" Yâ Rasûlallah! Şu bedevîyi görmüyor musun? Kur’ân'ı okurken sesini nasıl yükseltip halkın kıraatı-na engel oluyor?! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Bırak onu kendi haline ey Ömer! O, Allah'a ve Allah'ın Resûlüne Muhacir olarak çıkıp gelmiştir! 130

O, ewâh'lardan;131 Allah'a çok yalvarıcı olan, Allah aşkıyla yanıp duranlardan132 biridir! " buyurdu. 133

Ukbe b. Âmirü'l-Cühenî de:

" Peygamber aleyhisselam, Abdullah Zülbicâdeyn hakkında:

'O, evvâh'tır! ' buyurmuştu.

Çünkü, o, Kur" ân okurken Yüce Allah'ı çok anan, duada sesini yükselten bir kimse idi" demiştir. 134

Abdullah Zülbicâdeyn, Tebük seferine hazırlanıldığı sırada gelip Müslüman olmuş ve Tebük seferine de katılmıştır.

" Yâ Rasûlallah! Bana şehitlik nasip etmesi için, Allah'a dua et! " diye rica edince, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Allah'ım! Onun kanını kâfirlere haram kıl! " diyerek dua etti.

Abdullah Zülbicâdeyn:

" Yâ Rasûlallah! Ben öyle istememiştim! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sen, Allah yolunda gazaya çıkar, humma (sıtma) tutup seni öldürürse, sen şehitsindir!

Hayvanın seni düşürüp boynunu kırarsa, sen yine şehitsindir!

Gam çekme! Bunlardan hangisi olursa, şehitlik için sana elverir, yeter! " buyurdu. 135

Buyurduğu gibi de, Tebükte hummaya tutulup Hakkın rahmetine kavuştu. 136

Yüce Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

115. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1013, Ebu Nuaym, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 524-525.

116. Diyarbekrî, Târîhu'l-Hamîs, c. 2, s. 129.

117. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1013, Ebu Nuaym, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 525.

118. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 172, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 122.

119. Vâkıdî, c. 3, s. 1013, Ebu Nuaym, Delâil, c. 2, s. 525, Diyarbekrî, c. 2, s. 122.

120. Vâkıdî, c. 3, s. 1013, Ebu Nuaym, c. 2, s. 525, İbn Esir, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228.

121. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1013.

122. Ebu Nuaym, Delâilü’n-nübüvve, c. 2, s. 525, İbn Esîr, Usdu’l-gâbe, c. 3, s. 228, Diyarbekrî, Târihu’l -Hamîs, c. 2, s. 129.

123. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1013, Ebu Nuaym, Delâil, c. 2, 5. 525.

124. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228.

125. Belâzurî, Ensâbu'l-esrâf, c. 1. 272, Ebu Nuaym, Hilyetu'l-evliyâ, c. 2, s. 21, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 1564, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 428.

126. Vâkıdî, c. 3, s. 1013-1014, Ebu Nuaym, Delâil, c. 3, s. 525.

127. Vâkıdî, c. 3, s. 1014, Ebu Nuaym, Delâil, c. 2, s. 525, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228.

128. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228.

129. Vâkıdî, c. 3, s. 1013, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228.

130. Vâkıdî, c. 3, s. 1014, Ebu Nuaym, c. 2, s. 525, Diyarbekrî, Târîhu'l-Hamîs, c. 2, s. 129.

131. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228.

132. İbn Esîr, Nihâye, c. 1, s. 82.

133. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228.

134. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 159.

135. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1014, Ebu Nuaym, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 525-526, Diyarbekrî, Târîhu'l-Hamîs, c. 2, s. 129.

136. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 4, s. 171, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1014, Ebu Nuaym Delâil, c. 2, s. 526, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1074, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 118.

Vâsile'nin Soy Kütüğü

Vasile b. Eskâ', b. Abduluzzâ, b. Abdi Yalil, b. Naşib, b. Giyere, b. Sa'd, b. Leys, b. Bekr, b. Abdi Menat, b. Kinane'dir.

Künyesi, Ebu Kırsâfe'dir. 137

Vasile b. Eskâ'; Peygamberimiz aleyhisselama Arap kabilelerinden heyetler ve elçiler gelmekte bulunduğu138 ve Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük seferi hazırlıklanyla uğraştığı sırada (Hicretin 9. yılında) Medine'ye gelmiş ve Mescidde Peygamberimiz aleyhisselamla birlikte sabah namazını kılmıştı. 139

Peygamberimiz aleyhisselam, sabah namazını kıldırdıktan sonra ashabına göz gezdirip Vâsile'yi görünce, ona:

" Sen kimsin?" diye sordu.

Vasile kim olduğunu haber verdi.

Peygamberimiz aleyhisselam, ona:

" Sen ne için geldin?140 Hacetin, dileğin nedir?" diye sordu.

Vasile:

" Allah'a ve sana iman141 ve bey'at edeyim diye geldim" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Bunu yapmaya gücün yetecek midir?" diye sordu.

Vasile:

" Evet! " dedi. 142

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Öyleyse, benim sevdiğim şeyi sen de sevmek, benim sevmediğim şeyi sen de sevmemek üzere bana bey'at et! " buyurdu. 143

Vasile, buna göre bey'at yapıp ev halkının yanına döndü. 144 Durumu onlara haber verdi. 145

Vâsile'nin babası, Vasile'nin haline baktı ve:

" Demek sen böyle yaptın hâ?! " dedi.

Vasile:

" Evet! " deyince; 146

" Vallahi, seninle hiçbir zaman konuşmayacağım! " dedi. 147

Bunun üzerine, Vasile, amcasının yanına gitti.

Kendisi sırtını güneşe vermiş, ısıtıyordu. Ona selam verdi.

O da, Vâsile'ye:

" Demek sen böyle yaptın hâ?! " dedi.

Vasile:

" Evet! " deyip, ona İslâmiyeti anlattı.

Amcası Vâsile'yi babasınınkinden daha hafif bir kınayışla kınadı ve:

" Bir işte bizi ileri geçmen sana yakışmazdı! " dedi.

Vâsile'nin kızkardeşi ise Vâsile'nin söylediklerini dinledi ve yanına vanp onu İslâm selamıyla selamladı.

Vasile:

" Ey kızkardeşciğim! Senin bana böyle selam verişinin sebebini pek anlayamadım?" dedi.

Kızkardeşi:

" Ben senin ve amcanın söylediklerinizi dinledim" dedi.

Vasile; amcasına anlattığı gibi, İslâmiyeti, kızkardeşine de anlattı.

İslâmiyet onun çok hoşuna gitti ve hemen Müslüman oldu.

Bunun üzerine, Vasile:

" Ey kızkardeşciğim! Allah senin hayrını ve iyiliğini diledi, Müslüman oldun!

O halde, bu kardeşini, gazi cihazıyla cihazlandır. Yol azığı koy!

Çünkü, Resûlullah aleyhisselam sefere kanatlanmak, gazaya çıkmak üzeredir! " dedi.

Kızkardeşi, Vâsileye yol azığı olarak kova içinde bir müd undan hamur yoğurdu. Kendisine bunu bir miktar hurma ile birlikte verdi.

Vasile, azığı alınca, Medine'ye geldi.

Fakat, Peygamberimiz aleyhisselamı iki gün önce mücahidlerie birlikte Tebük'e doğru hareket etmiş buldu.

Geride, ancak, yolda belde gelmekte olan kafileler kalmıştı. 148

Vâsile'yi sırtında taşıyacak birşey (binit) de bulunmuyordu. 149

Hemen, Kaynuka oğulları çarşısına gitti. 150

" Beni hayvanına nöbetleşe bindirecek kim var?" 151 diyerek seslendi.

Kendisi, yaya olarak yürümeye dayanamaz bir kimse idi.

Ka'b b. Ucre, onu çağırdı. 152

" Ben seni gecede gündüzde nöbetleşe, yemede içmede ortaklaşa olmak üzere hayvanıma bindireyim! " dedi.

Vasile:

" Olur! " dedi. 153

Ka'b b. Ucre, Tebük'e vanp Peygamberimiz aleyhisselamla buluşuncaya kadar, Vâsile'yi hayvanına bindirdi. 154

Yüce Allah ikisinden de razı olsun!

-------------------------------------

137. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1563-1564, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 428.

138. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 305.

139. Vâkıdî, c. 3, s. 1028, İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 305, Ebu Nuaym , Hilyetu'l-evliyâ, c. 2, s. 21.

140. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1128, İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 305.

141. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 305.

142. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1028.

143. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 305.

144. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1028, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 305.

145. İbn Sad, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 305.

146. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1028.

147. Vâkıdî, c. 3, s. 1028, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 305.

148. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1028.

149. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 428.

150. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1028-1029.

151. Vâkıdî, c. 3, s. 1029, İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 305, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 428.

152. Vâkıdî, c. 3, s. 1029.

153. Vâkıdî, c. 3, s. 1029, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 428.

154. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 305.

Tebük Seferi (Hicrî 9. yıl, Receb)

Seferin Tarihiş, İsmi, Mevkii ve Sebebi

Tebük seferine, Hicretin 9. yılında, Recep ayında, 1 Perşembe günü çıkılımıştır. 2

Tebük gazvesine Usret (Güçlük) gazvesi, 3 askerlerine de Ceyşü'l-Usre denir. 4

Gerçekten de. Kur'ân-ı Kerîm'de Tebük seferi güçlük zamanı olarak vasıflandırılmış^ Müslümanlar bu seferde son derecede su, binit ve yiyecek sıkıntısı çekmişlerdir. 6

Vâdi'l-kurâ ile Şam arasında bulunan Tebük, Hıcr ile Şam'ın başlangıcı arasında ve Şam yolunun yanlarındadır.

Hıcr'a dört merhaleliktir.

Hısmâ dağı Tebük'ün batısına, Şerverâ dağı da doğusuna düşer. Tebük, bunların arasında kalır.

Tebük'le Medine arası oniki7 veya ondört, Dımaşk'a da onbir merhaleliktir. 8

Tebük'ün kalesi, akarsuyu ve hurma bahçesi vardır.

Şuayb aleyhisselamın kendilerine peygamber olarak gönderilmiş olduğu Eykeliler, Tebük'te otururlardı.

Şuayb aleyhisselam, onlardan değil, Medyen halkındandı.

Medyen, Kulzum denizi üzerinde olup, Tebük'e altı merhaleliktir. 9

Hıristiyan Araplar, Herakliyus'a:

" Şu peygamberlik davasıyla ortaya çıkmış bulunan adam öldü!

Müslümanlar da, kıtlık ve yokluk yıllarına tutuldular. Kendilerinin servetleri yok oldu. 10

Eğer onları dinine katmayı istiyorsan, şimdi tam zamanıdır! " diye yazı yazdılar. 11

Bunun üzerine, Herakliyus, silahlandırdığı 40. 000 kişilik bir askerî birliği Kubaz'ın kumandası altında yola çıkardı.

Peygamberimiz aleyhisselam bunu haber aldı. 12

Nabatîler, Cahiliye çağında da, Müslüman olduktan sonra da, Şam'dan Medine'ye, satmak için ince ak un ve zeytinyağı getirir dururlardı. 13

Kendileri, Irak'ta İbrahim aleyhisselamın aralarında doğup büyüdüğü Kûsâ halkından idiler. 14

Nabatîler, Medine'ye çok gelip gittikleri için, Müslümanlara hemen her gün Şam'dan yeni yeni haberler gelirdi.

Nabatîlerden bir cemaat, 15 Rumların Müslümanlarla çarpışmak üzere Şam'da askerî pek çok yığınak yaptıklarını, Herakliyus'un adamlarının yıllık ihtiyaçlarını sağladığını, 16 Lahm, Cüzam, Gassan ve Âmile gibi kendisine bağlı birtakım kabileleri yanına çektiğini, 17 ordu öncülerinin Belkaya gelip dayandığını, 18 ordugâhlarını orada kurduklarını, Herakliyus'un ise Hımsta kaldığını söylediler. 19

Hazret-i Ömer der ki:

" O sıralarda, Gassan hükümdarlarından birinin de üzerimize yürümek istediğini ve savaşmak için atlarını nallatmakta olduklarını haber almıştık. 20

Yüreklerimiz, onların endişesiyle dolu bulunuyordu." 21

Bununla beraber, Müslümanlar nazarında, Rumlardan daha korkunç düşman yoktu. Çünkü, onların sayılarının, askerî hazırlıklarının ve savaş atlarının çokluğunu, gelip giden tüccarlardan öğrenmiş bulunuyorlardı. 22

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam, Rumlarla savaşmak üzere hazırlanmalarını ashabına emretti.

Peygamberimiz aleyhisselam; herhangi bir gazaya çıkarken, maksadını açıklamaz; ancak, başka bir yere gitmek istediğini sandıracak, iki biçimde anlaşılacak, iki mânâya da gelebilecek bir sözcük kullanırdı.

Tebük gazasında ise böyle yapmadı.

Halkın ona göre hazırlanmaları için, gidilecek yerin uzaklığını, zamanın kıtlık ve yokluk zamanı olduğunu, düşmanın çokluğunu açıkça bildirdi. Rumlar üzerine yürümek istediğini haber verip, hazırlanmalarını emretti. 23

Savaşa hazırlanmaları, seferber olmaları için, Mekke'ye ve Müslüman kabilelere de adamlar gönderdi. 24

Büreyde b. Husayb'ı Eşlemlere gönderdi. Kendisine Füru'da gelip kavuşmasını emretti.

Ebu Rühmü'l-Gıfârî'yi, yurtlarında arayıp bulması için, kavmi olan Gıfarilere gönderdi.

Ebu Vâkıdu'l-Leysî, kavmi olan Leyslere,

Ebu'l-Ca'd ed-Damrî, deniz sahilindeki kavme gitti.

Râfi' b. Mekîs ile Cündüb b. Mekîs, Cüheynelere,

Nuaym b. Mes'ud, Eşca'lara,

Büdeyl b. Verkâ, Amr b. Salim, Bişr b. Süfyan, Ka'b b. Âmirlere,

Abbas b. Mirdas ile daha başkaları da, Süleymlene gönderildi. 25

Savaş için hazırlanmaları emredildiği zaman, halk, geçim darlığı, sıkıntısı içinde idiler.

Sıcaklar çok şiddetli idi.

Her tarafta kuraklık ve kıtlık hüküm sürüyordu.

Hurma mahsullerinin iyice yetişip olgunlaştığı, halkın meyvelerinin ve meyve ağaçlarının gölgeleri altında oturmaktan hoşlandıkları, böyle rahat ve sükûnetli hali bırakıp açlık ve susuzluk çekecekleri, meşakkatli, uzun bir sefere pek de çıkmak istemeyecekleri bir sıra idi. 26 Bunun için, Peygamberimiz aleyhisselamın seferberlik daveti karşısında ağır davrananlar olmuştu.

Yüce Allah, bu hususta indirdiği âyetlerde şöyle buyurdu:

" Ey iman edenler! Size ne oldu ki, 'Allah yolunda fırlayıp gazaya çıkınız! ' denildiği zaman, yere yapışıp ağırlaştınız?!

Yoksa, ahiretten vazgeçip dünya hayatına mı razı oldunuz?!

Fakat, bu dünya hayatının faydası, ahiretin yanında, pek azdır!

Eğer emrolunduğunuz bu cihada fırlayıp çıkmazsanız, Allah sizi elem verici bir azaba uğratır, yerinize de başka bir kavim getirir!

Siz O'na hiçbir zarar veremezsiniz! Allah herşeye hakkıyla kadirdir!

Eğer siz ona (Resûlullaha) yardım etmezseniz, etmeyiniz!

Kâfirler onu Mekke'den çıkardıkları zaman, bizzat Allah ona yardım etmişti. Yine de eder!

Hani, o zaman Resûlullah ancak iki kişinin ikincisi idi. Allah'tan başka yardımcısı yoktu.

O zaman onlar Sevr dağının tepesindeki mağarada idiler.

Peygamber, arkadaşına, 'Tasalanma! Allah bizimledir! ' diyordu.

Allah onun üzerine sekînetini indirmiş, onu görmediğiniz ordularla desteklemiş, kâfirlerin kelimesini alçaltmıştı.

Allah'ın kelimesi ise, o, çok yücedir! Allah, kudretiyle herşeye üstün gelen Azîz, her yaptığını yerli yerince yapan Hakîm'dir.

Sizler gerek hafif, gerek ağırlıklı olarak seferber olunuz!

Mallarınızla, canlarınızla Allah yolunda cihad ediniz!

Eğer bilirseniz, bu, sizin için çok hayıriıdır." 27

-------------------------------------

1. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 7, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 165, Belâzuri, Ensâbu’l-eşrâf, c. 1, s. 368, Yâkubî, Târih, c. 2, s. 67.

2. Vâkıdî, c. 3, s. 997, İbn Sa'd, c. 2, s. 167, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 387.

3. Buhâri, Sahih, c. 5, s. 128, Taberî, Tefsir, c. 11, s. 54-55, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 222-223.

4. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 161, Vâkıdî, c. 3, s. 991, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 75, Buhârî, c. 5, s. 128, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 625.

5. Tevbe: 117.

6. İbn Sa'd, c. 2, s. 167, Taberî, Tefsir, c. 11 , s. 55, Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 18, s. 45, İbn Hacer, Fethu’l-bârî, c. 8, s. 84.

7. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 14.

8. Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 18, s. 45.

9. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 14-15.

10. Heysemî, Mecmau’z-zevâid, c. 6, s. 191, İbn Hacer, Fethu'l-bârî, c. 8, s. 85, Kastalânî, Mevâhibü’l-ledünniye, c. 1, s. 223, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 122-123, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 98.

11. Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 6, s. 191, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 3, s. 64.

12. İbn Hacer, Fethu’l-bârî, c. 8, s. 85, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 223, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 69.

13. Vâkıdî, Megâzî, s. 989-990, İbn Asâkîr, Târîh, c. 1 , s. 110, Diyarbekrî, Târihu’l -Hamîs, c. 2, s. 122.

14. İbn Esîr, Nihâye, c. 5, s. 9.

15. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 990.

16. Vâkıdî, c. 3, s. 991, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 169, İbn Asâkîr, c. 1 , s. 110, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 216.

17. Vâkıdî, c. 3, s. 990, İbn Sa'd, c. 2, s. 165, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 368, Fütûhu'l-büldân, c. 1, s. 71, İbn Asâkîr, c. 1, s. 110, Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 18, s. 45, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 122.

18. Vâkıdî, c. 3, s. 990, İbn Sa'd, c. 2, s. 165, İbn Asâkîr, c. 1, s. 110, Bedrüddin Aynî, Umdetu'l-kârî, c. 18, s. 45, Diyarbekrî, c. 2, s. 122.

19. Vâkıdî, c. 3, s. 990, İbn Asâkîr, c. 1, s. 110, Diyarbekrî, c. 2, s. 122.

20. Ahmet b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 33, Müslim, Sahîh. c. 2, s. 1112.

21. Buhârî, Sahîh, c. 6, s. 70.

22. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 990.

23. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 4, s. 159, Vâkıdî, c. 3, s. 990, İbn Sa'd, c. 2, s. 165, A. b. Hanbel, c. 3, s. 457, Taberî, Târîh, c. 3, s. 142, İbn Hazm , Cevâmiu's-Sîre, s. 249-250.

24. Vâkıdî, c. 3, s. 990, İbn Sa'd, c. 2, s. 165, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 223.

25. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 990, İbn Asâkîr, Târih, c. 1, 3. 111.

26. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 159, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 992, Taberî, Târîh, c. 3, s. 142, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 213, Vâhidî, Esbâbu'n-nüzûl, s. 165-166, İbn Asâkîr, Târîh, c. 1, s. 110, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 215.

27. Tevbe: 38-41.

Peygamberimiz aleyhisselamın Müslümanları Cihada ve

Allah Yolunda İâneye Davet ve Teşvik Edişi ve

 Müslümanların İâne Yarışına Girişi

Peygamberimiz Al ey hissel am, ahirette kazanacaklan üstün sevapları anlatarak, Müslümanlara cihadı üz I etmeye çalıştı. 28

Malî durumları elverişli olanları da, ahirette karşılığını görmek üzere, askerlere yiyecek ve binecek yardımında bulunmaya davet ve teşvik etti.

Bunun üzerine, hali vakti yerinde olan Müslümanlar, mükâfatını Allah'tan umarak, mal yükleyip getirmeye başladılar. 29

Hatta, bu hususta birbirleriyle yarışanlar bile oldu:

Hazret-i Ömer:

" Ebu Bekir vaktiyle beni geçmiş idiyse, ben de bugün onu geçerim! " dedi ve servetinin yansını getirip Peygamberimiz aleyhisselama verdi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Ömer! Ev halkına ne bıraktın?30 Birşey bıraktın mı?" diye sordu.

Hazret-i Ömer:

" Evet! Sana getirdiğimin yarısını! 31 Servetimin yarısını! " dedi.

Hazret-i Ebu Bekir ise, yanında bulunan malının hepsini getirdi! 32 Sanki onu kendisinden bile gizliyor gibi idi! Peygamberimiz aleyhisselama yavaşça verdi. 33

Hazret-i Ebu Bekir'in getirdiği, dört bin dirhemdi. 34

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Ebu Bekir! Ev halkına ne bıraktın?" diye sordu.

Hazret-i Ebu Bekir:

" Onlara Allah ve Resûlünü bıraktım! " dedi. 35

Hazret-i Ömer, ağlayarak: 36

" Vallahi, 37 ey Ebu Bekir! Babam, anam sana feda olsun! 38 Hayır yolunda hiçbir yanş yapmadık ki, sen onda beni geçmiş olmayasın! 39 Ben artık hiçbir şeyde seni geçemeyeceğim! " dedi. 40

Hazret-i Ömer servetinin yarısını getirdiği zaman, münafıklardan birisi:

" Ey Ömer! Sen bununla gösteriş mi yapıyorsun?! " demiş, Hazret-i Ömer de:

" Allah ve Resûlüne ise, evet! Başkalarına ise, hayır! " demişti.

Hazret-i Abbas,

Talha b. Ubeydullah,

Sa'db. Ubâde,

Muhammed b. Mesleme, Peygamberimiz aleyhisselama yüklerle mallar taşıdılar. 41 Peygamberimiz aleyhisselam, sadakaların biraraya toplanmasını emrettiği zaman:

Abdurrahman b. Avf, dört bin dirhem getirip:

" Yâ Rasûlalları! Benim sekiz bin dirhemim var!

Sana dört bin dirhem getirdim. Bunlan Allah yolunda harca!

Dört bin dirhemini de ev halkım için alıkoydum" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Allah senin getirip verdiğini de, ev halkın için alıkoyduğunu da bereketlendirsin! " buyurdu. 42

Benî Ad anların kardeşi Âsim b. Adiyy de, yüz (Vâkıd?ye göre; doksan) vesk (yük) hurma tasadduk etti. 43

Münafıklar; Abdurrahman b. Avf ile Âsim b. Adiyy için de:

" Bunların yaptıkları, gösterişten başka birşey değildir! " dediler. 44

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Kim bugün bir sadaka verirse, sadakası Kıyamet günü Allah katında onun lehinde şehadette bulunacaktır! " buyurunca, Müslümanlardan biri, başına sardığı sarığı çıkarıp verdi.

O sırada, kısa boylu, simsiyah ve hor görünüşlü bir kimse de, bir deveyi yederek getirmişti ki, onun kadar güzel ve sevimli bir deve görülmemişti.

Devenin sahibi:

" Yâ Rasûl ali ah! Ben de bunu Allah yolunda tasadduk edeyim mi?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Evet, et! " buyurdu.

Devenin sahibi, deveyi yularıyla bırakarak dönüp gitti.

Orada oturan bir adam, devenin sahibini kötülemek için:

" Tasadduk ettiği şey, kendisinden daha hayırlı ve değerlidir! " deyince, Peygamberimiz aleyhisselam ona doğru baktı ve:

" Hayır, öyle değil! O senden de, deveden de daha hayırlı ve daha değerlidir! " buyurdu. 45

Ensardan, BenîAmrb. Avfların müttefiki ve Benî Üneyflerin kardeşi Habhab Ebu Akîlü'l-Erâşî de bir sa' hurma getirmişti ki, kendisi buna herkesten çok muhtaç bulunuyordu. 46

Ebu Akîl:

" Yâ Rasûlallah! İki sa' hurmaya kendimi kiralatıp bütün gece sırtımla su çektim! İki sa'dan bir sa'ını ev halkımın ihtiyacı için alıkoydum, diğerini de Rabbimin rızasını kazanmak için sana getirdim! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Allah, senin getirip verdiğini de, alıkoyduğunu da bereketlendirsin! " buyurdu ve getirilen hurmanın sadakalar içine dökülmesini emretti. 47

Münafıklar, Ebu Akîl'in getirdiği bir sa' hurma sadakasını azımsadılar da:

" Allah, Ebu Akîl'in bir sa' hurmasından müstağnîdir! Şu miskinin azıcık hurmasına Allah'ın ne ihtiyacı var?!

Allah'ın ve Resûlünün bu kadarcık şeye ihtiyacı yoktur! Bir sa'cık şeyi Allah ne yapsın?

Ebu Akîl de, bunu 'Sadaka veriyor' desinler diye getirdi" dediler ve gülüştüler. 48

Peygamberimiz aleyhisselam Müslümanları İslâm askerlerine yardım etmeye çağırdığı zaman, fakir Müslümanlardan Ulbe b. Zeyd, geceden bir kısmı geçince, kalkıp namaz kıldı ve ağlayarak:

" Ey Allah'ım! Sen cihada çıkmayı emr ve ona teşvik ettin. Halbuki, beni, Resûlünle birlikte binip cihada çıkabileceğim bir hayvana sahip kılmadın! Resûlünün elinde de, beni üzerine bindirecek bir hayvan bulundurmadın!

Ben her zaman mal ve metâdan* üzerime düşen sadakayı vermişimdir. 49

Ey Allah'ım! Halkından bana nasib ettiğin şu bir parça metâımı tasadduk ediyorum! " dedi. 50

Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gelip:

" Yâ Rasûlallah! Elimde sadaka verebileceğim birşey yok! Şu bir parça metâımı tasadduk ediyorum ! 51

Bundan dolayı beni üzen veya bana kötü söyleyen ya da benimle alay eden kimseye de hakkım helâl olsun! " dedi. 52

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Allah sadakanı kabul etsin! " buyurdu. 53

Ertesi günü, münadi:

" Dün gece meta tasadduk eden kişi nerede?" diyerek seslendi. 54

Peygamberimiz aleyhisselam da:

" Şu gece tasaddukta bulunmuş olan kişi nerededir?" diye sordu.

Hiç kimse ayağa kalkmadı.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" O sadakacı nerede ise ayağa kalksın?" buyurdu.

Ulbe ayağa kalktı. 55

Peygamberimiz aleyhisselam, ona:

" Müjdelerim seni!

Muhammed'in varlığı Kudret Elinde bulunan Allah'a yemin ederim ki; senin sadakan, zekatları kabul olunanların Dîvan'ına yazıldı! " buyurdu. 56

Hazret-i Osman; Allah yolunda tasaddukun en büyüğünü yaptı.

Hiç kimse onun kadar tasaddukta bulunamadı. 57

O sırada, Hazret-i Osman Şam'a bir ticaret kervanı düzenlemiş bulunuyor; onun üzerinde gitmek istiyordu. 58

Peygamberimiz aleyhisselam, Mescide girip minbere çıktı.

Müslümanlan, Ceyşü'l-Usne'ye bağışta bulunmaya teşvik etti. 59

Hazret-i Osman, ayağa kalkıp:

" Yâ Rasûlallah! Allah yolunda, 60 sırt çullan ve semerleriyle birlikte yüz deve vermeyi ben üzerime aldım! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, tekrar Müslümanlan Ceyşü'l-Usre'ye bağışta bulunmaya teşvik ve davet etti. 61

Hazret-i Osman, yine ayağa kalkıp:

" Yâ Rasûlallah! Ben, Allah yolunda, 62 sırt çulları ve semerleriyle birlikte yüz deve daha vermeyi üzerime aldım! " dedi. 63

Peygamberimiz aleyhisselam, minberden indi. 64

Minberden inerken, 65 hayranlıkla elini sallayarak: 66

" Bundan sonra yapacağı şeylerden dolayı Osman'a sorumluluk yok! 67 Bundan sonra yapacağı şeylerden dolayı Osman'a sorumluluk yok! " buyurdu. 68

Müslümanlan tekrar Ceyşü'l-Usre'ye bağışta bulunmaya teşvik etti. 69

Hazret-i Osman, tekrar ayağa kalkıp:

" Yâ Rasûlallah! Ben, Allah rızası için, 70 sırt çullan ve semerleriyle birlikte yüz deve daha vermeyi üzerime aldım! " dedi. 71

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ceyşü'l-Usre'yi donatan kişiye Cennet var! 72 Ceyşü'l-Usre'yi donatan kişiyi Allah yarlıgayacak-tır! " 73 buyurduğu zaman da, Hazret-i Osman, elbisesine doldurup74 getirdiği yüz dinarı Peygamberimizi aleyhisselamın kucağına döktü!

Peygamberimiz aleyhisselam, altınları eliyle evirip çevirirken: 75

" Bugünden sonra, İbn Affan'ın yapacağı şey kendisine zarar vermeyecektir! " buyurdu. 76

Peygamberimiz aleyhisselam, bu sözünü de birkaç kere tekrarladı. 77

" Ey Allah'ım! Ben Osman'dan razıyım! Sen de razı ol! " diyerek dua etti. 78

Hazret-i Osman, İslâm askerlerinin teçhiz edileceklerinin üçte birini79veya bundan da fazlasını, 80 hatta yansını81 ve birçoklarının da erzaklarını sağladı. Su içtikleri kapların ağız bağlarına ve askı iplerine varıncaya kadar, sağlamadık bir ihtiyaçlarını bırakmadı. 82

Hazret-i Osman'ın Tebük gazasında orduya gerekli takımlanyla birlikte dokuzyüz elli deve ile yüz (Ebu Nuaym'a göre; elli) at da bağışladığı ve bunların süvarilerinin teçhizatlarını sağladığı;83 aynca onbin dinar veya yediyüz ukiyye verdiği de rivayet edilir. 84

Müslümanlardan kimi, bir deve getirip, bir veya iki yoksul mücahide " Buna aranızda nöbetleşe binersiniz! " diyor; kimisi de, bir miktar yiyecek getirip, onu yoksul mücahidlere veriyordu.

Kadınlar da, ellerinden gelen her yardımı yapmaktan geri durmadılar.

Ümmü Sinan el-Eslemiyye derki:

" Âişe'nin evinde, Resûlullah aleyhisselamın önüne serilmiş bir örtü gördüm ki; üzerinde fil dişinden bilezikler, pazubandlar, halhallar, yüzükler, küpeler, develerin ayaklarını bağlayacak kayışlar ile, kadınlar tarafından gönderilen ve Müslümanların savaşa hazırianm al arına yarayan birtakım şeyler bulunuyordu." 85

-------------------------------------

28. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 990-991.

29. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 161, Taberî, Târih, c. 3, s. 143.

30. Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 129, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 614-15, Dârimî, Sünen, c. 1, s. 399, Ebu Nuaym, Hilyetu'l-evliya, c. 1, s. 32, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 4, s. 181, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 326-327.

31. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 991.

32. Ebu Dâvud, c. 2, s. 129, Tirmizî, c. 5, s. 615, Dârimî, c. 1, s. 329, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1 , s. 32, Beyhakî, Sünen, s. 181 , İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 326-327.

33. Ebu'l-Fidâ, Tefsir, c. 1, s. 323.

34. Vâkıdî, c. 3, s. 991, Belâzurı, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 368, İbn Asâkîr, c. 1, s. 111.

35. Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 129, Tirmizî, c. 5, s. 615, Dârimî, c. 1, s. 329, Ebu Nuaym, Hilye. c. 1, s. 32, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 4, s. 181, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 326-327, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 1, s. 323.

36. Ebu'l-Fidâ, Tefsir, c. 1, s. 323.

37. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 615, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 327.

38. Ebu'l-Fidâ, Tefen-, c. 1, s. 323.

39. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 991.

40. Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 129, Tirmizî, c. 5, s. 615, Dârimî, Sünen, c. 1, s. 329, Ebu Nuaym , Hilye, c. 1, s. 32, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 4, s. 184, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 327, Alâüddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 12, s. 491.

41. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 991.

42. Taberî, Tefsîr, c. 10, s. 197.

43. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 991. Taberî, Tefsîr, c. 10, s. 196, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1718, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 6, s. 220.

44. Taberî, Tefsîr, c. 10, s. 196, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1718, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 6, s. 220.

45. Taberî, Tefsîr, c. 10, s. 197.

46. Taberî, Tefsîr, c. 10, s. 195.

47. Taberî, Tefsîr, c. 10, s. 197-198.

48. Taberî, Tefsîr, c. 10, s. 196.

* Meta; kendisinden yararlanılan az-çok herseye denir (İbn Esîr, Nihâye, s. 293, Firuzâbâdi, Kâmûs, c. 3, s. 86).

49. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 218, 219, Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 7, s. 366, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye, c. 5, s. 5, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 4.

50. İbn Esîr, c. 4, s. 80, İbn Hacer, c. 2, s. 500, Zürkânî, c. 3, s. 3, s. 68.

51. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 994.

52. İbn Hacer, c. 2, s. 500, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 3, s. 69.

53. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 994.

54. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 219, İbn Hacer, c. 2, s. 500, Zürkânî, c. 3, s. 69.

55. Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 219, Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 7, s. 366, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 5, İbn Kayyım , Zâdu'l-mead, c. 3, s. 4, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 224, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 3, s. 69.

56. Beyhakî, c. 5, s. 219, Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 7, s. 366, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 5, İbn Kayyım, c. 3, s. 4, İbn Hacer, c. 2, s. 500, Zürkânî, Mevâhib Şerhi, c. 3, s. 69.

57. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 161, Taberî, Târîh, c. 3, s. 143.

58. Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 6, s. 191.

59. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 75, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 625.

60. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 625.

61. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 75, Tirmizî, c. 5, s. 625, Ebu Nuaym, c. 1, s. 59.

62. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 625.

63. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 75, Tirmizî, c. 5, s. 625, Ebu Nuaym , Hilyetu'l-evliyâ, c. 1, s. 59.

64. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 75.

65. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 626.

66. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 75, Ebu Nuaym, Hilyetu'l-evliyâ, c. 1, s. 59.

67. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 75, Tirmizî, c. 5, s. 626, Ebu Nuaym, c. 1, s. 59.

68. Tirmizî, c. 5, s. 626.

69. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 75, Tirmizî, c. 5, s. 626.

70. Tirmizî, c. 5, s. 626.

71. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 75, Tirmizî, c. 5, s. 626.

72. Dârekutnî, Sünen, c. 4, s. 200.

73. Dârekutnî, c. 4, s. 195-196.

74. Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 63.

75. Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 63, Ebu Nuaym, c. 1, s. 59, Hâkim, c. 3, s. 102.

76. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 991, Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 63, Tirmizî, c. 5, s. 626, Ebu Nuaym, c. 1, s. 59, Hâkim, c. 3, s. 1102.

77. Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 102.

78. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 161, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 4, s. 4.

79. Vâkıdî, c. 3, s. 991, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 368, Dârekutnî, c. 4, s. 199.

80. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 368.

81. Dârekutnî, Sünen, c. 4, s. 198.

82. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 991.

83. Ebu Nuaym, Hilyetu'l-evliyâ, c. 1, s. 59, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1040, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 250, Muhibbut-Taberî. Rıyâdu'n-nadrâ. c^, s. 120-121 İbn Haldun, Târîh, c. 2, ks. 2, s. 49.

84. Muhibbut-Taberî, Rıyâdu'n-nadrâ, c. 2, s. 121.

85. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 991-992, İbn Asâkîr, Târîh, c. 1, s. 111-112.

Seferden Geri Kalacaklarına Ağlayan Mü'minler

1. Amr b. Avf oğullarından Salim b. Umeyr,

2. Harise oğullarının kardeşi Ulbe b. Zeyd,

3. Mazin b. Neccarların kardeşi Ebu Leylâ Abdurrahman b. Ka'b,

4. Amr b. Humam (veya Amr b. Avf veya Amr b. Aneme),

5. Abdullah b. Mugaffel veya Amr (Müzenî),

6. Vâkıf oğullarının kardeşi Hermî b. Abdullah,

7. Irbaz b. Sâriye (Fezârî) gibi, yoksul olup, binecek ve yiyecekleri bulunmadığından Tebük seferine katılamayacakları için ağlayan mü'minler de vardı.

Bunlar, sefere katılmak için, Peygamberimizin aleyhisselamdan binit istediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, onlara:

" Ben sizi bindirebileceğim birşey bulamıyorum! " buyurunca, gözlerinden yaşlar akıta akıta döndüler. 86

Yüce Allah, bunlar hakkında şöyle buyurdu:

" Onlara da bir vebal yoktur ki, her ne zaman kendilerini bindirip sevkedesin diye sana geldilerse, 'Sizi bindirecek birşey bulamıyorum! ' dediğin ve bu uğurda sarfedecekleri şeyi bulamadıkları için, tasalarından gözleri yaş döke döke döndüler." 87

-------------------------------------

86. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 161, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 993-994, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 165, Taberî, Târih, c. 3, s. 143, Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 218.

87. Tevbe: 92.

Tebük Seferine Katılamayacaklarına Ağlayanlardan, Katılmaları Sağlanıp Sevindirilenler

Ebu Leylâ Abdurrahman b. Ka'b ile Abdullah b. Mugaffel Peygamberimiz aleyhisselamın yanından ağlayarak dönerlerken, İbn Yâmin b. Ka'b en-Nadrî, onlara:

" Siz ne için ağlıyorsunuz?" diye sordu.

" Bize binit sağlaması için Resûlullah aleyhisselama gitmiştik.

Resûlullah aleyhisselamın yanında bizi üzerine bindirecek birşey bulamadık.

Bizim yanımızda da, binip Resûlullah aleyhisselamla birlikte gazaya çıkacak binitimiz yok! " dediler.

İbn Yâmin, ikisine bir saka devesi ile azık olarak da birer miktar hurma verdi.

Bunlar, böylece, Peygamberimiz aleyhisselamla birlikte gazaya çıkmak imkânını buldular. 88

İbn Yâmin'in her birine verdiği hurma ikişer sa' idi.

Hazret-i Abbas gözyaşı dökenlerden ikisine, Hazret-i Osman da üçüne binit sağladı. 89

Ebu Musa el-Eş'arî der ki:

" Resûlullah aleyhisselamla birlikte Ceyşü'l-Usre içinde bulunmak isteyen arkadaşlarım, kendileri için binit istemek üzere beni Resûlullah aleyhisselama göndermişlerdi.

Resûlullah aleyhisselama:

'Ey Allah'ın Peygamberi! Arkadaşlarım kendileri için binit sağlayasın diye beni sana gönderdiler" dedim.

Resûlullah aleyhisselam:

'Vallahi, ben sizi birşeye bindiremem! ' buyurdu.

Kendisini doğruladım. Meğer, o sırada Resûlullah aleyhisselam öfkeli imiş! Bilmiyordum.

Resûlullah aleyhisselamın istediğimizi reddetmesinden üzgün ve bana karşı gönlünde bir kırgınlık duymasından da endişeli bir halde geri döndüm.

Arkadaşlarımın yanına dönünce, Resûlullah aleyhisselamın söylemiş olduğunu kendilerine haber verdim.

Çok beklememiştim. Ancak bir saat kadar bir zaman geçmişti ki, Bilal'in bana 'Ey Abdullah b. Kays! ' diyerek seslendiğini işittim.

'Lebbeyk! Buyur! ' diyerek karşılık verdim.

Bilal:

'Seni Resûlullah aleyhisselam çağırıyor. Hemen kendisinin yanına gel! ' dedi.

Yanına varınca, Resûlullah aleyhisselam o sırada Sa'd b. Ubâde'den aldığı iple birbirine bağlı altı deveyi bana göstererek:

'Şu çifti al! Şu çifti al! Şu çifti al! Bunlarla arkadaşlarının yanına git!

Onlara:

'Allah veya Resûlullah sizi bu develere bindiriyor! Bininiz artık bunlara! 90 Ben sizi bindirememiştim. Fakat, Allah sizi bindirdi' de! '91 buyurdu. 92

Ben, bu develerle arkadaşlarımın yanına gittim.

'Peygamber aleyhisselam sizi bu develere bindiriyor!

Fakat ben, vallahi, sizin birkaçınız benimle birlikte Resûlullah Alayhisselamın bundan önce söylemiş olduğu sözü işiten bir kimsenin yanına gitmedikçe, sizi bırakmam!

İsterim ki; Resûlullah aleyhisselamın bana söylemediği bir sözü benim size söylemiş olduğumu sanmayasınız! ' dedim.

Onlar da:

'Sen bizim nazarımızda doğru sözlüsün. Bununla birlikte, istiyorsan, istediğini de yapalım' dedil-er." 93

-------------------------------------

88. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 161-162, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 994, Taberî, Târîh, c. 3, s. 143, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 218.

89. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 994.

90. Buhârî, Sahih, c. 5, s. 128-129, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 6.

91. Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 6, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 3.

92. Buhârî, Sahih, c. 5, s. 129.

93. Buhârî, c. 5, s. 129, Beyhakî, c. 5, s. 216-217.

Münafıkların Tebük Seferi Sırasında Nifakları

Münafıklardan bir cemaat, birbirlerine:

" Şu sıcakta sakın cihada çıkınayınız! " dediler. 94

Hiçbir ölürleri olmadığı halde, Tebük seferine katılmamak için Peygamberimiz aleyhisselamdan izin istediler.

Peygamberimiz aleyhisselam, seksenden fazla münafıka izin verdi. 95

Münafıklardan bazıları ise, ganimet almak maksadıyla Tebük askerleri arasına katıldılar. 96 Fakat, gittikleri yerlerde münafıklıktan geri durmadılar. 97

-------------------------------------

94. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 160, Taberî, Târih, c. 3, s. 142-143.

95. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 177, Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 995, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 165.

96. Vâkıdî, Megâzı, c. 3, s. 1000.

97. Tevbe: 66, İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 168, Vâkıdî, c. 3, s. 1000-1010, Taberî, Tefsir, c. 10, s. 172-173, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 279.

Çöl Araplarından Bazılarının Sefere Katılmamak İçin İzin İstemeleri

İçlerinde Benî Gitarlardan Hufaf b. İmâ' gibi bazı kişiler de bulunan98 bedevî Araplardan 82 kişi, Tebük seferine çıkmamak için özür dilediler, izin istediler. 99

Peygamberimiz aleyhisselam, sefer hazırlıklanyla uğraştığı günlerden birinde, Benî Salimlerden münafık Cedd b. Kays'a:

" Ey Cedd! Bu yıl Benî Asfarlarla savaşmaya bizimle birlikte sen de gitsen olmaz mı?" diye sormuştu.

Cedd:

" Yâ Rasûlallah! Bana izin ver de, beni fitneye düşürme! Günaha sokma!

Vallahi, kavmim benim kadar kadınlardan hoşlanır, onlara benim kadar düşkün bir adam bulunmadığını bilir.

Ben, Benî Asfarların kadınlarını görürsem dayanamayacağımdan, günaha gireceğimden korkanım! " dedi. 100

Cedd'in oğlu Abdullah ise, sağlam imanlı bir Müslümandı.

Babasının yanına varıp, ona:

" Sen Resûlullah aleyhisselamın sözünü ne için reddettin?!

Vallahi, Benî Selimeler içinde savaşa gidecek veya gideceklere binit sağlayacak, senden daha zengin kimse yoktur! " dedi.

Cedd:

" Ey oğulcuğum! Şu yıllarda, sıcaklarda zorluklar ve güçlükler içinde Benî Asfarların üzerlerine yürümek benim neyime gerek?!

Vallahi, ben Benî Asfarların korkusundan emin de bulunmuyorum!

Ben evimde oturacağım! Sen git de, onlarla savaş!

Vallahi oğulcuğum! Ben zamanın başa ne felaketler getireceğini bilirim" dedi ve oğluna ağır laflar söyledi.

Bunun üzerine, Abdullah:

" Hayır! Vallahi, senin bu tutum ve davranışın münafıklıktan başka birşey değildir.

Vallahi, senin hakkında Resûlullaha Kur'ân âyetleri inecek ve o da onu okuyacaktır! " dedi.

Cedd b. Kays kızdı, ayakkabısını kaldınp Abdullah'ın yüzüne çarptı!

Abdullah ona hiçbir şey söylemeden geri döndü.

Cedd de sıçrayıp ayağa kalktı, kavminin yanına vardı.

Cebbar b. Sahr ile Benî Selimelerden bazı kişilere:

" Ey Selime oğulları! Şu sıcakta sakın gazaya çıkmayınız! " dedi. 101

Cedd b. Kays ve diğer münafıklar hakkında inen âyetlerde şöyle buyuruldu:

" Onlardan kimi de, 'Bana izin ver de, beni fitneye düşürme! ' diyor.

Haberin olsun ki; onlar zaten fitne çukuruna düşmüş bulunuyorlar.

Cehennem ise, o kâfirleri herhalde ve herhalde çepeçevre kuşatıcıdır! " 102

" Allah'ın Resûlüne muhalefet için gazadan geri kalan münafıklar, yurtlarından çıkmayıp otur-malarıyla ferahlandılar.

Allah yolunda mallanyla, canlanyla cihad etmekten hoşlanmadılar ve 'Bu sıcakta gazaya çık-mayınız! ' dediler.

De ki: 'Cehennemin ateşi daha sıcaktır! ' Anlayabilselerdi!

Artık onlar kazandıklan günahın cezası olarak az gülsünler, çok ağlasınlar." 103

Bu âyetler inince, Abdullah b. Cedd, babasının yanına tekrar vardı ve:

" Ben 'Senin hakkında Resûlullaha Kur'ân âyetleri inecek, o da onları Müslümanlara okuyacaktır! ' diye söylememiş miydim? İşte, dediğim çıktı! " dedi.

Cedd:

" Sus ey alçak! Vallahi, ben seni hiçbir zaman yarariandıncı olarak yararlandırmayacağım! Vallahi, sen bana Muhammed'den daha katı düşmansın! " dedi. 104

-------------------------------------

98. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 995.

99. Vâkıdî, c. 3, s. 995, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 165.

100. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 159-160, Vâkıdî, c. 3, s. 992, Taberî, Târih, c. 3, s. 142, Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 213-214.

101. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 993.

102. Tevbe: 49.

103. Tevbe: 81-82.

104. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 993.

Yahudi Süveylim'in Evinin Yaktırılışı ve Yıktırılışı

Münafıklardan bazı kişilerin Yahudi SO/eylim'in Casum mevkiindeki evinde toplanıp Tebük gazasına çıkacak halkı Peygamberimiz aleyhisselamın başından dağıtmak istedikleri haber alındı.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam, ashabdan Talha b. Ubeydullah'ı bazı sahabileriyle birlikte gönderip, Süveylim'in evini ateşe vererek üzerlerine yıkmalarını emretti.

Talha b. Ubeydullah ile arkadaşları Süveylim'in evini ateşe verince, Dahhâk b. Halife evin damından yere atladı, ayağı kırıldı.

İbn Übeynk ve arkadaşları ise, atladılar, kaçıp kurtuldular. 105

-------------------------------------

105. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 160, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, c. 250, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 3, Diyarbekrî, Târihu'l-Hamîs, c. 2, s. 124.

Medine'de Vekil Bırakılanlar ve Hazret-i Ali'nin Ehl-i Beyt Vekilliği

Peygamberimiz aleyhisselam, Medine'de yerine Muhammed b. Meslemeyi vekil bıraktı. 106

Siba' b. Urfuta'yı vekil bıraktığı da rivayet edilir. 107

Hazret-i Ali, Peygamberimiz aleyhisselamla birlikte Seniyetü'l-vedâya kadar gitti. 108

Peygamberimiz aleyhisselam, ona:

" Burada (Medine'de) ya ben oturacağım, kalacağım, ya da sen oturacak, kalacaksın" buyurdu. 109

Her iki ev halkının işleriyle meşgul olmak üzere Medine'de bırakınca, 110 Hazret-i Ali ağlayarak:

" Yâ Rasûlalları! Beni çocuklar ve kadınlar içinde vekil mi bırakıyorsun?" dedi. 111

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Bana göre sen, Musa'ya göre Harun gibi olmaya razı olmaz mısın? Şu kadar ki, benden sonra peygamber yoktur! " buyurdu. 112

Hazret-i Ali hemen geri dönüp öyle hızlı yürüdü ki, ayaklarının kaldırdığı tozların havaya yükseldiği görüldü. 113

-------------------------------------

106. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 162, Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 995, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 165.

107. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 162, Vâkıdî, c. 3, s. 995, Taberî, Târih, c. 3, s. 143.

108. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 170.

109. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 24.

110. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 163, Taberî, c. 3, s. 143-144.

111. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 170.

112. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 182-183, Buhârî, c. 5, s. 129, Müslim, c. 4, s. 1871.

113. İbn Sa'd. Tabakât. c. 3. s. 24. Alım ed b. Hanbel. c. 1. s. 173.

İslâm Ordugâhı ve Ordu Mevcudu

Peygamberimiz aleyhisselam, sefier hazırlığına girişti. 114

Seniyetü'l-vedâ'da ordugâh kundu. 115

Hazret-i Ebu Bekir'i ordugâhta namaz kıldırmakla görevlendirdi. 116

Tebük seferi için toplanan Müslümanlar, divan defterine sığmayacak kadar çoktu. 117

Erat sayısı 30. 000 idi.

10. 000 at, 118 12. 000 119 veya 15. 000 deve bulunuyordu. 120

-------------------------------------

114. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 161, Vâkıdî, c. 3, s. 992, Taberî, c. 3, s. 143.

115. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 162 Vâkıdî, c. 3, s. 992.

116. Vâkıdî, c. 3, s. 995, İbn Sa'd, c. 4, s. 165.

117. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 176, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 992, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 457, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 130, Taberî, Tefsîr, c. 11, s. 59.

118. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1002, İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 2, s. 166, Belâzurî, Ensâbu'l-esrâf, c. 1 , s. 368.

119. Vâkıdî, c. 3, s. 1041, Belâzurî , Ensâb, c. 1 , s. 368.

120. Vâkıdı, c. 3, s. 1041.

Tebük Mücahidlerinin Askerî Düzeni

Talha b. Ubeydullah sağ kol kumandanlığına,

Abdurrahman b. Avf sol kol kumandanlığına tayin olundu. 121

Seniyetü'l-vedâ karargâhından Tebük'e doğru hareket edileceği sırada, Peygamberimiz aleyhisselam, sancaklar ve bayraklar bağladı.

En büyük sancağı Hazret-i Ebu Bekir'e,

En büyük bayrağı da Zübeyr b. Avvam'a verdi.

Peygamberimiz aleyhisselam, Hazrecîlerin sancağını Ebu Dücâneye veya Hubab b. Münzir'e verdi. 122

Benî Malik b. Neccarların bayrağını Umâre b. Hazm'a vermişti.

Zeyd b. Sabit'i görünce, bayrağı Umâre'den alıp ona verdi.

Umâre b. Hazm:

" Yâ Rasûlallah! Belki de bana kızmışsındır?" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Hayır! Vallahi kızmadım! Fakat, Kur'ân'ı siz de tercih ediniz!

O, Kur'ân'ı senden daha çok ezberlemiştir!

Ezberinde Kur" ân çok olan, bumu kesik zenci köle de olsa, tercih olunur! " buyurdu.

Kur'ân'ı daha çok ezberlemiş bulunanlara bayraklarını taşıtmalarını, Evs ve Hazrec kabilelerine emretti.

Bunun üzerine;

Benî Amr b. Avf ların bayrağını Ebu Zeyd,

Benî Selimelerin bayrağını da Muaz b. Cebel taşıdı.

Ensardan her oymağın, Araplardan her kabilenin birer sancak ve bayrak edinmelerini emr. 123

Mücahidlere yanlarında yedek ayakkabı bulundurmalarını da tavsiye etti. 124

Ebu Katâde'ye de:

" İbrik ve küçük su tulumunu iyi koru! " buyurdu. 125

-------------------------------------

121. Yâkubî, Târih, c. 2, s. 67-68.

122. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 996.

123. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1002-1003.

124. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 995, Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 337.

125. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1041.

Baş Münafıkın Müslümanları Korkutmaya ve Tebük Seferinden Alıkoymaya Çalışması

Baş münafık Abdullah b. Übeyy b. Selûl, karargâhını, Peygamberimiz aleyhisselamın karargâhının sonuna, aşağısına, Zübab dağının hizasına doğru kurmuştu. 126

Abdullah b. Übeyy b. SelûTün Yahudi müttefikleriyle münafıklardan başına toplananlar da, yanında bulunuyordu. 127

Kendisi, Peygamberimiz aleyhisselamın mücahidleri arasına katılmayarak geri kalan münafıklarla birlikte geri kaldı ve:

" Muhammed güç bir durumda! Şu şiddetli sıcaklarda, çok uzak diyarlarda Benî Asfarlarla savaşacak! Halbuki, kendisinde buna yetecek güç yok! Herhalde, Muhammed BenîAsfarlarla çarpışmayı oyuncak sanıyor! " diyerek söylendi.

Yanındaki kişiler de, onun görüşü gibi görüşte bulunarak münafıklık ettiler.

Abdullah b. Übeyy, daha da ileri gitmiş ve:

" Vallahi, onun ashabını bir sabah ikişer ikişer iplere bağlanmış olarak görür gibiyim sanki! " demişti. 128

Peygamberimiz aleyhisselamın Hazret-i Ali'yi Medine'de bırakmasını da, münafıklar bir sorun, bir sarsıntı haline getirmek istediler ve:

" Herhalde, onu yüksündüğü ve önemsemediği için geri bırakmıştır! " 129

" Ali'yi ancak onda görüp hoşlanmadığı birşey için geri bırakmıştır! " gibi birtakım laflar etmeye ve yaymaya başladılar.

Hazret-i Ali, bunları işitince, 130 silahını alıp yola çıktı. Cüruf’e indiği sırada, Peygamberimiz aleyhisselama yetişti. 131

Peygamberimiz aleyhisselam, ona:

" Ey Ali! Seni buraya getiren nedir?" diye sordu. 132

Hazret-i Ali:

" Ey Allah'ın Peygamberi! Münafıklar senin beni önemsemediğini, yüksündüğünü söylüyorlar! 133

Yâ Rasûlallah! Senin beni ancak bende görüp de hoşlanmadığın birşey için geri bıraktığını söylediklerini halktan işittim! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam güldü134 ve:

" Onlar yalan söylemişlerdir!

Ben seni arkamda bıraktıklanma vekil tayin ettim. Sen hemen geri dön de, gerek benim ev halkım, gerek senin ev halkın içinde benim vekilim ol!

Ey Ali! Bana göre sen, Musa'ya göre Harun gibi olmaya razı değil misin?

Ancak, benden sonra peygamber yoktur! " buyurdu. 135

Hazret-i Ali:

" Evet yâ Rasûlallah! Öyledir! " dedi, 136 Medine'ye döndü. 137

-------------------------------------

126. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 162, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, 5. 995, Taberî, Târih, c. 3, s. 143.

127. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 995, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 165.

128. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 995-996.

129. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 163.

130. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 4, s. 24.

131. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 163, Taberî, c. 3, s. 143.

132. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 24.

133. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 163, Taberî, c. 3, s. 143-144.

134. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 24-25.

135. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 4, s. 163, Taberî, Târîh, c. 3, s. 144, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 278, İbn Kayyım , Zâdu'l-mead, c. 3, s. 4.

136. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 25.

137. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 163, Taberî, c. 3, s. 144, İbn Esîr, c. 2, s. 278, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 7.

Peygamberimiz aleyhisselamın Medine'den Mücahidlerle Birlikte Yola Çıkışı ve Tebük Gazasının Son Gazası Oluşu

Peygamberimiz aleyhisselam; Hicretin 9. yılında, Recep ayında. 138 Perşembe günü, 139 Huzâalardan Alkame b. Fağvâ'nın kılavuzluğuyla140 Medine'den yola çıktı. 141

Peygamberimiz aleyhisselam; gazaya Perşembe günü çıkmayı severdi.

Tebük gazası, Peygamberimiz aleyhisselamın gazalarının sonuncusu idi. 142

Güneş batıya doğru eğildiği zaman, süvariler harekete başladı.

Piyadelerin hareketine ancak akşamleyin sıra gelebildi. Bunlar, yeni karargâha ancak sabaha karşı varabildiler. 143

-------------------------------------

138. Vâkıdî, Megâzî, 11, s. 7, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 165, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 368, Yâkubî, Târih, c. 2, s. 67.

139. Vâkıdî, c. 3, s. 997, İbn Sa'd, c. 2, s. 167, Ahmed b. Hanbel, c. 6, s. 387.

140. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 999.

141. Vâkıdî, c. 3, s. 997, İbn Sa'd, c. 2, s. 167, Ahmed b. Hanbel, c. 6, s. 387.

142. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 167, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 249, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 15.

143. Vâkıdî, c. 3, 3. 996.

Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük Yolunda Gidilirken Geri Kalanlar Hakkında Buyruğu

Peygamberimiz aleyhisselam İslâm mücahicileriyle birlikte Seniyetü'l-vecJâ'cian aynlıp144 yola devam ederken bazılarının geri kaldıkları görüldükçe, mücahidler:

" Yâ Rasûlallah! Filan geri kaldı! " diyorlar, Peygamberimiz aleyhisselam da:

" Bırak onu! Eğer onda bir hayır varsa, Yüce Allah onu size kavuşturur!

Eğer onda bundan başkası varsa, Allah sizi ondan rahata erdirir! " buyuruyor; 145 her geride kaldığı söylenilen kişi hakkında bu sözünü tekrarlıyordu. 146

" Yâ Rasûlallah! Ebu Zer de geride kalmış, devesi yorulmuş! " denildi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Bırak onu! Eğer onda bir hayır varsa, Yüce Allah onu size kavuşturur.

Eğer onda bundan başkası varsa, Allah ondan sizi rahata erdirir! " buyurdu. 147

Ebu Zerri'l-Gıfârî der ki:

" Devem ank olup yorulduğu için, Tebük gazasında arkada kaldım. Kendi kendime:

'Onu birkaç gün yemleyip besledikten sonra, Resûlullah aleyhisselama yetişirim! ' dedim.

Birkaç gün yemledim. Sonra, yola devam ettim.

Zülmerve'de bulunduğum sırada, devem bana karşı büsbütün in ati aştı.

Bir gün bekledim. Fakat, onda hiçbir kımıldama göremedim. Metâımı sırtıma aldım. Resûlullah aleyhisselamın arkasından, şiddetli sıcaklarda yaya ol arak yola düştüm.

Halkın arkası kesilmişti. Bize katılmış olan Müslümanlardan bir kimse göremedim. 148

Resûlullah aleyhisselam, konak yerlerinden bir yere konmuş bulunuyordu. 149

Bir gün, öğleye doğru Resûlullah aleyhisselama yetişebildim.

Susuzluk bende son dereceye erişmişti. 150

Müslümanlardan bir gözetleyici, bakınca:

'Yâ Rasûlallah! İşte, bak! Bir adam, yol üzerinde tek başına yürüyor! ' dedi.

Resûlullah aleyhisselam:

'Ebu Zer olmasını dilerim! 'buyurdu.

Müslümanlar bana dikkatlice baktılar151 ve:

'Yâ Rasûlallah! Vallahi, odur! 152 Ebu Zer'dir! ' dediler. 153

Resûlullah aleyhisselam:

'Allah, Ebu Zer" e rahmet etsin! O, yalnız başına yürür [İbn Hacer'e göre: yaşar]! Yalnız başına ölür! Yalnız başına da ba's olunur, diriltilir! ' buyurdu. 154

Resûlullah aleyhisselam ayakta idi. Yanına vardım.

Bana:

'Ey Ebu Zer! Sen niye geride kaldın?' diye sordu.

Devenin durumunu kendisine haber verdim.

Resûlullah aleyhisselam, bana:

'Ey Ebu Zer! Bana gelip kavuşuncaya kadar, Allah, senin attığın her adımına karşılık, bir günahını bağışlamıştır! ' buyurdu."

Ebu Zerri'l-Gıfârî'nin eşyası sırtından indirilmiş, bir kapla getirilen suyu içip susuzluğu giderilmiştir. 155

-------------------------------------

144. Vâkıdî, c. 3, s. 1000.

145. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 167, Vâkıdî, c. 3, s. 1000, Taberî, c. 3, s. 145, Zehebî Megâzî, s. 524.

146. İbn Esîr, c. 2, s. 280 İbn Hacer, c. 4, s. 64.

147. İbn İshak, İbn Hişam , c. 4, s. 167, Taberî, c. 3, s. 145, İbn Esir, Kâmil, c. 2, s. 280, Zehebî, Megâzî, s. 524, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 8.

148. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1000.

149. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 167, Taberî, Târîh, c. 3, s. 145.

150. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1000.

151. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 167, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1000, Taberî, c. 3, s. 145 İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 280.

152. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 167, Taberî, c. 3, s. 145, İbn Esîr, c. 2, s. 280.

153. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 167, Vâkıdî, c. 3, s. 1000, Taberî, c. 3, s. 145, İbn Esîr, c. 2, s. 280.

154. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 167, Vâkıdî, c. 3, s. 1000, Taberî, c. 3, s. 145, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 218-219, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 6, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 4, s. 64.

155. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1000.

Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük Yolunda Gidilirken Geri Kalanlar Hakkında Buyruğu

Peygamberimiz aleyhisselam, Medine'den ayrıldıktan sonra Zî Huşub'da sabahladı ve burada büyük birdevme (sidr) ağacının altına indi. 156

1. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e varıncaya kadar namaz kıldığı mescidler, hâlâ isimleriyle belli bulunmaktadır ve ilki Zî Huşub Mescididir. 157

Peygamberimiz aleyhisselam burada bostan içindeki devme ağacının altında mescidin olduğu yerde namaz kılmış ve (Ebu Davud'a göre) orada üç gün oturduktan sonra Tebük'e doğru yollan-m ıştır. 158

2. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken ikinci konak yeri Feyfâ olup, halen orada Feyfâ Mescidi bulunmaktadır.

3. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken üçüncü konak yeri Zülmerve olup, orada Zülmerve Mescidi bulunmaktadır. 159

4. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken konakladığı yerlerden dördüncüsü Şukka'daki Rek'a olup, burada Rek'a (Vâkıdî'ye göre Sükya) Mescidi bulunmaktadır. 160

5. Peygamberimiz aleyhisselamın konakladığı yerlerden beşincisi Vâdi'l-kurâ olup, Vâdi'l-kurâ Mescidi buradadır. 161

Vâdil-kurâ, Şam ile Medine arasındadır ve Medine'nin mülhakatındandır.

Vâdi'l-kurâ, Hıcr ve Cenab, önceleri Kudâaların; sonra da Cüheyne, Uzre ve Beliyylerin; daha önceleri ise Semûd ve Âd kavimlerinin yurtları idi. Yüce Allah onları buralarda helak etmişti. Evlerinin kalıntıları hâlâ durmaktadır.

Bu kavimlerden sonra, oraya Yahudiler yerleşmişi erdir. 162

Peygamberimiz aleyhisselam Vâdi'l-kurâ'da konakladığı zaman, Yahudi halkından Urayz oğulları, Peygamberimiz aleyhisselama hediye olarak haris (keşkek) yemeği getirdiler.

Peygamberimiz aleyhisselam ondan yedi.

Arîz veya Urayz oğullarına, Vâdi'l-kurâ hurma mahsulünden her yıl verilmek üzere geçimlik tahsis etti. 163

Onların ellerine verdiği ferman yazısında şöyle buyurdu:

" B ismi İlâhirrahm ânirrahîm

Bu, Muhammed Resûlullah tarafından Arîz oğullarına verilen yazıdır

Resûlullah tarafından geçimlik olarak onlara her hasat zamanında on vesk buğday ve on vesk arpa ile her yıl zamanında elli vesk de hurma verilecek ve kendilerine hiçbir suretle haksızlık yapılmayacaktır.

Bunu, Halid b. Saf d yazmıştır." 164

Yahudi kadınlarından birisi:

" Muhammed'in onlara yaptığı bu ihsan, analarından kalan mirastan daha hayırlıdır.

Çünkü, bu ihsan onlara Kıyamet gününe kadar devam edecektir! " demiştir. 165

Ebu Humeyd es-Sâidî der ki:

" Vadi'l-kura'ya geldiğimiz sırada, bir kadının bahçesine uğradık.

Resûlullah aleyhisselam, ashabına:

'Haydi, şu ağaçlardaki hurma mahsulünün ne kadar çıkacağını tahminleyiniz' buyurdu.

Ashab, tahminlediler.

Kendisi ise, on vesk çıkacağını tahminledi.

Resûlullah aleyhisselam, kadına:

'Bu ağaçlardan ne kadar hurma çıkacağını Sa'y ve saydığını, biz inşaallah yanına dönünceye kadar da, aklında tut! ' buyurdu. 166

Dönüp Vâdi'l-kurâya geldiğimizde, Resûlullah aleyhisselam, kadına:

'Bahçenden kaç vesk hurma çıktı?' diye sordu.

Kadın:

'On vesk! ' dedi. 167

6. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken konakladığı Vâdi'l-kurâ'da namaz kıldığı altıncı mescid, Vadi , 168 yahut Benî Uzre Karyesi Mescididir. 169

7. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken konaklayıp namaz kıldığı yerlerden yedincisi Saîd olup, Saîd Mescidi orada bulunmaktadır. 170

Saîd, Vâdi'l-kurâ'nın yakınında bir vadidir. 171

8. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken konakladığı yerlerden sekizincisi Hıcr idi. 172

Istahrî der ki:

" Hıcr, halkı az bir karyedir. Dağlar arasında olup, Vâdi'l-kurâ'ya bir günlüktür.

Yüce Allah'ın buyurduğu gibi, Semûd kavminin dağlardan yontmuş oldukları evler [Şuarâ: 149] buradadır.

Esâlis diye anılan dağlar içinde, bizim evlerimizin teşkilatına benzer, dağlar gibi yükselmiş evler gördüm!

Uzaktan bakan, onları birbirine bitişik dağ sanar. Ortasına varınca, her birinin münferid ve kendi kendine dikili durduklarını görür! Dolaşacak olan, onlardan her birinin çevresini seğirterek zahmetsizce dolaşabilir.

Evlerden her biri kendi kendine ayakta durmaktadır.

İnsan, onların üzerine ancak son derecede zahmet çekerek çıkabilir.

'... İşte, dişi deve! Su içme hakkı bir gün onundur, belli bir günün su içme hakkı da sizindir! ' [Şuarâ: 155] buyurduğu Semûd kuyusu da Hıcr'dadır." 173

Peygamberimiz aleyhisselam, Hıcr'a uğrayınca, yüzünü elbisesiyle kapattı. 174 Yanındaki sahabi-lerine:

" Burası, kaçılacak bir vadidir! " buyurdu, 175 devesini hızlandırdı. 176 Konakları, 177 vadiyi geçti. 178

Sahabiler de, oradan çıkıncaya kadar, üzengilerini teptiler. 179

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Şu kendilerine kendileri zulmetmiş. 180 azaba uğratılmışı81 olanların evlerine, onların uğradıkları azabın benzerine sizlerde uğrayabileceğinizden korkarak, ağlayıcı olmaksızın girmeyiniz! 182

Eğer ağlamaklı olamazsanız, onların uğradıkları azabın benzerine sizler uğramamanız için, yanlarına girmeyiniz! 183

Onların uğradıkları azabın benzerine sizin de uğramanızdan korkarım! " buyurdu. 184

Mücahidler, Peygamberimiz aleyhisselamla birlikte, Semûd kavminin toprağı olan Hıcr üzerinde, 185 Semûd konaklarının yanında konakladı. 186

Mücahidler Hıcr kuyusundan, 187 kuyularından188 su aldılar. 189 Onunla hamurlarını yoğurdular. 190

Peygamberimiz aleyhisselam; aldıkları suları dökmelerini ve yoğurduklan hamurlarını da develerine yem yapmalarını onlara emretti. 191

" O kuyunun suyundan da içmeyiniz! Ondan, namaz için abdest de almayınız! Onunla yoğur-duğunuz hamuru da, develere yem yapınız. 192 Ondan hiçbir şey yemeyiniz! " buyurdu. 193

Sehl b. Sa'd derki:

Resûlullah aleyhisselamın münadisi:

'Resûlullah aleyhisselam, 'Onların kuyularından su içmeyiniz! ' diye size emrediyor! ' diyerek seslenince, halk su kaplarındaki suları döktüler.

'Yâ Rasûlallah! Onunla hamur da yoğurmuştuk?' dediler.

Resûlullah aleyhisselam:

'Onlan da, develere yem yapınız! ' buyurdu.

Ben de, yoğurduğum hamuru arık iki deveye yem yaptım. Bunlar, binitlerimizin en zayıfı idi." 194

-------------------------------------

156. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 999.

157. İbn İshak. İbn Hişam, SiYe, c. 4, s. 175, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 999.

158. Semhûdî, Vefâu'l-vefâ, c. 3, s. 1031.

159. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 175, Vâkıdî, c. 3, s. 999.

160. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 175, Vâkıdî, c. 3, s. 999, Yakut, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 58.

161. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 175.

162. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 4, s. 338.

163. Vâkıdî, c. 3, s. 1006.

164. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 269.

165. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1006.

166. Vâkıdî, c. 3, s. 1006, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 524, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 132, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1785.

167. Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 425, Müslim, c. 4, s. 1785.

168. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre. c. 4, s. 174.

169. Semhûdî, Vefâu'l-Vefâ, c. 3, s. 1030.

170. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 174, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 403, Semhûdî, c. 3, s. 1030.

171. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 403.

172. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 174, Vâkıdî, c. 3, s. 999.

173. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 221.

174. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 165, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 66, Buhârî, Sahîh, c. 5, s. 135.

175. Vâkıdî, Megâzî, c. 2, s. 1008.

176. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 165, Buhârî, c. 5, s. 135, Müslim, Sahih, c. 4, s. 2286.

177. Müslim, Sahih, c. 4, s. 2286.

178. Buhârî, Sahih, c. 5, s. 135.

179. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1000.

180. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 165, Buhârî, c. 5, s. 135.

181. Vâkıdî, c. 3, s. 1008, Ahmed b. Hanbel, c. 2, s. 72, Buhârî, c. 5, s. 135, Müslim, c. 4, s. 288.

182. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 165, Buhârî, c. 1, s. 112, Müslim, c. 4, s. 2286.

183. Vâkıdî, c. 3, s. 1008, Buhârî, c. 1, s. 112, Müslim, c. 4, s. 2286.

184. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 9.

185. Müslim, Sahih, c. 4, s. 2286.

186. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 117.

187. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 164, Vâkıdî, c. 3, s. 1006, 1007, Taberî, Târih, c. 3, s. 144.

188. Ahmed b. Hanbel, c. 2, s. 117, Müslim, c. 4, s. 2286.

189. İbn İshak, İbn Hişam , c. 4, s. 165, Vâkıdî, c. 3, s. 1006-1007, Ahmed b. Hanbel, c. 2, s. 117, Müslim, c. 4, s. 2286, Taberî, c. 3, s. 144.

190. Vâkıdî, c. 3, s. 1007, Ahmed b. Hanbel, c. 2, s. 117, Müslim, c. 4, s. 2286.

191. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 117, Müslim, c. 4, s. 2286, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye, c. 5, s. 111.

192. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 164-165, Vâkıdî, c. 3, s. 1007, Taberî, c. 3, s. 144.

193. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 165, Taberî, c. 3, s. 144.

194. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1007.

Hıcr'da Emre Aykırı Hareket Eden İki Mücahidin Başlarına Gelenler

Ebu Humeyd es-Sâidî der ki:

" Hıcr'da akşamladığımız sırada idi ki, 195 Resûlullah aleyhisselam:

'Bu gece üzerinizde şiddetli bir kasırga kopacaktır! Sizlerden hiçbiriniz, yanında arkadaşı bulunmadıkça ayağa kalkmasın! Yanında devesi bulunan da, devesinin dizini bağlasın! " buyurdu. 196

Hemen kalkıp develerimizin dizlerini bağladık.

Gecenin ilk sıralarında idi ki, şiddetli bir kasırga esmeye ve ortalığı altüst etmeye başladı. 197

Mücahidler, Resûlullah aleyhisselamın emrine göre hareket ettiler. 198

Hiçbir kimse, yanında arkadaşı bulunmadıkça, olduğu yerden kalkmadı. 199

Ancak, Benî Sâidelerden iki kişiden birisi bir hacet için, diğeri de devesini aramak için gitmişti.

Haceti için giden, gittiği yerde boğmacaya tutuldu.

Devesini aramaya gideni ise, kasırga sürükleyip Tayyi'lerin iki dağına attı." 200

Bunların başına gelenler, Resûlullah aleyhisselama haber verildi.

Resûlullah aleyhisselam:

" Ben sizi yanında bir arkadaşı bulunmadıkça bir yere gitmekten men etmedim mi idi?" buyurduktan sonra, yolda boğmacaya tutulan adam için dua edince, adam iyileşti.

Tayyi' dağlarına kadar sürüklenip giden öbürünü ise, Resûlullah aleyhisselam Medine'ye döndüğü zaman, Tayyi' kabilesi Resûlullah aleyhisselama gönderdiler. 201

-------------------------------------

195. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 1006.

196. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1006, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 424.

197. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 1006, Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 424, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 132, Müslim , Sahih, c. 4, s. 1785.

198. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 165, Taberî, Târih, c. 3, s. 144.

199. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 1006.

200. Vâkıdî, c. 3, s. 1006, Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 424, Buhârî, c. 2, s. 132, Müslim, c. 4, s. 1785.

201. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 165, Vâkıdî, c. 3, s. 1006, Taberî, c. 3, s. 144.

Su Sıkıntısına Düşen Mücahidlerin Peygamberimiz aleyhisselamın Duasıyla Yağmura Kavuşmaları

Mücahiciler Hıcr'da202 sabahladıklan zaman, yanlarındaki su kaplarında bir damla bile su kalmamıştı. Susuzluktan, Peygamberimiz aleyhisselama şikâyetlendiler. 203

Hazret-i Ömer der ki:

" Konak yerlerinden bir yere konduk ve orada dayanılmaz bir susuzluğa uğradık! Susuzluktan boyunlarımız kopacak sandık!

Adam çıkıp su aramaya gidiyor, su araya araya, boynunun koptuğunu sanacak dereceye gelmedikçe geri dönmüyordu!

Hatta, adam boğazladığı devesinin işkembesindeki tersini sıkıp suyunu bile içiyordu! 204

O sırada, Ebu Bekir:

'Yâ Rasûlallah! Hiç şüphesiz, Allah senin duanı hayırla karşılar. Bizim için dua et! ' dedi.

Resûlullah aleyhisselam:

'Sen benim bunu yapmamı istiyor musun?' diye sordu.

Ebu Bekir

'Evet! ' dedi.

Bunun üzerine, Resûlullah aleyhisselam ellerini kaldırdı.

Daha ellerini indinin emişti ki, gök eğilmeye ve hava kararmaya başladı." 205

Yüce Allah hemen bir bulut gönderdi, yağmur yağdırdı. 206

Yüce Allah, Peygamber aleyhisselamın duası üzerine gönderdiği buluttan yağdırdığı yağmurla halkı suya kandırdığı gibi, 207 mücahidlerin yanlarındaki su kaplarını da doldurtmuş, 208 su ihtiyaçlarını karşılamıştı. 209

Yağan yağmur, yeryüzünden ancak bir kısmına düşmüştü. 210

Hazret-i Ömer:

" Dönüp baktığımızda, yağmuru, ordugâhtan öteye geçmiş bulmadık! " demiştir. 211

Mücahidler, yanlarındaki bir münafıka:

" Yazıklar olsun sana! Bundan sonra daha ne kaldı ki, hâlâ inanmıyor, inanmamakta devam ediyorsun?! " dedikleri zaman, münafık:

" Bu, gelip geçen bir bulutun işinden başka birşey değildir! " dedi. 212

Tebük seferinde yalnız susuzluk değil, açlık da çekildi.

Hatta, bir hurmayı iki kişi aralarında bölüşürler, sonra da üzerine su içerlerdi. 213

9. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken konakladığı yerlerden dokuzuncusu Havsa veya Havza olup Zeyt-i Havsa veya Havza burada bulunmaktadır. 214

Havza, Vâdi'l-kurâ ile Tebük arasında biryerdir. 215

-------------------------------------

202. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. c. 4, s. 165, Taberî, Târih, c. 3, s. 145, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 275.

203. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 165, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1008, Taberî, c. 3, s. 144, İbn Esir, c. 2, s. 275.

204. Taberî, Tefsîr, c. 11, s. 55, Ebu N u aym, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 523, Beyhakî, Delâilü’n-nübüvve, c. 5, s. 231, Zehebî, Megâzî, s. 526-527 Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve 'n-n ihâye, c. 5, s. 9, Heysemî, Mecmua’i-zevâid, c. 6, s. 194.

205. Taberî, Tefsir, c. 11, s. 55, Ebu Nuaym, Delâil, c. 2, s. 523, Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 231, Zehebî, Megâzî, s. 527, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 9.

206. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 165, Taberî, c. 3, s. 144, Ebu Nuaym, c. 2, s. 523.

207. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 165, 166, Taberî, c. 3, s. 144, 145, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 9.

208. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 165, Taberî, Tefsir, c. 11, s. 95, Ebu Nuaym , Delâil, c. 2, s. 523, Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 231 , Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 9.

209. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 165, Taberî, c. 3, s. 144, Ebu Nuaym, c. 2, s. 523.

210. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1009.

211. Taberî, Tefsîr, c. 11, s. 55.

212. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1009.

213. Taberî, Tefsîr, c. 11, s. 55.

214. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 174, Vâkıdî, c. 3, s. 999, Yâkût. c. 2, s. 319.

215. Yâkût. Mu'cemu'l-büldân. c. 2. s. 319. Semhûdî. Vefâu'l-vefâ. c. 3. s. 1030.

Peygamberimiz aleyhisselamın Devesi Kasvâ'nın Kayboluşunu Münafıkların Fırsat Bilerek Nifaklarını Açığa Vuruşu

Peygamberimiz aleyhisselam Hıcfdan kalkıp Tebük'e doğru gittiği ve bir konak yerinde konaklayıp sabaha çıktığı zaman, devesi Kasvâ216 kayboldu.

Ashabı, onu aramaya gittiler.

Akabe Bey'atında ve Bedir savaşında bulunmuş olan217 Umâre b. Hazm'ın kafilesi içinde, Benî Kaynuka Yahudilerinden iken Müslüman olmuş bir münafık bulunuyordu. 218 Bu münafikın kalbi, Yahudi hilesi ve kini ile dolu idi. Münafıkların yardımcısı ve destekleyicisi idi. 219

Zeyd b. Lusayt adındaki bu münafık Yahudi, Umare b. Hazm'ın konvoyu içinde ve Umâre b. Hazm da Peygamberimiz aleyhisselamın yanında bulunduğu sırada:

" Kendisinin peygamber olduğunu söyleyen ve size gök haberlerinden haberler veren, Muhammed değil midir? Halbuki, o devesi nerededir, bilmiyor?! " diyerek söylendi.

Umâre b. Hazm yanında iken, Peygamberimiz aleyhisselam:

" Adamın [VâkıdPye göre: münafikın] biri:

'Muhammed kendisinin bir peygamber olduğunu söylüyor! 220 [İbn İshak'a göre: haber veriyor! ] Size gök emriyle haber verdiğini söylüyor. Halbuki, devesi nerededir, bilmiyor! ' diyor.

Vallahi, ben ancak Allah'ın bana bildirdiğini bilirim.

Fakat, Allah şimdi onu bana gösterdi: O şimdi şu vadinin içinde ve vadinin içindeki Şı'b'da ve Şı'b'ın da şöyle şöyle olan tarafındadır. Yulan bir ağaca takılmıştır.

Haydi, gidiniz de onu bana getiriniz! " buyurdu. 221

Peygamberimiz aleyhisselam, devenin bulunduğu vadiyi ve tarafı gösterirken, o tarafa eliyle de işaret etmişti. Hemen gittiler, deveyi getirdiler. 222

Deveyi getirmeye giden Haris b. Hazemetü'l-Eşhelî, yuları ağaca takılmış, asılmış bir halde bulmuştu. 223

Umâre b. Hazm, hemen konvoyuna döndü ve:

" Vallahi, Resûlullah aleyhisselam az önce bize şaşılacak birşey söyledi. Bir adamın söylemiş olduğu sözü, Allah, Resûlüne haber vermiş" diyerekZeyd b. Lusayt'ın söylediklerini tekrarlayınca, o sırada Umâre b. Hazm'ın konvoyunda olup Peygamberimiz aleyhisselamın yanında bulunmayanlardan bir adam (Vâkıdîye göre: Umâre b. Hazm'ın kardeşi Amr b. Hazm):

" Vallahi, bu sözü sen yanımıza gelmeden önce Zeyd söyledi! " dedi.

Umâre b. Hazm, hemen Zeyd'in üzerine yürüyüp boynuna vurmaya başladı ve:

" Ey Allah'ın kulları! Bana bakın! Meğer Allah'ın belâsı benim konvoyumun içinde imiş de, ben bilmiyormuşum!

Hemen çık git benim konvoyumdan ey Allah düşmanı! 224 Sakın bundan sonra bana arkadaş olma! " dedi. 225

Bazıları Zeyd'in bundan sonra tevbe ettiğini, bazıları ise kötülükle suçlanıp durarak ölüp gittiğini söylemişi erdir. 226

Hârice b. Zeyd, onun tevbe ettiğini kabul etmez ve:

" Ölünceye kadar, yaramazlıktan geri durmamıştır! " derdi. 227

10. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken uğradığı konak yerlerinden onuncusu Havsa'nın önündeki, başındaki Zülcife olup, Havsa'nın ikinci mescidi, 228 yani Zülcife Mescidi burada bulunmaktadır. 229

-------------------------------------

216. Vâkıdr, Megâzî, c. 3, s. 1009.

217. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 166, Vâkıdî, c. 3, s. 1009, Taberî, c. 3, s. 145.

218. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 166, Vâkıdî, c. 3, s. 1009, Taberî, Târih, c. 3, s. 145.

219. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1010.

220. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 166-167, Vâkıdî, c. 3, s. 1010, Taberî, c. 3, s. 145, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 232, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 278, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 218, Zehebî, Megâzî, s. 532.

221. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1010.

222. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 167 Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1010 Taberî, Târîh, c. 3, s. 145, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 232, Zehebî, Megâzî, s. 532.

223. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1010.

224. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 167, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1010, Taberî, c. 3, s. 145, Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 232, Zehebî, Megâzî, s. 532-533, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 9.

225. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 167, Taberî, c. 3, s. 145.

226. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 167, Vâkıdî, c. 3, s. 1010, Taberî, c. 3, s. 145.

227. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1010.

228. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 319.

229. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 174, Vâkıdî, c. 3, s. 999.

Abdurrahman b. Avf'ın İmam Olup Sabah Namazını Müslümanlara Kıldırışı

Muğîre b. şube der ki:

" Hıcr'la Tebük arasında bir konak yerinde bulunduğumuz sırada, tanyeri ağırdıktan sonra, 230 Resûlullah aleyhisselam ihtiyacını gidermek için231 uzaklara doğru gidince, ben de arkasından su kabını taşıdım.

Müslümanlar sabah namazını güneşletmekten korktular. Namazlarını kıldırması için, Abdurrahman b. Avf'ı ileri sürdüler.

Resûlullah aleyhisselam işini bitirince232 geldi. Abdest suyunu döktüm. Ellerini, yüzünü yıkadı. Başına ve ayaklarındaki mestlerine mesnetti. 233

Resûlullah aleyhisselam, üzerinde bulunan Rum cübbesinin234 dar olan kollarından ellerini ve kollarını çıkaramadığı için, cübbenin içinden çıkarıp yi kam işti. 235

Resûlullah aleyhisselamla birlikte yanına vardığımız zaman, Abdurrahman b. Avf cemaati rükûa vardırmış, cemaat Abdurrahman b. Avf'la rükû teşbihlerini okuyor, 236 cemaate bir rekat kıldırmış bulunuyordu. 237

Cemaat, Resûlullah Aleyhiselamın geldiğini anlayınca, az kalsın namazlarını bozacaklardı!

Abdurrahman b. Avf da arkasına dönmek isteyince, Peygamber aleyhisselam ona Dur, devam et! 'diye işaret etti.

Abdurrahman b. Avf'm arkasında bir rekat, 238 yani kalan ikinci rekat onunla birlikte kıldı. 239

Abdurrahman b. Avf selam verince, cemaat sıçrayıp ayağa kalktılar.

Resûlullah aleyhisselam ise, Abdurrahman b. Avf'la selam vermeyerek, ayağa kalkıp kalan birinci rekatı kendi başına kıldı ve selam verdi. 240

Namazdan boşalınca:

İyi yaptınız! ' buyurdu." 241

-------------------------------------

230. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1011.

231. Vâkıdî, c. 3, s. 1011, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 247.

232. VâkıdîıMegâzîıc. 3, s. 1011.

233. Vâkıdî, c. 3, s. 1011, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 247.

234. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1011.

235. Vâkıdî, c. 3, s. 1011, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 347.

236. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1011.

237. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 247.

238. Vâkıdı, c. 3, s. 1011.

239. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 247.

240. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 1011.

241. Vâkıdî, c. 3, s. 1011, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 247.

Tebük Seferinde Mestler Üzerine Meshedilişi ve Abdest Alınırken Abdest Uzuvlarının Birer Kez Yıkanışı

Avf b. Malik el-Eşcâî der ki:

" Resûlullah aleyhisselam, Tebük gazası sırasında misafirler için geceli gündüzlü üç gün, mukîmler için de bir gece bir gündüz, mestlerin üzerine meshetmelerini emir buyurdu." 242

Hazret-i Ömer'in bildirdiğine göre; Tebük seferi arasında, abdest alınırken, abdest azaları birer kez yıkanmıştır. 243

11. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken uğradığı konak yerlerinden onbirincisi Şıkktara olup, orada Şıkktara Mescidi bulunmaktadır. 244

12. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken uğradığı konak yerlerinden onikincisi Zeneb-i Kevâkib olup, Betra Mescidi orada bulunmaktadır. 245

13. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken uğradığı konak yerlerinden onüçüncüsü Elâ' olup, Elâ' Mescidi orada bulunmaktadır. 246

14. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken uğradığı konak yerlerinden ondördüncüsü Zât-1 Hatmi olup, yapılan Zât-ı Hatmi Mescidi oradadır. 247

15. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken uğradığı konak yerlerinden onbeşincisi Sümme olup, Sümme Mescidi orada bulunmaktadır. 248

16. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken uğradığı konak yerlerinden onaltncısı Ahdar olup, Ahdar Mescidi orada bulunmaktadır. 249

-------------------------------------

242. Ahmed b. Hanbel. c. 6, s. 27.

243. Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 23.

244. İbn İshak, İbn Hişam, srre, c. 4, s. 174, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 999.

245. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre. c. 4, s. 174, Yâkût, Mu'cemu'l-buldan, c. 1, s. 335.

246. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 174.

247. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 174, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 999, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 379.

248. VâkıdııMegâzı, c. 3, s. 999.

249. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 174, Vâkıdı, c. 3, s. 999, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 1, s. 123.

Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük Seferinden Geri Kalan Benî Gıfâr ile Benî Eslemlerden Bazı Kişiler Hakkındaki Sitemleri

Ebu Rühm Külsûm b. Husayn el-Gıfârî der ki:

" Ahdar'da bulunduğumuz sırada, Resûlullah aleyhisselam, Benî Gitarlardan geride kalanları benden sordu. Onları kendisine haber verdim.

Resûlullah aleyhisselam:

'Uzun boylu adam ne yapıyor?' diye sordu.

Onların geride kaldıklarını söyledim.

'O kısa boylu adam ne yapıyor?' diye sordu.

'Yâ Rasûlallah! Vallahi, onları pek bilemiyorum! ' dedim.

Resûlullah aleyhisselam:

'Evet! Şedah şebekesindedirlerl' buyurdu.

Sonra, içimizde bulunan Eşlemlerden birtakım kimselerden de söz ettiler ki, kendilerinin pek çok develeri vardı.

'Yâ Rasûlallah! Onlar bizim Eşlemlerden olan müttefiklerimizdir' dedim.

Resûlullah aleyhisselam:

'Onların, gazadan geri kaldıkları zaman, Allah yolunda sevinerek bizimle birlikte gazaya çıkan bir kimseyi olsun develerinden bir deveye bindirmelerine ne engel vardı?!

Oysa ki, gazaya çıkanların ecri kadar kendilerine ecir de verilmiş olacaktı!

Eğer böyle olsaydı, kendileri benim yanımda ev halkımdan, Kureyş Muhacirleri ile Ensardan, Gıfâr ve Eşlemlerden gerimde kalmış olanlardan daha kıymetli olacaklardı! ' buyurdu." 250

-------------------------------------

250. İbn İshak. İbn Hişam, c. 4, s. 172-173, Vâkıdî, c. 3, s. 1000-1002.

Münafıkların Tebük Yolunda Mücahidlerin Maneviyatını Sarsmaya Çalışmaları

Peygamberimiz aleyhisselam Tebük'e doğru ilerlerken, münafıklardan:

1. Amr b. Avf oğullarının kardeşi (Vâkıdî'ye göre: onlardan bir kimse) olan Vedia b. Sabit,

2. Benî Selimelerin müttefiki Eşca'lardan Muhaşşin (veya Mahşıyy) b. Humeyyir,

3. Cülas b. Süveyd b. S amit,

4. Salebe b. Hâtıb. 251 mü'minleri korkutup maneviyat]arını sarsmak için, 252 Peygamberimiz aleyhisselama işaret ederek, birbirlerine:

" O, Tebük'e gidiyor.

Benî Asfarlar (Rumiar)'la çarpışmayı Arapların birbirleriyle çarpışması (Vâkıdîye göre: başkalarıyla çarpışmak) gibi mi sanıyorsunuz?! 253

Vallahi, biz sizi bir sabah iplere ikişer ikişer bağlanmış olarak görür gibi oluyoruz! " dediler. 254

Mahşiyy b. Humeyyir (Vâkidîye göre: Cülas b. Süveyd):

" Vallahi, şu söylediğiniz sözler üzerine hakkınızda Kur'an âyeti inmesinden kurtulmak için, her birimize yüzer kamçı vurulmasına hüküm verilmesini arzu ederdim! " dedi. 255

Vedia b. Sabit:

" Sanırım ki; şu hafızlarımız karınlarına en düşkün olanlarımız, dilleri en çok yalan söyleyenlerimiz, düşmanla karşılaşınca da en korkaklarım izdir! " dedi. 256

Cülas b. Süveyd:

" Onlar bizim ulularımız, eşrafımız ve faziletli kişilerimizdir! 257

Vallahi, eğer Muhammed peygamberlik dâvasında sadık ise, biz eşekten daha kötü olalım! " dedi. 258

Cülas'ın besleyip büyütmüş olduğu üvey oğlu Umeyr:

" Ey Cülas! Sen bana insanların en sevgilisi, benim katımda halkın en iyisi ve en şereflisi idin!

Vallahi, söylemiş olduğun sözü Resûlullaha duyurursam, sen rezil ve rüsvay olursun! Saklayacak olursam, ben helak olurum!

Herhalde, bu ikisinden birincisi, benim için diğerinden daha hafif ve kolaydır! " dedi. 259

Peygamberimiz aleyhisselam, Ammar b. Yâsir'e:

" Şu cemaate yetiş! Çünkü, onlar helâka sürüklenmiş bulunuyorlar!

Ne söylediklerini kendilerine sor!

İnkâr ederlerse, onlara:

'Hayır! Siz şöyle şöyle söylediniz! ' de! " buyurdu.

Ammar b. Yâsir yanlarına varıp kendilerine söyleyeceğini söyleyince, Peygamberimiz aleyhisselamdan özür dilemeye gittiler. 260

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Demek, siz şöyle şöyle söylediniz hâ?! " buyurdu.

Onlar, böyle birşey söylemediklerine yemin ettiler.

O sırada, Peygamberimiz aleyhisselam, devesinin üzerinde bulunuyordu.

Vedia b. Sabit, Peygamberimiz aleyhisselamın devesinin kolanına yapışarak:

" Yâ Rasûlallah! Biz ancak lafa dalmıştık. Şakalaşıyor ve eğleniyorduk! " dedi.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyetlerde261 şöyle buyurdu:

" Şayet kendilerine sorsan:

'Andolsun ki, biz ancak yol zahmetini duymamak için lafa dalmış bulunuyor, şakalaşıyor, eğleniyorduk! ' derler.

Onlara de ki:

'Siz Allah ile, O'nun âyetleri ile, O'nun Resûlü ile mi eğleniyordunuz?!

Siz boş yere özür dilemeye kalkmayınız!

Siz, iman ettiğinizi söyledikten sonra, küfr ettiniz.

İçinizden birtakımını affetsek bile, diğer takımını-onlar cürümlerinde direnen kimseler oldukları için-azabımıza uğratacağız! " 262

Yüce Allah'ın münafıklardan suçlarını bağışladığını bildirdiği kimselerden biri, Mahşiyy b. Humeyyir idi. 263

Mahşiyy:

" Ey Allah'ım! Ben tenleri ürperten, kalbleri titreten bir âyet işittim ki, bana onunla rahmet ve inayet buyurulacağını umuyorum!

Ey Allah'ım! Benim ölümümü senin yolunda öldürülmek biçiminde eyle!

Hiç kimse:

'Onu ben yıkadım!

Ben kefenledim!

Ben gömdüm! ' demesin! " diyerek Allah'a yalvardı. 264

İnen âyetle affolunan Mahşiyy:

" Yâ Rasûlallah! Beni ismim ve babamın ismi oturttu da, geri bıraktırdı! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam, ona Abdurrahman ismini taktı.

Şehit olmasını ve yerinin bilinmemesini Allah'tan dileyen Abdurrahman, Yemâme savaşı günü şehit oldu ve kendisinden hiçbir iz bulunmadı. 265

Yüce Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

251. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1003.

252. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 168, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, 1003, Taberî, Târîîı. c. 3, s. 146, Zehebî, Megâzî, s. 533.

253. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 168.

254. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 168, Vâkıdî, c. 3, s. 1003, Taberî, c. 3, s. 146, Zehebî, Megâzî, s. 533.

255. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s: . 168, Vâkıdî, c. 3, s. 1004.

256. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1003.

257. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1003.

258. Vâkıdî, c. 3, s. 1004, Belâzurî, Ensâbu’l -eşraf, c. 1, s. 275.

259. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1005.

260. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 168-169, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1004-1005, Taberî, Târîh, c. 3, s. 146.

261. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 169, Vâkıdî, c. 3, s. 1004, Taberî, c. 3, s. 146, Zehebî, Megâzî, s. 533.

262. Tevbe: 65-66.

263. Vâkıdî, c. 3, s. 1004-1005, Taberî, Tefsir, c. 10, s. 172.

264. Taberî, Tefsir, c. 10, s. 172.

265. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 169, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1004-1005, Taberî, Târih, c. 3, s. 146, Zehebî, Megâzî, s. 533.

Cülas'ın Söylemiş Olduğu Sözlerin Peygamberimiz aleyhisselama Duyuruluşu

Umeyr b. Saîd, Cülas'ın söyletmiş olduğu sözleri, gelip Peygamberimiz aleyhisselama duyurdu.

Cülas fakir bir adamdı. Peygamberimiz aleyhisselam, zekat ve sadaka mallarından onun ihtiyacını sağlardı.

Peygamberimiz aleyhisselam, adam gönderip Cülas'ı getirtti.

O sırada, Umeyr b. Saîd Peygamberimiz aleyhisselamın yanında bulunuyordu.

Peygamberimiz aleyhisselam, Umeyr'in haber verdiği sözleri Cülas'a sordu. Cülas, hiçbir zaman böyle bir söz söylemediği hakkında Allah'a yemin etti ve:

" Umeyryalan söylemiş! " dedi.

Umeyr ayağa kalktı ve:

" Ey Allah'ım! Resûlüne söylediğim şey hakkında bir beyan indir! " diyerek Allah'a yalvardı.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyette şöyle buyurdu:

" Münafıklar, o kötü sözü söylemedikleri hakkında Allah'a yemin ediyorlar.

Andolsun ki; onlar o küfür sözünü söylemişlerdir!

Onlar, Müslümanlıklarını açıkladıktan sonra da, kâfir oldular.

Onlar, başaramadıkları birşeye (Resûlullahın hayatına son vermeye) de yeltendiler!

Halbuki, öç almaya yeltenmeleri için, Allah ile Peygamberinin lütuf ve yardımlarıyla zenginleştirmiş olduğundan başka, ortada birşey de yoktu!

Eğer nifaktan tevbe ederlerse, onlar için hayırlı olur.

Yüz çevirirlerse, Allah onlan dünyada da, ahirette de elem verici bir azaba uğratır! Yeryüzünde onlar için ne bir dost, ne de bir yardımcı bulunur." 266

Cülas, bu âyeti işitince:

" İşte, dinle bak! Allah bana tevbe etmemi teklif etmiştir.

Vallahi, Umeyr'in haber verdiği şeyi ben söylemiştim! " diyerek günahını itiraf ve Allah'a güzelce tevbe etti. 267

-------------------------------------

266. Tevbe: 74.

267. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1005.

Tebük Yolunda Vakti Geçirilmiş Olan Bir Sabah Namazının Kaza Edilişi

Ukbe b. Amir der ki:

" Resûlullah aleyhisselamla birlikte Tebük'e gidiyorduk.

Resûlullah aleyhisselam uykuya yattı. Uyandırılmadı.

Güneş bir mızrak boyu yükseldi.

Resûlullah aleyhisselam, uyanınca:

'Ey Bilal! Ben sana 'Bu gece bizi bekle, kolla! ' demedim mi idi?' buyurdu.

Bilal:

'Beni uyku götürdü! Seni alıp götürmüş olan, beni de götürdü! ' dedi. 268

Resûlullah aleyhisselam o yerden kalkıp biraz gittikten sonra sabah namazının önceki iki rekatını, sonra da farzını kılıp o gün ve gece hızla yola devam etti. 269

18. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken uğradığı konak yerlerinden onsekizincisi Mediran Seniyesi olup, orada Mediran Tepesi Mescidi bulunmaktadır. 270

Mediran Mescidi, Tebük'ün kavşağındadır. 271

-------------------------------------

268. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 174, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 999, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 5, s. 76.

269. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1015-1016.

270. İbn İshak İbn Hişam, c. 4, s. 174, Vâkıdî, c. 3, s. 999, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 5, s. 76.

271. Semhüdî. 'vefâul-vefâ. c. 3. s. 1029.

Tebük Su Kaynağının Bereketlendirilişi

Muaz b. Cebel der ki:

" Resûlullah aleyhisselam:

'Siz yarın inşaallah Tebük kaynak suyuna varacaksınız!

Kuşluk vakti olmadıkça, onun yanına gitmeyeceksiniz!

Her kim onun yanına giderse, ben gelinceye kadar onun suyundan hiçbir şeye dokunmasın! ' buyurdu.

Nihayet, suyun yanına geldik.

Fakat, iki kişi bizi geçerek suya daha önce erişmiş bulunuyordu.

Su, ayakkabı tasması gibi incecik, azar azar geliyordu.

Soğuk ve tatlı idi.

Resûlullah aleyhisselam, kaynağın başına daha önce varmış bulunan o iki kişiye:

'Bunun suyundan hiçbir şeye dokundunuz mu?' diye sordu.

Onlar:

'Evet! ' dediler. 272

Onlar suyu çoğaltmak için iki ok sokup kaynağı kurcalamışlardı. 273

Resûlullah aleyhisselam, onlara, Allah'ın dilediği kadar ağır sözler söyledi.

Mücahidler, sızan sulan elleriyle azar azar avuçladılar.

Avuçlanan sular bir su kırbasında toplandı.

Peygamber aleyhisselam onun içinde ellerini, yüzünü yıkadıktan sonra, onu kaynağa geri döktü. 274 Sonra, kaynağa ucu demirli üç asâ sapladı.

Asaları saplar saplamaz, yerden su kaynamaya, 275 bol su gelmeye başladı.

Mücahidler sularını aldılar.

Bunun üzerine, Resûlullah aleyhisselam:

'Ey Muaz! Sana uzun bir hayat mukadder olsaydı, çok sürmez, bu su ile buraların bahçe ve bostanlarla dolduğunu senin görmen de mümkün olurdu! ' buyurdu." 276

Tebük kaynağı o zaman mücahidlerin hepsinin ihtiyaçlarını karşılamaya yettiği gibi, Peygamber aleyhisselamın haber verdiği üzere, oranın bahçe ve bostanlarla dolmasına da sebep olmuştur! 277

19. Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'e giderken uğradığı konak yerlerinden ondokuzuncusu ve sonuncusu Tebük Mescidinin bulunduğu konak yeri olup. 278 bu mescide Tevbe Mescidi de denir. 279

Peygamber aleyhisselam, Mescidin yerinde oturunca, Yemen tarafına doğru baktı280 ve eliyle o tarafa doğru işaret ederek:

" Bana bakınız! İman şu taraftadır! " buyurdu. 281

Doğu tarafına bakıp, eliyle o tarafa da işaret ederek: 282

" Sertlik, katı kalblilik, kabalık da, develerin kuyrukları dibindeki yaygaracılarda, Rebia ve Mudarlardadır! " buyurdu. 283

Peygamberimiz aleyhisselam, Müslümanlara öğle namazını kıldırdıktan sonra:

" İşte, Şam oradadır! İşte, Yemen de şuradadır! " buyurdu. 284

Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'teki Mescidinin kıblesi bir hurma ağacına doğru olup:

" Bu, bizim kıblemizdir! " buyurmuş ve kıldırdığı namazı da ona doğru yönelip kıldırmıştır. 285

-------------------------------------

272. Mâlik, Muvatta', c. 1, s. 143-144, Vâkıdî, c. 3, s. 1012, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 238, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1784.

273. Belâzurî’den naklen Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 15.

274. Mâlik, Muvatta', c. 1, s. 144, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1012-1013, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 238, Müslim , Sahîh, c. 4, s. 1784.

275. Belâzurî’den naklen Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 15.

276. Mâlik, c. 1, s. 144, Vâkıdî, c. 3, s. 1013, Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 238, Müslim, c. 4, s. 1784-1785.

277. İbn Hazm, Cevâmiu'si-sTre, s. 253.

278. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1017.

279. Semhûdî, Vefâu'l-vefâ, c. 3, s. 1029.

280. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 1017.

281. Vâkıdî, c. 3, s. 1017, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 118, Müslim, c. 1. S. 71.

282. Vâkıdı, c. 3, s. 1017.

283. Vâkıdı, c. 3, s. 1017, Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 118, Müslim, c. 1, s. 71, 73.

284. Vâkıdı, c. 3, s. 1021.

285. Ebu Dâvud, Sünen, c. 1, s: . 188, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 244, Zehebî, Megâzt, s. 530, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 28, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 9.

Ebu Hayseme Abdullah b. Haysemetü's-Sâlimî'nin Tebük'e Gelişi

Abdullah b. Haysemetü's-Salimî diye anılan Ebu Hayseme, 286 Ebu Salimlerin kardeşi olup, Müslümanlıklarına ve doğruluklarına dil uzatı lam ayacak kişilerden idi.

Dininde hiçbir kuşkusu olmadığı halde, Tebük seferinde Peygamberimiz aleyhisselamdan geri kalmıştı. 287

Peygamberimiz aleyhisselam Medine'den Tebük'e doğru hareket ettikten günlerce sonra, Ebu Hayseme, çok sıcak bir günde ev halkının yanına dönmüş, iki kadınını bostanındaki serin iki çardak içinde bulmuştu.

Kadınlarından her biri, çardaklarını su serpip serinletmiş, kendisi için su soğutmuş ve yemek hazırlamış bulunuyorlardı.

Ebu Hayseme, bostana girip çadırların kapısı önüne dikilip kadınlarına ve onların kendisi için hazırladıkları şeylere baktı da:

" Resûlullah aleyhisselam, yakıcı güneşin, rüzgâr ve sıcağın içinde288 silahını boynunda taşısın da, 289 Ebu Hayseme serin gölgede yemeği hazırlanmış, iki kadınının yanında, mülkünün içinde oturup dursun! İnsaf mı bu?!

Vallahi, Resûlullah aleyhisselama gidip kavuşmadıkça, hiçbirinizin çardağına girmeyeceğim!

Hemen azığımı hazırlayın! " dedi.

Azığını hazırladılar ve devesini yanına getirdiler.

Ebu Hayseme devesini indirip üzerine bindi.

Peygamberimiz aleyhisselamı bulmak üzere yola çıktı.

Yolda (VâkıdîVe göre: Vâdi'l-kûra'da) Umeyr b. Vehb el-CumahPye yetişti.

O da Peygamberimiz aleyhisselamı bulmak istiyordu.

İkisi, yoldaş oldular.

Tebük'e yaklaşınca, Ebu Hayseme, Umeyr b. Vehb'e:

" Ey Umeyr! Ben günahkârım! Senin benden geri kalmanda bir sakınca yok! Ben Resûlullah aleyhisselamın yanına senden önce varacağım! " dedi.

Umeyr öyle yaptı.

Ebu Hayseme hayvanını hızlı sürüp gitti.

Peygamberimiz aleyhisselam, o sırada Tebük'te konaklamış bulunuyordu.

Ebu Hayseme Tebük'e yaklaştığı zaman, Müslümanlar:

" İşte, bakınız! Yolda bir binitli geliyor! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Dilerim ki; Ebu Hayseme olsun! " buyurdu.

Müslümanlar

" Yâ Rasûlallah! Vallahi, o, Ebu Hayseme! " dediler.

Ebu Hayseme, devesini ıhdırdıktan sonra, Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gelip selam verdi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ey Ebu Hayseme! Sen helâka yaklaşmış gitmiştin! " buyurdu.

Ebu Hayseme olup bitenleri haber verince, Peygamberimiz aleyhisselam ona hayırla dua etti. 290

-------------------------------------

286. Vâ ki di, Megâzî, c. 3, s. 998.

287. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 162, Vâkıdî, c. 3, s. 998, Taberî, Târih, c. 3, s. 143, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 219, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 278, İbn Seyyid, Uyûnu’l-eser, c. 2, s. 216, Zehebî, Megâzî, s. 523, Ebu’l -Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 6, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 4.

288. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 163, Vâkıdî, c. 3, s. 998, Beyhakî , c. 5, s. 222, İbn Seyyid, c. 2, s. 217, Zehebî, s. 525, Ebu’l-Fidâ, c. 5, s. 7, İbn Kayyım, c. 3, s. 4.

289. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 998.

290. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 164, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 998, Taberî, Târih, c. 3, s. 144, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve , c. 5, s. 223, İbn Seyyid, Uyünu'l-eser, c. 2, s. 217, Zehebî, Megâzî, s. 525, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 7-8, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 4.

Abbâd b. Bişr'in Tebük'te Gece Muhafız Kolu Kumandanlığına Tayin Edilişi

Peygamberimiz aleyhisselam, Abbâd b. Bişr'i, Tebük'e geldiği günden Tebük'ten ayrıldığı güne kadar, gece muhafız kolu kumandanı olarak görevlendirdi. 291

Abbâd b. Bişr, bir gün, sabahleyin Peygamberimiz aleyhisselamın yanına gelip:

" Yâ Rasûlallah! Sabaha çıkıncaya kadar, arkamızdan gelen tekbir seslerini işitmekten uzak kalmadık!

Yoksa, bizlerden başka birini de koruyucular üzerinde dolaşmakla görevlendirdin mi?" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Ben böyle birşey yapmadım.

Fakat, süvari atlarımızla ilgilenen Müslümanlardan bazıları, birbirlerinin tekbirlerine karşılık vermiş olabiliri er! " buyurdu.

Bunun üzerine, Silkân b. Selâme:

" Yâ Rasûlallah! Ben, on Müslümanın başında, atlarımızın üzerine gitmiştim. Koruyucularımızı korumuştuk! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Allah yolunda koruyucuları koruyanı, Allah rahmetine gark eylesin! Bütün insanlardan ve hayvanlardan koruduğunuz her birine karşılık size birer kırat ecir vardır" buyurdu. 292

-------------------------------------

291. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1034, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 166.

292. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1034.

Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'te İrad Buyurdukları Hutbeleri

Peygamberimiz aleyhisselam, Tebük'te sabahleyin293 arkasını hurma ağacına dayayarak294 irad buyurdukları hutbelerinde, Allah'a lâyık olduğu üzere hamd ü senada bulunduktan sonra: 295

" Ey insaniar! 296 Size insanların iyisini, kötüsünü haber vereyim mi?

İnsanların hayırlısı, atının veya devesinin sırtında, ya da iki ayağının üzerinde (piyade olarak) ölünceye kadar Allah yolunda cihad eden kişidir!

İnsanların kötüsü de: Allah'ın Kitabını okuyup ondan hiç yararlanmayan fâsık ve cür'etkâr kimsedir. 297

İyi biliniz ki; sözlerin en doğrusu, Allah'ın Kitabıdır!

Yapışılacak, tutunulacak en sağlam kulp, takva kelimesidir!

Dinlerin hayırlısı, İbrahim aleyhisselamın dini (İslâmiyet)'dir!

Sünnetlerin hayırlısı, Muhammed'in sünnetleridir!

Sözlerin şereflisi, zikrullahtır.

Kıssaların güzeli, şu Kur" ân(da olanlar)dır.

Amellerin hayırlısı, Allah'ın işlenmesini gerekli kıldığı farzlardır.

Amellerin kötüsü, bid'atiar, sonradan sonraya ihdas edilmiş, uygunsuz olanlardır.

En güzel yol ve gidişat, Peygamberin yolu ve gidişatıdır.

Ölümlerin şereflisi, şehitlerin ölümüdür.

Körlüğün körü, doğru yolu bulduktan sonra ondan sapmaktır.

Amellerin hayırlısı, yararlı olandır.

Doğru yolun hayırlısı, kendisine uyulandır.

Körlüğün kötüsü, kalb körlüğüdür.

Üst el, alt elden (veren el, alan elden) hayırlıdır.

Az olup yetişen şey, çok olup oyalayarak Allah'a tâatten alıkoyan şeyden hayırlıdır.

Özür dilemenin kötüsü, ölüm gelip çattığı sıradakidir.

Pişmanlığın kötüsü, Kıyamet günündekidir.

İnsanların hayırsızı, Cumaya en son gelendir.

İnsanların hayırsızı, Allah'ı kötü bir dille anandır.

Yanlışları en çok olan, dili çok yalan söyleyendir.

Zenginliğin hayırlısı, kalb zenginliğidir.

Azıkların hayırlısı, takva azığıdır.

Hikmetin (her iyiliğin) başı, Allah korkusudur.

İçine yakın bırakılan kalb, şüphe ve küfür düşürülenden hayırlıdır.

Ölüye Vâ Cebelâh! ' diye bağıra bağıra ağlamak, Cahiliye çağı işlerindendir.

Ganimet mallarına hıyanet, Cehennem korlarındandır.

Hikmetsiz şiir, İblis'in işlerindendir.

Hamr (içki), günahların her çeşidini biraraya toplayandır.

Kadınlar, şeytanın tuzaklarıdır.

Gençlik, delilikten bir bölümdür.

Riba (faiz) kazançların kötüsüdür.

Yemelerin kötüsü, yetim malı yemektir.

Mutlu kişi, kendinden başkasının halinden öğütlenen ve ibret]enendin

Yaramaz ve haydut kişi, daha anasının kamında iken, yaramaz ve hayduttur.

Her biriniz, dört arşın yere (kabre) varır. İş (amellerin muhasebesi işi) ise, ahirete kalır.

Amellerde esas olan, sonuçlardır.

Düşüncelerin kötüsü, yalan yanlış düşüncelerdir.

Her ne ki ileride gelecektir, o, yakın demektir.

Mü'mine sövmek, günahkârlık ve dinî emirleri saymazlıktır.

Mü'mini öldürmek küfürdür.

Mü'minin etini yemek (dedikodusunu yapmak, çekiştirmek) Allah'ın buyruklarına karşı koymaktır.

Mü'minlerin malının haramlığı, dokunulmazlığı, kanının haramlığı ve dokunulmazlığı gibidir.

Yalan yere Allah üzerine yemin eden kişi, yalanlanır.

Af dileyen kişi, Allah tarafından affolunur.

Kim öfkesini yenerse, Allah onu mükâfatlandırır.

Uğradığı ziyana katlanan kişiye, Allah karşılığını verir.

Gösterişe uyan kişiye, Allah da gösteriş yapar (gösterişinden dolayı cezalandırır. )

Allah, güçlüklere katlanan kimsenin ecrini kat kat arttırır.

Allah'a isyan eden, karşı koyan kişiyi, Allah azaba çarpar! 298

Ey Allah'ım! Beni ve ümmetimi yarlığa!

Ey Allah'ım! Beni ve ümmetimi yarlığa!

Ey Allah'ım! Beni ve ümmetimi yarlığa!

Kendim ve sizin için, Allahtan mağfiret dilerim! " buyurdu. 299

Peygamberimiz aleyhisselamın bu hutbesi, Abdullah b. Mes'ud tarafından da, hemen hemen aynen tekrarlanmıştır. 300

-------------------------------------

293. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1016, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 241, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 13, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 9.

294. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 37, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 13.

295. Vâkıdî, c. 3, s. 1016, Beyhakî, c. 5, s. 241, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 13, İbn Kayyım, c. 3, s. 9.

296. Vâkıdî, c. 3, s. 1016, Beyhakî, c. 5, s. 241, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 13.

297. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 37, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 160, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 13.

298. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1016-1017, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 241-242, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 13-14, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 9.

299. Vâkıdî, c. 3, s. 1017, Beyhakî, c. 5, s. 242, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 14, İbn Kayyım , c. 3, s. 9, İbrahim b. Hamza, Kitâbu'l-beyân, c. 1, 5. 166.

300. İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 13, s. 296-297, Ebu Nuaym, Hilyetü'l-evliya, c. 1, s. 138-139, İbrahim b. Hamza, Kitâbu'l-beyân. c. 1, s. 165-167.

Rum ve Hıristiyan Arap Topluluklarının Korkup Dağılışı ve Şam Taraflarında Tâun Hastalığı Zuhur Ettiğinin Haber Alınışı

Peygamberimiz aleyhisselam, İslâm mücahidleriyle bitlikte Tebük'e geldiği zaman, Rumlarla Amile, Lahm, Cüzam gibi Hıristiyanl aştın İmiş Arap kabilelerinden toplanmış olan Rum ordular topluluğunu dağılmış buldu.

Onlarla karşılaşmak, çarpışmak mümkün olmadı. 301

Kayser Herakliyus ve topladığı Hıristiyanlaştırılmış Arap toplulukları, Peygamberimiz aleyhisselamla çarpışmaktan korktular. 302

Peygamberimiz aleyhisselam, o sırada Şam taraflarında bir yerde taun hastalığı zuhur ettiğini de işitmiş bulunuyordu. 303

" Bir yerde taun (veba) zuhur ettiği ve siz de orada bulunduğunuz zaman, sakın oradan başka bir yere çıkmayınız, kaçmayınız!

Bir yerde taun zuhur ettiği ve siz de orada bulunmadığınız takdirde, sakın oraya yaklaşmayınız! Girmeyiniz! " buyurdu. 304

-------------------------------------

* Taun; veba hastalığı demektir. Bulaşıcı, salgın bir hastalıktır (İbn Esîr, Mihâye, c. 3, s. 127).

301. Belâzurî’den naklen Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 14-15.

302. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 368.

303. Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 80.

304. Mâlik, Muvatta', c. 2, s. 895-896, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 416, c. 5, s. 200-202, 373, Buhârî, Sahih, c. 7, s. 21-22, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1737-1738, Tirmizî, Sünen, c. 3, s. 378.

Peygamberimiz aleyhisselamın Askerî Harekât Hakkında Ashabıyla İstişarede Bulunuşu

Peygamberimiz aleyhisselam, Şam üzerine yürünüp yürünmemesi hususunda ashabının görüşlerini sordu.

Hazret-i Ömer:

" Eğer gitmekle emrolundunsa, git! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Eğer bu hususta Allah tarafından emrolunmuş bulunsaydım, size danışmazdım! " buyurdu.

Bunun üzerine, Hazret-i Ömer

" Yâ Rasûlallah! Rumlar, sayıları pek çok olan bir toplulukturlar. Oralarda, Müslümanlardan tek kişi bile yoktur.

Görüyorsun ki, sen onların yakınlarına kadar gelmiş bulunuyorsun. Senin bu derece yaklaşman, onları korkutmuştur!

Uygun görürsen, bu yıl buradan geri dön! Yahut, Yüce Allah sana bu husustaki buyruğunu bildirir" dedi. 305

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselam Tebük'ten ileri geçmedi. 306

O sırada, Herakliyus, Hımsta bulunuyordu. 307

-------------------------------------

305. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1019, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 18, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 129.

306. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 170, Taberî, Târîîı, c. 3, s. 147, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 253 İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 281, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye, c. 5, s. 18, Diyarbekrî, c. 2, s. 127.

307. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 166.

Abdullah Zülbicâdeyn'in Tebük'te Ölüşü ve Gömülüşü

Abdullah b. Mes'ud der ki:

" Resûlullah aleyhisselamla birlikte Tebükte bulunduğum sırada, geceyarısı kalktim.

Ordugâhın bir köşesinde, bir ateş ışığı gördüm. Bir bakayım diye ışığa doğru gittim. 308 Oraya varınca ne göreyim!

Resûlullah aleyhisselam, Ebu Bekir ve Ömer oradalar!

Abdullah Zülbicâdeyn ölmüş! Ona kabir kazmışlar, Resûlullah aleyhisselam kabrin içine inmiş!

Ebu Bekir ile Ömer, Abdullah'ın cesedini kabre indirmekte I er.

Resûlullah aleyhisselam:

'Kardeşinizi bana yaklaştırınız! ' buyuruyor.

Abdullah kabre indirilip yanının üzerine yatırılınca, Resûlullah aleyhisselam:

'Ey Allah'ım! Ben ondan razı ve hoşnut olarak akşamladım! Sen de ondan razı ve hoşnut ol! ' diyerek dua etti. 309

Vallahi, ben ondan onbeş yıl önce Müslüman olmuştum. 310

'Keşke şimdi şu kabrin sahibi ben olsaydım! ' dedim." 311

Yüce Allah ikisinden de razı olsun!

-------------------------------------

308. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 171, Halebî, İnsanu'l-uyûn, c. 3, s. 118.

309. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 171, Vâkıdî, Megâzı, c. 3, s. 1014 İbn Esir, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 18.

310. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1014. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228.

311. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre. c. 4, s. 171, Vâkıdî, c. 3, s. 1014, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 3, s. 228, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 18.

Peygamberimiz aleyhisselamın Tebük'te Bir Gece Boş Yere Korkuya Düşenleri Kınayışı

Abdullah b. Ömer veya Abdullah b. Atnr der ki: " Bir gece, halk korkmuştu. Ben de, hemen silahımı almaya gittim ve: 'Ebu Huzeyfe'nin antlaşmalısı olan salih kişiye tâbi olayım (onun yanında bulunayım)! ' dedim. Kendisinin silahı üzerinde idi.

Resûlullah aleyhisselamın çadırına yakın bir yerde onun yanına vanp oturdum. Resûlullah aleyhisselam, çok öfkeli bir halde yanımıza çıktı ve orada bulunanlara: " Ey insanlar! Nedir bu korku ve yeğniceklik?!

(Beni ve Salim'i kastederek) Yoksa, siz de salih (iyi halli) iki kişinin yaptıklarını mı yapacak-sınız?! 312 Benden önce peygamberlerden hiçbir kimseye verilmeyen beş şey bana verildi: 313

1. Benden önce her peygamber yalnız kendi kavmine gönderilirken, ben bütün insanlara gönderildim.

2. Bütün yeryüzü bana mescid (namazgah) ve temizlik vasıtası kılındı. 314

Bunun için, bana namaz vakti nerede gelir (su bulunmaz) ise, teyemmüm eder, namazımı kılarım. 315 Ümmetimden her kime namaz vakti gelirse, bulunduğu yerde namazını kılsın. 316 Benden önceki peygamberlerden hiçbiri böyle ağırlanmam işti. Onların ümmetleri de, namazlarını ancak kilise ve havralarında kılabilirlerdi. 317

3. Ganimetler bana helâl kılındı.

Halbuki, benden önceki peygamberlerden hiçbirine helâl kılınmamış, 318 haram kılınmıştı. 319

4. Bana şefaat makamı verildi. 320

5. Ben, bir aylık uzak yerdeki düşmanlarımın bile kalblerine korku salmakla yardım olundum! " buyurdu. 321

-------------------------------------

312. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1021.

313. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1021, İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 11, s. 432, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 304, Buhârî, Sahîh, c. 1, s. 86, Müslim, Sahih, c. 1, s. 371 Dârimî, Sünen, c. 1, s. 263.

314. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1021, Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 304, Buharî, c. 1, s. 86, Müslim, c. 1, s. 371, Dârimî, c. 1, s. 263.

315. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1021, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 304, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 86, Müslim, Sahîh, c. 1 , s. 371 Dârimî, Sünen, c. 1, s. 263.

316. Vâkıdî, c. 3, 5. 1021 , 1023.

317. İbn Ebi Şeybe, c. 11, s. 432, Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 248, Buhârî, c. 1, s. 86.

318. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1022.

319. Vâkıdî. c. 3, s. 1022, İbn Ebi Şeybe c. 11, s. 432, Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 304, Buhârî, c. 1, s. 86, Müslim, c. 1, s. 371 , Dârimî, Sünen, c. 1, s. 142, 243, 263.

320. Vâkıdî, c. 3, s. 1022, Dârimî, c. 1, 5. 263.

321. İbn Ebi Şeybe, c. 11 , s. 432, Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 248, Buhârî, c. 1, s. 86, Müslim, c. 1 , s. 371, Dârimî, c. 1, s. 143.

Halid b. Velid'in Dûmetü'l-Cendel'e Gönderilişi

Peygamberimiz aleyhisselam, Tebük'te bulunduğu sırada, Halid b. Velid'i yanına çağındı. 322

Yanına 420 süvari verip, 323 kendisini Dûmetü'l-Cendel'de bulunan Ükeydir b. Abdulmelik'e gönderdi.

Ükeydir, Kindelerden olup, onların kralı idi ve Hıristiyand 1. 324

Dûmetü'l-Cendel; akarsuyu, hurmalık ve ekinlikleri bulunan biryerdir. 325

Şam yollarının ağzındadır.

Dımeşk'a beş, Medine'ye onbeş veya onaltı geceliktir. 326

Şam'ın Medine'ye en yakın beldelerindendir. Tebük'ün yakınındadır. 327

Dûmetü'l-Cendel, büyük bir panayır ve ticaret merkezi idi. 328

Peygamberimiz aleyhisselam Ükeydir'e göndermek istediği zaman, Halid b. Velid:

" Yâ Rasûlallah! Ayıcık sayıdaki insanların başında gidip her yerini iyice bilemediğim geniş Kelb memleketlerinde onu bulmak benim için nasıl mümkün olur?" dedi. 329

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Sen muhakkak onu yabani sığır avlarken bulacaksın330 ve yakalayacaksın!

Yakalayınca, onu öldürme, bana getir! Gelmekten kaçınırsa öldürünüz! " buyurdu. 331

Halid b. Velid, Tebük'ten ayrılıp Dûmetü'l-Cendel'e doğru gitti.

Mehtaplı bir yaz gecesinde, Ükeydir'in kalesine, onu gözle görebilecek yere kadar yaklaştı.

O sırada Ükeydir kalesinin üzerinde, karısı da yanında bulunuyor, 332 şarkıcı cariyesi kendisine şarkı söylüyordu.

Sonra, içki getirtip içti. 333

Derken, yabanî bir sığır gelip kale kapısının önüne yattı. Kalenin kapısını boynuzu ile kazımaya, kaşımaya başladı. 334

Ükeydir'in karısı Rebab binti Üneyf b. Âmirü'l-Kindiyye vanp kalenin üzerinden bakınca, yabanî sığın gördü ve:

" Doğrusu, yabanî sığırın bu geceki gibisini, semizini, etlisini hiç görmedim! " dedi.

Ükeydir'e de:

" Sen de hiç bunun gibisini gördün mü?" diye sordu.

Ükeydir:

" Hayır! Görmedim! " dedi.

Kadın, Ükeydir'e:

" Bunu kim görür de bırakır?" diye sordu.

Ükeydir:

" Hiç kimse bırakamaz ! 335 Vallahi, ben bu geceden başka hiçbir gecede, bize yabanî sığır geldiğini görmemişimdir!

Ben onları yakalamak istediğim zaman, bir ay veya daha uzun süre atlar besler, sonra da üzerine biner, birtakım adamlarve âletlerle biriikbe avlamaya çıkardım" dedi. 336

Kalenin üzerinden indi. Atını getirmelerini emretti. Atı getirilip eğerlendi. Atına bindi. Kendisiyle birlikte, ev halkından bazıları da atlara bindiler.

Ükeydir'in yanına katılanlar arasında, kardeşi Hassân337 ile iki kölesi de bulunuyordu. 338

Ellerinde kısa mızrakları olduğu halde, kaleden dışarı çıktılar. 339

Kaleden ayrıldıkları zaman, Halid b. Velid'in süvarileri-atlarından hiçbiri kişnemeksizin, kımıldamak-sızın-onlan gözetlediler.

Kaleden bir müddet uzaklaşınca, 340 Ükeydir'i yakaladılar. 341

Hassân'ı ise-savaşmaya kalkışınca-342 öldürdüler. 343

Kölelerle Ükeydir'in ev halkından olanlar, kaçıp kaleye girdiler. 344

Hassân'ın üzerinde, erişi ve ırgacı ibrişimle dokunmuş, atlas kumaştan yapılmış, işlenme yerlerine altın sırma ile hurma yaprakları işlenmiş bir cübbe vardı.

Halid b. Velid, Hassân'ın üzerinden, bu cübbeyi soydu.

Peygamberimiz aleyhisselamın yanına dönmeden önce, bu cübbeyi Peygamberimiz aleyhisselama gönderdi. 345

Amr b. Ümeyye ed-Damrî, Tebük'e gelip hem cübbeyi Peygamberimiz aleyhisselama teslim etti, hem de Ükeydir'in yakalandığını haber verdi. 346

Enes b. Malik'in bildirdiğine göre; Müslümanlar, Peygamberimiz aleyhisselama getirilen cübbeye ellerini sürmeye başladılar ve cübbenin güzelliğine hayran oldular.

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Siz bunun güzelliğine şaştınız hâ?! " buyurdu. 347

Onlarda:

" Yâ Rasûlallah! Biz bugüne kadar bundan daha güzelini hiç görmedik! " dediler. 348

Peygamberimiz aleyhisselam:

" Muhammed'in varlığı Kudret Elinde bulunan Allah'a yemin ederim ki;349 Sa'd b. Muaz'ın Cennetteki mendilleri (havluları) bundan daha güzeldir! " buyurdu. 350

Tayyi' kabilesinden Büceyr b. Bücere, Peygamberimiz aleyhisselamın:

" Onu yabanî sığır avlarken bulacaksın! " diyerek haber verdiğini Halid b. Velid'e hatırlatıp:

" İşte, onu yabanî sığır avlarken buldun!

Yabanî sığır, şu gece, Resûlullahın sözünü doğrulamak için, Ükeydir'i kalesinden dışarı çıkarıncaya kadar, yapacağını yaptı! " dedi. 351

Halid b. Velid, Ükeydire:

" Sen bana kaleyi açtırıp fethettirmek şartıyla, seni, Resûlullah aleyhisselama götürünceye kadar öldürülmekten korumayı üzerime alsam olur mu?" diye sordu.

Ükeydir:

" Olur! " dedi.

Halid b. Velid, Ükeydir'le böylece anlaştı. 352 Arap kabilelerinin birer birer Müslüman olduklarını görünce, Dûmeliler Peygamberimiz aleyhisselamdan korkmaya başlamışlardı. 353

Halid b. Velid, Ükeydir'i bağlı olarak kalesinin kapısına kadar götürdü, yanaştırdı.

Ükeydir, ev halkına:

" Kalenin kapısını açınız! " diyerek seslendi.

Ükeydir'i bağlı görünce, Ükeydir'in kardeşi Mudad, kapıyı açmaktan kaçındı.

Bunun üzerine, Ükeydir, Halid b. Velid'e:

" Vallahi, onlar benim bağlı bulunduğumu görünce, bana kalenin kapısını açmazlar.

Sana Allah adına söz veriyorum: İstersen, kaleyi sana fethettirmek üzere bağımı çöz! İstersen, kale halkı hakkında benimle anlaşma yap! " dedi.

Halid b. Velid:

" Kale halkı hakkında seninle anlaşma yapalım! " dedi. 354

Halid b. Velid Ükeydir'i serbest bırakınca, Ükeydir kaleden içeri girdi ve kardeşini bağladı.

Halid b. Velid'e:

" İşte, istediğin şeyi yaptım! " dedi.

Halid b. Velid'le arkadaşları, kalenin içine girdiler. 355

Halid b. Velid, Peygamberimiz aleyhisselamın Ükeydir hakkında buyurmuş olduğu şeyi ona anlattı.

Ükeydir de; dünkü geceye kadar hiçbir zaman geldiğini görmediği o yaban sığırını gördüğünü, halbuki daha önce onu ele geçirmek istediği zaman atlar beslediğini, iki gün, üç gün onun peşine düştüğünü anlattıktan, " Fakat, Allah'ın takdiri böyle imiş! " dedikten sonra:

" Ey Halid! 356 İstersen ben seni hakem yapayım, istersen sen beni hakem yap! " dedi.

Halid b. Velid:

" Olur! Biz senin verdiğin şeyi kabul ederiz! " dedi. 357

Bunun üzerine:

1. 2. 000 deve,

2. 800 at,

3. 400 zırh gömlek,

4. 400 mızrak vermek,

5. Ükeydir'le kardeşi Peygamberimiz aleyhisselama kadar götürülüp, kendileri hakkında Peygamberimiz aleyhisselam tarafından hüküm verilmek üzere sulh olundu. 358

Geleneğe göne; başkumandan hakkı olarak ganimet malları içinden Peygamberimiz aleyhisselama verilmek üzere birşey seçildikten ve beşte bir hisse çıkarıldıktan sonra, kalan beşte dört mücahidler arasında bölüştürüldü. 359

Ükeydir'le kardeşi Peygamberimiz aleyhisselamın yanına getirildikleri zaman, Ükeydir'in boynunda altından haç, sırtında da atlastan elbise vardı. 360

Peygamberimiz aleyhisselam Ükeydir ile kardeşini İslâmiyete davet etti ise de, yanaşmadılar, her yıl cizye vermeye razı oldular. 361

Peygamberimiz aleyhisselam Ükeydir'i362 ve kardeşi Mudad'ı363 her yıl cizye vermek üzere serbest bıraktı. 364

Bunlar için, içinde eman ve sulh maddeleri bulunan bir de yazı yazdırdı ve onu başparmağının tımağıyla çizerek mühürledi.

Peygamberimiz aleyhisselam, yanında mühür bulunmazsa, mühür yerine elinin tımağıyla böyle çizgi yapardı. 365

-------------------------------------

322. İbn Ebi Şeybe, c. 11 , s. 432, Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 248, Buhârî, c. 1, s. 86, Müslim, c. 1 , s. 371, Dârimî, c. 1 , s. 143.

323. Vâkıdî, c. 3, s. 1025, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 166.

324. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 169, Vâkıdî, c. 3, s. 1025, İbn Sa'd, c. 2, s. 166, Taberî, Tarih, c. 3, s. 146, Ebu Nuaym , Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 526, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 7, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 50, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 225.

325. Ebu Nuaym, Delâil, c. 2, s. 527, Yakut, Mu'cemu'l-buldan, c. 2, s. 487.

326. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 62.

327. Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 1, s. 581.

328. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 403.

329. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1025, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 128.

330. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 169-170, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1025, Taberî, Târih, c. 3, s. 146, Ebu Nuaym, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 526, Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 250, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 281, Yâkût, M u'cemu'l-büldân, c. 2, s. 487, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 220, Zehebî, Megâzî, s. 535, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 7, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 225.

331. Vâkıdı, Megâzî, c. 3, s. 1025-1026.

332. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1025, Taberî, c. 3, s. 146, Ebu Nuaym, c. 2, s. 526-527, Beyhakî, c. 5, s. 250, İbn Esîr, c. 2, s. 281, İbn Seyyid, c. 2, s. 220, Zehebî, s. 535, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, c. 3, s. 7.

333. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1025.

334. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1025-1026, Tab eri, c. 3, s. 146 Ebu Nuaym, c. 2, s. 527, Beyhakî, c. 5, s. 250, İbn Esîr, c. 2, s. 281, İbn Seyyid, c. 2, s. 220, Zehebî, s. 535, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, c. 3, s. 7, İbn Haldun, Târih, c. 2, s. 2, s. 50.

335. İbn İshak, İbn Hişam , c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1026, Taberî, c. 3, s. 146, Ebu Nuaym, c. 2, s. 527, Beyhakî, c. 5, s. 250, İbn Esîr, c. 2, s. 281 , İbn Seyyid, c. 2, s. 220, Zehebî, s. 535, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, c. 3, s. 7.

336. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1026.

337. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 170, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1026, Taberi, Târih, c. 3, s. 146 Ebu-Nuaym, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 527 Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 250, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 281, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 220, Zehebî, Megâzî, s. 535, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 7.

338. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1026.

339. İbn İshak, İbn Hişam , c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1026, Taberî, c. 3, s. 146, Ebu Nuaym, c. 2, s. 527, Beyhakî, c. 5, s. 250, İbn Seyyid, c. 2, s. 220, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, c. 3, s. 7.

340. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1026.

341. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1026, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 166, Taberî, c. 3, s. 146, Ebu Nuaym, c. 2, s. 527, Beyhakî, c. 5, s. 250, İbn Esîr, c. 2, s. 281, İbn Seyyid, c. 2, s. 220, Zehebî, s. 535, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, c. 3, s. 7.

342. Vâkıdî, c. 3, s. 1026, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 166, Diyarbekrî, Târîhu’l-hamîs, c. 2, s. 128.

343. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1026, İbn Sa'd, c. 2, s. 166, Taberî, c. 3, s. 146, Ebu Nuaym, c. 2, s. 527, Beyhakî, c. 5, s. 250, İbn Esîr, c. 2, s. 281 İbn Seyyid, c. 2, s. 220, Zehebî, s. 535, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, c. 3, s. 7.

344. Vâkıdî, c. 3, s. 1026, İbn Sa'd, c. 2, s. 166, Diyarbekrî, c. 2, s. 128, Zürkânî, Mevâhibü'l-ledünniye Şerhi, c. 3, s. 78.

345. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1026, Taberi, c. 3, s. 146 Ebu Nuaym, c. 2, s. 527, Beyhakî, c. 5, s. 250-251, İbn Esîr, c. 2, s. 281 , İbn Seyyid, c. 2, s. 220-221, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, c. 3, s. 7-8.

346. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1026.

347. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1026, İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 12, s. 144, İbn Sa'd, c. 3, s. 436, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 238, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 383, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 273-274, İbn Esîr, c. 2, s. 281, Ebu'l-Fidâ, c. 5, s. 17.

348. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 436, İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 2, s. 144.

349. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 170, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1026, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 238, Belâzurî, Ensâbu'l-esrâf, c. 1, s. 383 Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 3, s. 173-274, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 281.

350. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1026, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 436, İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 12, s. 144, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 238, Belâzurî, c. 1, s. 383, Beyhakî, Sünen, c. 3, s. 274, İbn Esîr, c. 2, s. 281, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 17.

351. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1027, İbn Sa'd, c. 2, s. 166, Ebu Nuaym, c. 2, s. 527, Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 251.

352. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1027, İbn Sa'd, c. 2, s. 166.

353. Vâkıdî, c. 3, s. 1031 , İbn Sa'd, c. 1, s. 289.

354. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1027.

355. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 252, Zehebî, Megâzî, s. 536.

356. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 5, s. 252.

357. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1057, Beyhakî, Delâil, c. 5, s. 252, Zehebî, s. 536.

358. Vâkıdî, c. 3, s. 1027, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 166, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 2, s. 221, Zehebî, s. 536, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 5, s. 17, İbn Kayyım, Zâdu'l-mead, c. 3, s. 8, Kastalânî, Mevâhibü'l-ledünniye, c. 1, s. 226. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 2, s. 128, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 226.

359. Vâkıdî, c. 3, s. 1029, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 166.

360. Vâkıdî, c. 3, s. 1030, İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 290.

361. İbn Seyyid, c. 2, s. 221, İbn Kayyım, c. 3, s. 8.

362. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1027-1028, İbn Sa'd, c. 2, s. 166, Taberî, c. 3, s. 147.

363. Vâkıdî, c. 3, s. 1028, İbn Sa'd, c. 2, s. 166.

364. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 170, Vâkıdî, c. 3, s. 1027-1028, İbn Sa'd, c. 2, s. 166 Taberi, c. 3, s. 147.

365. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1030.

Peygamberimiz aleyhisselamın Eyle Hükümdarına ve Eşrafına Mektup Gönderişi

Eyfe ve Eyfe Hatta

Eyle; Kulzum denizi sahilinde Hicaz'ın sonu ve Şam'ın başlangıcı olup, Şam memleketlerinden sayılan bir şehirdir.

İbrahim aleyhisselamın torunu Eyle'den dolayı, Eyle adıyla anılmıştır.

İlk Yahudi şehirlerindendir. 366

Cumartesi günü, Allah, ora halkına balık avlamayı haram kılmıştı. Yahudilerden bu yasağı bozan ve cezalandırılanlar, Eyle halkından idiler. 367

Peygamberimiz aleyhisselam, Eyle hükümdarı Yuhanne b. Ru'be ile Eyle eşrafı için yazdırdığı yazıda şöyle buyurdu:

" Sulh ve selamet içinde bulunmanızı diler, Kendisinden başka hiçbir ilah olmayan Allah'a sizden dolayı hamd ü sena ederim.

Ben, size yazı yazmadıkça, sizinle çarpışıcı olmayacağım!

Sen ya Müslüman ol! Ya da cizye ver!

Allah'a, Allah'ın Resûlüne ve Resûlünün elçilerine itaat et, ikramda bulun! Kendilerine, savaş elbisesi olmayan güzel elbise giydir! Elçilerimin kabul ettiğini, ben de kabul ederim.

Onlara cizye hakkında bilgi verilmiştir.

Eğer karanın ve denizin emniyet ve selametini istiyorsan, Allah'a ve Resûlüne itaat et, boyun eğ!

O zaman, Arap olan ve Arap olmayanlar için-Allah'ın ve Resûlünün hakkı dışında-tanınagelen her hak, sizin için de tanınır ve korunur.

Eğer onları kabul etmez ve reddederseniz, sizinle çarpışarak küçükleri esir edip büyükleri öldürmedikçe, yakanızı bırakmam!

Çünkü, ben gerçekten Allah'ın Resûlüyümdür!

Ben Allah'a, Allah'ın Kitablarına, peygamberlerine ve bu cümleden olarak Mesih b. Meryem'e ve onun Kelimullah ve Resûlullah olduğuna inanıyorum.

Size bir zarar dokunmadan önce, yanıma gel!

Ben elçilerimi size vasi kıldım.

Harmele'ye üç vesk arpa ver!

Çünkü, Harmele sizin için şefaatte bulunmuş ve sizi kayırmıştır. Vallahi, böyle olmasaydı, orduları önünüzde görünceye kadar, size hiçbir kimse göndermezdim.

Eğer elçilerime itaat ederseniz, hiç şüphesiz, Allah, Muhammed ve Muhammed'in yanında olanlar, sizin için birer koruyucu olacaklardır.

Şurahbil, Übeyy, Harmele ve Hureys b. Zeydü't-Tâî benim el çilerim dir. Onlar seninle neyi karar-laştınrlarsa, ben de onu şimdiden kabul ediyorum.

Sizin için Allah'ın ve Muhammed Resûlullah'ın himayesi vardır.

Selam olsun sizlere!

Eğer bana itaat ediyorsanız, Maknâlıların topraklarına ulaşıncaya kadar, yol cihazlarını, ihtiyaçlarını da sağlayınız! " 368

-------------------------------------

366. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 1, s. 292.

367. Taberî, Tefsîr, c. 1, s. 331 , Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 1, s. 292.

368. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 277-278.

Eyle Hükümdarı Yuhanna b. Ru'be'nin Peygamberimiz aleyhisselamın Yanına Gelişi

Eyle halkı, Arap kabilelerinin birer birer Müslüman olduklarını görünce, Peygamberimiz aleyhisselamdan korkmaya başlamışlardı.

Fakat, Peygamberimiz aleyhisselamın Ükeydir b. Abdulmelik'e asker gönderip onlara şefkatli davrandıklarını gördükleri zaman, Eyle hükümdarı Yuhanna b. Ru'be, yanına Cerba' ve Ezruh halkı temsilcilerini alarak369 Tebük'e Peygamberimiz aleyhisselamla görüşmeye geldi. 370

Yuhanna'nın göğsünde altından bir haç, alnının saçı da toplanmış ve bağlanmış bulunuyordu.

Yuhanna, Peygamberimiz aleyhisselamı görünce, ellerini göğsüne koyup başını eğerek, Peygamberimiz aleyhisselama saygı işareti yaptı.

Peygamberimiz aleyhisselam ise, ona:

" Kaldır başını! " diye işaret buyurdu. 371

Yuhanna, Hıristiyan uskuf'u, 372 Hıristiyan bilgini, din başkanı373 idi.

Peygamberimiz aleyhisselam, Yuhanna'ya Yemen kumaşından yapılmış bir elbise giydirdi. 374

Kendisinin Bilal-i Habeşî'nin yanında konuklanmasını ve ağırlanmasını emir buyurdu. 375

Yuhanna da, getirdiği ak katırı Peygamberimiz aleyhisselama hediye etti. 376

Peygamberimiz aleyhisselam, Yuhanna'yı İslâmiyete davet etti.

Yuhanna Müslüman olmaya yanaşmadı ve cizye vermeye razı oldu. 377

Yuhanna b. Ru'be; yurdundaki, erginlik çağına basıp temizlik için ustura tutmaya başlayan her erkek başına yılda halis altından bir dinar cizye vermek üzere, Peygamberimiz aleyhisselamla sulh yaptı. 378

Eyle'de 300 erkek bulunuyordu. 379

Buna göre; yıllık cizye 300 dinar tutuyordu. 380

Eyle halkı, Müslümanlardan yanlarına uğrayacak olanları konuklamak ve ağırlamakla da mükellef idiler. 381

Peygamberimiz aleyhisselam; Eyle halkına yazı ile birlikte kendileri için eman (güvence) alameti olmak üzere, bir de bürde (elbise) vermişti.

Sonradan, Ebu'l-Abbas Abdullah b. Muhammed, bu bürdeyi 300 dinara (halis altına) satın almıştır. 382

-------------------------------------

369. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1031, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 289.

370. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 161, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1031, İbn Sa’d, c. 1, s. 289, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 424-425, Taberî, Târih, c. 3, s. 146.

371. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1031 -1032, İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 290.

372. Yâkubî, Târih, c. 2, s. 68.

373. İbn Esîr, Nihâye, c. 2, s. 379.

374. Vâkıdî, c. 3, s. 1031-1032, İbn Sa'd, c. 1, s. 290, Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 425, Buharî, Sahih, c. 2, s. 102.