SAYFA 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105

TR

 Hicrî 2. Yıl

Cihad Emri

Yüce Allah Tarafından Müşriklerle Savaşa İzin Verilişi

Peygamberimiz aleyhisselâm; Akabe bey'atından önce, müşriklerle savaşmaya mezun değildi.

Ancak müşrikleri Yüce Allah'ın birliğini kabule davet etmek, karşılaşılacak işkencelere katlanmak, cahillerin uygunsuz davranışlarına aldırış etmemek, göz yummakla memurdu.

Kureyş müşrikleri ise; Peygamberimiz aleyhisselâma tâbi olanları, dinlerinden döndürmek için, işkenceden işkenceye uğratmakta idiler. Müslümanlardan kimi işkenceler altında dinlerinden döndürülmüş, kimi yurtlarını yuvalarını bırakarak Habeşistan'a, kimisi de Medine'ye hicret etmiş, dağılmışlardı.

Kureyş müşrikleri; Yüce Allah'a karşı azgınlaştıkları, O'nun kendileri için dilediği nimetleri red ve Resûlünü tekzib ettikleri; Allah'ın tevhid ve ibadet ehli olan ve Resûlünü doğrulayan, dinine sarılan kullarını da işkenceden işkenceye uğrattıkları ve yurtlarında yuvalarında tedirgin ettikleri zaman, Yüce Allah Peygamberimiz aleyhisselâma onlarla savaşma izni verdi.

O zalimlere ve azgınlara karşı kendisine yardım edeceğini de va'd buyurdu. Müşriklerle savaşmaya ilk defa izin veren ve kan dökmeyi, Peygamberimiz aleyhisselâma mubah kılan âyetlerde 1 şöyle buyuruldu:

" Kendileriyle çarpışılan (Müslüman)lara, zulme uğradıklarından dolayı, çarpışmaya izin verildi.

Şüphe yok ki, Allah onlara yardım etmeye her yerde her zaman kadirdir. Onlar (Müslümanlar), 'Rabbimiz Allah'tır' demelerinden başka bir sebep olmaksızın, haksız yere yurtlarından çıkarıldılar.

Eğer Allah insanların bazısının şerrini bazısıyla def'etmemiş olsaydı, manastırlar, kiliseler, havralar ve içlerinde Allah'ın ismi çok anılan mescidler, muhakkak yıkılır giderdi.

Elbette ki, Allah kendisine yardım edenlere yardım eder.

Hiç şüphesiz, Allah Kavîdir. Kudretiyle herşeye üstün gelendir.

Onlara (Müslümanlara) yeryüzünde bir iktidar mevkii verirsek, namazı gereği gibi kılarlar, zekatı verirler. İyiliği buyururlar, kötülükten vazgeçirmeye çalışırlar.

İşlerin sonucu, döne dolaşa, Allah'a vanr." 2 ]Hacc: 39-41[

" Fitne kalmayıncaya kadar onlarla (müşriklerle) savaşın!

Vazgeçerlerse, artık, zalimlerden başkasına hiçbir husumet yoktur." 3 ]Bakara: 193[

Peygamberimiz aleyhisselâm müşrikler tarafından Mekke'den çıkarıldığı, çıkmak zorunda bırakıldığı zaman, Hazret-i Ebu Bekir

" Onlar peygamberlerini Mekke'den çıkardılar.

İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn=Biz Allah'ın kullarıyız ve hep O'na dönücüleriz.

Onlar (müşrikler), muhakkak, helak olacaklar! " demişti.

Yüce Allah " Kendilerine zulüm ve haksızlık yapılmış, harb açılmış olanlara, savaş için izin verildi. Şüphe yok ki, Allah onlara (Müslümanlara) yardıma elbette kadirdir" (Hacc: 39) ayetini indirdiği zaman da:

" Anladım ki, yakında bir çarpışma olacak! " demiştir. 4

-------------------------------------

1. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 110-111.

2. Hacc: 39-41.

3. Bakara: 193.

4. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 216, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 325, Nesâî, Sünen, c. 6, s. 2, Taberî, Tefsîr, c. 17, s. 172, Târîh, c. 2, s. 242, Vâhidî, Esbâbu'n-nüzül, s. 208.

Gazâ ve Seriyyelerin Sayıları ve Gayeleri

Gaza; düşmanla çarpışmaya gitmek, 5

Seriyye de; düşman üzerine gönderilen askerî birlikler demektir. 6

Bunların en azı 5, en çoğu da 300-400 kişilik olur. 7

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Seriyyelerin hayırlısı 400 kişilik,

Ordunun hayırlısı da 4000 kişilik olanıdır.

12000 kişilik olan bir ordu ise, azlıktan dolayı yenilmez" buyurmuştur. 8

Hadis ve siyercilerin genellikle kabul ettiklerine göre; Peygamberimiz aleyhisselâmın bizzat hâzır bulundukları askerî hareketlere gazve; kendileri bulunmayıp Ashabdan herhangi birisinin kumandası altında düşman üzerine saldıkları askerî birliklere de seriyye denilmektedir.

Sayı bakımından en az olan askerî birliğe cerîde,

50 kişiden 400 kişiye kadar olan askerî birliğe seriyye,

100 kişiden 1000 kişiye kadar olan askerî birliğe ketîbe,

1000 kişiden 4000 kişiye kadar olan askerî birliğe ceyş,

4000 kişiden 12000 kişiye kadar olan askerî birliklere hamîs,

Birliklerin tümünü içine alan birliğe ise asker denilir. 9

Peygamberimiz aleyhisselâmın bizzat katıldıkları gazaların sayısı 27, Ashabdan birisinin kumandası altında gönderdiği seriyyelerin sayısı da 47 idi. 10

Mes'ûdî, Hayber'den Vâdi'l-kurâ'ya dönüşü ayrı bir gazve saydığı için, gazaların sayısını 28, seriyyelerin sayısını da 35 olarak gösterir ve Vâkıdî'ye göre seriyye sayısının 48 olduğunu ve 66'dır diyenler de bulunduğunu açıklar. 11

Gazalardan 9'unda:

1. Bedir,

2. Uhud,

3. Müreysi',

4. Hendek,

5. Kurayza,

6. Hayber,

7. Mekke'nin fethi,

8. Huneyn,

9. Taif gazalarında çarpışma yapılmıştır.

Bazılarına göre; Beni Nadîr'de de, Hayber'den dönülürken uğranılan Vâdi'l-kurâ'da da, Gâbe'de de çarpışma olmuştur. 12

Peygamberimiz aleyhisselâm; bir gazaya gitmek isteyince, gideceği ciheti ve maksadını tevriyen (başka mânâya da gelebilecek) kelimeler içinde gizlemeyi âdet edinmişti. 13

Bunun içindir ki, kaynaklarda Bedir savaşından önceki seriyye ve gazvelerin gayeleri, cereyan tarzları ve neticeleriyle bağdaşamayacak şekilde telakki ve ifade edilmiştir.

Halbuki, bu seriyye ve gazveler, herşeyden evvel, Sa'd b. Muaz'ın da Ebu Cehil'e dediği gibi, hac yollarını Müslümanlara tıkayan Kureyş müşriklerine, buna karşılık Müslümanların da Suriye ticaret yollarını kesmek suretiyle kendilerini ticarî ve iktisadî sıkıntıya düşürebilecekleri uyarısında bulunmayı; ve aynı zamanda onların Müslümanlara karşı ne gibi bir hazırlıkta bulunduklarını öğrenmeyi, ileride yapılacak savaşlarda bazı kabilelerin Kureyş müşriki eriyle birleşmelerini önlemeyi amaçlıyordu. 14

Peygamberimiz aleyhisselâm da, vazifesinin esasını ve gayesini şöyle açıklamışlardır: "Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in de Resûlullah olduğuna şehadet getirinceye, namazı kılıncaya, zekat verinceye kadar, insanlarla savaşmak bana emrolundu. Onlar bunları yapınca, Müslümanlık hakkının gerektirdiği cezalar hariç olmak üzere, canlarını, mallarını elimden kurtarırlar." 15

Ashabdan Abdullah b. Amr:

" Ya Rasûlallah! Bana cihad ve gaza hakkında bilgi ver?" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Ey Abdullah b. Amr! Eğer sen Allah'ın rızasını umarak ve güçlüklere katlanarak çarpışırsan, Allah da seni Kıyamet günü o hal üzere diriltir.

Eğer sen gösteriş ve övünme için çarpışırsan, Allah da seni Kıyamet günü o hal üzere diriltir! " buyurdu. 16

Peygamberimiz aleyhisselâma bir çöl Arabi gelip:

" Şeref ve şan kazanmak veya övülmek veya ganimet elde etmek veya gösteriş için çarpışan kimse hakkında ne buyurursun?" diye sordu. 17

Başka birisi de:

" Yâ Rasûlallah! Allah yolunda çarpışmak nedir? Kimi kızarak, kimi hamiyetinden dolayı çarpışıyor?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Kim yalnızca Allah'ın Kelimesi en yüce olsun diye çarpışırsa, işte onunkisi Allah yolundadır! " 18

Bir adam da:

" Yâ Rasûlallah! Bir adam Allah yolunda çarpışmak ve aynı zamanda dünya mallarından birşeyler de elde etmek isterse, buna ne buyurulur?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Ona bir ecir ve sevab yok! " buyurdu.

Halk, bu cevabı ağır bularak, adama:

" Sen Resûlullah aleyhisselâma sorunu tekrarla!

Herhalde cevabı iyi anlayamadın! " dediler.

Adam:

" Yâ Rasûlallah! Bir adam Allah yolunda savaşmak ve aynı zamanda dünya mallarından da birşeyler elde etmek isterse ne buyurulur?" diye tekrar sordu.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Ona sevab yok! " buyurdu.

Adama:

" Sorunu bir kez daha tekrarla! " dediler.

O da üçüncü kez sorusunu tekrarladı, Peygamberimiz aleyhisselâm da:

" Ona sevab yok! " buyurdu. 19

-------------------------------------

5. Râgıb, Müfredâtu'l-Kur'ân, s. 360, Firuzâbâdi, Kâmûsu’l-muhît, c. 4, s. 372.

6. İbn Esîr, Nihâye, c. 2, s. 363.

7. Firuzâbâdi, Kâmûsu’l-muhît, c. 4, s. 343.

8. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 294, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 36, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 125, İbn Mâce, Sünen, c. 2, s. 944, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 135.

9. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 1, s. 355, 356.

10. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 5, 6.

11. Mes’ûdî, Murûcu'z-Zeheb, c. 2, s. 289.

12. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6.

13. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 39, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 130, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 150.

14. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 400, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 2, 3.

15. Hemmam b. Münebbih, Sahile, 80. hadis, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 339, Buhârî, Sahih, c. 21, s. 11, 12, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 44, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 218.

16. Ebu Dâ'vud, Sünen, c. 3, s. 14, 15, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 168.

17. Müslim, Sahih, c. 3, s. 1512, 1513, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 14, Nesâî, Sünen, c. 6, s. 22.

18. Buhârî, Sahih, c. 1, s. 40, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1513.

19. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 290, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 14

Peygamberimiz aleyhisselâmın Savaş Birlikleri Kumandanlarına Emir ve Tavsiyeleri

Peygamberimiz aleyhisselâm; ezan sesi işitilen memleketler üzerine yürümezdi. 20

Gönderdiği askeri birliklere de:

" Bir mescid gördüğünüz veya müezzinin sesini işittiğiniz zaman, oradan hiç kimseyi öldürmeyiniz! " buyururdu. 21

Müslim b. Haris et-Temimî demiştir ki:

" Resûlullah aleyhisselâm bizi bir seriyye içinde göndermişti. 22

Megar mevkiine ulaştık. 23

Oradaki kavme hücum ettik. 24

Ben atımı şaha kaldırdım. 25 Arkadaşlarımı geçtim.

Feryad eden26 kadınlar ve çocuklarla karşılaştık. Onlara:

'Korunmak ister misiniz?' diye sordum.

'Evet! ' dediler. 27

'Öyleyse, Eşhedü en lâ ilahe illallah ve eşhedü enne muhammeden abduhû ve rasûlüh, deyiniz28 de korununuz! ' dedim. 29

Dediler. 30

Arkadaşlarım bana:

'Sen bizi hem ganimetin üzerine getirdin, hem de bizi ondan men31 ve ganimeti bize haram ettin! '32 diyerek beni kınadılar.

Resûlullah aleyhisselâmın yanına döndüğümüz zaman da, 33 benim yapmış olduğum şeyi ona haber verdiler.

Resûlullah aleyhisselâm beni çağırıp, yaptığımı benim için güzel buldu34 ve:

'Hiç şüphesiz, Allah sana onlardan her bir insan için şu kadar şu kadar ecir ve sevab yazdı! ' buyur-du" 35

Peygamberimiz aleyhisselâm; bir orduya veya bir seriyyeye kumandan tayin ettiği, 36 bir orduyu veya askerî birliği göndereceği zaman, kumandana: 37

Allah'a karşı takvalı ve yanındaki Müslümanlara karşı hayırlı olmayı, iyi davranmayı tavsiye eder, sonra da şöyle buyururdu:

" Allah'ın ismiyle, Allah'ın yolunda gaza ediniz! Allah'ı tanımayanlarla çarpışınız! 38 Gaza ediniz! 39

Ganimet mallarına hıyanette bulunmayınız!

Gadr etmeyiniz! Burun, kulak kesmeyiniz! Küçük çocuk [Ebu Hanifeye göre; küçük çocuk ve yaşlı] öldürmeyiniz!

Müşriklerden olan düşmanımla [Ebu Hanife'ye göre; düşmanınızla] karşılaştığın [Ebu Hanife'ye göre; karşılaştığınız] zaman, onları40 üç haslete, 41 üç hasletten birini kabule davet et! 42

Onların hangisinde sana icabet ederlerse, icabetlerini kabul et ve kendilerini serbest bırak! :

1) Onları İslâmiyete davet et! 43

Davetine icabet ederlerse, onların icabetlerini kabul et ve kendilerini serbest bırak! 44 Sonra, onları kendi yurtlarından Muhacirlerin yurtlarına göçmeye davet et ve kendilerine bildir ki; onlar bunu yaparlarsa Muhacirlere olan onlara da olacak, Muhacirlere olmayan onlara da olmayacaktır! Yurtlarından göçmeyi kabul etmezlerse, onlara bildir ki; kendileri Müslümanların bedevileri gibi olacaklar, kendilerine Allah'ın bedevî olan Müslümanlar hakkında cari olan hükmü uygulanacak; -Müslümanlarla birlikte cihada katılmadıkları için-ganimet ve haraçta bir payları olmayacaktır. 45

2) Eğer onlar Müslüman olmayı kabul etmezlerse, 46 onları cizye [vergi] vermeye davet et! 47 Onlardan cizye vermelerini iste 48

Buna icabet ederlerse, icabetlerini kabul et ve kendilerini serbest bırak!

3) İcabet etmezlerse, Allah'tan yardım dile, onlarla çarpış! 49

Sen bir kale halkını muhasara ettiğin zaman, onlar senden kendilerine Allah'ın ahdini ve Allah'ın peygamberinin ahdini vermeni isterlerse, kendilerine Allah'ın ahdini de, peygamberinin ahdini de verme!

Fakat, kendi ahdini, 50 babanın ahdini, 51 arkadaşlarının ahdini ver!

Çünkü, sizin kendi ahidlerinizi, 52 babalarınızın ahidlerini, 53 arkadaşlarınızın ahidlerini54 bozmanız; Allah'ın ahdini ve Resûlünün ahdini bozmaktan55 daha iyidir.

Bir kale halkını muhasara ettiğin zaman, onlar senden kendilerini Allah'ın hükmüne göre indirmeni isterlerse, sen onları Allah'ın hükmüne göre indirme! Ancak kendi hükmüne göre indir!

Çünkü, sen onlar hakkında Allah'ın hükmüne isabet edip edemeyeceğini bilemezsin! " 56

-------------------------------------

20. Buhârî, Sahih, c. 1, s. 151, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 43, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 163, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 137.

21. İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 12, s. 367, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 448-449, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 43, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 108, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 352-353, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 4, s. 315.

22. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 166.

23. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321.

24. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 166.

25. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321.

26. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 166.

27. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 166.

28. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 166.

29. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321.

30. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 166.

31. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 166.

32. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321.

33. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 166.

34. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321.

35. Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 321, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 5, s. 166.

36. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 352, Müslim, Sahîh, c. 3, s. 1357, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 135, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 69.

37. Ebu Hanife, Müsned, s. 33, İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 12, s. 328, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 37, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 162, Beyhakî, Sünen, c. 9, s. 49.

38. Ebu Hanife, Müsned, s. 33, İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 12, s. 328, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 352, Müslim, Sahîh, c. 3, s. 1357, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 162, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 135, Beyhakî, Sünen, c. 9, s. 49.

39. İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 12, s. 328, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 358, Müslim, Sahîh, c. 3, s. 1357, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 135, Beyhakî, Sünen, c. 9, s. 69.

40. Ebu Hanife, Müsned, s. 33, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 352, Müslim, Sahîh, c. 3, s. 1357, Ebu Dâvud, Sünen, c. 4, s. 37, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 162, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 136, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 49.

41. Müslim, Sahîh, c. 3, s. 1357, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 49.

42. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 352, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 37, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 162, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 136, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 49.

43. Ebu Hanife, Müsned, s. 33, Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 352, Müslim, c. 3, s. 13357, Ebu Dâvud, c. 3, s. 37, Tirmizî, c. 4, s. 162, Dârimî, c. 2, s. 136

44. Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 352, Müslim, c. 32, s. 1357.

45. Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 358, Müslim, c. 3, s. 1357, Ebu Dâvud, c. 3, s. 37, Tirmizî, c. 4, s. 162, Dârimî, c. 2, s. 136, Beyhakî, c. 9, s. 49.

46. Dârimî, Sünen, c. 2, s. 137.

47. Ebu Hanife, Müsned, s. 33, Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 352, Ebu Dâvud, c. 3, s. 37.

48. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 358, Müslim, c. 3, s. 1357.

49. Ahmed b. Hanbel, c. 5, s. 352, Müslim, c. 3, s. 1357, Ebu Dâvud, c. 3, s. 37, Tirmizî, c. 4, s. 162, Dârimî, c. 2, s. 136, Beyhakî, Sünen, c. 9, s. 49.

50. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 358, Müslim, Sahîh, c. 3, s. 1357, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 162, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 136.

51. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 358, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 136.

 , c. 5, s. 358, Müslim, Sahîh, c. 3, s. 1358, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 162, 163,

52. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 358, Müslim , Sahîh, c. 3, s. 1357, Tirmizî, Sünen, c. 4, bs. 162, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 136.

53. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 358, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 136

54. Müslim, Sahîh, c. 3, s. 1358, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 162.

55. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 358, Müslim, Sahîh, c. 3, s. 1358, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 162, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 136.

56. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 358, Müslim, Sahîh, c. 3, s. 1358, Tirmizî, Sünen, c. 4, s. 162, 163, Dârimî, Sünen, c. 2. s. 136.

Hazret-i Hamza'nın Sîfü'l-Bahr'e Gönderilişi

Seferin Tarihi ve Mevkii

Sîfü'l-Bahr seferi, Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'ye hicretinden yedi ay geçtikten sonra, Ramazan ayında idi. 57 Sîfü'l-Bahr, Iys nahiyesinde olup, 58 Cühenîlerin arazisindendir. 59

Seferin Gayesi ve Sebebi

Kureyş müşrikleri Peygamberimiz aleyhisselâmı Medine'de de rahat bırakmamakta; kendisini terketmeleri için, Medineli Müslümanlara tehditli mektuplar göndermekte; 60 onu öldürmeleri veya Medine'den sürüp çıkarmaları için de, Abdullah b. Übeyy b. Selûl ile Evs ve Hazrec kabilesi müşriklerine ültimatomlar vermekte idiler. 61

Aynı zamanda, Müslümanlara hac yollarını da kapamışlardı.

Bunun için, Suriye ticaret yollarını keserek, kendilerini ticarî ve iktisadî cihetten sıkıntıya düşürüp yola getirmek gerekiyordu. 62

-------------------------------------

57. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 9, İbn Sa'd, Tabakâtü'l -kübrâ, c. 2, s. 6.

58. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 245, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6.

59. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 370.

60. İbn Habıb, Kitâbu'l-muhabber, s. 271.

61. Abdurrezzak, Musannef, c. 5, s. 358-359, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 156.

62. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 400, Buhârî, Sahîh, c. 5, s. 2, 3.

İslam Mücahidlerinin Sîfü'l-Bahr'de Müşriklerle Karşılaşmaları

Peygamberimiz aleyhisselâm, Sîfü'l-Bahr'e göndermek üzere, ilk defa olarak Hazret-i Hamza için bayrak bağladı. 63

Hazret-i Hamza'nın bayrağı beyazdı ve onu müttefiki Ebu Mersed b. Kennaz b. Husayn taşımakta idi.

Ebu Mersed, uzun boylu ve gür saçlı idi. 64

Peygamberimiz aleyhisselâm, Hazret-i Hamza'nın maiyyetine -hepsi de Muhacirlerden olmak üzere - 30 süvari vermişti. 65

Hazret-i Hamza'nın maiyyetine Ensardan hiç kimsenin verilmemesinin, Akabe Bey'atında Ensara sadece Peygamberimiz aleyhisselâmı Medine'de koruma şartı koşulmuş olmasından ileri geldiği; bunun için, Peygamberimiz aleyhisselâmın, Bedir savaşına çıkıncaya kadar, Ensardan hiç kimseyi askerî seferlere göndermediği, bu devrede onlara kendisini ve Muhacirleri korutmakla yetinmiş olduğu söylenir. 66

Hazret-i Hamza'nın maiyyetindeki 30 süvari arasında:

1. Ebu Ubeyde b. Cerrah,

2. Ebu Huzeyfe Utbe b. Rebia,

3. Salim Mevlâ Ebi Huzeyfe,

4. Âmir b. Rebia,

5. Amr b. Sürâka,

6. Zeyd b. Harise,

7. Kennaz b. Husayn,

8. Mersed b. Kennaz,

9. Peygamberimiz aleyhisselâmın azadlısı Enese de bulunuyordu. 67 İçlerinde Ebu Cehil b. Hişam'ın da bulunduğu, Mekkeli müşriklerden 300 süvarinin himayesinde Şam'dan dönüp Mekke'ye gitmek isteyen ticaret kervanı Sîfü'l-Bahr'e (deniz sahiline) gelmiş bulunuyordu. 68 İki taraf, çarpışmak için saf bağladılar. 69

-------------------------------------

63. İbn İshak. İbn Hişam, Sire. c. 2, s. 245, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 9, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6.

64. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6, 3, s. 47.

65. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 245, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6.

66. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 11, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6.

67. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 9.

68. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 245, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 9, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 6.

69. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 9, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 6.

Mecdi b. Amr el-Cühenî'nin Arabuluculuk Edişi

O sırada, iki tarafın da dostu ve müttefiki olan Mecdi b. Aımr el-Cühenî, yetişip araya girdi.

Kâh onlara, kâh bunlara gide gele, en sonunda iki tarafı da çarpışmaktan vazgeçirdi.

Hazret-i Hamza, arkadaşlarıyla birlikte Medine'ye döndü.

Ebu Cehil de, ticaret kervanı ve arkadaşlarıyla birlikte Mekke'ye yöneldi. 70 Hazret-i Hamza; Peygamberimiz aleyhisselâmın yanına dönünce, Mecdi'nin araya girip yaptığı hizmetini haber verdi. 71

Peygamberimiz aleyhisselâm, Mecdi b. Amfin, Müslüman olmadığı halde 72 kendiliğinden bu arabuluculuğu yapıp çarpışmayı önleyişine memnun oldu ve bu husustaki başarısını tebrik ve takdir buyurduğunu açıkladı.

Mecdi'nin kendi cemaatından gönderdiği kimselere de elbiseler giydirdi. 73

-------------------------------------

70. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'cj, Tabakât, c. 2, s. 6.

71. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 136.

72. Halebî, İnsânu'l-u-yûn, c. 3, s. 136.

73. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 136.

Ubeyde b. Hâris'in Râbığ'a Gönderilişi

Seferin Tarihi ve Mevkii

Râbığ seferi, Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'ye hicretinin 8. ayının başında, Şevval ayında idi. 74

Râbığ; hacıların Mekke'ye giderken geçtikleri, Ebvâ ile Cuhfe arasında bulunan bir vadi olup, 75 Cuhfe'ye uzaklığı üç mildir. 76

Seferin Sebep ve Gayesi

Râbığ seferinin sebep ve gayesi de, Sîfü'l-Bahr seferi için gösterilmiş olan sebep ve gayenin aynısıdır. 77

-------------------------------------

74. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 7.

75. Yakut, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 11.

76. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

77. Abdurrezzak, Musannef, c. 5, s. 358, 359, İbn Habîb, Kitâbu'l-m uhabber, s. 271, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 400, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 2, 3, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 156.

Râbığ Seferine Katılan Süvarilerin Sayısı

Peygamberimiz aleyhisselâm; Ubeyde b. Hâris'i Râbığ'a gönderirken, 78 ona bir bayrak bağlam işti. 79 Bağlanan bayrak beyaz bezdendi 80 ve Ubeyde b. Haris, Hazret-i Hamza'dan sonra, bayrağı bağlanan Müslümanların ilki idi. 81

Ubeyde b. Hâris'in bayrağını Mıstah b. Üsâse taşımıştır. 82

Ubeyde b. Hâris'in maiyyetine verilen süvarilerin sayısı 6083 veya 80 idi. 84

Onların hepsi Muhacirlerdendi.

İçlerinde Ensardan hiç kimse yoktu. 85

-------------------------------------

78. Vâkıdı, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

79. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre. , c. 2, s. 245.

80. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

81. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 245, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7

82. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 111.

83. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241.

84. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 100.

85. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

Mücahidlerin Müşriklerle Karşılaşmaları

Muhacir mücahidler Hicaz'da Seniyetü'l-mere'nin aşağısında, 86 Râbığ vadisinde Ahyâ diye anılan bir suya eriştiler. 87

Orada, Kureyşîlerden, büyük ve kalabalık bir cemaata rastladılar. 88

Kureyşîler, Ebu Süfyan Sahrb. Harb'in kumandası altında 200 kişi idiler. 89

Bu müşriklerin, İkrime b. Ebu Cehil'in veya Mikrez b. Hafs'ın kumandası altında bulundukları da söylenir. 90

İki taraf da, hayvanlarını otlatmak için, yoldan saptılar. 91

Çarpışmak için ne saf bağladılar, ne de kılıç sıyırdılar.

Ancak, aralarında hafif bir tutuşma, çatışma, ok gösterisi yapıldı. 92 Sa'd b. Ebi Vakkas o gün ilk oku attı ve İslâm'da ilk ok, onun tarafından orada atılmış oldu. 93

Sa'd b. Ebi Vakkas arkadaşlarının önüne geçti, ok çantasını açtı.

Arkadaşları da onu kalkanlarıyla siperiediler.

Sa'd b. Ebi Vakkas, ok çantasındaki oklarını atıp tüketinceye kadar, müşriklere ok yağdırdı.

Sa'd b. Ebi Vakkas'ın çantasında yirmi ok vardı.

Kendisinin attığı hiçbir ok boşa gitmiyor, insan veya hayvandan, hangisine değiyorsa, onu ya öldürüyor, ya da yaralıyordu. 94

Müşrikler, Müslümanlara yardımcı kuvvetler geleceğini sanarak korktular. 95

İki taraf da, adamlarını esirgeyerek, birbirlerinden aynldılar. 96

Sa'd b. Ebi Vakkas, Ubeyde b. Hâris'e:

" Ardlarına düşseydik, onları öldürürdük! Çünkü onlar korkarak dönüp gittiler" dedi. 97

-------------------------------------

86. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241.

87. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7, c. 3, s. 51.

88. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241.

89. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7, c. 3, s. 51.

90. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 242, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 101.

91. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 7.

92. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

93. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

94. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10.

95. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 1, s. 357.

96. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241, 242, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

97. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 11.

Mikdad b. Amr ile Utbe b. Gazvan'ın Müslümanlar Tarafına Kaçmaları

Müslüman oldukları halde o güne kadar Peygamberimiz aleyhisselâmın yanına gelmeye muvaffak olamayan Mikdad b. Amr ile Utbe b. Gazvan, Müslümanlara kavuşabilmek umudu ile, müşriklerin yanına katılıp yola çıkmışlardı.

Müslümanları görünce, onların yanına kaçtılar. 98

-------------------------------------

98. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 242, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 101.

Sa'd b. Ebi Vakkas'ın Harrar'a Gönderilişi

Seferin Tarihi ve Mevkii

Harrar seferi, Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'ye hicretinin 9. ayının başlarında, Zilkade ayında idi. 99

Harrar, Hicaz'da100 Cuhfe yakınında bir suyun adı olup, 101 Cuhfe'den Mekke'ye gelinirken Mahacca'nın solunda ve Gadîr-i Hum'un yakınındadır. 102

Seferin Gayesi ve Sefere Katılanların Sayısı

Peygamberimiz aleyhisselâm Sa'd b. Ebi Vakkas için beyaz bir sancak bağladı. Harrar seferinde sancağı Mikdad b. Amrtaşıdı. 103 Sefere katılanların sayısı 8 idi. 104 20 kişi oldukları da rivayet edilir. 105 Kervan halkı 60 kişi idi. 106 Sa'd b. Ebi Vakkas derki: " Resûlullah aleyhisselâm, bana: 'Ey Sa'd! Harrar'a vanp kavuşuncaya kadar git! Çünkü, Kureyşîlerin kervanı oradan geçecektir" buyurdu. 107 Harrar'dan ileri geçmemeyi de tavsiye etti. 108 Gündüzleri sinip gizlenmekte, geceleri yürümekte idik.

Beşinci günün sabahında Harrar'da sabahladığımız zaman, kervanı, oradan bir gün önce geçip gitmiş bulduk. Resûlullah aleyhisselâm Harrar'dan ileri geçmem ekliği mi bana emretmişti. Böyle olmasaydı, onlara yetişmeyi arzu ederdim." 109 Mücahidler, hiçbir çarpışma yapmadan, Medine'ye döndüler. 110

-------------------------------------

99. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 11, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 7, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 371.

100. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 251.

101. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 350.

102. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

103. İbn Sa’d, Tabakât, c. 2, s. 7.

104. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 251.

105. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 11, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

106. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 251, Belânın, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, 5. 371, Taberî, Târih, c. 2, s. 259.

107. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 11, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

108. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 11, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7, Taberî, Târih, c. 2, s. 259.

109. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 11.

110. İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 104, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 111.

Ebvâ (Veddan) Gazâsı

Gazanın Tarihi ve Mevkii

Ebvâ (Veddan) gazası, Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'ye hicretinin onbirinci ayının başlarında, Safer ayında vuku bulmuştur. 111

Hicretin onikinci ayının başlarında vuku bulduğu da rivayet edilir. 112

Ebv'â; Furu' ile Cuhfe arasında bir karye olup, Medine'ye uzaklığı 23 mil kadardır, yani beş günlüktür.

Peygamberimiz aleyhisselâmın annesi Hazret-i Âmine'nin kabri buradadır. 113

Peygamberimiz aleyhisselâm altı yaşlarında bulunduğu sırada, Hazret-i Âmine Medine'ye gidip zevci Hazret-i Abdullah'ın kabrini ziyaret ettikten sonra Mekke'ye dönerken Ebvâ'da Vefât etmiş ve oraya gömülmüştü. 114

Veddan ise, Medine ile Mekke arasında Füru' nahiyelerinden derli toplu biryer olup Herşâya 6 mil, Ebvâ'ya 8 mil uzaklıkta ve Cuhfe yakınında Damrâ, Gıfâr ve Kinanelere ait arazidendir.

Veddan'ın Cuhfe'ye uzaklığı bir merhaledir. 115

Gazanın Sebep ve Gayesi

Peygamberimiz aleyhisselâmın Ebvâ, Veddan seferinden maksadı; Kureyş müşriki eriyle karşılaşmak ve Damrâ b. Eiekr oğullarıyla da bir anlaşma yapmaktı. 116

Ebv'â gazası, Peygamberimiz aleyhisselâmın bizzat katıldıkları ilk gaza idi. 117 Peygamberimiz aleyhisselâm, Ensardan Sa'd b. Ubâde'yi Medine'de yerine vekil bıraktı. 118

Peygamberimiz Ateyhissefamm Sancağı ve Sancaktan

Ebv'â, Veddan gazasında Peygamberimiz aleyhisselâmın sancağı beyazdı ve onu Hazret-i Hamza taşımakta idi. 119

-------------------------------------

111. Vâkıdî, Megâzî, c. 1. s. 11, 12.

112. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 8, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 286.

113. Yakut, Mu'cemu'l-buldan, c. 1, s. 79, Semhûdî, Vefâu'l-vefâ, c. 4, 5. 1118, 1119.

114. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1 , s. 177.

115. Yâkût, M u'cemu'l-buldan, c. 5, s. 365.

116. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 176.

117. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 8, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 100, İbn Haldun, Târîh, c. 2, ks, 2, 5. 176.

118. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 8, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 287, Taberî, Târîh, c. 2, s. 261.

119. İbn Sa'd. Tabakât. c. 2. s. 8. Taberî. Târîh. c. 2. s. 261.

Mahşi b. Amr ed-Damrî ile Anlaşma Yapılışı

Ebva gazasında, Kureyş müşrikleriyle karşılaşılmadığından, bir çarpışma olmamış; ancak, Kinane soyundan gelen Damrâ oğulları kabilesinin o zaman seyyidi ve lideri bulunan Mahşi b. Amr ile Ebvâ'da bir anlaşma yapılmıştır. 120

Buna göre, Peygamberimiz aleyhisselâm onlarla çarpışmayacağı gibi, onlar da Peygamberimiz aleyhisselâmla çarpışmayacaklar; Peygamberimiz Aieyhisseiama karşı yığınakyapmayacakiar, bir düşmana da yardım etmeyeceklerdi. 121

Peygamberimiz aleyhisselâm, bu hususta aralarında bir yazı da yazdırdı. 122

Yazılan yazıda şöyle denildi:

" Bismillâhirrahmânirrahîm.

Bu, Muhammed Resûlullah'ın Benî Damrâlar için yazdığı yazıdır 123

Onların malları ve canları emniyettedir.

Onlar, Allah'ın dinine karşı çarpışmadıkça, düşmanlarının baskınına karşı yardım görecekler; deniz bir kıl parçasını ıslatabilecek suya malik olduğu müddetçe, Peygamber onlara yardım edecektir.

Peygamber onlan kendisine yardıma çağırdığı zaman da, onlar Peygamberin davetine icabet edeceklerdir. Bu, onlara, Allah'ın ve Resûlünün bir ahdi ve emânıdır. Yardım, onlardan, iyilik eden ve kötülüklerden sakınanları içindir." 124

Medine'ye Dönüş

Ebvâ seferi 15 gece sürdü. Peygamberimiz aleyhisselâm bu sürenin sonunda Medine'ye döndü. 125

-------------------------------------

120. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. , c. 2, s. 241, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 12, İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 2, s. 8.

121. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 8, Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâf, c. 1, s. 237.

122. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 12, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 8.

123. Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 5, s. 78, Kastalânî, Mevâhibu'l-ledünniye, c. 1, s. 98.

124. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 274, 275, Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 5, s. 78

125. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 12, İbn Sad, Tabakât, c. 2, s. 8.

Buvat Gazâsı

Gazanın Tarihi ve Mevkii

Buvat gazası Peygamberimiz aleyhisselâmin Medine'ye hicretinin onüçüncü ayının başlarında 126 Rebiülevvel ayında vuku bulmuştur. 127 Rebiülâhir ayında vuku bulduğu da rivayet edilir. 128 Buv'at; Radvâ nahiyesinde, Zîrıuşub'un yakınında, Cüheynîlerin dağlarından bir dağdır. Bunun Medine'ye uzaklığı dört bürüd (36 mil) kadardır129 Üç bürüd olduğu da söylenir. 130 Buvat'ın Bevat diye okunduğu da vardır. 131

Radvâ; Yenbu yakınında, sulu, ağaçlı, vadili bir dağdır, Tihâme dağlarının ilkidir. Radvâ, Yenbu'ya bir günlüktür, Medine'ye yedi merhaleliktir. 132

Gazanın Sebep ve Gayesi

Peygamberimiz aleyhisselâmın maksadı bu sefierde Kureyş müşrikleriyle karşılaşmak, 133 o sırada yolda olup içlerinde Kureyş müşriklerinin ileri gelenlerinden Ümeyye b. Halefin de bulunduğu 100 kişilik bir kuvvetin himayesindeki 2500 develik Kureyş ticaret kervanına da rastlamaktı. 134

Peygamberimiz aleyhisselâm Ensardan Sa'd b. Muaz'ı Medine'de yerine vekil bıraktı. 135

Sâib b. Osman b. Maz'un'un vekil bırakıldığı da rivayet edilir. 136

Buvat seferinde Peygamberimiz aleyhisselâmın beyaz sancağını Sa'd b. Ebi Vakkas taşımıştır. 137

Buv'at seferine katılan mücahidlerin sayısı 200 idi. 138

Bu seferde Kureyşîlerle bir karşılaşma ve çarpışma olmadan Medine'ye dönülmüştür. 139

-------------------------------------------

126. Vâkıdı, Megâzî, c. 1, s. 12, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 8.

127. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 248, Vâkıdî, Megâzî, c. 1 , s. 12, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 8.

128. Taberî, Târih, c. 2, s. 260.

129. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 9.

130. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 12.

131. İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 112.

132. Şemhûdı, Vefâu'l-Vefâ, c. 4, s. 1218.

133. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 248, Taberî, Târih, c. 2, s. 260, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 112.

134. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 12, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 9, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 287, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 112.

135. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 8, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 287, İbn Esîr, c. 2, s. 112.

136. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 248.

137. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 8, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 112.

138. İbn Sa'd, c. 2, s. 8, 9, İbn Esîr, c. 2, s. 112.

139. İbn İshak. İbn Hişam, c. 2, s. 248, Vâkıdî, c. 1 , s. 12, İbn Sa'd, c. 2, s. 9.

Sefvan Gazâsı

Seferin Tarihi, İsmi ve Mevkii

Sefvan seferi; Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'ye hicretinin onüçüncü ayının başlarında, Rebiülevvel ayında vuku bulmuştur. 140

Sefvan seferine Bedrül-ûlâ, Bedrü'l-ewel=ilk Bedir seferi de denilir. 141 Sefvan; Bedir nahiyesinde bir vadinin adıdır. 142 Medine ile Bedir'in arası bir beridliktir. 143

Sefvan Seterinin Sebebi ve Gayesi

Bu sefer, Medine'ye üç mil uzaklıktaki Akîk nahiyesinin Cürüf'e kadar uzanan Cemmâ dağında yayılmakta bulunan deve ve sığır gibi büyükbaş hayvanları sürüp götürmüş olan Kürz b. Cabirel-Fihrî'yi yakalamak maksadıyla yapılmıştır. 144

Kürz b. Cabir bunu Müslüman olmadan önce yapmış, sonradan İslâmiyeti kabul etmiş, iyi bir Müslüman olmuştur. 145

Peygamberimiz aleyhisselâm, Sefvan seferine çıkarken, Medine'de yerine Zeyd b. Hâriseyi vekil bırakmıştır. 146

Sefvan seferinde Peygamberimiz aleyhisselâmın bağladığı beyaz sancağı Hazret-i Ali taşımıştır. 147

Peygamberimiz aleyhisselâm İslâm mücahidleriyle birlikte Kürz b. Cabir'in arkasından Sefvan'a kadar gitmiş ise de, Kürz oralardan daha önce savuşup gitmiş bulunduğundan kendisine yetişilememiş, Medine'ye geri dönülmüştür. 148

-------------------------------------

140. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 12, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 9.

141. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 2, s. 251 , Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 12, Taberî, Târih, c. 2, s. 60, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 225.

142. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 251, Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 225, Semhûdî, Vefâu'l-refâ, c. 4, s. 1233.

143. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 1, s. 358.

144. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 9.

145. İbn Abclilberr, İstiâb, c. 3, s. 1310, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 468.

146. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 251, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s: . 9.

147. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 9, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 112.

148. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 251, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 9.

Zü'l-Uşeyre Gazâsı

Seferin Tarihi ve Mevkii

Zü'l-Uşeyre seferi, Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'ye hicretinin onaltıncı ayının başlarında, Cumâdelâhir ayında yapılmıştır. 149

Cumâdelûlâ ayında yapıldığı da rivayet edilir. 150

Zü'l-Uşeyre; Mekke ile Medine arasında Yenbu nahiyelerinden bir nahiye olup, Müdlic oğullarına aitti. 151

Zü'l-Uşeyre ile Medine'nin arası dokuz beridliktir. 152

Zü'l-Uşeyre; Hayberve Medine'nin meşhur hurmaları müstesna olmak üzere, Hicaz'da en üstün ve en iyi cins hurma yetiştiren bir yerdi. 153

Seferin Sebebi ve Gayesi

Zü'l-Uşeyre seferinden maksat, herşeyden evvel, oradaki Müdlic oğulları ve onların müttefikleri olan Damrâ oğullarıyla anlaşma yapmaktı. 154

Peygamberimiz aleyhisselâmın o sıralarda Kureyş müşriklerinin Şam'a yolladıklarını haber aldığı ticaret kervanlarına elkoymak istediği de rivayet edilir. 155

Zü'f-Uşeyre Seferine Kaütan ilflücahidferin Sayısı

Zü'l-Uşeyre seferine katılan mücahidi er yüzelli-ikiyüz kişi kadardı 156 ve hepsi de Muhacirlerdendi. Hiçbiri sefere katılmak için zorlanmadı.

Nöbetleşe binilmek üzere, yanlarında otuz kadar da devel 57 ve bir adet de at bulunuyordu. 158 Peygamberimiz aleyhisselâm, Ebu Seleme b. Abdulesed'i Medine'de yerine vekil bıraktı. 159 Zü'l-Uşeyre seferinde Peygamberimiz aleyhisselâmın beyaz sancağını Hazret-i Hamza taşıdı. 160

-------------------------------------

149. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 12, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 9.

150. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 249, Belâiurı, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1. S. 287.

151. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 4, s. 127.

152. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 10, Ebu'l-Ferec İbn Cevzî, el-Vefâ, c. 2, s. 675

153. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 4, s. 127.

154. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 249.

155. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 12, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 10, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 112.

156. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 12, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 9.

157. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 9, 10.

158. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 287.

159. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 248, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 9, Taberî, Târih, c. 2, s. 261.

160. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 9, Taberî, Târih, c. 2, s. 261, İbn Esir, Kâmil, c. 2, s. 112.

Müdlic ve Damrâ Oğulları ile Anlaşma Yapılışı

Peygamberimiz aleyhisselâm Zü'l-Uşeyne'cie Mücilic oğullarına uğradı.

Müdlic oğulları Peygamberimiz aleyhisselâmı son derecede ağırladılar. 161

Peygamberimiz aleyhisselâm orada hem Müdlic oğullarıyla, hem de onların müttefikleri olan Damrâ oğullarıyla anlaşma yaptı. 162 Müdlic oğullarına da, daha önce Damrâ oğullarına yazılmış olan anlaşma yazısının bir nüshası yazıldı. 163

-------------------------------------

161. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 287.

162. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 249, İbn Sad, Tabakât, c. 2, s. 10..

163. Kastalânî, Mevâhibu'l-ledünniye, c. 1, s. 98.

Hazret-i Ali'ye Şehit Edileceğinin Haber Verilişi

Ammar b. Yâsir der ki:

" Zü'l-Uşeyre gazasında Ali b. Ebi Talib'le iki yoldaştık.

Resûlullah aleyhisselâm Zü'l-Uşeyre'de konaklayınca, Müdlic oğullarından bazılarının su ve hurma üzerindeki çalışmalarına baktık.

Ali b. Ebi Talib bana:

'Ey Ebu Yakzan! Şu kavmin yanına varıp nasıl çalışıyorlar bir baksak olmaz mı?' dedi.

Ben de:

'Gitmek istiyorsan, gidelim' dedim.

Gittik, onların yanlarına vardık. Yaptıkları işleri bir müddet seyrettik. Sonra, bizi uyku tuttu. Ben ve Ali, gidip küçük bir hurma ağacının altına, yumuşak toprak üzerine uzanınca, uyuya-kaldık.

Vallahi, Resûlullah aleyhisselâm yanımıza gelip ayağıyla kımıldatmadıkça, uyanamadık!

Uyuduğumuz sırada, toza toprağa bulanmışız!

Resûlullah aleyhisselâm, Ali b. Ebi Talib'i tozlara topraklara bulanmış görünce:

'Sana ne oldu Ebu Turab?' diye sordu. Sonra da:

'Size halkın en haydudu, yaramazı olan iki kişiyi haber vereyim, söyleyeyim mi?' buyurdu.

'Evet yâ Rasûlallah! Haber ver, söyle! ' dedik.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Biri, Salih Peygamberin dişi devesini ayaklarını keserek öldüren Semud kavminin Uhaymir'idir; diğeri de ey Ali, seni şöylece vuracak olandır! ' buyurdu ve Ali'nin başının neresine vurulup nereye kadar kana boyanacağını sakalını tutarak işaret etti." 164

-------------------------------------

164. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 249-250, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 263, Taberî, Târih, c. 2, s. 261.

Abdullah b. Cahş'ın Nahle'ye Gönderilişi

Seferin Tarihi ve Mevkii

Nahle seferi Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'ye hicretinin onyedinci ayının başlarında, 165 Recep ayında idi. 166 Seferin mevkii olan Nahle vadisi Mekke'nin yakınındadır, İbn Âmir'in bostanı dır. 167 Mekke ile Taif arasındadır. 168

Seferin Sebep ve Gayesi

Nahle seferinin gayesi; Kureyş müşriklerini gözetlemek, denetlemek, onlar hakkında edinilecek bilgileri Peygamberimiz aleyhisselâma getirmekti. 169

Abdullah b. Cahş derki:

" Resûlullah aleyhisselâm, yatsı namazını kıldırınca, beni yanına çağırdı:

'Sabah vakti olur olmaz yanıma gel! Silahın da yanında bulunsun! Seni bir tarafa göndereceğim! ' buyurdu.

Sabah olunca, Mescide gittim.

Kılıcım, yayım, ok çantam, kalkanım da yanımda idi.

Resûlullah aleyhisselâm halka sabah namazını kıldırdıktan sonra evine döndü.

Ben ondan önce davranmıştım. Beni kapısının önünde dikilir buldu. Kureyşîlerden (Muhacirlerden) benimle birlikte gidecek bazı kişiler buldu. 170

Übeyy b. Ka'b'ı çağırdı.

Gelince, ona emretti. O da bir yazı yazdı.

Sonra beni çağırdı. Bana Havlan işi deri üzerine yazılmış bir mektup verdi.

'Seni şu kişiler üzerine tayin ettim' buyurdu." 171

Nahle seferine memur edildiği zaman, Abdullah b. Cahş'a, ilk defa olarak " mü'minler emîri" unvanı verildi. 172

Nahle Seferine Katılan Mücahidi erin Sayıları ve İsimleri

1. Abdullah b. Cahş,

2. Ebu Huzeyfe b. Utbe b. Rebia,

3. Vâkıd b. Abdullah,

4. Ükkâşe b. Mıhsan,

5. Halid b. Bükeyr,

6. Sa'd b. Ebi Vakkas,

7. Utbeb. Gazvan, 173

8. Süheyl b. Beyzâ, 174

9. Âmir b. Rebia, 175

10. Âmir b. Füheyre,

11. Ammarb. Yâsir, 176

12. Sa'db. Leys. 177

Bunların hepsi Muhacirlerdendi. 178

Mücahidlere Tahsis Edilen Binitler

Nahle'ye kadar nöbetle binmek üzere, her iki kişiye bir deve tahsis edildi. 179

-------------------------------------

165. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 13, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 10.

166. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 252, Vâkıdî, Megâzî, c. 1 , s. 13, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 10.

167. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 10.

168. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 252.

169. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 252, Yâkubî, Târih, c. 2, s. 69-70, Taberî, Târih, c. 2, s. 262, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 113, Zehebî, Megâzî, s. 29, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 18, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 223.

170. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 13.

171. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 13, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 271.

172. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 19, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 11.

173. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 252, Vâkıdî, Megâzî, c. s. 19.

174. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s: . 252.

175. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s: . 19, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 18.

176. Taberî, Târih, c. 2, s: . 264.

177. İbn Haldun, Târih, c. 2, ks: . 2, s. 13.

178. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s: . 252, Vâkıdî, Megâzî, c. 1 , s: . 19, Zehebî, Megâzî, s: . 29.

179. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 17, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 10.

Abdullah b. Cahş'a Verilen Emir

Peygamberimiz aleyhisselâm, Abdullah b. Cahş'a, iki gün gitmedikçe mektubu açmamasını, açtığı zaman da onda buyurulana göre hareket etmesini ve arkadaşlarından hiçbirini de kendisiyle birlikte harekete zoriamamasını emir buyurdu. 180

Abdullah b. Cahş, Medine'den yola çıkacağı zaman da:

" Yâ Rasûlallan! Hangi taraftan gideyim?" diye sordu. 181

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Necdiyye yolunu tut! 182 Kuyuya yönel! " buyurdu.

Abdullah b. Cahş, İbn Dumeyre kuyusuna eriştiği ve mektubu açıp baktığı zaman, 183 onda şöyle yazıldığını gördü:

" B ismi llâhirrahm ânirrahîm.

Emmâ ba'd: 184

Benim bu mektubuma bakınca, yürümeye devam et! Mekke ile Taif arasındaki Nahle'ye in ve orada Kureyşîleri gözetle!

Onlar hakkında edineceğin haberleri bize bildir! "

Abdullah b. Cahş:

" İşittim ve buyruğuna boyun eğdim! " dedikten sonra, arkadaşlarına:

" Resûlullah aleyhisselâm, bana Nahle'ye kadaryürüyüp gitmemi ve orada Kureyşîleri gözetlememi ve onlar hakkında edineceğim haberleri kendisine götürmemi emr ve bu yolda sizden herhangi bir kimseyi zorlamaktan da beni nehy buyuruyor.

O halde, sizden herkim şehitlik ister ve onu arzularsa, benimle gitsin. Kim de bundan hoşlanmazsa, geri dönsün!

Ben, Resûlullah aleyhisselâmın buyruğunu yerine getiriciyim" dedi ve yürüdü.

Arkadaşları da onunla birlikte yürüdüler. Arkadaşlarından hiçbiri ondan geri kalmadı. Abdullah b. Cahş arkadaşlarıyla birlikte Hicaz üzerinden Medine'ye kadar ilerleyip Buhran'a vardılar.

O sırada Sa'd b. Ebi Vakkas'la Utbe b. Gazvan nöbetle bindikleri develerini kaybettiler, onu aramak için geri kaldılar. 185

Orada iki gün oyalandılar, arkadaşlarının arkasından gittilerse de buluşamadılar. 186

Abdullah b. Cahş ile yanındaki arkadaşları ise Nahleye kadar ilerleyip oraya indiler.

Orada, Kureyşîlere ait, kuru üzüm ve deri gibi ticaret malları yüklü bir kervana rastladılar ki; müşriklerden Amr b. Hadramî, Osman b. Abdullah b. MugiYe ve kardeşi Nevfel b. Mugîre ile Hişam b. Mugîre'nin azadlısı Hakem b. Keysan bu kervanda bulunuyorlardı. 187

Kervan Taiften gelip orada konaklamıştı. 188

Kervandaki müşrikler, Müslümanların yakınlarına indiklerini görünce, korktular.

Fakat, Ükkâşe b. Mıhsan'ın başını tıraş etmiş olduğunu görünce de:

" Bunlar umrecilerdir, bunlardan size bir zarar gelmez! " dediler. 189

Kervan halkı yüklerini çözüp develerini saldılar, yemek yapmaya da başladılar. 190 Mücahidler kervan hakkında kendi aralarında görüştüler, konuştular.

Gün, Recep ayının son günü idi.

" Vallahi, eğer bunları bu gece bırakırsanız, Harem'e girerler ve kendilerini bununla korurlar.

Eğer onları bu gece öldürürseniz, muhakkak, Haram olan ayda öldürmüş olursunuz! " dediler, tereddüde düştüler, onların üzerine yürümekten çekindiler. 191

İçlerinden birisi:

" Biz bugün haram olan aydan mıdır, değil midir; pek bilemiyoruz"

Başka birisi ise:

" Biz bugünün haram olan aydan başka bir gün olduğunu bilmiyoruz! Onu helalleştirmeyi uygun görmeyiz! " dedi. 192

-------------------------------------

180. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 252, Vâkıdî, c. 1, s. 13, Yâkubî, Târih, c. 2, s. 69, Taberî, c. 2, s. 262, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 104, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 113, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 227, Zehebî, Megâzî, s. 29, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 18.

181. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 13.

182. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 13, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 371, 372.

183. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 13.

184. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 1, s. 365.

185. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 252, 253, Yâkubî, Târîh. c. 2, s. 69, 70, Taberî. Târîh, c. 2, s. 262, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 104, 105, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 113, 114, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 227, Zehebî, Megâzî, s. 29, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 248-249, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 18.

186. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 17, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 11.

187. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 253, Vâkıdî, c. 1, s. 14, Yâkubî, c. 2, s. 70, Taberî, c. 2, s. 262, 263, İbn Hazm, s. 105, İbn Esîr, c. 2, s. 114, İbn Seyyid, c. 1, s. 228, Zehebî, s. 29, 30, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 249, İbn Haldun, c. 2, ks. 2, s. 18.

188. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 16, İbn Sa'd, c. 2, s. 11.

189. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 253, Vâkıdî, c. 1, s. 14, İbn Sa'd, c. 2, s. 10, Taberî, c. 2, s. 263, İbn Esîr, c. 2, s. 114, Zehebî s. 29, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 249.

190. Vâkıdî, c. 1, s. 14, İbn Sa'd, c. 2, s. 10.

191. İbn İshak İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 253, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 14, Taberî, Târih, c. 2, s. 263, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 105, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 114, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 228, Zehebî, Megâzî, s. 29, İbn Haldun, Târîh, c. 2, ks. 2, s. 18.

192. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 14.

Haram Olan Aylar

Peygamberimiz aleyhisselâm; Veda Haccı hutbesinde, haram olan aylar hakkında şöyle buyurmuştur:

" Allah katında ayların sayısı 12'dir* Bunlardan dördü haram aylardır. Üçü, birbiri ardınca gelir: Zilkade, Zilhicce ve Muharrem.

Biri de, iki Cumad ile Şaban arasında bulunan, Mudar'ın ayı Recep'tir." 193

-------------------------------------

* Tevbe: 26.

193. İbn İshak, İbn Hişam, c. 4, s. 251, Vâkıdî, c. 3, s. 1112, İbn Sa'd, c. 2, s. 186, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 37, Buhârî, Sahih, c. 6, s. 235, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 195, 196, Yâkubî, TârîVı, c. 2, s. 110, Taberî, Tefsir, c. 10, s. 125.

Mücahidlerin Kervan Mallarını İğtinam Edip Medine'ye Getirmeleri

Mücahidler, bir hayli tereddütten sonra, cesarete geldiler. Öldürebileceklerini öldürmeye ve yanlarındaki malları almaya kalktılar. Vâkıd b. Abdullah, Amr b. Hadram?yi bir okla vurup öldürdü, Osman b. Abdullah ile Hakem b. Keysan'ı esir aldı.

Nevfel b. Abdullah ise kaçıp onlardan kurtuldu, arkasından yetişemediler. Abdullah b. Cahş ve arkadaşları, ticaret kervanını ve iki esiri Medine'ye getirdiler.

Peygamberimiz aleyhisselâm, onlara:

" Ben size haram olan ayda çarpışmayı emretmedim! ?" buyurup, onlardan birşey almaktan çekindi.

Mücahidlerin elleri yanlarına düştü. Helak ve mahv olduklarını sandılar. 194

Peygamberimiz aleyhisselâm onlara ne haram olan ayda, ne de haram olan ayın başkasında çarpışmayı emretmiş değildi; ancak Kureyşîlere ait haberleri sezmeye çalışmalarını emretmişti. 195

Onlara, Medine'deki Müslüman kardeşleri de, yaptıkları bu işten dolayı çattılar: 196

" Siz, buyurulmadığınız birisi işlediniz!

Çarpışmakla emrolunmadığınız halde, haram olan ayda çarpışma yaptınız! " dediler. 197

Kureyş müşrikleri de:

" Muhammed ve ashabı haram olan ayı helalleştirdiler; onda kan döktüler, mal aldılar ve adamları esir ettiler! " diyerek, yapılan işi kınadılar. 198

Mekke'de bulunan bazı Müslümanlar ise:

" Onlar bu yaptıklarını ancak Şaban ayında yapmışlardır" diyerek, müşriklerin sözlerini reddetmeye çalıştılar. 199

Gerçekten de, Mücahidler, kervan halkının üzerine yürüdükleri günün haram olan aydan olup olmadığı hususunda şüphe ve tereddüt halinde idiler. 200

Medine'de Yahudiler bu hadiseden Peygamberimiz aleyhisselâm aleyhinde geleceğe ait birtakım kehanetlerde bulunmakta, yorumlar yapmakta idiler:

" Amr b. Hadramî'yi Vâkıd b. Abdullah öldürdü. Amr harbi geliştirdi, yaşattı! Hadramî harbe yaklaştı! Vâkıd b. Abdullah harbi ateşledi! " demekte idiler. 201

Halk bu hususta sözü çoğaltınca, Yüce Allah Resûlüne indirdiği âyette şöyle buyurdu:

" Sana haram olan ayı ve ondaki muharebeyi sorarlar.

De ki: O ayda muharebe etmek büyük günahtır.

İnsanları Allah yolundan men etmek, O'nu inkâr etmek, ziyaretçilerin Mescid-i Harama gitmelerine engel olmak, onun halkını oradan çıkarmak ise, Allah katında daha büyük günahtır.

Fitne, adam öldürmekten de beterdir!

Kâfirler, güçleri yetse, sizi dininizden döndürünceye kadar sizinle çarpışmaya devam edeceklerdir.

İçinizden kim dininden döner de kâfir olarak ölürse, o gibilerin yaptığı iyi işler, dünyada da, ahirette de boşa gitmiştir.

Onlar o ateşin (Cehennemin) arkadaşlarıdır.

Onlar orada (hiç çıkmamak üzere) temelli kalıcıdırlar." 202

Yüce Allah bu âyeti indirip Müslümanların korku ve endişelerini dindirince, Peygamberimiz aleyhisselâm kendisine ayrılan ganimet payını ve iki esiri kabul etti. Kureyş müşrikleri esir edilen Osman b. Abdullah ve Hakem b. Keysan için kurtuluş akçesi gönderdiler. 203 Gönderilen kurtuluş akçesi, her birisi için 40 ukıyye gümüştü. 1 ukıyye, 40 dirhem di r. 204

Peygamberimiz aleyhisselâm, kurtuluş akçelerini getiren Kureyş elçilerine:

" İki sahabimiz Sa'd b. Ebi Vakkas'la Utbe b. Gazvan sağ salim gelinceye kadar, sizden kurtuluş akçenizi kabul edemeyeceğiz.

Çünkü, bu iki arkadaşımızın akıbetinden korkuyoruz.

Eğer siz onları öldürürseniz, biz de sizin iki esirinizi öldürürüz! " buyurdu. 205

Sa'd b. Ebi Vakkas derki:

" Nihayet, Resûlullah aleyhisselâmın yanına geldik ki, onlar bizim öldürülmüş olduğumuzu sanıyorlardı.

Biz bu seferimizde çok açlık çektik.

Müleyha'danyola çıktık.

Müleyha ile Medine'nin arası 6 beridliktir.

Müleyha'dan bir cemaatla yola çıktığımız zaman, yanımızda tadacak hiçbir şey yoktu..

Dikenli ağaçlara rastladıkça onları yemekte, üzerine de, su içmekte idik.

Nihayet Medine'ye geldik

Medine'ye gelince, orada Kureyşîlerden bazılarını, esir adamlarının kurtulmalıklarını getirmiş bulduk.

Biz gelince, Resûlullah aleyhisselâm onların getirdikleri kurtuluş akçelerini kabul etti." 206

-------------------------------------

194. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 253-254, Vâkıdî, c. 1 , s. 14-16, Taberî, c. 2, s. 263, İbn Seyyid, c. 1, s. 228, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 249.

195. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 16.

196. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 254, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 16, Taberî, Târih, c. 2, s. 263, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 114, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 228, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 249-250.

197. Taberî, Târih, c. 2, s. 263.

198. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 254, Vâkıdî, c. 1, s. 16, Taberî, c. 2, s. 263, İbn Seyyid, c. 1, s. 228, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 250.

199. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 254, Taberî, c. 2, s. 263, İbn Seyyid, c. 1, s. 228, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 250.

200. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 10.

201. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 254, Vâkıdî, c. 1, s. 16, Taberî, c. 2, s. 263, İbn Esîr, c. 2, s. 114, İbn Seyyid, c. 1, s. 228, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 250.

202. Bakara: 217.

203. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 254, 255, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 17, Taberî, Târih, c. 2, s. 263, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 105-106, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 114, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 228, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 250.

204. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 17.

205. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 255, Taberî, c. 2, s. 263, İbn Seyyid, c. 1, s. 229, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 250.

206. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 16, 17.

Hakem b. Keysan'ın Müslüman Oluşu ve Osman b. Abdullah'ın Kâfir Olarak Ölüşü

Peygamberimiz aleyhisselâm Hakem b. Keysan'ı İslâmiyete davet etti ve ona İslâmiyeti uzun uzadıya anlatmaya çalıştı.

Hazret-i Ömer:

" Yâ Rasûlallah! Bununla ne diye konuşup durursun? Vallahi bu hiçbir zaman Müslüman olmaz! Bırak beni, onun boynunu vurayım da anasının yanına (Cehenneme) kadar gitsin! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm Hazret-i Ömer'in sözüne bakmadı, Hakem'e İslâmiyeti anlatmaya devam etti.

Hakem:

" İslâm nedir?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" İslâm, Allah'a hiçbir şeyi eş, ortak koşmaksızın ibadet etmen ve Muhammed'in de O'nun kulu ve resûlü olduğuna şehadet getirmendir" Duyurunca, Hakem:

" Müslüman oldum! " dedi.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselâm, ashabına dönerek:

" Eğer ben demin bu hususta size uyup onu öldürmüş olsaydım, Cehenneme girmiş gitmişti o! " buy urdu. 207

Hakem, Müslüman olunca, Medine'de, Peygamberimiz aleyhisselâmın yanında kaldı; Mekke'ye gitmedi. 208

Hazret-i Ömer der ki:

" Hakem'in Müslüman olduğunu görünce, sanki bütün geçmiş ve gelecek şeyler beni tuttu ve sıktı! Kendi kendime:

'Peygamber aleyhisselâm, benden daha iyi bilirken, ben nasıl, ne diye ona karşı birşeyi dilemeye kalkarım?! ' dedim. Sonra da:

'Benim bu öğütten maksadım, ancak, Allah ve resûlünün rızasını kazanmaktı' diyerek kendimi teselli ettim.

Hakem Müslüman oldu. Vallahi, Müslümanlığını da güzelleştirdi: Allah yolunda cihad etti. Nihayet, Bi'r-i Maûne'de şehit edildi.

Resûlullah aleyhisselâm ondan hoşnut oldu, Hakem Cennetlere girdi." 209

Nahle'de esir edilip Medine'ye getirilmiş bulunan Kureyş müşriklerinden Osman b. Abdullah ise, kurtuluş akçesi ödenip serbest bırakılınca Mekke'ye gitti ve orada kâfir olarak öldü. 210

-------------------------------------

207. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 15, 16, İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 4, s. 137.

208. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 255, Taberî, Târih, c. 2, s. 263, İbn Hazm, Cevâmiu's-sTre, s. 106, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 229, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 250.

209. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 15, İbn Sa'd, Tabakât, c. 4, s. 137.

210. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 255, Taberî, Târîh, c. 2, s. 263, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 106, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 229, Zehebî, Megâzî, s. 30, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 250.

Abdullah b. Cahş ile Arkadaşlarının Nahle Seferinden Dolayı Ecir Ummaları

Abdullah b. Cahş ve arkadaşları, haklarında âyet indiği zaman, Allah yolundaki cihadlarından dolayı ecir ve sevaba nail olmayı da ummuşlarve:

" Yâ Rasûlallah! Mücahidlere verilecek ecirden bizler de-gazamızdan dolayı-umabilir miyiz?" diye sormuşlardı. 211

Yüce Allah, indirdiği âyette şöyle buyurdu:

" Şüphe yok ki, iman edenler ve Allah yolunda hicret edip de cihad edenler, işte onlar, muhakkak Allah'ın rahmetini umarlar.

Allah Gafûr'dur, Rahîm'dir." 212

-------------------------------------

211. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 255, Taberî, Tefsir, c. 2, s. 356, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 229, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ye'n-nirıâye, c. 3, s. 250.

212. Bakara: 218.

Şam'dan Medine'ye Gelen İbn Heyyiban'ın Yahudilere Peygamberimiz aleyhisselâmın Geleceğini Haber Verişi ve Ona Uymayı Vasiyet Edişi

Şam Yahudilerinden İbn Heyyiban, İslâmiyetten birkaç yıl önce, Medine'ye gelip yerleşmişti.

Kendisi hayırlı ve salih bir zâttı.

Vefât edeceği sırada, Yahudilere:

" Ey Yahudi cemaat! Siz benim o yiyecekleri, içecekleri bol ülkeden şu yoksulluk ve açlık yurduna gelişimin sebebini biliyor musunuz?" diye sordu.

Yahudiler

" Sen daha iyi bilirsin! " dediler.

Bunun üzerine, İbn Heyyiban:

" Ben, buraya, ortaya çıkması çokyaklaşan peygamberin gelmesini beklemek üzere gelmiş bulunuyorum. Bu şehir, onun hicret yurdu olacaktır! Ben onun daha evvel gönderilmesini, benim de kendisine tâbi olmamı çok arzu ederdim! Onun geleceği zaman, çok yaklaşmıştır. Ey Yahudi cemaatı! Sakın, ona inanmak ve tâbi olmakta başkaları sizi geçmesin! O, kendisine muhalefet edecek olanların kanlarını dökmeye, çoluk çocuklarını ve kadınlarını esir almaya da memurdur. Siz bu hususta ona engel olamaz, ondan korunamazsınız da! " dedi, sonra da öldü. 213

Allah ondan razı olsun!

İbn Heyyiban'ın vasiyeti ve öğüdü Yahudilerce dinlenmiş, fakat tutulmamış, bilakis Peygamberimiz aleyhisselâma düşmanlıklarını arttırmaktan başka bir işe yaramamıştır.

Nitekim, Beni Nadîr Yahudilerinin başkanı ve bilgini Huyey b. Ahtab'la kardeşi Ebu Yâsir b. Ahtab, Peygamberimiz aleyhisselâmı Küba'ya geldiği zaman gidip dinledikleri ve gelmesini bekledikleri peygamberin bütün sıfatlarını kendisinde gördükleri ve bunu itiraf da ettikleri halde, Yahudilerin İslâmiyete girmelerini önlemek için olanca gayretlerini sarfetmekten geri durmamışiardır. 214

-------------------------------------

213. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 1, s. 227-228, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 160-161, Ebu Nuaym, Delâilü'n-nübüvvec. 1, s. 81-82, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 114.

214. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 165, 166, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 212.

Yahudilerin, Gelmesini Bekleyip Durdukları Peygamberi, Gelince İnkâr Etmeleri

Evs ve Hazrec kabilelerinden oluşan Ensar, önce putperest idiler. Bunlar, kendi yurtlarında, Yahudilerle zaman zaman çarpışır dururlardı.

Yahudilerle aralan bozuldukça, Yahudiler:

" Bir peygamber gönderilmek üzeredir. Onun geleceği zamanın gölgesi düşmüştür.

O peygamber gelince biz ona tâbi ve onunla birlik olup, Âd ve İrem kavminin öldürüldükleri gibi, biz de sizi öldüreceğiz! " derlerdi. 215

Yüce Allah, Hazret-i Muhammed aleyhisselâmı Araplardan gönderince, Yahudiler onu inkâr ettiler.

Muaz b. Cebel ile Bişr b. Berâ' b. Ma'rur:

" Ey Yahudi cemaatı! Allah'tan korkunuz ve Müslüman olunuz!

Biz putperest iken, siz Muhammed aleyhisselâmla size yardım geleceğini umuyor, onun gönderilmek üzere bulunduğunu haber veriyor ve bize onun sıfatlarını belirtiyordunuz" dediler.

Sellam b. Mişkem:

" Bize, bildiğimiz birşey gelmemiştir ve gelen, bizim size anlattığımız peygamber değildir! " dedi.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyette216 şöyle buyurdu:

" Vaktâ ki, onlara-yanlarındakini tasdik edici (ve doğrultucu)-bir Kitab geldi ki, daha önce, küfredenlerin aleyhine böyle bir fetih istiyorlardı.

İşte, tanıdıkları o şey gelince, inkâra kalkıştılar.

Artık Allah'ın laneti o kâfiri ere dir." 217

Peygamberimiz aleyhisselâm Yahudileri İslâmiyete davet edip Allah'tan başkasına tapmaktan ve bunun akıbetinden sakındırdığı zaman, Yahudiler Peygamberimiz aleyhisselâmın davetine icabetten kaçındılar. Onun Allahtan getirip tebliğ ettiklerini inkâr ettiler.

Bunun üzerine, Muaz b. Cebel ile Sa'd b. Ubâde ve Ukbe b. Vehb, onlara:

" Ey Yahudi cemaatı! Allah'tan korkunuz! Vallahi, siz elbette bilirsiniz ki, o Allah'ın resûlüdür.

Andolsun ki; onun peygamber olarak gönderilmesinden önce, siz onu bize anıyor ve sıfatını bize tarif edip duruyordunuz! " dediler.

Râfi' b. Hüreymile ile Vehb b. Yahuza:

" Bunu, biz size hiçbir zaman söylemedik!

Allah da, Musa'dan sonra ne bir Kitab indirmiş, ve ondan sonra ne bir müjdeleyici, ne de bir korkutucu göndermiştir! " dediler.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyette218 şöyle buyurdu:

" Ey ehl-i kitab! Peygamberlerin arası kesildiği bir zamanda, size gerçekleri apaçık söyleyip duran Resûlümüz gelmiştir. Tâ ki, 'Bize ne bir rahmet müjdecisi, ne de bir azab habercisi gelmedi! ' demenize meydan kalmasın.

İşte, size rahmet müjdecisi de, azab habercisi de, geldi artık!

Allah herşeye hakkıyla kâdirdir." 219

Yahudi bilginlerinden Ebu Yâsir b. Ahtab, Nâfi' b. Ebi Nâfi', Azer b. Ebi Azer, İzar b. Ebi İzar ve Eşya', Peygamberimiz aleyhisselâma gelerek; peygamberlerden kimlere iman edileceğini sordular.

Peygamberimiz aleyhisselâm da, onlara:

" 'Biz Allah'a ve bize indirilene, İbrahim'e, İsmail'e, İshak'a, Yâkub'a ve torunlara indirilenlere, Musa'ya ve İsa'ya verilenlere ve peygamberlere Rableri tarafından verilene iman ettik. Onlardan hiçbirini diğerinden ayırd etmeyiz. Biz Allah'a teslim olmuş Müslümanlarız' deyin" (Bakara: 136) mealli âyeti okudu.

İsa b. Meryem aleyhisselâm anılınca;

" Biz İsa b. Meryem'e iman etmeyiz!

Ona iman edene de iman etmeyiz! " dediler.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyette220 şöyle buyurdu:

" De ki: Ey ehl-i kitab! Sizin bizden hoşlanmayışınızın sebebi; bizim Allah'a ve bize indirilen ile daha önce indirilenlere iman ettiğimizden ve sizin de birçoğunuzun fâsık kimseler oluşunuzdan başka birşey değildir." 221

Yahudi bilginlerinden Râfi' b. Harise, Sellam b. Mişkem, Malik b. Sayf, Râfi' b. Hureymile de:

" Ey Muhammed! İbrahim'in milleti ve dini üzerinde bulunduğunu ve Tevrat'tan yanımızdakilere inandığını söyleyen ve onların Allah tarafından gelen hak ve gerçek olduğuna şehadet eden sen değil misin?" diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Evet! Amma, siz onda bulunmayan şeyleri ihdas ve onda Allah'ın sizden almış olduğu ahdi inkâr ettiniz. Onda insanlara açıklamakla emrolunduğunuz şeyleri de, ketmedip gizlediniz.

Ben sizin kendiliğinizden ihdas ettiğiniz şeyleri kabul ve tasdikten uzağım! " buyurdu.

Onlar:

" Biz elimizde bulunan şeyle amel ederiz! Biz hidayet ve hak üzereyiz. Sana ne iman eder, ne de tâbi oluruz! " dediler.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyette şöyle buyurdu:

" De ki: Ey ehl-i kitab! Tevrat'ı ve İncil'i ve Rabbinizden size indirileni dosdoğru tatbik ve icra edinceye kadar, siz hiçbir şey üzere değilsiniz! Andolsun ki; sana Rabbinden indirilen, onlardan birçoğunun taşkınlığını ve küfrünü arttıracaktır. O halde, o kâfirler güruhuna karşı gam çekme! " 222

Yahudilerden Nahham b. Zeyd, Kardem b. Ka'b ve Bahri b. Amr, Peygamberimiz aleyhisselâma gelerek:

" Ey Muhammed! Allah ile beraber ondan başka ilah bulunduğunu biliyor musun?" diye sordular.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Allah ki, O'ndan başka hiçbir ilah yoktur ve ben bunun için gönderildim ve buna davet ediyorum" buyurdu.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyette223 şöyle buyurdu:

" De ki: Şahit olmak bakımından, hangi şey daha büyük?

De ki: Benim aramla sizin aranızda Allah hakkıyla şahittir.

Şu Kur'ân, bana, sizi de, (sizden sonra kendilerine) erişecek olanları da inzar etmekliğim için vahy-olundu.

Allah ile beraber başka ilahlar da olduğuna gerçekten siz mi şahitlik ediyorsunuz?!

De ki: Ben buna asla şahitlik etmem!

De ki: O, ancak bir tek ilahtır. Sizin eş tutmakta olduğunuz şeylerle, muhakkak ki, benim hiçbir ilişiğim yoktur! " 224

Seleme b. Selâme der ki:

" Abduleşhel oğulları mahallesinde, bizim Yahudi bir komşumuz vardı.

Bu Yahudi bir gün evinden çıkarak Abduleşhel oğullarının toplandıkları yere gelip durdu.

O zaman ben Abduleşhel oğulları içinde yaşça en genci idim.

Üzerimde Yemen işi bir aba vardı. Abaya bürünmüş olduğum halde, avlumuzda yere uzanmıştım.

Yahudi; Kıyamet gününden, ölülerin tekrar dirilmesinden, ahiret hesabından, Mizandan, Cennet ve Cehennemden bahsediyordu.

O, bunları inkâr eden, puflara tapan ve insanların öldükten sonra tekrar dirileceklerine inanmayan kimselere anlatıyordu.

Onlar, Yahudiye dönüp:

'Ey filan! Yazıklar olsun sana!

Sen insanların öldükten sonra tekrar dirilip Cennet veya Cehenneme gideceklerine inanıyor musun?' dediler.

Yahudi:

'Evet! Yemin ederim ki, inanıyorum! Oradaki Cehennemde yanacağım müddet yerine, bu dünyada en büyüktandırı kızdırarak beni içine atıp sonra ağzını kapatıp sıvasalar, oradaki Cehennem azabından kurtulmak için, kabul ederdim! ' dedi.

Yahudiye:

'Yazıklar olsun sana! Ey filan! Bu söylediğin şeylerin bir delili var mı?' diye sordular.

Yahudi:

'Evet, var! Şu beldelerden çıkacak olan bir peygamber bunun delilidir' dedi ve eliyle de Mekke ve Yemen tarafına işaret etti.

Onlar, Yahudiye:

'Peki, sen bu peygamberin ne zaman ortaya çıkacağını tahmin ediyorsun?' diye sordular.

Yahudi, bana baktı-ki, ben o zaman orada bulunanların yaşça en küçüğü idim.

'Şu çocuk, yaşarsa, onu görecektir! ' dedi.

Vallahi, çok geçmeden Yüce Allah resûlü Muhammed aleyhisselâmı peygamber gönderdi ki, o Yahudi o zaman aramızda yaşıyordu.

Biz Resûlullaha iman ettik, o ise azgınlığı ve kıskançlığı yüzünden onu inkâr etti.

Kendisine:

'Yazıklar olsun sana ey filan! Onun hakkında bize söylemiş olduğun şeyleri söyleyen sen değil miydin?' dedik.

'Evet! Fakat, bu, o gelecek olan değildir! " dedi. 225

Safvan b. Assai der ki:

" Ehl-i Kitabdan226 iki Yahudi227den biri, öbürüne, 228 arkadaşına:

'Haydi, şu peygambere gidelim de, İsrail oğullarının men olundukları şeyleri soralım' dediler. 229 Arkadaşı:

'Sen ona peygamber deme! O senin kendisine peygamber dediğini duyarsa (memnuniyetinden) dört gözlü olur! ' dedi.

Gelip soracaklarını sordular. 230

Peygamber aleyhisselâm:

'1. Allah'a hiçbir şeyi şerik koşmayınız!

2. Çalmayınız!

3. Zina yapmayınız!

4. Allah'ın haram kılmış olduğu nefsi, haksız yere öldürmeyiniz!

5. Sihir (büyü) yapmayınız!

6. Riba (faiz) yemeyiniz!

7. Bir suçsuzu, öldürmesi için, devlet adamına götürmeyiniz!

8. Namuslu, iffetli bir kadına zina isnad etmeyiniz!

9. Savaştan kaçmayınız!

10. Siz Yahudilere mahsus olmak üzere, Cumartesi günü yasağına da tecavüz etmeyiniz! ' buyu-runca, onlar Resûlullah aleyhisselâmın ellerini ve ayaklarını öptüler ve:

'Biz şehadet ederiz ki; sen, hiç şüphesiz, peygambersin! ' dediler.

Resûlullah aleyhisselâm, onlara:

'Sizin bana tâbi olmanızı , 231 Müslüman olmanızı232 engelleyen nedir?' diye sordu.

Onlar:

'Davud aleyhisselâm, soyundan devamlı olarak peygamber gelip durması için Allah'a dua etmiştir. 233

Eğer biz sana tâbi olur, 234 Müslüman olursak, 235 Yahudilerin bizi öldürmelerinden korkarız' dedil-er." 236

-------------------------------------

215. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 70, Taberî, Târih, c. 2, s. 234, Tefsir, c. 1, s. 410, Ebu Nuaym , Delâilü'n-nübüvve, c. 1, s. 298, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 2, s. 434, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 156, Zehebî, Târîhu'l-İslâm, s. 290, Ebu’l-Fidâ, el -Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 148, 149, Kastalânî, Mevâhibu’l-ledünniye, c. 1, s. 76, Diyarbekrî, Târîhu’l-hamîs, c. 1, s. 306.

216. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 196, Taberî, Tefsîr, c. 1, s. 411, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 212, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 1, s. 124.

217. Bakara: 89.

218. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 212, Taberî, Tefsîr, c. 6, s. 166, Kurtubî, Tefsîr, c. 6, s. 122.

219. Mâide: 19.

220. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 216, Taberî, Tefsir, c. 1, s. 576, Kurtubî, Tefsîr, c. 2, s. 141.

221. Mâide: 59.

222. Mâide: 68.

223. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 217, Taberî, Tefsîr, c. 1, s. 164.

224. En'am: 19.

225. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 417, 418, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 467, 468, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 429.

226. Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 8, s. 166.

227. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 306, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 334.

228. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 306, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 334.

229. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 239, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 306, Taberî, Tefsîr, c. 15, s. 172, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 8, s. 166, Begavî, Mesâbihu’s-sünne, c. 1, s. 6, Kurtubî, Tefsîr, c. 1, s. 335, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 3, s. 67.

230. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 239, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 306, Taberî, Tefsîr, c. 15, s. 172, Beyhakî, Sünen, c. 8, s. 166, Begavî, M esâbfh, c. 1, s. 6, Kurtubî, c. 10 s. 335, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 67.

231. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 239, Taberî, c. 15, s. 173, Beyhakî, c. 8, s. 166, Begavî, c. 1 , s 6, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 67.

232. Tirmizî, c. 5, s. 306, Taberî, c. 15, s. 172, Kurtubî, c. 10, s. 336.

233. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 239, Tirmizî, c. 5, s. 306, Taberî, c. 15, s. 172, Beyhakî, c. 8, s. 166, Begavî, c. 1, s. 6, Kurtubî, c. 10, s. 336, Ebu’l-Fidâ, c. 3, s. 67.

234. Taberî, Tefsîr, c. 15, s. 173, Beyhakî, Sünen, c. 8, s. 166, Begavî, c. 1, s. 6.

235. Ahmed b. Hanbel, c. 4, s. 239, Tirmizî, c. 5, s. 306, Kurtubî, c. 10, s. 336, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 67.

236. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 4, s. 239, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 306, Taberî, Tefsîr, c. 15, s. 173, Beyhakî, Sünen, c. 8, s. 166, Begavî, M esâbfhu's-sünne, c. 1, s. 6, Kurtubî, Tefsîr, c. 10, s. 336, Ebu’l-Fidâ, Tefsîr, c. 3, s. 67.

Yahudi Bilginlerinden Zebîr b. Bata'nın Gerçeği Önce İkrar ve Sonra İnkâr Edişi

Yahudi bilginlerinin büyüklerinden Zebir b. Bata; babasının ölümünden sonra ve Peygamberimiz aleyhisselâmın peygamber olarak gönderilişinden önce;

" Ben babamın bana okuduğu bir kitap buldum ki, içinde 'Peygamber Ahmed karaz (selem ağacı) yurdundan çıkacaktır. Onun sıfatı da şöyle şöyle olacaktır! ' diye anılmaktadır" der dururdu.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Mekke'de zuhur ettiğini işitir işitmez, elindeki kitabı imha etti ve Peygamberimiz aleyhisselâmın hal ve şanını gizledi:

" Onun hakkında hiçbir bilgi mevcut değildir" dedi. 237

-------------------------------------

237. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 159.

Yahudilerin Peygamberimiz aleyhisselâmın Sıfatlarını Kitaplarında Okudukları ve Çocuklarına da Öğrettikleri

Peygamberimiz aleyhisselâmın peygamber olarak gönderilmesinden biraz önce, Kurayza, Nadir, Fedek ve Hayber Yahudileri de, onun sıfatlarını, hicret edeceği yerin Medine olacağını yanlarındaki kitaplarda yazılı bulmuşlardı. 238

Benî Kurayza Yahudileri bunu çocuklarına da öğretiri erdi. 239

-------------------------------------

238. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 159-160.

239. İbn Sa'd. Tabakât. 11. s. 160.

Ölüm Döşeğinde Müslüman Olan Yahudi Genci

Peygamberimiz aleyhisselâm, bir gün, Hazret-i Ebu Bekir'le Hazret-i Ömer'in arasında yürüyüp gittiği sırada, kardeşinin veya kendisinin hasta olan oğluna şifa için Tevrat okuyan bir Yahudiye rastladı.

Peygamberimiz aleyhisselâm, ona:

" Ey Yahudi! Musa'ya Tevrat'ı indirmiş ve İsrail oğullarına denizi yarmış olan Allah aşkına doğru söyle! Sen Tevrat'ında benim na'tımı, sıfatımı ve zuhur edeceğim yeri yazılı bulmadın mı?" diye sordu.

Yahudi, başıyla işaret ederek:

'Hayır! ' demek istedi.

Yahudinin yeğeni veya oğlu, bu inkâra dayanamadı:

" Musa'ya Tevrat'ı indiren, İsrail oğullarına denizi yaran Allah için şehadet ederim ki; o, senin natını, sıfatını, zamanını ve zuhur edeceğin yeri kitabında yazılı bulmuştur.

Ben şehadet ederim ki; Allah'tan başka ilah yoktur.

Sen de Allah'ın resûlüsün! " dedi.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Yahudiyi arkadaşınızın başucundan kaldırınız! " buyurdu.

O sırada, hasta gencin de ruhu kabzolundu.

Allah ondan razı olsun!

Peygamberimiz onun cenaze namazını kıldı. 240

-------------------------------------

240. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1. S. 185, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 6, s. 171.

Necidlinin Peygamberimiz aleyhisselâm Hakkında Tevrat ve İncil'de Bildirilenleri İtiraf Edişi

Ashabdan Feletan b. Âsım'ın bildirdiğine göre; Peygamberimiz aleyhisselâm, bir gün Mescidinde ashabıyla birlikte otururken, birisinin gezindiğini gördü. Ona:

" Ey filan! " diyerek seslendi.

O da:

" Buyuryâ Rasûlallah! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Sen benim Resûlullah olduğuma şehadet ediyor musun?" diye sordu.

Adam:

" Hayır! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm, ona:

" Sen Tevrat okur musun?" diye sordu.

Adam:

" Evet! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm, ona:

" Sen İncil de okur musun?" diye sordu.

Adam:

" Evet! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm, ona:

" Sana and veriyorum: Sen beni Tevrat ve İncil'de yazılı bulmadın mı?" diye sordu.

Adam:

" Senin sıfatında, senin gibi birinin, senin çıktığın yerden ortaya çıkacağını yazılı bulduk.

Amma, biz onun içimizden çıkmasını umuyorduk.

Sen ortaya çıkınca, baktık ki, sen bizim umduğumuz değilsin! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm, ona:

" Sen nerelisin?" diye sordu.

Adam:

" Necidliyim! O çıkacak peygamberin-korkusuz olarak Cennete girecek-yetmiş bin kişilik ümmetindenim.

Sizler ise azıcıklarsınız! " dedi.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselâm, kelime-i tevhid ve tekbir getirerek:

" Varlığım Kudret Elinde bulunan Allah'a yemin ederim ki; ben, o peygamberim!

Benim ümmetim de yetmiş binden, yetmiş binden, yetmiş binden çoktur! " buyurdu. 241

-------------------------------------

241. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 368, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 209.

Hıristiyan Kıskançlığı ve İnkârcılığından da Bir Örnek

Uteybe'nin azadlı kölesi Sehl, anası ve amcasının himayesinde bir yetim olup, Hıristiyandı ve İncil okurdu.

Sehl der ki:

" Amcamın (İncil) Mushaf'ını alıp okurken, bir yaprağı geçeceğim sırada, yazısı hoşuma gitmedi. Yaprağı elimle yokladığım zaman, yaprağın diğerine tutkalla yapıştırılmış olduğunu gördüm.

Yaprağı birbirinden ayırınca, içinde Muhammed aleyhisselâmın sıfatlarını yazılı buldum:

'O, ne kısa, ne de uzun boyludur.

Ak tenlidir.

İki bölük halinde örgülü saçlıdır.

İki omuzunun arasında peygamberlik hâtemi vardır.

Çoğu zaman, dizlerini dikip iki elini kavuşturarak oturur.

Sadaka kabul etmez.

Merkebe ve deveye biner.

Davar sağar.

Eskimiş gömleği giyer. Böyle yapan kişi kibirden uzak olur; işte o böyle yapar.

O İsmail'in soyundandır.

Kendisinin ismi Ahmed'dir! "

Kendisinin sıfatlarını buraya kadar okuyup bitirdiğim zaman, amcam geldi. Yapışık yaprağı ayırdığımı görünce, beni dövdü ve:

'Şu yaprağı açmak, okumak senin neyine gerek?! ' dedi.

Ben:

'Onun içinde Ahmed Peygamber (aleyhisselâm)ın sıfatları var! ' dedim.

Amcam:

'O artık bundan sonra gelmeyecektir' dedi." 242

-------------------------------------

242. İbn Sa'd. Tabakâtü'l-kübrâ. c. 1. s. 363.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Yumuşak Huyluluğunun Bir Yahudiyi Müslüman Edişi

Peygamberimiz aleyhisselâm bir Yahudiden belli bir vade ile 30 dinar borç almıştı.

Yahudi borç vadesinin bitmesine daha bir gün varken, Peygamberimiz aleyhisselâmın yanına gelip:

" Ey Muhammedi Hakkımı öde!

Zaten siz Abdulmuttalib oğulları borcunuzun vaktini geçirir, uzatır durursunuz! " dedi.

Hazret-i Ömer, ona:

" Ey habis Yahudi! Vallahi, eğer Resûlullahın evinde olmasaydın, gözünü patlatırdım! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm, Hazret-i Ömer'e:

" 'Allah seni yarlıgasın ey Hafs'ın babası! Biz, senden, bu davranışından başkasını beklerdik:

Sen bana borcumu güzellikle ödememi söyleyecek, ona da, hakkının tahsilinde yardımcı olmakla birlikte, alacağını isterken daha nazik davranmasını tavsiye edecektin! ?" buyurdu.

Peygamberimiz aleyhisselâmın bu derece uysal ve yumuşak davranışı, Yahudinin Peygamberimiz aleyhisselâmın yumuşak huyluluğu hakkında Tevrat'tan edinmiş olduğu bilgiyi azaltmadı, arttırdı.

Peygamberimiz aleyhisselâm, Yahudiye:

" Ey Yahudi! Senin bendeki alacağının müddeti ancak yarın sabah dolacaktır! " buyurduktan sonra, Hazret-i Ömer'e:

" Ey Hafs'ın babası! Onunla birlikte bahçeye git!

Beğenirse, ona şu kadar sa' hurma ver ve hakkından biraz fazla da ver.

Verirken, 'Sana şu kadar da fazla veriyorum' de!

Razı olmazsa, ona bahçeden şu kadar daha fazla ver! " buyurdu.

Yahudi, bahçeye gidip gördü ve beğendi.

Hazret-i Ömer ona Peygamberimiz aleyhisselâmın dediği kadar hurma verdi.

Emir buyurulan fazlayı da ödedi.

Yahudi, hurmaları teslim alınca:

" Ben şehadet ederim ki; Allahtan başka ilah yoktur! Muhammed de Allah'ın Resûlüdür! " dedikten ve Peygamberimiz aleyhisselâmın bütün sıfatlarıyla ve özellikle hilm sıfatıyla tavsif buyurulduğunu gördüğünü ve sırf bunu anlamak için ona bu şekilde davrandığını açıkladıktan sonra, Hazret-i Ömer'e:

" Sen şahit ol ki; bu hurma ile birlikte, malımın bir kısmını Müslümanların yoksullarından bir kısmına bağışladım" dedi.

Yüz yaşlarında bulunan tek ihtiyar dışında, bütün ev halkıyla birlikte Müslüman oldu. 243

Allah ondan ve onun Müslüman olan ev halkından razı olsun!

-------------------------------------

243. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 361.

Yahudi Bilginlerinden Başlıcaları

Peygamberimiz aleyhisselâm Medine'ye hicret edip geldiği zaman, Medine'de ve Medine'nin çevresinde pek çok Yahudi bilgini vardı.

Bunlar, Peygamberimiz aleyhisselâma ve İslâmiyete karşı açıktan cephe almışlardı.

Yahudi bilginlerinin bütün düşmanlıkları, peygamberliğin kendilerinden alınıp Araplara verilmesinden duydukları kıskançlık ve kinden ileri geliyordu.

Bunlar; Evs ve Hazrec kabilesi müşrik ve münafıklarından birçoklarını da kandırarak kendi saflarına çekmeye muvaffak olmuşlar, Peygamberimiz aleyhisselâmı yalanlamak ve İslâmiyeti reddetmekte birleşmişlerdi.

Yahudi bilginleri, Peygamberimiz aleyhisselâmı uğraştırmak, müşkil duruma düşürmek, sıkıntıya sokmak maksadıyla birçok karışık, dolaşık sorular sormaktan da geri durmazlardı.

Muhtelif kabilelere mensup bulunan bu Yahudi bilginlerinden başlıcalan şunlardı:

Nadir oğulları kabilesinden olanlar:

1. Huyey b. Ahtab,

2. Ebu Yâsir b. Ahtab,

3. Cüdeyyb. Ahtab,

4. Sellam b. Mişkem,

5. Kinane b. Rebi' b. Ebi Hukayk,

6. Sellam b. Ebi Hukayk (Ebû Râfi' AVer)

7. Rebi' b. Rebi' b. Ebi Hukayk,

8. Amr b. Cahhaş,

9. Ka'b b. Eşref,

10. Haccac b. Amr,

11. Kardem b. Kays. 244

" Şu muhakkak ki, küfredenleri inzaretsen de, etmesen de, onlarca birdir; inanmazlar. Allah onların kalbleri üzerine de, kulakları üzerine de mühür basmış, gözlerinin üzerine bir de perde çekmiştir. En büyük azab da onlar içindir" 245 mealli âyetlerin Huyey b. Ahtab'la kardeşleri hakkında nazil olduğu rivayet edilir. 246

Kureyş müşriklerinin ileri gelenlerinden Ebu Süfyan Sahr b. Hart Medine'ye geldikçe Sellam b. Mişkem'e konuk olur, ondan gördüğü bol ikramdan memnun kalırdı.

Peygamberimiz aleyhisselâma zehirli koyun kebabı ikram eden de, bu Sellam b. Mişkem'in karısı Zeyneb binti Haris idi.

Sa'febe oğuiian kabilesinden o tan Yahudi bifginfeh:

12. Abdullah b. Suriya AVer,

13. İbn Saluba,

14. Muhayrık.

Hicaz'da, o zaman, Tevrat'ı İbn Suriya kadar iyi bilen Yahudi bilgini yoktu. Başlangıçta İslâm'a düşmanlık gösteren Muhayrık ise daha sonra Müslüman olmuş ve Uhud savaşında şehit düşmüştür. Allah ondan razı olsun!

Kaynuka oğuiian kabilesinden olan Yahudi bilginleri:

15. Zeyd b. Lasit (veya Lusayt),

16. Sa'd b. Huneyf,

17. Mahmud b. Seyhan,

18. Uzeyz b. Ebi Uzeyz,

19. Abdullah b. Sayf (veya Dayt),

20. Süveyd b. Haris,

21. Rifaa b. Kays,

22. Finhas,

23. Eşya',

24. Numan b. Eda',

25. Bahri b. Amr,

26. Şe's b. Adiyy,

27. Şe's b. Kays,

28. Zeyd b. Haris,

29. Sükeyn b. Ebi Sükeyn,

30. Adiyy b. Zeyd,

31. Numan b. Ebi Evfa,

32. Numan b. Amr,

33. Ebu Enes,

34. Mahmud b. Dahya,

35. Malik b. Sayf (veya Dayf),

36. Ka'bb. Raşid,

37. Âzer,

38. Râfi'b. Ebi Râfi',

39. Helid,

40. Ezar b. Ebi Ezar (veya Âzer b. Âzer),

41. Râfi' b. Haris,

42. Râfi' b. Hureymile,

43. Râfi' b. Hârice,

44. Malik b. Avf,

45. Rifaa b. Zeyd,

46. Abdullah b. Selam,

Abdullah b. Selam Yahudi bilginlerinin en bilgilisi olup, Müslüman olunca, Husayn olan adını Peygamberimiz aleyhisselâm Abdullah'a çevirmiştir. Allah ondan razı olsun!

BenîKurayza kabilesinden olan Yahudi bilginleri:

47. Zebir b. Bata,

48. Gazzal b. Şemvil,

49. Ka'b b. Esed,

50. Şemvil b. Zeyd,

51. Cebel b. Amr,

52. Nehham b. Zeyd,

53. Kardem b. Ka'b,

54. Vehb b. Zeyd,

55. Nafi'b. EbiNafi',

56. Ebu Nafi',

57. Adiyy b. Zeyd,

58. Haris b. Avf,

59. Kardem b. Zeyd,

60. Üsame b. Habib,

61. Rafi' b. Rümeyle,

62. Cebel b. Ebi Kuşeyr,

63. Vehb b. Yehuda,

Zurayk oğulları kabilesinden olan Yahudi bilgini:

64. Lebid b. A'sam.

Harise oğulları kabilesinden olan Yahudi bilgini:

65. Kinane b. Suriya.

Amr b. Avf oğulları kabilesinden olan Yahudi bilgini:

66. Kardem b. Amr.

Neccar oğulları kabilesinden olan Yahudi bilgini:

67. SiItıile b. Berham.

Bunlardan, Abdullah b. Selam ile Muhayrık hariç, hepsi Peygamberimiz aleyhisselâma, ashabına düşmanlık, kötülük eden, kötü maksatlarla sorular soran Yahudi bilginlerinden başlıcalan idiler. 247

-------------------------------------

244. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 160.

245. Bakara: 6-7.

246. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 283.

247. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 160-163.

Yahudi Bilginlerinin Birtakım Sorular Sorarak Peygamberimiz aleyhisselâmı Oyalamaya Çalışmaları

1. Rivayete göre İbn Abbas demiştir ki:

" Bir gün, 248 Yahudi bilginlerinden bir topluluk, Resûlullah aleyhisselâma geldiler: 249

'Ey Ebu'l-Kâsım! 250 Ey Muhammed! 251 Peygamberden başka kimsenin bilemeyeceği252 dört şeyi sana soracağız. 253

Sen bunu yapar (sorularımızı cevaplarsan, biz sana tâbi olur, seni doğrular, sana inanırız' dedil-er. 254

Resûlullah aleyhisselâm, onlara:

'Siz istediğiniz şeyi sorunuz.

Eğer ben sizin sorduğunuz şeyi söyler, 255 size haber verirsem, beni doğrulayacağınıza, 256 İslâmiyet üzere bana tâbi olacağınıza257 Allah ahd ve misakıyla258 ve Yâkub (aleyhisselâm)'un oğullarından aldığı söz üzere259 söz veriniz' buyurdu.

Yahudi bilginleri:

'Olur. 260

1. Tevrat indirilmeden önce, İsrail'in (Yâkub aleyhisselâmın) kendisine haram kıldığı yemeğin hangisi olduğunu bize haber ver?

2. Kadının dölsuyu, erkeğin dölsuyu nasıldır, bize haber ver?

3. Dölsuyundan erkek nasıl olur ve dişi nasıl olur, bize haber ver?

4. Son zamanda gelecek olan şu ümmf peygamberin uykusu nasıldır ve meleklerden dostu hangisidir, bize haber ver?' dediler.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Ben sorduğunuz şeyleri size haber verecek olursam muhakkak bana tâbi olacağınıza, Allah ahdiyle söz veriniz' buyurdu.

Yahudi bilginleri Resûlullah aleyhisselâma istediği sözü verdiler.

Bunun üzerine, Resûlullah aleyhisselâm:

'Musa'ya Tevrat'ı indiren Allah aşkına, 261 Allah'ın İsrail oğullarıyla geçen günleri aşkına! 262

Siz İsrail (Yâkub aleyhisselâm)'in şiddetli bir hastalığa tutulup hastalığının uzaması üzerine, Yüce Allah şifa verirve hastalığından kurtarırsa kendisine en sevdiği içeceği ve en sevdiği yiyeceği haram kılmayı adadığını ve en sevdiği yiyeceğin deve eti, en sevdiği içeceğin de deve sütü olduğunu bilmez misiniz?' diye sordu.

Yahudi bilginleri:

'Allah için, evet! ' dediler.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Allah'ım! Onların üzerine şahit ol! ' dedi. 263

'Musa'ya Tevrat'ı indiren ve Kendisinden başka hiçbir ilah olmayan Allah aşkına!

Erkeğin dölsuyunun beyaz ve yoğun, kadının döl suyunun ise sarı ve ince olduğunu;

Erkeğin dölsuyu kadının dölsuyuna üstün gelirse, Allah'ın izniyle çocuğun erkek olup ona benzediğini;

Kadının dölsuyu erkeğin dölsuyuna üstün gelirse, Allah'ın izniyle çocuğun kız olduğunu bilmez misiniz?' diye sordu.

Yahudi bilginleri:

'Allah için, evet! ' dediler.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Allah'ım! Onların üzerine şahit ol! ' dedi ve:

'Tevrat'ı Musa'ya indiren Allah aşkına!

Şu ümmî olan peygamberin gözünün uyuduğunu, fakat kalbinin uyumadığını bilmez misiniz?' diye sordu.

Yahudi bilginleri:

'Allah için, evet! ' dediler.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Allah'ım! Şahit ol! 'dedi.

Yahudi bilginleri:

'Şimdi, sen bize, meleklerden dostun olanı da söyle!

Onun hakkında seninle ya birleşiriz, ya da ayrılırız' dediler.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Benim dostum Cebrail aleyhisselâmdır.

Allah hiçbir peygamber göndermemiştir ki, Cebrail (aleyhisselâm) onun dostu olmasın! ' buyurdu.

Yahudi bilginleri:

'İşte, biz bu hususta senden ayrılırız!

Eğer senin dostun ondan başka bir melek olsaydı, muhakkak sana uyar ve seni doğrulardık' dediler.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Sizin onu doğrulamanıza engel olan nedir?' diye sordu.

Yahudi bilginleri:

'O, bizim düşmanımızdır' dediler. 264

Resûlullah aleyhisselâm:

'Allah aşkına! Allah'ın İsrail oğullarıyla geçen günleri aşkına!

Siz bana Cebrail'in geldiğini bilmez misiniz?' diye sordu.

Yahudi bilginleri:

'Allah için, evet! Biliriz!

Fakat, ey Muhammedi O bize düşmandır!

O ancak şiddet için, kan dökmek için gelen bir melektir.

Eğer o böyle olmasaydı, biz sana tâbi olurduk' dediler." 265

Bunun üzerine, inen âyetlerde266 şöyle buyuruldu:

" De ki: Kim Cibril'e düşmansa, bilsin ki; o Kur'ân'ı, kendisinden önceki kitablan tasdik edici ve mü'minlere bir hidayet ve müjde kaynağı olmak üzere senin kalbine-Allah'ın izniyle-o indirmiştir.

Her kim Allah'a, Allah'ın meleklerine ve peygamberlerine, Cebrail ve Mîkâil'e düşman olursa, bilsin ki; Allah da, kâfirlerin düşmanıdır.

Andolsun ki; Biz sana apaçık mucizeler indirdik. Bunları ancakfâsıklar inkâr ederler.

Ne zaman bir andlaşma ile bağlansalar, içlerinden bir grup onu bozup atıverecek, öyle mi?!

Zaten onların çoğu inanmazlar." 267

-------------------------------------

248. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 174, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 278.

249. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 191, İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 174, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 278, Taberî, Tefsir, c. 1, s. 431, Ebu'l-Fidâ, Tefsir, c. 1, s. 129.

250. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 174, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 278, Taberî, Tefsîr, c. 1, s. 431 , Ebu'l-Fidâ, Tefsir, c. 1, s. 129.

251. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 191.

252. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 174, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 278, Taberî, c. 1, s. 431 Ebu'l-Fidâ, c. 1, s. 129.

253. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 191, İbn Sa'd, c. 1, s. 174, Ahmed b. Hanbel, c. 1 , s. 278, Taberî, c. 1, s. 431, Ebu'l-Fidâ, c. 1, s. 129.

254. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 191.

255. İbn Sa'd, c. 1, s. 174, 175, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 278, Taberî, c. 1, s. 431, Ebu'l-Fidâ, c. 21, s. 129.

256. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 191.

257. İbn Sa'd, c. 1, s. 175, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 278, Taberî, c. 1, s. 431, Ebu'l-Fidâ, c. 1, s. 129.

258. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 1891, İbn Sa'd, c. 1, s. 175, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 278, Taberî, c. 1, s. 431, Ebu'l-Fidâ, c. 1, s. 129.

259. İbn Sa'd, c. 1, s. 175, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 278, Taberî, c. 1, s. 431, Ebu'l-Fidâ, c. 1, s. 129.

260. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 191, İbn Sa'd, c. 1, s. 175, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 278, Taberî, c. 1, s. 431, Ebu'l-Fidâ, c. 1, s. 129.

261. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1 , s. 175, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 278, Taberî, Tefsir, c. 1, s. 431, 432, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 1 , s. 129

262. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 192.

263. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 175, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 278, Taberî, Tefsîr, c. 1, s. 432, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 1 , s. 129.

264. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 175, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 278, Taberî, Tefsîr, c. 1, s. 432, Ebu’l-Fidâ, Tefsir, c. 1, 5. 129.

265. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 192, Taberî, Tefsîr, c. 1, s. 432-433, Ebu'l-Fidâ, Tefsir, c. 1, s. 129-130.

266. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 192, İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 175, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 278, Taberî, Tefsîr, c. 1, s. 432, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 1, s. 130.

267. Bakara: 97-100.

Yahudi Bilgini Şe's b. Kays'ın Ensarı Birbirine Düşürüşü

Kaynuka oğulları Yahudilerinin bilginlerinden olan Şe's b. Kays, yaşlı kalbinde Müslümanlara karşı çok kin ve kıskançlık bağlayan, küfrü katı bir adamdı.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Evs ve Hazrec kabilelerine mensup sahabilerinden bir cemaatın oturup konuştuklarını, Cahiliye devrinde aralarında varolan düşmanlığın İslâmiyet sayesinde kalkarak aralarının düzeldiğini görünce, kızdı ve:

" Bu beldelerde Kayle oğullarının [Ensarın] ileri gelenleri biraraya gelip toplandılar hal?

Hayır! Vallahi onların cemaat ve eşrafı oralarda toplandı mı, biz onlarla hiçbir zaman karar kıla-mayız" dedi.

Müslümanların yanında bulunan Yahudi gencini çağırdı ve ona:

" Ş unların yanına var, yanlarında otur.

Sonra da, daha önce Buas gününde aralarında geçenleri an; o zaman birbirlerine karşı söylemiş oldukları şiirlerden bazılarını da oku" dedi.

Buas gününde zafer Hazrecîlere karşı Evste idi.

O gün, Evs'in başında Hudayrb. Simakel-Eşhelî, Hazrecilerin başında da Amrb. Numan el-Beyâzî vardı.

İkisi de öldürülmüşlerdi.

Yahudi genci, Şe's'in emrini yerine getirdi.

Bunun üzerine, orada bulunan, Evs ve Hazrec'e mensup sahabiler konuşmaya, tartışmaya ve birbirlerine karşı övünmeye başladılar.

Evs kabilesinden Evs b. Kayzî ile Hazrec kabilesinden Cebbarb. Sahr, birbirlerine meydan okudular ve birbirlerine:

" İsterseniz başa dönelim! " dediler.

Her iki kabile mensupları kızdılar ve:

" Yapalım! Buluşma yeriniz Sahîre (Harre)'dir! Silah başına! Silah başına! 268 Ey Âl-i Evs! Ey Âl-i Hazrec! " diyerek, iki taraf kabilelerine seslendiler, silahlandılar, çarpışmak için toplandılar! 269

Peygamberimiz aleyhisselâm, bunu haber alır almaz, Muhacirlerden, yanında bulunan sahabi-leriyle birlikte hemen oraya vardı ve:

" Ey Müslümanlar cemaatı! Allah! Allah!

Allah sizi İslâmiyete hidayet ettikten ve onunla şereflendirdikten, Cahiliye işlerini sizden kesip attıktan ve sizi küfürden kurtardıktan, kalblerinizi birbirinize ısındırıp birleştirdikten sonra ve ben de aranızda bulunduğum halde, demek siz o Cahiliye davasıyla ayaklandınız ha?! " buyurunca;270 Evs ve Hazrec kavmi, kendilerini birbirine düşürecek, aralarını bozacak olan bu davranışlarının şeytandan geldiğini, Yahudi düşmanlarının kurdukları tuzaklardan olduğunu anladılar. Ağlayarak birbirlerinin boyunlarına sarıldılar.

Peygamberimiz aleyhisselâmla birlikte, söz dinler ve itaat eder oldukları halde oradan ayrıldılar. 271

Yüce Allah, Allah düşmanı Şe's b. Kays'ın tuzağını böylece söndürdü. 272 İndirdiği âyette273 şöyle buyurdu:

" De ki: Ey Ehl-i Kitab! Kendiniz (İslâm dininin hak olduğunu kitablarınızda okuyan) şahitler olduğunuz halde, iman edenleri Allah yolundan-onda bir eğrilik aramaya yeltenerek-niçin döndürmeye çalışıyorsunuz?! Şüphe yok ki, Allah yaptıklarınızdan gafil değildir." 274 Yüce Allah, Evs b. Kayzî ile Cebbar b. Sahr ve her ikisinin kabilelerinden yanlarında bulunanlar hakkında indirdiği âyetlerde de: 275

" Ey iman edenler! Eğer kendilerine Kitab verilenlerin içinden herhangi bir zümreye boyun eğecek olursanız, sizi imanınızdan sonra döndürüp kâfirler yaparlar.

Halbuki, siz nasıl küfredersiniz ki; hepinizin karşısında Allah'ın âyetleri okunup durmakta, O'nun resûlü de içinizde bulunmaktadır.

Kim Allah'a sımsıkı tutunursa, muhakkak ki, o doğru yola iletilmiştir.

Ey iman edenler! Allahtan, nasıl korkmak lazımsa, öylece korkunuz!

Sakın, siz Müslümanlar olmaktan başka bir sıfatla can vermeyiniz!

Hepiniz toptan Allah'ın ipine sımsıkı sanlınız, parçalanıp ayrılmayınız.

Allah'ın, üzerinizdeki nimetini düşününüz.

Hani, siz birbirinizin düşmanlan idiniz de, O, kalblerinizi İslâm'a ısındınp birleştirmişti.

İşte, O'nun bu nimeti sayesinde din kardeşleri olmuştunuz.

Ve yine, siz bir ateş çukurunun tam kenarında iken, oradan da sizi O kurtardı.

İşte, Allah size âyetlerini böylece, apaçık bildiriyor-tâ ki doğru yola eresiniz.

Bir de, içinizden öyle bir cemaat bulunsun ki, onlar herkesi hayra çağırsın; iyiliği emretsin, kötülükten vazgeçirmeye çalışsın!

İşte onlar, murada erenlerin ta kendisidirler.

Siz, kendilerine apaçık deliller, âyetler geldikten sonra parçalanıp aynlanlar, ihtilafa düşenler gibi olmayınız!

İşte onların hali! En büyük azab onlarındır." 276

-------------------------------------

268. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 204, Taberî, Tefsir, c. 4, s. 23.

269. Kurtubî, Tefsir, c. 4, s. 155.

270. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 205, Taberî, Tefsîr, c. 4, s. 23.

271. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 205, Taberî, Tefsîr, c. 4, s. 23, Kurtubî, Tefsîr, c. 4, s. 155.

272. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 205, Taberî, c. 4, s. 23.

273. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 205, Taberî, c. 4, s. 23, Kurtubî, c. 4, s. 155.

274. Âl-i İmrân: 99.

275. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 205, Taberî, c. 4, s. 24.

276. Âl-i İmrân: 100-105.

Yahudi Bilginlerinin Müşrikliği Müslümanlıktan Üstün Göstermeye Kalkışmaları

Yahudi bilginlerinden:

1. Huyey b. Ahtab,

2. Sellam b. Ebi Hukayk,

3. Ebu Ammar,

4. Vahvah b. Âmir,

5. Hevze b. Kays, Mekke'de Kuneyş müşriklerinin yanına vardıkları zaman, Kureyş müşrikleri birbirlerine:

" Bunlar Yahudilerin bilginleridir, ilk Kitabı bilenlerdir.

Bunlara sizin dininizin mi, yoksa Muhammed'in dininin mi daha hayırlı olduğunu bir sorun bakalım?" dediler.

Sordular.

Yahudi bilginleri, Kureyşlilere:

" Bilakis, sizin dininiz onun dininden daha hayırlıdır.

Siz ondan ve ona uyanlardan daha doğru yoldasınız" dediler.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyetlerde277 şöyle buyurdu:

" Bakmadın mı, şu kendilerine Kitabdan biraz nasip verilenlere?

Kendileri cibt ve tâğuta (Allah'tan başka şeylere) inanırlar (taparlar).

Küfredenler için de:

'Bunlar iman edenlerden (Müslümanlardan) daha doğru bir yoldadır' derler.

Bunlar Allah'ın kendilerine lanet ettiği kimselerdir.

Allah kime lanet ederse, artık ona hakikî hiçbir yardımcı bulamazsın! " 278

-------------------------------------

277. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 210, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 1. S. 513.

278. Nisa: 51-52.

Yahudi Bilginlerinden Münafık Olarak Müslüman Olanlar

Yahudi bilginlerinden, kötü maksatla* İslâm'a sığınan ve münafık olarak Müslüman olanlar vardı.

Kaynuka oğulları Yahudi bilginlerinden münafık olanlar:

1. Sa'd b. Huneyf,

2. Zeyd b. Lusayt. 279

3. Numan b. Evfa b. Amr,

4. Osman b. Evfa, 280

5. Süveyd,

6. Dâis,

7. Malik b. Ebi Kavkal. 281

Peygamberimiz aleyhisselâm; Hicr'den kalkıp Tebük'e doğru gittiği ve bir konak yerinde konaklayıp sabaha çıktığı zaman, Peygamberimiz aleyhisselâmın devesi Kasvâ kayboldu.

Ashabı onu aramaya gittiler. 282

Ensardan Umâre b. Hazm'ın konvoyu içinde Yahudi münafıklarından Zeyd b. Lusayt bulunuyordu.

Umâre b. Hazm Peygamberimiz aleyhisselâmın yanında bulunduğu sırada, Zeyd b. Lusayt:

" Kendisinin peygamber olduğunu söyleyen ve size gök haberlerinden haberler veren, Muhammed değil midir? Halbuki o, devesi nerededir; bilmiyor! ?" diyerek söylendi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Adamın, münafıkın biri:

'Muhammed, kendisinin bir peygamber olduğunu, size gök emriyle haber verdiğini söylüyor.

Halbuki, devesi nerededir; bilmiyor! ' diyor.

Vallahi, gerçekten de ben birşeyi, Allah bana bildirmedikçe, bilemem!

Fakat, Allah şimdi onu bana gösterdi:

O, işte şu vadinin içinde, vadinin içindeki şı'bda ve şı'b'ın da şöyle şöyle olan tarafında; bir ağaç onu yularından tutmuş bulunuyor!

Haydi, gidiniz de, onu bana getiriniz! " buyurdu.

Hemen gittiler, deveyi getirdiler.

Umare b. Hazm, konvoyuna döndü ve:

" Vallahi, Resûlullah aleyhisselâm az önce bize şaşılacak birşey söyledi. Bir adamın söylemiş olduğu sözü, Allah, resûlüne haber vermiş! Adam şöyle şöyle söylemiş! " diyerek Zeyd b. Lusayt'ın söylediklerini tekrarlayınca, o sırada Umâre b. Hazm'ın konvoyunda olup Peygamberimiz aleyhisselâmın yanında bulunmayanlardan bir adam, (Umare b. Hazm'ın kardeşi) Amr b. Hazm:

" Vallahi, bu sözü, sen yanımıza gelmeden önce Zeyd söyledi! " dedi.

Amr b. Hazm hemen Zeyd'in üzerine yürüyüp boynuna vurmaya başladı ve:

" Ey Allah'ın kulları! Yanıma geliniz!

Meğer Allah'ın belası benim konvoyumun içinde imiş de, ben bilmiyormuşum!

Hemen çık, git konvoyumdan ey Allah düşmanı! Sakın bana arkadaş olma! " dedi. 283

Malik b. Ebi Kavkal, Peygamberimiz aleyhisselâmın haberlerini Yahudilere taşırdı. 284

Kurayza oğulları Yahudi bilginlerinden münafık olanlar.

8. Rafi' b. Hureymile,

9. Silsile b. Şerham,

10. Kinane b. Suriya,

11. Rifaa b. Zeyd b. Tâbût. 285

Rafi' b. Hureymile öldüğü zaman, Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Bugün, münafıkların büyüklerinden bir büyük münafık öldü! " 286

Rifaa b. Zeyd b. Tâbut hakkında da:

" O, kâfirlerin büyüklerinden biridir! " buyurmuştur.

Beni Mustalık gazasından dönülürken, esen rüzgârdan Müslümanlar korktuğu sırada, Peygamberimiz aleyhisselâm " Korkmayınız! " buyurup kâfirlerin büyüklerinden birisinin öldüğünü haber vermiş; Medine'ye gelinince, Rifaa b. Zeyd'in rüzgâr estiği günde öldüğü anlaşılmıştır. 287

-------------------------------------

* Onların maksatları, Kur'ân-ı Kerim'de şöyle açıklanır:

" Kitaplılardan bir güruh şöyle dediler 'Kendilerine indirilene iman edenlere, gündüzün ewelinde iman ediniz; âhirinde inkâr ediniz! Olur ki, (mü'minler, dinlerinden dönerler)" ' (Âl-i İmrân: 72).

279. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 174, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1. S. 284, 285.

280. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 174.

281. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 173, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1. S. 285.

282. Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1009.

283. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 166-167, Vâkıdî, Megâzî, c. 3, s. 1009, 1010, Taberî, Târih, c. 3, s. 145.

284. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 285.

285. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 175, Belâzurî, Ensâbu'l-esrâf, c. 1, s. 285.

286. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 174.

287. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 174-175.

Yahudilerle Düşüp Kalkan Ensar Münafıkları

Amr b. Avf oğullarından:

1. Züvey b. Haris,

Hubeyb oğullarından:

2. Cülas b. Süveyd,

3. Haris b. Süveyd.

Cülas; Tebük gazasında Peygamberimiz aleyhisselâmdan geride kalan kimselerden olup, Peygamberimiz aleyhisselâm aleyhinde:

" Andolsun, bu adam doğru ise, biz eşeklerden daha kötüyüzdür! " demişti.

Cülas'ın üvey oğlu olan Umeyr b. Sa'd:

" Vallahi ey Cülas! Sen bana insanların en sevgilisisin ve cömertlik bakımından benim katımda insanların en iyisi ve en güzelisin ve hoşa gitmeyen birşeyin kendisine isabet etmesi bana en ağır ve en güç gelenisin!

Fakat sen öyle bir söz söyledin ki, eğer onu senin aleyhine açıklarsam, seni perişan ve rüsvay ederim!

Eğer o sözünün karşısında susarsam, dinim helak olur!

Bunlardan biri, bana ötekinden daha kolaydır! " dedikten sonra, Peygamberimiz aleyhisselâma gidip Cülas'ın söylediği şeyi anlattı.

Cülas, Peygamberimiz aleyhisselâmın huzurunda Allah'a yemin ederek:

" Umeyr benim hakkımda muhakkak yalan söylemiştir. Ben Umeyr b. Sa'd'ın söylediği şeyi söylemedim! " dedi.

Bunun üzerine, Yüce Allah, Cülas hakkında indirdiği âyette288 şöyle buyurdu:

" Onlar (söyledikleri sözü) söylemedikleri hakkında Allah'a yemin ediyorlar.

Andolsun ki, onlar o küfür kelimesini söylemişlerdir.

Onlar Müslümanlıklarını açıkladıktan sonra da kâfir oldular.

Onlar, başaramadıklar birşeye de yeltendiler.

Halbuki, intikam almaya yeltenmeleri için, Allah ile peygamberinin lütuf ve inayetiyle onlan zengin-leştirmiş olmasından başka da (bir sebep) yoktu.

Eğer (nifaktan) tevbe ederlerse, onlar için hayırlı olur.

Yüz çevirirlerse, Allah onlan dünyada da, ahirette de pek acıklı bir azaba uğratır; yeryüzünde onlar için ne bir yar, ne de bir yardımcı vardır artık! " 289

Levzan oğullarından:

4. Nebtel b. Haris.

Peygamberimiz aleyhisselâm, bunun hakkında:

" Kim şeytana bakmak isterse, Nebtel b. Hâris'e baksın! " buyurmuştur.

Nebtel; iri yapılı, uzun boylu, tepesinin saçı kabarık, kıpkızıl gözlü, siyahımsı kızıl yanaklı bir adamdı.

Peygamberimiz aleyhisselâmin yanına gelir, onunla konuşur, onu dinler, onun sözlerini münafıklara nakleder ve:

" Muhammed ancak bir kulaktır!

Kim ona birşey haber verirse, onu doğrular! " derdi.

Cebrail aleyhisselâm, Nebtel'in sakınılacak bir adam olduğunu bildirmiştir.

Yüce Allah, onun hakkında indirdiği âyette 290 şöyle buyurdu:

" (Yine o münafıkların) içinde öyleleri vardır ki, peygamberi incitirler ve 'O bir kulaktır! ' derler.

De ki: O sizin için bir hayır kulağıdır!

Allah'a inanır, mü'minler(in sözün)e inanır.

İçinizden, iman edenler için de, bir rahmettir o!

Allah Resûlünü incitenler (yok mu, işte) en acıklı azab onlarındır." 291

Dubay'a oğullarından:

5. Ebu Habibe b. Ez'ar,

Ebu Habibe, Dırar mescidini yapanlardandı.

6. Muatfib b. Kuşayr,

7. Rafi' b. Zeyd,

8. Bişr.

Bunlarla Müslümanlar arasında çıkan bir ihtilaf üzerine, Müslümanlar Peygamberimiz aleyhisselâma, bunlar da kâhinlere başvurmuşlardı.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyette 292 şöyle buyurdu:

" Sana indirilene de, senden önce indirilmiş olanlara da her halde iman ettiklerini boş yere iddia edenlere bakmadın mı ki, - onlar, kendini inkâr etmeleriyle emrolundukları halde - yine sihirbazın huzurunda muhakeme olunmalarını isterler. Şeytan da onları (bir daha dönemeyecekleri kadar) uzak bir sapkınlıkla büsbütün saptırmak ister." 293

Muattib b. Kuşayr, Uhud gününde de, şöyle demişti:

" Eğer bize bu işten birşey (bir pay) olsaydı, burada öldürülmezdik! "

Yüce Allah, bu hususta indirdiği âyette 294 şöyle buyurdu:

" ... Bir zümre de, canları sevdasına düşmüş, Allah'a karşı, Cahiliye zannı gibi, hakka aykırı bir zan besliyorlar ve 'Bu işten bize ne?' diyorlardı.

De ki: Bütün iş Allah'ındır!

Onlar, sana açıklayamayacaklarını içlerinde saklıyorlar ve:

'Bu işten birşey (bir pay) olsaydı, burada öldürülm ezdik! ' diyorlardı.

Onlara de ki: 'Siz evlerinizde olsaydınız bile, üzerlerine öldürülmesi yazılmış olanlar, yine muhakkak, yatacakları (vurulup düşecekleri) yerlere çıkıp gidecekti.

(Allah, bunu) sinelerinizin içindekini yoklamak, yüreklerinizdekini temizlemek için (yaptı). '

Allah, sinelerdeki özü hakkıyla bilendir." 295

Muattib b. Kuşayr, Hendek savaşı gününde de;

" Muhammed bize Kayserin hazinelerini yiyeceğimizi va'd ediyor. Halbuki bizden birisi abdest bozmaya giderken bile güvenlik içinde bulunamıyor! " demişti.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyette 296 şöyle buyurdu:

" O vakit, münafıklar ile kalblerinde bir hastalık bulunanlar; Allah ve Resûlü bize bir aldatıştan başka birşey va'd etmemiş!' demişlerdi." 297

9. Sehl b. Huneyf'in kardeşi Abbad b. Huneyf,

10. Bahzac,

11. Amr b. Hizam,

12. Abdullah b. Nebtel.

Bunlar, Dırar mescidini yapanlardandı.

Sa'lebe oğullarından:

13. Cariye b. Âmir,

14. Yezid b. Cariye b. Âmir,

15. Mücemmi' b. Cariye b. Âmir.

Bunlar da, Dırar mescidini mescid edinenlerdendi.

Ümeyye oğullarından:

16. Vedia b. Sabit.

Dırar mescidini yapanlardan ve:

" ... Andolsun ki, biz ancak lafa dalmış, şakalaşıyorduk! " diyenlerdendi.

Yüce Allah, haklarında indirdiği âyette298 şöyle buyurdu:

" Şayet kendilerine sorsan, 'Andolsun ki, biz ancak lafa dalmış bulunuyor, şakalaşıyorduk! ' derler. De ki: Allah ile, O'nun âyetleriyle, O'nun resûlü ile mi eğleniyordunuz?!

Siz özür dilemeye kalkmayın!

Siz, iman ettiğinizi söyledikten sonra, küfrettiniz!

İçinizden bir zümreyi affetsek bile, diğer zümreyi, onlar cürümlerinde ısrar eden kimseler oldukları için, azabımıza uğratacağız.

Münafık erkekler de, münafık kadınlar da birbirinin parçasıdırlar.

Onlar kötülüğü emreder, iyilikten vazgeçirmeye uğraşırlar.

Ellerini yumarlar.

Onlar Allah'ı unuttular. Allah da onları unuttu!

Şüphe yok ki, münafıklar fâsıkların ta kendisidirler!

Allah, erkek münafıklara da, kadın münafıklara da, bütün kâfirlere de, kendileri içinde temelli kalmak üzere, Cehennem ateşini va'd etti. Bu, onlara yeter!

Allah onları rahmetinden kovdu! Onlara bitmez tükenmez bir azab vardır." 299

Ubeyd b. Zeyd oğullarından:

17. Hizam b. Halid.

Dırar mescidi evinde yapılmış olan kişidir.

Nebit oğullarından:

18. Mirba' b. Kayzî.

Bu adam, Peygamberimiz aleyhisselâm Uhud'a giderken önüne çıkıp, bahçesinden geçirmek istememiş:

" Ey Muhammed! Eğer sen gerçekten peygambersen, bahçemin içinden geçmeni sana helal etmem! " diye konuşmuş ve eline bir avuç toprak alıp:

" Vallahi, ben bu toprağın senden başkasına değmeyeceğini bilsem, onu sana atardım! " demiş; Müslümanlar onu öldürmeye kalkıştıkları zaman, Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Bırakınız onu! O kördür! Onun kalbi de kördür! Görüşü de kördür! " buyurmuştur.

Abduleşhellerin kardeşi Sa'd b. Zeyd, yayı ile vurup onun başını yarmıştı.

19. Mirba' b. Kayzî'nin kardeşi Evs b. Kayzî.

Hendek savaşı gününde, Peygamberimiz aleyhisselâma:

" Yâ Rasûlallah ! Evlerimiz açık bir haldedir. Bize izin ver de onlara dönelim! " demiştir. Yüce Allah, bu hususta indirdiği âyette 300 şöyle buyurmuştur:

" ...Onlardan bir kısmı da, 'Gerçekten, evlerimiz açıktır!' diyerek Peygamberden izin istiyordu. Halbuki, onların evleri açık değildi. Onlar kaçmaktan başka birşey arzu etmiyorlardı." 301

Zafer oğullarından:

20. Hâtıb Ümeyye b. Râfi'.

İri yapılı ihtiyar bir kimse olup, kendisinin Yezid b. Hâtib isminde Müslüman ve hayırlı bir oğlu vardı ki, Uhud savaşı gününde yaralanmış ve Zafer oğullarının evine götürülmüştü.

Kendisi ölmek üzere iken, oradaki Müslüman erkek ve kadınlar onun yanına toplanmışlardı. Kendisini Cennetle müjdeledikleri zaman, babası Hâtıb, münafıklığını açığa vurarak: " Evet! Vallahi, yüzerlik otundan bir Cennet! Vallahi bu zavallıyı aldattınız! " demiştir.

21. Büşeyr b. Ubeynk.

Kendisi iki zırh hırsızı Ebu Tu'ma olup, Yüce Allah onun hakkında indirdiği âyette 302 şöyle buyurmuştur:

" Nefislerine hainlik etmiş kimselerden yana mücadele etme!

Çünkü, Allah hainlikte ileri gitmiş günahkarları sevmez." 303

Zafer oğullarının müttefiklerinden:

22. Kuzman.

Peygamberimiz aleyhisselâm, bunun hakkında:

" O muhakkak Cehennem ehlindendir! " buyurmuştu.

Uhud savaşı günü, şiddetli bir savaş oldu.

Müşriklerden birtakım kimseler öldürüldü.

Kuzman'da da yaralar açıldı.

Kendisini Zafer oğullarının evine götürdüler.

Müslümanlardan bazı kimseler, ona:

" Ey Kuzman! Müjdeler olsun, bugün ibtilâya uğradın. Sana, Allah yolunda, gördüğün şey isabet etmiştir! " dediler.

Kuzman:

" Ben ne diye müjdeleneyim? Vallahi, ben ancak kavmimden utandığımdan dolayı gayrete gelip savaştım! " dedi.

Kuzman, yaralarının ağrısına dayanamadığı zaman, ok çantasından bir ok alıp elinin damarlarını kesti ve intihar etti. 304

Hazrec Kabilesinden olan münafıklar.

23. Rafi' b. Vedia,

24. Zeyd b. Amr,

25. Amr b. Kays,

26. Kays b. Amr b. Sehl.

Cüşem oğullarından:

27. Cedd b. Kays.

Cedd b. Kays; Peygamberimiz aleyhisselâma:

" Yâ Muhammedi Bana izin ver, beni fitneye düşünme! " diyen kimsedir.

Yüce Allah, onun hakkında indirdiği âyetlerde305 şöyle buyurdu:

" Onlardan kimi de 'Bana izin ver! Beni fitneye düşürme! ' diyecektir.

Haberin olsun ki; onlar zaten fitne çukuruna düşmüşlerdir.

Cehennem ise, o kâfirleri her halde ve her halde çepeçevre kuşatıcıdır.

Sana bir iyilik gelirse, bu onların fenasına gider.

Sana bir musibet erişirse, 'Biz daha önceden ihtiyat tedbiri erim izi almışızdır! ' derler ve böbürlene böbürlene dönüp giderler.

De ki: Allah'ın bizim için yazdığından başkası asla bize erişmez! O bizim Mevlâmızdır.

Onun için, mü'minler yalnız Allah'a güvenip dayansınlar.

De ki: Siz bizde iki güzelliğin birinden başkasını mı beklersiniz? Halbuki, biz sizde Allah'ın ya Kendi katından, ya da bizim elimizle bir azab getireceğini bekliyoruz. Haydi, siz bizim akıbetimizi bekleyedu-run; biz de sizinle beraber bekleyiciyiz.

De ki: Gerek gönül rızasıyla, gerek istemeyerek harcayın, sizden hiçbir şey kat'iyyen kabul olunmayacaktır. Çünkü, siz fâsıklar güruhu oldunuz!

Onların nafakalarının kabul edilmesine engel olan da, sırf şudur

Çünkü, onlar Allah'a ve resûlüne küfrettiler.

Namaza da, ancak üşene üşene gelirler.

İştihasız olmadıkça da, harcamazlar." 306

Abduleşhel oğullarından:

28. Dahhâk b. Sabit.

Hassan b. Sabit, söylediği bir şiirde Dahhâk b. Sabitin Yahudiliği sevdiğini ve Müslümanlığı sevmediğini açıklamıştır. 307

Avf b. Hazrec oğullarından:

29. Abdullah b. Übeyy b. Selûl. Münafıkların başı idi.

Yahudi bilginlerinin münafıklarından Vedia, Malik b. Ebi Kavkal, Süveyd ve Dâis, Abdullah b. Übeyy b. Selûl'ün yanında toplanırlardı.

Beni Mustalık gazasında:

" Medine'ye dönersek, andolsun ki, en şerefli ve en güçlü olan, en hakir ve en zayıf olanı, oradan mutlaka çıkaracaktır" diyen, o idi. 308

Yüce Allah, bu hususta indirdiği âyette şöyle buyurdu:

" Onlar, 'Eğer Medine'ye dönersek, andolsun ki, en şerefli ve güçlü olan, oradan en hakir ve zayıf olanı muhakkak çıkaracaktır' diyorlardı.

Halbuki, şeref, güç ve galibiyet Allah'ındır, Allah'ın resûlünündür ve mü'minlerindir.

Fakat münafıklar (bunu) bilmezler." 309

Peygamberimiz aleyhisselâm Beni Nadîr Yahudilerini muhasara altına aldığı zaman, bunlar dessaslık yapmışlar;

" Siz yerinizde sabit durunuz! Vallahi, eğer siz yurdunuzdan çıkarılırsanız, biz de muhakkak sizinle birlikte çıkar gideriz! Sizin aleyhinizde, hiçbir kimseye itaat etmeyiz! Eğer sizinle çarpışılırsa, muhakkak ve muhakkak, biz size yardım ederiz! " demişlerdi. 310

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyetlerde şöyle buyurdu:

" Ehl-i kitabdan da küfreden kardeşlerine, 'Andolsun ki, eğer siz yurtlarınızdan çıkarılırsanız, biz de muhakkak sizinle birlikte çıkar gideriz. Sizin aleyhinizde, hiçbir kimseye, hiçbirzaman itaat etmeyiz! Eğer sizinle çarpışılırsa, muhakkak ve muhakkak, biz size yardım ederiz! ' demekte olan o münafıkları görmedin mi?

Halbuki, Allah şahitlik eder ki, onlar hakikaten ve kesin olarak yalancıdırlar.

Andolsun ki, onlar yurtlarından çıkanlacak olurlarsa, onlarla birlikte çıkmazlar, gitmezler.

Eğer onlar muharebeye tutulurlarsa, onlara yardım da etmezler.

Faraza yardım etseler bile, andolsun ki, mutlaka arkalarını dönerler.

Sonra da, kendileri yardım göremezler.

Herhalde sizin onların yüreklerinde yaşayan korkunuz, Allah'tan korkularından daha şiddetlidir.

Bu da, onların ince anlamazlar güruhundan oluşundandır.

Onlar müstahkem kasabalarda yahut duvarlar arkasında bulunmaksızın, sizinle toplu bir halde vuruşam azlar.

Kendi aralarındaki savaşları ise çetindir.

Sen onları derli toplu sanırsın. Halbuki, kalbleri darmadağınıktır.

Bu da, onların akıllarını kullanmaz bir kavim oluşundandır.

Onların hali, kendilerinden az zaman öncekilerin hali gibidir ki, onlar yaptıklarının akıbetini tatmışlardı.

Onlar için, âhirette de, çetin bir azab vardır.

Münafıkların hali de, şeytanın hali gibidir:

Çünkü, şeytan insana Küfret! ' derde, o küfredince; 'Ben âlemlerin Rabbi olan Allahtan korkanm' der.

Nihayet, ikisinin de akıbeti, hakikaten, temelli ateşin içinde kalmaları olmuştur.

İşte, zalimlerin cezası budur! " 311

Münâfıkûn sûresi de, işte, başta Abdullah b. Übeyy b. Selûl olmak üzere, bu münafıklar hakkında nazil olmuş 312 ve bu sünede şöyle buy uru I m ustur:

" Münafıklar, sana geldikleri zaman, 'Şehadet ederiz ki; sen, muhakkak ve mutlak, Resûlullah'sın' dediler.

Allah da bilir ki; sen elbette ve elbette O'nun resûlüsün.

Fakat, Allah o münafıkların hiç şüphesiz yalancılar olduğunu da biliyor.

Onlar yeminlerini bir kalkan edindiler de, Allah'ın yolundan saptılar.

Gerçekten, onların yapmakta olduklan şeyler ne kötüdür!

Onlar (zahiren) iman ettiler. Fakat, sonra da kâfir oldular.

Bu yüzden, kalblerinin üzerine (küfür) mühr(ü) basıldı.

Bunun için, onlar (imanın hakikatini) anlayamazlar.

Onları gördüğün zaman, gövdeleri (kalıplan, kıyafetleri belki) hoşuna gider.

Söyleseler, sözlerini dinlersin.

Halbuki, onlar (elbise) giydirilmiş kocaman odunlar gibidir!

Her gürültüyü kendi aleyhlerinde sanırlar.

Asıl düşman onlardır. Allah gebertsin onlan!

Nasıl olup da (haktan) döndürülüyorlar?

Onlara, 'Geliniz! Allah'ın Resûlü sizin için istiğfar ediversin' denildiği zaman, başlarını çevirdiler!

Gördün ki, onlar, kibirlerine yediremeyerek, hâlâ yüz döndürüyorlar!

Sen, onlar için ha istiğfar etmişsin ha etmemişsin, haklarında birdir Allah onlan kat'iyyen yariıga-maz!

Şüphe yok ki, Allah, fâsıklar güruhunu doğru yola iletmez.

Oniaröyie kimselerdir ki: 'Resûlullahm yanındaki kimseleri beslemeyiniz-tâ ki dağılıp gitsinler! ' diyorlardı.

Halbuki, göklerin ve yerin bütün hazineleri Allah'ındır!

Fakat o münafıklar ince anlamazlar.

Onlar, 'Eğer Medine'ye dönersek, andolsun ki, en şerefli ve güçlü olan, en hakir ve en zayıf olanı oradan muhakkak çıkaracaktır' diyorlardı.

Halbuki, şeref, kuvvet ve galibiyet Allah'ındır, Resûlullahındır ve mü'minlerindir.

Fakat o münafıklar bunu bilmezler." 313

-------------------------------------

288. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 166, Ebu'l-Fidâ, Tefsir, c. 2, s. 371.

289. Tevbe: 75.

290. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 168.

291. Tevbe: 61.

292. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 172-173.

293. Nisa: 60.

294. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 169.

295. Al-i İmran: 154.

296. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 169.

297. Ahzâb: 12.

298. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 170.

299. Tevbe: 65-68.

300. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 170.

301. Ahzâb: 13.

302. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 171.

303. Nisa: 107.

304. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 171-172.

305. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 173.

306. Tevbe: 49-54.

307. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 172.

308. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 173, Taberî, Tefsîr, c. 28, s. 112, Vâhidî, Esbâbu'n-nüzül, s. 287.

309. Münâfikûn: 8.

310. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 173-174.

311. Haşr: 11-17.

312. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 173-174.

313. Münâfikûn: 1-8.

Müslümanların Yahudilerle Dost Olmaktan Men Edilmeleri

Müslümanlardan bazıları, vaktiyle antlaşma yaptıkları Yahudilerle dost idiler.

Yüce Allah, indirdiği, onları Yahudilerle dostluktan men ettiği âyetierde 314 şöyle buyurdu:

" Ey iman edenler! Sizden olmayanları dost edinmeyiniz!

Çünkü, onlar size şer ve fesad yapmakta hiç kusur etmezler.

Sizin sıkıntıya girmenizi arzu ederler.

Onların kinleri, kızgınlıkları ağızlarından taşmaktadır.

Göğüslerinde gizledikleri düşmanlıksa, daha büyüktür.

Siz o kimselersiniz ki, onları seversiniz; halbuki onlar sizi sevmezler!

Siz kitabların hepsine inanırsınız; onlar ise, sizinle buluştukları zaman 'İnandık' derler, aralarında başbaşa kaldıkları zaman da size olan kinlerinden dolayı parmaklarının uçlarını ısırırlar!

De ki: Kininizle geberin!

Hiç şüphesiz, Allah göğüslerin gizlediklerini hakkıyla bilir.

Size bir iyilik dokunsa, bu onları tasaya düşürür.

Başınıza bir musibet gelse, onunla ferahlanırlar.

Eğer siz güçlüklere göğüs gerer, korunursanız, onların hileleri size hiçbir zarar vermez.

Çünkü, Allah onları kendi amelleriyle kuşatıcıdır." 315

Mü'min olmadıkları halde Müslüman görünen Yahudi bilginlerinden Rifaa b. Zeyd ile Süveyd, bazı Müslümanlarla dost olmuşlardı. Yüce Allah, bu hususta indirdiği âyetierde 316 şöyle buyurdu:

" Ey iman edenler! Kendilerine sizden önce kitab verilmiş olanlarla kâfirlerden, dininizi bir eğlence ve bir oyun yerine tutanları, sakın dost edinmeyin! Eğer mü'minlerseniz, Allah'tan korkun!

Onlar birbirinizi namaza ezanla davet ettiğiniz zaman, onu bir eğlence ve bir oyun yerine tutarlar.

Onların böyle yapmaları, kendilerinin hakikaten akıllarını kullanmaz bir kavim olmalarındandır.

De ki: 'Ey ehl-i kitab! Sizin bizden hoşlanmayışınızın sebebi, bizim Allah'a inandığımızdan ve bize indirilenle daha önce indirilmiş olanlara iman ettiğimizden, sizin ise birçoğunuzun fâsık kimseler olduğunuzdan başka bir şey değildir. '

De ki: 'Size bundan daha kötüsünü haber vereyim mi?

Allah'ın lanet ve gazab ettiği, aralarından maymunlar ve domuzlar çıkardığı kimseler ile şeytana tapanlardır ki, işte Allah katında bunların yeri daha kötü ve doğru yoldan daha sapıktır. Onlar size geldikleri zaman İman ettik! ' derler. Halbuki onlar muhakkak küfür ile girmişler, yine muhakkak küfür ile çıkmışlardır. Allah onların neler gizlemekte olduğunu çok iyi bilendir." 317

-------------------------------------

314. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 207.

315. Al-i İmran: 118-120.

316. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 217, Taberî, Tefsir, c. 6, s. 290.

317. Mâide: 57-61.

Gerekli Bir Açıklama

Yüce Allah, Kur'ân-ı Kerîminde Yahudileri de, Hıristiyanlar! da kendimize dost edinmememizi emretmekte, onların ancak birbirlerine dost olacaklarını haber vermektedir. 318

Yine Kur'ârvı Kerîm'de açıklandığına göre; Yahudiler Hıristiyanların dinen uymaya değer hiçbir şeye sahip olmadıklarını söylerler. Hıristiyanlar da, onlar hakkında aynı sözleri söyleyerek, birbirlerinin dinlerini red ve inkâr ederler. 319

Hatta, Yahudiler Hıristiyanların tanrılaştırıp taptıkları İsa aleyhisselâmı320 öldürdüklerini ve astıklarını da iddia ederler. 321 Ona ve annesine en ağır küfür ve iftirada bulunurlar. 322

Bütün bunlara rağmen, Hıristiyanların Yahudilerle dost olup gerek İsa aleyhisselâma ve gerek onun afif ve nezih annesine en derin saygıyı gösteren Müslümanlara düşman kesilmelerindeki mantıksızlığa şaşmamak elde değildir.

Kur'ân-ı Kerîm'in bin dörtyüz yıl sonra yaşanan bu i'cazkâr ihbarından Müslümanların hâlâ ibret alamamış olmaları karşısındaki hayretimiz de, bundan aşağı değildir.

-------------------------------------

318. Bakara: 51.

319. Bakara: 113.

320. Mâide: 116.

321. Nisa: 157.

322. Nisa: 156-158.

Kıblenin Kâbe'ye Çevrilişi

Kıble; aslında, herhangi bir tarafa yönelme haline denirken, namaz kılınacağı sırada yönelinen yere isim olmuştur. 323

İslâm'da ilk kıble, İbrahim aleyhisselâmın Kıblesi olan Kabe idi. 324

Kabe, İbrahim aleyhisselâmın kıblesi olduğu gibi, Arapların babası, atası olan İsmail aleyhisselâmın da kıblesi idi. 325

Kabe; insanlarve herkes için mübarek bir hidayet mahalli olmak üzere, yeryüzünde kurulmuş olan ilk mâbeddi. 326 İnsanların ilk kıblesi idi. 327 Kabe; ilk önce, Âdem aleyhisselâm tarafından yapılmıştı. 328 Sonra da, bu mabedin yeri İbrahim aleyhisselâma Yüce Allah tarafından gösterilmiş;329 o da oğlu İsmail aleyhisselâmla birlikte onun temellerini yükseltmişlerdi. 330

Kabe'nin; tavaf edenler, ibadet etmek üzere gelip orada kalanlar, rükû ve sücud edenler için temiz tutulması da, kendilerine Allah tarafından em rol unm ustu. 331

Musa aleyhisselâm da, Kudüste Sahra yanında namaz kılacağı zaman, Sahra'yı önünde bulundurarak Kabe'ye yönelirdi.

Salih Peygamber mescidi ile Zülkameyn mescidinin mihrablarının da Kabe'ye doğru olduğu rivayet edilir. 332

Ebu Zer-i Gıfârî:

" Yâ Rasûlallan ! Yeryüzünde ilk kurulan mescid hangisidir?" diye sormuştu.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Mescid-i Haram'dır! " buyurdu.

Ebu Zer-i Gıfârî:

" Ondan sonra, hangisidir?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Ondan sonra, Mescid-i Aksâ'dır! " buyurdu. 333

Mekke'de bulunduğu sırada, Peygamberimiz aleyhisselâma önceleri Kabe'ye; Medine'ye gelince de, Beytü'l-Makdis'e (Kudüs'e) doğru namaz kılması emir buyuru İm ustur. 334

Bu, hikmet ve maslahat icabı idi: 335 Ehl-i kitabı, Yahudileri İslâmiyete ısındırmak içindi. 336

Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'ye hicretinden önce, Müslümanlar namazlarını Beytü'l-Makdis'e doğru yönelerek kılarlardı. 337

Peygamberimiz aleyhisselâm, Mekke'de bulunduğu sırada, namaz kılarken Beytü'l-Makdis'e doğru yönelir, Kabe de kendisinin önünde bulunurdu. 338

Medine'ye hicret edince, kıbleyi böylece birleştirmek mümkün olmadı. 339

Namazlarını Kabe tarafına yönelerek kılmayı ise, özlerdi. 340

Nitekim, Cebrail aleyhisselâma, bir gün:

" Ey Cebrail! Yüce Allah'ın yüzümü Yahudilerin kıblesinden Kabe'ye çevirmesini arzu ediyorum! " demiş, Cebrail aleyhisselâm da:

" Sen Rabbine niyaz et, bunu O'ndan iste! " demişti.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselâm, Beytü'l-Makdis'e doğru namaz kılacağı zaman, başını sık sık semaya çevirir dururdu. 341

Kıblenin Beytü'l-Makdis'ten Kabe'ye doğru çevirilişi, Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'ye hicretinin onsekizinci ayının başlarında, Şaban ayında, 342 Şaban ayının yarılandığı sırada idi. 343

Bunun, onyedinci ayın başlarında, Recep ayının ortalarında olduğu da rivayet edilir. 344

Peygamberimiz aleyhisselâmla ashabının Beytü'l-Makdis'e doğru namaz kılmaları, Yahudilerin hoşlarına gider, sevinirlerdi.

Kabe'ye yöneldikleri zaman, bu kıbleyi inkâr ettiler: 345

" Vallahi, Muhammed ve ashabı, biz kendilerine gösterinceye kadar, kıblelerinin de neresi olduğunu bilmiyorlardı! " diyerek yaygaraya başladılar;346 ve hatta, Peygamberimiz aleyhisselâmı dininden saptırmak maksadıyla, Yahudilerin bilginlerinden Rifaa b. Kays, Kardem b. Amr, Ka'b b. Eşref, Râfi' b. Ebi Râfi', Haccac b. Amr, Rebi' b. Rebi' b. Ebi Hukayk, Kinane b. Rebi' b. Ebi Hukayk gelerek:

" Ey Muhammed! Üzerinde bulunduğun kıbleden seni çeviren nedir?

Halbuki, sen İbrahim'in milleti, dini üzere bulunduğunu söylüyordun! ?

Sen yine o kıblene dön de, biz sana tâbi olalım ve seni doğrul ayali m! " dediler.

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği âyetlerde347 şöyle buyurdu:

" İnsanlardan, birtakım beyinsizler, 'Onları üzerinde durduklan kıblelerinden çeviren nedir?' diyeceklerdir.

Onlara de ki: 'Doğu da Allah'ındır, batı da! O, kimi dilerse, onu doğru yola iletir.

Biz sizi doğru bir yola çıkarıp orta yolda yürüyen bir ümmet kıldık ki, siz bütün insanlara şahitler olasınız, Peygamber de sizin üzerinize şahit olsun!

Senin halen üzerinde bulunduğun Kabe'yi tekrar kıble yapışımız da, Peygambere uyanlan, iki ökçesi üzerinde geri döneceklerden ayırd etmemiz içindir.

Elbette ki bu, Allah'ın hidayet ettiği, doğru yola erdirdiği kimselerden başkasına muhakkak ağır gelecektir.

Şüphesiz ki, Allah sizin imanınızı zayi edecek değildir.

Çünkü, Allah insanları çok esirgeyendir ve onlara rahmetini saçandır.

Biz senin yüzünü çok kere göğe çevirip durduğunu görüyoruz.

Seni artık hoşnut olacağın bir kıbleye çevireceğiz!

Sen namazda yüzünü Mescid-i Haram tarafına çevir!

Sizler de (ey mü'minler! ) nerede bulunursanız, namazda yüzlerinizi o tarafa çeviriniz!

Şüphe yok ki, kendilerine kitab verilenler, bunun Rablerinden gelen bir hak olduğunu çok iyi bilirler.

Allah onların yaptıklarından, yapacaklarından gafil değildir.

Andolsun ki; sen kendilerine kitab verilenlere her âyeti getirsen de, onlar senin kıblene uymazlar.

Sen de, onların kıblesine uyacak değilsin!

Zaten, onlar birbirlerinin kıblesine de uymazlar.

Andolsun ki, sana gelen bunca ilimden sonra faraza onların heva ve heveslerine uyacak olursan, o takdirde sen de muhakkak kendilerine yazık etmişlerden olursun!

Kendilerine kitab verdiklerimiz, onu kendi oğullarını tanıdıkları gibi tanırlar. Böyle iken, içlerinden bir kısmı hakikati bile bile gizlerler.

O hak, Rabbindendir; o halde, sakın şüpheye düşenlerden olma! " 348

-------------------------------------

323. Râgıb, Müfredatü'l-Kur'ân, s. 392.

324. Taberî, TefaY, c. 2, s. 5, 20.

325. Nesefî, Medârik, c. 1, s. 83, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 233.

326. ÂI-iİmran: 96.

327. Ezrakî, Ahbâru Mekke, c. 1, s. 76.

328. Ezrakî, Ahbâru Mekke, c. 1, s. 37, 43.

329. Hacc 26.

330. Bakara: 127.

331. Bakara: 125, Hacc 26.

332. İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 237.

333. Ahmed b. Hanbel, Müsned. c. 5, s. 150, Buhârî, Sahih, c. 4, s. 117, Müslim, Sahih, c. 1, s. 370, Nesâî, Sünen, c. 2, s. 33, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 248.

334. Taberî, Tefsîr, c. 2, s. 5, Ze mahşerî" , Keşşaf, c. 1, s. 318.

335. Zemahşerî, Keşşaf, c. 1, s. 317, Beyzâvî, TefaY, c. 1 , s. 86, Ebussuud, TefaY, c. 1, s. 172.

336. Taberî, TefaY, c. 2, s. 4, Zemahşerî, Keşşaf, c. 1, s. 318, Kurtubî, TefaY, c. 2, s. 150, Nesefî, Medârik, c. 1, s. 80, Beyzâvî, Tefsîr, c. 1, s. 87, Hâzin, TefaY, c. 1, s. 63, Ebussuud, Tefsîr, c. 1, s. 172.

337. Taberî, Tefsîr, c. 2, s. 12.

338. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 243, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 325, Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 2, s. 12.

339. İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 115.

340. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 241-243, Tirmizî, Sünen, c. 2, s. 169, Taberî, TefaY, c. 2, s. 5, 20, Târih, c. 2, s. 265.

341. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 241.

342. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 257, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 271.

343. Taberî, Târîh, c. 2, s. 265.

344. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 198, İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 242, Taberî, Tefa>, c. 2, s. 3.

345. Taberî, TefaY, c. 2, s. 3-5, Ebu’l -Fidâ, TefaY, c. 1, s. 192.

346. Taberî, TefaY, c. 2, s. 20, Târih, c. 2, s. 265.

347. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 199-200, Taberî, Tefsîr, c. 2, s. 3.

348. Bakara: 142-147.

Namaz İçinde Beytü'l-Makdis'ten Kâbe Tarafına Dönülüşü

Rivayete göre; Peygamberimiz aleyhisselâm, Benî Selime semtinde oturan Bişr b. Berâ' b. Ma'rur'un annesini ziyarete gitmişti.

Kendisine yemek yapıldı. Yenildi.

Öğle vakti girince, oradaki mescidde ashabıyla birlikte iki rekat kıldıktan sonra, namaz içinde, Kabe tarafına dönmesi emrolundu, döndü ve arkasındaki cemaat da döndüler; ki bu, Hicretin onyedinci ayının başlarına doğru, bir Pazartesi gününe rastlamıştı.

Bunun için Benî Selime mescidine " İki Kıbleli Mescid" adı verildi. 349 Bu namazı Peygamberimiz aleyhisselâmla birlikte kılanlardan bir zât, mescidden çıkıp başka bir mescide uğramıştı ki, onlar rükû-da idiler.

Onlara " Ben Allah için şehadet ederim ki; namazımı Resûlullah aleyhisselâmla birlikte Mekke'ye doğru yönelerek kıldım" deyince, onlar da namazlarını bozmadan oldukları yerde Beytullah'a doğru yönelmişlerdir. 350

Benî Selimelerden bir zât da, sabah namazının bir rekatını kılmış, rükûa varmış bir cemaata rastlayınca, onlara:

" Haberiniz olsun ki; kıble Kabe'ye çevrildi! " diyerek seslenmiş, onlar da oldukları yerde Kabe tarafına çevrilmişlerdi. 351

Küba mescidine de, sabah namazında birzât gelip, Kabe'ye dönmesi için Resûlullah aleyhisselâma vahiy geldiğini haber vermiş ve " Siz de o tarafa dönünüz! " deyince, Şam'a doğru yönelmiş bulunan cemaat, oldukları yerde yönlerini Kabe'ye çevirmişlerdir. 352

Ensar kadınlarından Nevle (Nüveyle) binti Eşlem de der ki:

" Biz Benî Harise mescidinde Beytü'l-Makdis'e doğru yönelerek öğle veya ikindi namazını kılarken, ikinci secdede bize birzât gelip Resûlullah aleyhisselâmın kıbleyi Beytü'l-Haram'a çevirdiğini haber verince, erkekler kadınların yerine, kadınlar da erkeklerin yerine geçti ve Beytü'l-Haram'a yönelmiş olarak namazımızı kıldık! " 353

-------------------------------------

349. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 241 -242, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 246, Yâkubî, Târih, c. 2, s. 42, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 232, Diyarbekıi, Târîhu'l-hamîs, c. 1, s. 368.

350. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 242, 243, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 15, c. 5, s. 150-151, Tirmizî, Sünen, c. 2, s. 170.

351. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1 , s. 242, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 284, Müslim , Sahîh, c. 1, s. 375.

352. Mâlik, Muvatta, c. 1, s. 195. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 113, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 151-153.

353. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1919-1920, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 7, s. 284.

Mü'minlerin Kıble Hususunda Duydukları Endişelerin Giderilişi

Kıble değiştirilmeden önce, Beytü'l-Makdis'e doğru namaz kılarak Vefât etmiş veya herhangi bir suretle öldürülmüş olan Müslümanlar vardı.

Bunun için:

" Yâ Rasûlallah! Bundan önce ölen kardeşlerimiz nasıl olacak?

Onlar Beytü'l-Makdis'e doğru namaz kılıp dururlarken ölmüşlerdi?" dediler.

Yüce Allah, onların yaptıkları ibadetlerin de boşa gitmediğini Bakara sûresinin 143. âyetiyle haber vererek, duyulan endişeleri giderdi. 354

-------------------------------------

354. İbn Sa'd, Tabakât, c. 1, s. 243-244, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 347, Buharî Sahih, c. 1, s. 15, Taberî, Tefsir, c. 2, s. 17.

Ebu'd-Derda Uveymir (Âmir)'in Müslüman Oluşu

Ebu'd-Derda Uveymir (veya Amir) b. Salebe, Bedir seferi sırasında Müslüman oldu. 355

Ensardan Müslüman olanların sonuncusu idi, evvelce puta tapardı. 356

Ebu'd-Derda'nın ev halkı, kendisinden önce Müslüman olmuşlardı. 357

Ebu'd-Derda, Abdullah b. Revâha ile, bir anneden doğma kardeş idi. 358

Ya da, Abdullah b. Revâha, Ebu'd-Derda'nın öteden beri kardeşliği idi. 359

Abdullah b. Revâha ile Muhammed b. Mesleme, Ebu'd-Derda'nın bulunmadığı bir sırada, evine girerek putunu kırdılar.

Ebu'd-Derda, eve dönüp putunun kırıldığını görünce, hem putun kırıklarını toplamaya, hem de:

" Yazıklar olsun sana! Sen ne diye mütecavizlere engel olmadın? Ne diye üzerinden defetmedin?" demeye başlamıştı.

Ebu'd-Derda'nın zevcesi Ümmü'd-Derda (Hayret) Hatun:

" Eğer o bir kimseye yarar verebilse veya gelecek bir zararı önleyebilse idi, kendisine gelen zararı önler, kendisine yarar verirdi! " deyince, Ebu'd-Derda uyandı360 ve kendi kendine:

" Eğer bunda bir hayır olsaydı, kendisini korurdu" diye söylendi361 ve Ümmü'd-Derda'ya:

" Gusletmek için bana su hazırla! " dedi.

Yıkanıp elbisesini giydikten sonra, Peygamberimiz aleyhisselâmın yanına varıp Müslüman olmak üzere, yola çıktı. Ebu'd-Derda gelirken, Abdullah b. Revâha Peygamber aleyhisselâmın yanında bulunuyordu ve:

" Yâ Rasûlallah! Bu, Ebu'd-Derda'dır! Ben onun ancak bizi aradığını sanıyorum! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" O, Müslüman olmak için geliyor! Çünkü, Rabbim Allah, Ebu'd-Derda'nın Müslüman olacağını bana va'd etti" buyurdu. 362

-------------------------------------

355. Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 246.

356. Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 245.

357. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 7, s. 391, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 6, s. 97.

358. Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 166.

359. İbn Sa'd, Tabakât, c. 7, s. 391.

360. Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 245-246.

361. İbn Sa'd, Tabakât, c. 7, s. 391.

362. Zehebî, Siyeri a'lâmi'n-nübelâ, c. 2, s. 246.

Ramazan Orucunun Farz Kılınışı

Orucun lügat ve şeriat dilinde mânâsı

Türkçesi oruç demek olan Arapça savm'ın lügatta mânâsı, tutmaktır.

Orucun şeriat dilinde mânâsı; sabahleyin tanyerinin ağarmaya başlamasından güneş batıncaya kadar olan müddet içinde, yemekten, içmekten, cinsel ilişkilerden-ibadet niyetiyle-geri durmak, nefsi alı koymaktır. 363

Ramazan orucunun ne zaman ve nasıl farz kılındığı

Ramazan orucu Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'ye hicretinin onsekizinci ayının başlarında, kıblenin Kabe tarafına çevrilişinden sonra, Şaban ayında farz kılınmıştır. 364

Ramazan ayında oruç tutulması, Kur'ân-ı Kerîm'de emredilmiş ve bu husustaki âyetlerde şöyle buy uru I m ustur:

" Ey iman edenler! Sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de-takvaya eresiniz, nefsinize hakim olasınız diye-oruç farz kılındı.

O, sayılı günlerdir.

İçinizden her kim o günlerde hasta olur, yahut seferde bulunursa, tutamadığı günler sayısınca, başka günlerde kaza eder, öder.

Oruç tutmaya güç yetiremeyenlerin de, bir yoksul doyumu fidye vermeleri gerekir.

Kim hayrına fidyesini arttınrsa, bu, onun için daha hayırlıdır.

Ramazan ayı öyle bir aydır ki, insanlara doğru yolu gösteren açık âyetleri kendisinde toplayan, hak ile bâtılı ayırd eden Kur'ân onda indirildi.

İmdi, sizden her kim o aya erişirse, onu oruçlu geçirsin.

Kim de hasta olur, yahut bir sefer üzerinde bulunursa, tutamadığı günler sayısınca, başka günlerde kaza etsin.

Allah size kolaylık diler, güçlük dilemez.

Bu da o sayıyı ikmal ve size olan hidayetine karşı Allah'ı tekbir etmeniz içindir; gerek ki şükre-desiniz!

Oruç gecesi kadınlarınıza yaklaşmak size helal kılındı.

Onlar sizin için libastır. Siz de onlar için libassınız.

Allah nefislerinize karşı zaafınızı bildiği için, kabul etti, sizi bağışladı.

Artık onlara yaklaşınız da, Allah'ın sizin için yazdığını isteyiniz!

Fecrin siyah ipliğinden beyaz ipliğini seçinceye kadar, yiyiniz, içiniz. Sonra, ertesi geceye kadar, orucu tam tutunuz!

Mescidlerde itikatta bulunduğunuz zaman, kadınlarınıza geceleri de yaklaşmayınız!

Bu hükümler, Allah'ın koyduğu sınırlardır. Sakın, onlara yaklaşmayınız! İşte, Allah âyeti erin i-korunsunlar diye-insanlara böyle açıklar." 365

-------------------------------------

363. Râgıb, Müfredatü'l-Kur'ân, s. 291, Seyyid, Ta'rifât, s. 91.

364. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 1, s. 248.

365. Bakara: 183, 185, 187.

Ramazan Orucunun İslâm Dininin Beş Temelinden Biri Oluşu

Ramazan orucu, İslâm dininin beş temelinden birisidir.

Abdullah b. Ömer, Peygamberimiz aleyhisselâmın bu hususta şöyle buyurduğunu bildirir:

" İslâm, beş şey üzerine kuruldu:

1. Allah'tan başka hiçbir ilah olmadığına ve Muhammed'in Resûlullah olduğuna şehadet etmek,

2. Namazı kılmak,

3. Zekâtı vermek,

4. Ramazan orucunu tutmak,

5. Hacc etmek." 366

-------------------------------------

366. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 26, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 8, Müslim, Sahih, c. 1, s. 45, Nesâî, Sünen, c. 8, s. 109.

Ramazan Orucuna Ait Bazı Hükümler

1. Ramazan orucu, kamerî aya göre tutulur. Bu da, bazan 30, bazan da 29 gün çeker.

2. Her yıl, Ramazan hilali görülünce tutulmaya başlanıp, Şevval hilalinin görülmesiyle sona erer.

3. Hava bulutlu veya kapalı olur da hilali görmek mümkün olmazsa, oruçların sayısı 30'a doldurulur. 367

4. Oruç, güneş batar batmaz, açılır. 368 Tanyeri ağarmaya başlamadan biraz evvele kadar da, 369 sahur yemeğine devam edilebilir. 370

Sahur vaktinin bitmesiyle sabah namazı vaktinin girmesi arasındaki müddet 50 âyet okuyacak kadar bir zaman 371 olup, bu da ortalama olarak 18-20 dakika tutar.

5. Kadınlar, hayız ve nifas hallerinde namaz kılamaz ve oruç tutamazlar. Ancak, orucu sonradan kaza eder, öderler. 372

6. Sefer halinde, oruçlu oruçsuzu, oruçsuz da oruçluyu kınamaz. 373

7. Hatırlanır hatırlanmaz geri durulup oruca devam edilmek şartıyla, unutarak birşey yemek ve içmekle oruç bozulmuş olmaz. 374

8. Oruçlu iken, hiçbir mazeret ve zaruret olmaksızın bile bile oruç bozmak, gününe gün oruç tutmakla birlikte, ayrıca keffaret ve ceza olarak da bir köle azad etmeyi; buna gücü yetmezse, ara vermeden iki ay oruç tutmayı; buna da gücü yetmezse, 60 yoksulu akşamlı sabahlı doyurmayı gerektirir. 375

9. Oruç açılırken, " Ey Allah'ım! Senin nzan için oruç tuttum. Senin verdiğin rızıkla da orucumu açtım! " denilerek iftar duası yapılır. 376

-------------------------------------

367. M âlik, Muvatta, c. 1, s. 287, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 256, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 229-230, Müslim, Sahih, c. 2, s. 760-762, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 298-299.

368. Mâlik, Muvatta, d, s. 288, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 173, Buharî, Sahih, c. 2, s. 241, Müslim, Sahih, c. 2, s. 771, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 305.

369. Bakara: 187.

370. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 173, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 231.

371. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 185, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 231 -232, Nesâî, Sünen, c. 4, s. 143, Dârimî, Sünen, c. 1 , s. 338.

372. Buhârî, Sahih, c. 2, s. 239.

373. Mâlik, Muvatta, c. 1, s. 295, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 238, Müslim, Sahih, c. 2, s. 787.

374. Abdurrezzak. Musannef, c. 4, s. 173, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 385, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 234, Müslim , Sahih, c. 2, s. 809, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 315, Dârekutnî, Sünen, c. 2, s. 178.

375. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 2, s. 241, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 236, Müslim, Sahih, c. 2, s. 781-782, Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 313.

376. Ebu Dâvud, Sünen, c. 2, s. 306.

Teravih Namazı

Ramazan gecelerinde Teravih namazı kılınması Peygamberimiz aleyhisselâmın sünnetidir.

Peygamberimiz aleyhisselâm bunu birhadis-i şeriflerinde:

" Yüce Allah, Ramazan ayında orucu farz kıldı.

Ben de, teravih namazını Müslümanlara sünnet kıldım! " buyurarak açıklamışlardır. 377

Hazret-i Âişe der ki:

" Resûlullah aleyhisselâm Mescidde geceleyin teravih namazı kıldı. Müslümanlar da, kendisine uyarak teravih namazı kıldılar.

Erteki günü sabah olunca, Müslümanlar bunu birbirlerine anlattılar.

İkinci gece, Müslümanlar Mescidde önceki gecekinden ziyade toplandılar.

Resûlullah aleyhisselâm, Mescide çıkıp onlara teravih namazı kıldırdı.

Sabah olunca, cemaat bunu da anlattılar.

Üçüncü gece, cemaat daha da çoğaldı.

Resûlullah aleyhisselâm çıkıp onlara teravih namazı kıldırdı.

Dördüncü gece Mescid cemaatı alamayacak bir hale gelince, Mescid cemaatla dolup taşınca, Resûlullah aleyhisselâm teravih namazını kıldırmak için cemaatın yanına çıkmadı.

Cemaattan bazıları namaz için toplandıklarını Resûlullah aleyhisselâma hatırlatmak istedilerse de, Resûlullah aleyhisselâm, sabah namazına kadar onların yanlarına çıkmadı.

Sabah namazını kıldırdıktan sonra, cemaata yöneldi. Şehadet getirdi ve:

'Biliniz ki; sizin, cemaatla teravih namazı kılmak hususunda yaptığınızı gördüm.

Beni sizin yanınıza çıkmaktan alıkoyan, ancak, bu namazın size farz kılınacağı, sizin de onun edasında acze düşeceğiniz, günaha gireceğiniz hakkındaki korkumdur' buyurdu." 378

Zeyd b. Sabit'in anlattığına göre de:

Cemaat Peygamberimiz aleyhisselâmın teravihi kıldırmak için Mescide çıkmadığını görünce, uyuyakaldığını sanarak, uyansın da yanlarına çıksın diye, bazıları öksürür gibi yapmaya başladılar.

Peygamberimiz aleyhisselâm cemaatın yanına çıkınca:

" Ey insanlar! Teravih namazını Mescidde cemaatla kılmak hususunda gösterdiğiniz arzu ve iştiyakın sonu gelmeyeceğini gördüm de, bunun size farz kılınacağından, farz kılınınca da onu kılamayacağınız-dan korktum.

Ey insanlar! Siz onu evlerinizde kılınız!

Çünkü, kişinin farz namazlardan başka namazları evlerinde kılmaları efdaldir" buyurdu. 379

İmam Zührî de, Peygamberimiz aleyhisselâmın Vefâtına kadar teravih namazının böyle evlerde kılındığını ve Hazret-i Ebu Bekir'in halifeliği devrinde de, Hazret-i Ömer'in halifeliği devrinin başlarına kadarda, bu şekilde hareket edildiğini bildirdikten sonra; Urve b. Zübeyr'den Abdurrahman b. Abdulkari'nin şöyle dediğini rivayet eder:

" Bir Ramazan gecesi, Ömer b. Hattab (r. a. ) ile Mescide gitmiştik.

Mescidde halk münferid ve dağınık bir halde teravih namazı kılıyordu.

Kimi kendi başına yalnızca namaz kılıyordu, kimi namaz kılıyor, bir kısım halk da onun namazına uyuyordu.

Ömer b. Hattab:

'Bunları bir kari' imam arkasında toplasam, daha iyi olur sanırım' dedi ve bunun üzerinde durdu.

Hakikaten, ertesi günü de, Übeyy b. Ka'b'ı teravih imamı tayin edip cemaati onun arkasında topladı.

Teravih namazı cemaatla kılınmaya başlandı.

Başka bir gece, yine, onunla birlikte Mescide gitmiştim.

Halk, imamları Ü beyy b. Ka'b'la birlikte teravih namazı kılıyorlardı.

Ömer b. Hattab:

'Şu namazın cemaatla kılınması ne güzel bir âdet oldu.

Fakat, namazlarını gecenin sonunda kılmak üzere erteleyip şu anda uyumakta olanlar, şimdi namaz kılanlardan daha ziyade fazileti haizdirler' dedi." 380

Übeyy b. Ka'b'ın teravih namazını halka 20 rekat olarak kıldırdığı,

Hazret-i Ömer'in, Hazret-i Ali'nin de, halka teravih namazını 20 rekat olarak kıldırmalarını görevlilere emrettikleri,

Abdullah b. Ömer'in de kendilerine İbn Ebi Müleyke'nin teravih namazını 20 rekat olarak kıldırdığını bildirdiği,

Hazret-i Ömer'in, Ramazan'da teravih imamlarını çağırıp sür'atli okuyanlara her rekatta 30,

Orta derecede sür'atli okuyanlara her rekatta 25,

Ağır okuyanlara da her rekatta 20 âyet okumalarını emrettiği de rivayet edilir. 381

Hazret-i Ömer'in teravih namazını böyle cemaatla kıldırmayı ihdas ve Medine'de biri erkeklere, diğeri kadınlara teravih kıldırmak üzere kari^Kur'ân okuyucu hafız tayin edişi ve bu hususta İslâm beldelerine de yazılı emirler verişi, Hicretin 14. yılı Ramazan ayında idi. 382

-------------------------------------

377. İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 2, s. 395-396, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 195, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 421.

378. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 169, 177, Buhârî, Sahih, c. 2, s. 252, Müslim , Sahih, c. 1, s. 524-525.

379. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 182, Buhârî, Sahih, c. 8, s. 142, Begavî, Mesâbıhu's-sünne, c. 1, s. 64.

380. Buhârî, Sahih, c. 2, s. 252.

381. İbn Ebi Şeybe, Musannef, c. 2, s. 392-393.

382. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 281-282.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Ashabı Ağlatan Konuşması

Birtakım kimseler istihza için, bazıları da ölen babaları hakkında, " Babam kim?" yahut, yitirdikleri develeri hakkında, "Devem nerede?" diyerek sorular sormaya başladılar. 383

Peygamberimiz aleyhisselâm, bu hususta ashabdan da bazı şeyler işitmiş bulunuyordu. 384

Peygamberimiz aleyhisselâm, hoşlanmadığı böyle şeyleri halkın gelip sormaya başladıklarını görünce, kızdı. 385

Güneş batıya doğru eğildiği zaman, evinden Mescide geçti.

Öğle namazını kıldırdıktan sonra, ayakta dikilerek Kıyameti ve Kıyametten önce de büyük işler olacağını anlattı. 386

Enes b. Malik der ki:

" O güne kadar bir benzerini daha işitmediğim bir hutbe irad buyurdu: 387

'Kim bana birşey sormak istiyorsa, hemen sorsun!

Vallahi, bana soracağınız şeyi, şu makamımda durduğum müddetçe, size haber vereceğim! ' buyurdu. 388

Cemaat, Resûlullah aleyhisselâmdan bunu işitir işitmez, sustular; bir felâketle karşılaşmaktan korktular.

Sağa sola dönüp baktım: Herkes, elbisesini başına çekmiş, ağlıyordu.

Resûlullahın ashabına, o günkünden daha çetin bir gün gelmemişti. 389

Resûlullah aleyhisselâm:

'Haydi, soracağınızı sorsanıza bana?' buyruğunu tekrarlayıp durduğu sırada, 390 bir adam ayağa kalktı:

'Yâ Rasûlallah! Benim gireceğim yer neresi?' diye sordu.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Ateştir (Cehennemdir)! ' buyurdu. 391

Sonra, Abdullah b. Huzâfe ayağa kalktı:

'Yâ Rasûlallah! Benim babam kimdir?' diye sordu.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Senin baban Huzâfe'dir! ' buyurdu. 392

Abdullah b. Huzâfe kiminle çekişecek olsa, hemen kendisini başkasına nisbet ile tahkir ederlerdi. 393

Başka bir adam da, kalkıp:

'Yâ Rasûlallah! Benim babam kimdir?' diye sordu.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Senin baban, Şeybe'nin azadlısı Sâlim'dir! ' buyurdu.

Hazret-i Ömer, Resûlullah aleyhisselâmın yüzüne bakınca, 394 onun kızdığını anladı, 395 iki dizinin üzerine çökerek: 396

'Yâ Rasûlallah! Biz Yüce Allah'a tevbe ediyoruz! 397

Biz Allah'ı Rab, İslâm'ı din, Muhammed aleyhisselâmı resûl olarak kabul ettik! ' dedi.

Bunun üzerine, Resûlullah aleyhisselâm sustu, sakinleşti. Sonra da:

'Muhammed'in varlığı Kudret Elinde bulunan Allah'a yemin ederim ki; bana, demin şu duvarın yüzünde Cennet ile Cehennem gösterildi!

Ben hayır ve şende bugünkü gibisini görmedim ! 398

Siz benim bildiğimi bilmiş olsaydınız, muhakkak ki, çok az güler, çok ağlardınız! ' buyurdu." 399

Rivayete göre; Yüce Allah, bunun üzerine indirdiği âyette400 şöyle buyurdu:

" Ey iman edenler! Siz öyle şeylerden sormayınız ki, onlar size açıklanırsa ağırınıza gidecektir.

Halbuki, Kur'ân indirilmekte iken, sorarsanız, onlar size açıklanır. Allah onlardan sizi affetmiş, mükellef tutmamıştır.

Allah çokyarlıgayıcıdır, cezalandırmakta da aceleci değildir." 401

-------------------------------------

383. Buhârî, Sahih, c. 5, s. 190, Taberî, Tefsîr, c. 7, s. 80.

384. Müslim, Sahih, c. 4, s. 1832.

385. Buhârî, Sahih, c. 1, s. 32, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1834.

386. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 162, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 136, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1834.

387. Buhârî, Sahih, c. 5, s. 190.

388. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 162, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 136, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1832.

389. Müslim, Sahih, c. 4, s. 1834.

390. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 162, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 136, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1832-1833.

391. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 162.

392. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 162, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 136, Müslim, Sahih, c. 4, s. 133.

393. Müslim, Sahih, c. 4, s. 1834.

394. Buhârî, Sahih, c. 1, s. 32, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1834.

395. Müslim, Sahih, c. 4, s. 1835.

396. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 162, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 32, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1835.

397. Buhârî, Sahih, c. 1, s. 32, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1835.

398. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 162, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 1, s. 136, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1832-1833.

399. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 180, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 190, Müslim , Sahîh, c. 4, s. 1832, Dârimî, Sünen, c. 2, s. 216.

400. Buhârî, Sahih, c. 5, s. 190, Müslim, Sahih, c. 4, s. 1832, Taberî, Tefsîr, c. 18, s. 80.

401. Mâide: 101.

Sa'd b. Muaz'ın Kâbe'de Ebu Cehil ile Tartışması

Abdullah b. Mes'ud der ki:

" Sa'd b. Muaz ile Ümeyye b. Halef, eskiden beri tanışık ve dost idiler. Sa'd b. Muaz, Mekke'ye gidince, onun evine inerdi. O da, Şam'a gidince, Medine'ye uğrar, Sa'd b. Muaz'ın evine inerdi.

Resûlullah aleyhisselâm Medine'ye geldikten sonra, Sa'd b. Muaz umre yapmak üzere Mekke'ye gitmiş, Ümeyye b. Halefin evine inmişti.

Sa'd b. Muaz, Ümeyye b. Halefe:

'Benim için tenha bir zaman kollasan da, Beytullah'ı tavaf etsem' dedi.

Ümeyye de:

'Günün ortalandığı, herkesin uykuya daldığı sırayı bekle' dedi.

Sa'd b. Muaz, o vakitte gelip tavafa başladı.

O sırada, Ebu Cehil çıkageldi. Ümeyye b. Halefe:

'Şu yanında bulunan, Kabe'yi tavaf eden kim?' diye sordu.

Ümeyye b. Halef:

'Sa'd'dırol' dedi.

Sa'd b. Muaz da:

'Sa'd'ım ben! ' dedi.

Ebu Cehil, Sa'd b. Muaz'a:

'Bak! Sen Kabe'yi emniyet içinde tavaf ediyorsun.

Halbuki, siz ortaya yeni bir din çıkarmış olan Muhammed'in ashabını barındınyor, onlara yardım ediyorsunuz! ?

Vallahi, Ebu Salvan'ın yanında olmasaydın, sen buradan evine sağ salim dönemezdin! ' dedi.

Sa'd b. Muaz, bağırarak:

'Eğer sen beni tavaftan men edersen, ben de vallahi sana daha ağırını yapar, senin Medine'deki Şam ticaret yolunu keserim! ' dedi.

Ümeyye b. Halef, Sa'd b. Muaz'ı tutarak:

'Ey Sa'd! Sen bu vadi halkının büyüğü olan Ebu'l-Hakem'e karşı bağırma! ' deyince, Sa'd b. Muaz kızdı ve:

'Ey Ümeyye! Sen de beni tutma, bırak!

Vallahi, ben Allah'ın Resûlü Muhammed aleyhisselâmı, seni öldüreceğini söylerken işittim! ' dedi.

Ümeyye b. Halef:

'Beni mi?' diye sordu.

Sa'd b. Muaz:

'Evet! Seni! ' dedi.

Ümeyye b. Halef:

'Mekke'de mi?' diye sordu.

Sa'd b. Muaz:

'Bilmiyorum' dedi.

Bunun üzerine, Ümeyye b. Halef

'Vallahi, Muhammed yalan söylemez' diyerek, büyük bir korku ve heyecan içinde ailesinin yanına döndü ve ona:

'Ey Ümmü Salvan! Bizim Medineli kardeşlik Sa'd bana ne söyledi, bilir misin?' dedi.

Karısı:

'O sana ne söyledi?' diye sordu.

Ümeyye:

'Muhammed'i, beni öldüreceğini haberverirken işittiğini söyledi. Kendisine, 'Mekke'de mi?' diye sordum. 'Bilmiyorum' cevabını verdi' dedi.

Ümeyye b. Halefin karısı:

'Vallahi Muhammed yalan söylemez! ' deyince, Ümeyye:

'Ben de vallahi Mekke'den dışarı çıkmam' dedi.

Bedir'e çıkış gününde, Ebu Cehil halka 'Develerinize bininiz! ' dediği zaman, Ümeyye b. Halef Mekke'den çıkmak, ayrılmak istemedi.

Ebu Cehil geldi ve:

'Ey Ebu Safvan! Sen Mekke vadisinin eşrafındansın!

Halk senin geri kaldığını görürse, onlar da seninle birlikte geri kalırlar.

Sen, bir-iki gün olsun, sefere katıl! ' diyerek kandırıncaya kadar, Ümeyye'nin yanından ayrılmadı.

En sonunda, Ümeyye b. Halef Mekke'nin en iyi, en süratli devesini satın aldı. Karısının yanına gelip:

'Ey Ümmü Salvan! Beni sefere çabuk hazırla! ' dedi.

Karısı feryad ederek:

'Ey Ebu Safvan! Sana Medineli kardeşliğinin söylediğini unuttun mu?! ' dedi.

Ümeyye b. Halef:

'Hayır, unutmadım. Onlarla birlikte bulunmayı ben de istemiyorum. Ancak azıcık bir müddet aralarında bulunacağım' dedi.

Bedir harbine katıldı. Çok geçmeden de, Yüce Allah onu Resûlullahın eliyle öldürdü. 402

-------------------------------------

402. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 400, Buhârî, Sahih, c. 4, s. 184-185, c. 5, s. 2, 3, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 203, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 258-259.

Bedir Gazâsı (Hicretin 2. yılı, Ramazan ayı)

Gazânın Adı ve Mevkii

Mekke ile Medine arasında bulunanı Bedir hakkında çeşitli rivayetler olup, bir su kuyusunun veya onu kazanın ismi olduğu bildirilmektedir. 2

Kureyş müşriki eriyle yapılan ilk savaşın yeri olan Bedir'in Medine'ye uzaklığı;

Medine'den Zâtülceyş'e kadar bir berid,

Zâtülceyş'ten Abud'a kadar bir berid,

Abud'dan Merg'a kadar bir berid,

Merg'dan Munsarafa kadar bir berid,

Munsaraftan Zâti Eczal'e kadar bir berid,

Zâti Eczal'den Ma'lâfa kadar bir berid,

Ma'lât'tan Üseyl'e kadar da bir berid olmak üzere, 7* beridliktir. 3

-------------------------------------

1. Taberî Tefsîr, c. 4, s. 75, Râgıb, Müfredâtü'l-Kur'ân, s. 38, Yakût, Mu’cemu’l -buldan, c. 1, s. 358.

2. Taberî, Tefsîr, c. 4, s. 75.

* Belâzurî’ye göre (Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 288).

3. Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 1, s. 358.

Kur'ân-ı Kerîm'e Göre Bedir Seferinin Gayesi

Kur'ân-ı Kerîm'e göre; Bedir seferinin gayesi, müşriklerle çarpışıp onların İslâmiyete karşı olan mukavemetlerini kırmak, İslâmiyetin tutunmasını ve yayılmasını sağlamak, müşrikliği ortadan kaldırmaktı.

Nitekim, bu gerçek, Kur'ân-ı Kerîm'de şöyle açıklanır:

" Hani, Allah, size iki taifeden birinin muhakkak sizin olacağını va'd etmişti. Siz ise, kuvveti ve silahı bulunmayanın (ticaret kervanının) size nasip olmasını arzu ediyordunuz. Halbuki Allah, emirleriyle, hakkı açığa vurmayı, kâfirlerin kökünü kesmeyi, hakkı yerleştirmeyi, bâtılı ortadan kaldırmayı istiyordu-mücrimler hoşlanmasa da! " 4

Bedir'de yapılacak çarpışmada müşriklerin bozulup kaçacakları da, Peygamberimiz aleyhisselâm daha Mekke'de iken, Yüce Allah tarafından:

" Yakında o cemaat bozulacak, arkalarını dönüp kaçacaklar! " 5 buyurularak haber verilmiş bulunuyordu.

Hazret-i Ömer der ki:

" Bu âyet nazil olduğu zaman, kendi kendime:

'Acaba hangi cemaat bozguna uğratılacak ve kimlere galebe çalınacak?! ' demiştim.

Bedir günü gelip de Resûlullah'ın zırhını giyinmiş olduğu halde bu âyeti okuduğunu görünce, anladım ki, Yüce Allah meğer Kureyş müşriklerini bozguna uğratacakmış! " 6

-------------------------------------

4. Enfâl: 7-8.

5. Kamer 45.

6. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 25, Taberî, Tefsir, c. 27, s. 108, Ebu'l-Fidâ, Tefsir, c. 4, s. 266, Beydâvi, Tefsir, c. 2, s. 439, Ebussuud. Tefsîr, c. 8, s. 174.

Bedir Seferinin Gayesini Açıklamamanın Sebebi

Kureyş müşrikleriyle Bedir'de savaşılacağı Müslümanlara Peygamberimiz aleyhisselâm tarafından önceden açıkça ve kesin olarak haber verilmiş olsaydı, muhakkak, anlaşmazlığa düşülecekti.

Bu gerçeğe de, Kur'ân-ı Kerîm'de şöyle değinilir

" O vakit, siz vadinin yakın bir kenarında idiniz.

Onlar (Kureyş müşrikleri de, aynı yerin) uzak bir kıyısında,

Kervan ise (sizden) daha aşağıda(ki sahil tarafında) idiler.

Eğer böyle muayyen bir yerde buluşmak hususunda sözleşmiş olsaydınız, muhakkak ki ihtilafa düşerdiniz.

Fakat, işlenmesi gerekli olan emri yerine getirmek için (Allah böyle yaptı); tâ ki helak olan apaçık bir delilden (gözü ile gördükten) sonra helak olsun, diri kalan da apaçık bir delilden (gözü ile gördükten) sonra hayatta kalsın!

Şüphe yok ki, Allah herşeyi işiten, herşeyi bilendir." 7

Nitekim, Müslümanlardan, hakikat belli olduktan; Bedir'de Kureyş müşriki eriyle çarpışılacağı açıklandıktan sonra bile, çarpışmaya ölüme sürüklenir gibi isteksiz gidenler olduğu gibi, 8 kervan üzerine gidildiğini sanarak daha Medine'de iken ağırdan alan, hatta seferden geri kalanlar da vardı. 9

Bilakis, müşriklerle çarpışıp şehit olmak için Bedir seferine katılmaya can atanlar ve bu yolda babalarıyla kur'a çekişenler de vardı. Nitekim, Sa'd b. Hayseme, babasına:

" Eğer bu seferin mükâfatı Cennetten başka birşey olsaydı, senden geri kalırdım! Ben burada bana şehitlik nasip olmasını umuyorum! " demişti. Babası Hayseme ise:

" Sen benden geri kal da, hamile kadınının yanında bulun! " dediği zaman Sa'd kabul etmemiş, Hayseme:

" İkimizden birisinin herhalde burada kalması lazım! " deyince de, aralarında kur'a çekmişler, kur'a Sa'd'a çıkmış, Bedir savaşına katılarak muradına ermiştir! 10 Allah ondan razı olsun!

Ebu Ümâme b. Sa'lebe de hasta bulunan annesini bırakarak Bedir seferine katılmak istediği zaman, dayısı Ebu Bürde b. Niyar:

" Sen ananın yanında otur da, onunla ilgilen! " demiş, o da:

" Kızkardeşinin yanında sen otur da, onunla ilgilen! " diyerek karşılık vermiş; durum Peygamberimiz aleyhisselâma duyurulunca, Peygamberimiz aleyhisselâm Ebu Ümâme'ye annesinin yanında kalmasını emretmişti.

Peygamberimiz aleyhisselâm Bedir savaşından döndüğü sırada Ebu Ümâme'nin annesi ölmüş ve cenaze namazı Peygamberimiz aleyhisselâm tarafından kıldırılmıştır. 11

Henüz Müslüman olmamış bulunan Hubeyb b. Yesaf da, Kureyş müşriki eriyle çarpışılacağım anlayıp, Peygamberimiz aleyhisselâma:

" Kavmim benim savaşta ne derece başarılı olduğumu ve düşmanın bağrında yaralar açan bir kahraman olduğumu bilir.

Ben, Müslüman olmaksızın, ganimet maksadıyla senin yanında çarpışayım?" demişti.

Peygamberimiz aleyhisselâm, ona:

" Hayır! Sen önce Müslüman ol! Sonra da, çarpış! " buyurdu. 12

Bedir'de Kureyş müşrikleriyle çarpışılacağım, yalnız erkeklerden değil, kadınlardan da bilenler vardı.

Ümmü Varaka Hatun bunlar arasında idi.

Ümmü Varaka Hatun, Bedir seferine çıkılırken, Peygamberimiz aleyhisselâma:

" Bana izin ver de, seninle birlikte ben de çıkayım.

Yaralarınızı tedavi eder, hastalananlarınıza bakarım.

Olur ki, Allah beni şehitliğe erdirir! " demişti.

Peygamberimiz aleyhisselâm, ona:

" Sen evinde Kur'ân oku! Muhakkak ki, Allah sana şehitlik nasip eder! " buyurdu; ve onu Şehide diye anardı. 13

Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

7. Enfâl: 42.

8. Enfâl: 5-6.

9. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 288.

10. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 482, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 20, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 189, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 588, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 346.

11. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1601-1602, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 6, s. 17.

12. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 47, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 588.

13. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 8, s. 457, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 405, Ebu Dâvud, Sünen, c. 1, s. 161, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1965, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 7, s. 408.

Bedir Savaşında Sözkonusu Olan Kervan

Hicretin 2. yılında Kureyş kabilelerinden kadın erkek herkesin sermaye veya mal koyarak katıldığı 50. 000 dinar kadar sermayeli, 1000 develik mal yüklü büyük ticaret kervanı, Şam'ın Gazze pazarına gönderilmişti.

Kervandaki malın en çok kısmı Ebu Uhayha Saîd b. Âs ailesine aitti. Kervana yüklenen malların ya bütünü onlarındı, ya da onlar malların kazancına Kureyş kavmiyle yarı yarıya ortaktılar.

Mahzum oğulları, kervana 5000 veya 4000 miskal altın ve 200 deve ile,

Haris b. Âmir b. Nevfel, 1000 miskal altınla,

Ümeyye b. Halef, 2000 miskal altunla,

Abdi Menaf oğulları 10. 000 miskal altınla katı İm ıslardı. 14

Kervanda Ebu Süfyan Sahr b. Harb, 15 Muhammed b. Nevfel ve Amr b. Âs... gibi, Kureyş müşriklerinden 30, 16 veya 40, 17 ya da 70 kişi bulunuyor; 18 kervan Ebu Süfyan tarafından yönetiliyordu. 19

Kureyş müşrikleri, Müslümanların hac yapmalarına engel olduklan için, onların da Şam ticaret yollarını kesmek isteyeceklerini biliyorlardı.

Nitekim, Sa'd b. Muaz dostu Ümeyye b. Halefin yanında Kabe'yi tavaf ederken üzerlerine gelen Ebu Cehil'in:

" Vallahi, sen şimdi Ebu Salvan'ın yanında olmasaydın, buradan evine sağ dönemezdin! " tehdidine, onun:

" Eğer sen beni tavaftan men edersen, ben de vallahi sana daha ağırını yapar, senin Medine'deki Şam ticaret yolunu keserim! " diyerek bağınşını Ebu Cehil henüz unutmamış bulunuyordu. 20

Bunun için, Mekkeli müşrikler ticaret kervanları hakkında onlardan korkup duruyorlar, uyanık ve tedbirli olmaya çalışıyorlardı.

Mahreme b. Nevfel'in bildirdiğine göre; Şam'dan, korku içinde yola çıktılar. 21

Ebu Süfyan, kervanda bulunan Zamzam (Damdam) b. Amr'ı, 22 20 miskal altın (Belâzurî'ye göre 20 dinar)23 ücretle kiralayıp, 24 Tebük'ten acele Mekke'ye gönderdi. 25

Kureyşîlere, Peygamberimiz ve ashabının önlerine çıktığını, kervandaki mallarını korumalarını haber vermesini emretti. 26

-------------------------------------

14. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 27, 28.

15. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 257, Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâf, c. 1, s. 288, Taberî, Târîh, c. 2, s. 267, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 107, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 116, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 241, Zehebî, Megâzî, s. 31, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 256.

16. İbn İshak, İbn Hişam, c. 257, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 28, İbnHazm, s. 107, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 116, İbn Seyyid. c. 1 , s. 241, Zehebî s. 31, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 256, İbn Haldun, Târîh, c. 2, ks. 2, s. 19.

17. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 257, İbn Hazm. s. 107, İbn Esîr, c. 2, s. 116, İbn Seyyid, c. 1, s. 241, Zehebî, Megâzî, s. 31.

18. Taberî, Târîh, c. 2, s. 267, İbn Hazm, s. 107, İbn Esîr, c. 2, s. 116, İbn Seyyid, c. 1, s. 241.

19. İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 107, İbn Haldun, Târîh, c. 2, ks. 2, s. 19.

20. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 35, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 400, Buhârî, Sahih, c. 4, s. 184-185, c. 5, s. 2, 3, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 203, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 258-259.

21. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 28, Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâf, c. 1, s. 290.

22. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 258, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 28, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 290.

23. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 28, Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâf, c. 1, s. 290.

24. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 258, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 28, Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâf, c. 1, s. 290.

25. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 28, Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâf, c. 1, s. 290.

26. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 258, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 242, Zehebî, Megâzî, s. 31, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 257.

Hazret-i Âtike'nin Rüyası

Peygamberimiz aleyhisselâmın halası Hazret-i Atike binti Abdulmuttalib, Damdam'ın Mekke'ye gelişinden üç gece önce bir rüya gördü ve ondan korktu.

Kardeşi Hazret-i Abbas'a haber gönderip, onu yanına çağırdı ve:

" Kardeşim! Vallahi, geceleyin gördüğüm rüya beni çok sarstı. Kavminin başına bir felaket ve musibet gelmesinden korkuyorum!

Sana anlatacağım bu rüyayı gizli tut, kimseye söyleme! " dedi.

Hazret-i Abbas:

" Ne gördün, anlat" dedi.

Hazret-i Âtike:

" Gördüm ki; deveye binmiş bir adam gelip Ebtahta [Muhassab ile Mekke arasında] durduktan sonra, yüksek sesle:

'Ey Vefâsız cemaat! Üç güne kadar, muharebe mahalline, vurulup düşeceğiniz yerlere yetişiniz! ' diyerek üç kere bağırdı!

Onu gören halk, onun başına toplandılar.

Sonra o adam Mescid-i Haram'a girdi.

Halk da kendisini takip ediyordu.

Halk etrafını sarmış olduğu halde, devesi Kabe'nin arkasında durunca, o yine aynı şekilde yüksek sesle:

'Ey Vefâsız cemaat! Üç güne kadar, muharebe mahalline, vurulup düşeceğiniz yerlere yetişiniz! ' diyerek üç kere bağırdı.

Sonra, devesi Ebu Kubeys dağının başında durup, orada da aynı şekilde yüksek sesle:

'Ey Vefâsız cemaat! Üç güne kadar, muharebe mahalline, vurulup düşeceğiniz yerlere yetişiniz! ' diyerek üç kere bağırdı.

Sonra da, bir kaya tutup yuvarladı.

Kaya yukarıdan aşağıya doğru yuvarlanarak, dağın dibinde parçalandı.

Mekke evlerinden, o parçaların girip isabet etmediği ne bir ev, ne bir mahal kaldı! " dedi.

Hazret-i Abbas:

" Vallahi, bu çok mühim bir rüyadır! Sen onu gizli tut, hiç kimseye anlatma! " dedi.

Hazret-i Abbas, Hazret-i Âtike'nin yanından ayrılınca, dostu Velid b. Utbe ile karşılaştı.

Ona rüyayı anlatıp, gizli tutmasını söyledi.

Velid de, babası Utbeye nakletti.

Bu rüya, Mekke'de yayıldı. Kuneyşîlerin toplantılarında konuşulmaya başlandı.

Hazret-i Abbas der ki:

" Ertesi gün, Kabe'yi tavaf ediyorken, Ebu Cehil b. Hişam Kureyşîlerden bir cemaatla oturup, Âtike'nin rüyasını konuşuyorlardı.

Ebu Cehil, beni görünce:

'Ey Ebu'l-Fadl! Tavafını bitirince yanımıza gel! ' dedi.

Tavafı bitirince, varıp yanlarına oturdum.

Ebu Cehil, bana:

'Ey Abdulmuttalib oğulları! Sizin şu kadın peygamberiniz de ne zaman türedi?! ' dedi.

Ona:

'Nedir bu?' dedim.

'Âtike'nin gördüğü şu rüya meselesi! ' dedi.

'O ne görmüş de?' dedim.

Ebu Cehil:

'Siz, erkeklerinizin peygamberliklerine kanaat etmediniz de, kadınlarınız da mı peygamberliğe kalkıştı?! Güya Âtike, birinin 'Üç güne kadar, vurulup düşeceğiniz yerlere yetişiniz! ' dediğini rüyasında gördüğünü söylüyormuş! Bu üç gün içinde, sizi bekleyeceğiz.

Eğer söylemiş olduğu söz doğru ise, elbette birşey zuhur edecektir. Eğer üç gün dolarda birşey zuhur etmezse, hakkınızda yazacağımız bir yazıda, Araplar arasında sizin kadınlarınızdan daha yalancı kadın bulunmadığını yayacağız' dedi.

Vallahi, benim için, bunu inkâr etmemden daha ağır birşey olmamıştır.

Onun herhangi birşey görmüş olduğunu inkâr ettim. 27

Bundan sonra, birbirimizden ayrıldık.

Akşamleyin, Abdulmuttalib oğulları kadınlarından yanıma gelmedik hiçbir kadın kalmadı.

Onlar:

'Demek, siz şu fâsık, pis herifin erkeklerinize dil uzatmasını hoş gördünüz!

Sonra da, sen onun kadınlarınıza da dil uzattığını işittiğin halde, işittiğin şeylerden seni gayrete getirecek birşey bulamadın ha?! ' dediler.

Onlara:

'Vallahi, öyle yaptım. Benim için bundan daha ağır birşey olmamıştır. Allah'a andolsun ki, o sözünü tekrarlayacak olursa ona saldıracağım ve sizin hesabınıza onun hakkından geleceğim' dedim.

Âtike'nin rüyasının üçüncü günü sabaha çıkınca, kaçırdığım fırsatı elde etmek arzusu ile çok kızgın ve hiddetli bir halde Mescid-i Haram'a girdim.

Onu görünce, vallahi, ona doğru yürüdüm.

Evvelce söylediklerinden bazılarını tekrarlayıp kendisine saldıracaktım.

Ebu Cehil zayıf yapılı, asık suratlı, acı dilli, sert bakışlı bir adamdı.

O Mescid-i Haram'ın Sehm oğulları kapısına doğru fırlayıp çıkınca, kendi kendime 'Allah'ın lanetine uğrayasıca, benim kendisine hakaret edeceğimden korktu da, benden uzaklaşıyor' dedim.

Halbuki, benim Damdam b. Amr" ın işitmemiş olduğum sesini, o işitmiş bulunuyormuş!

Damdam; devesinin bumunu kesmiş! Semerini tersine çevirmiş! Gömleğinin önünü, arkasını yırtmış! Mekke vadisinin ortasında, deve üzerinde, avazının çıktığı kadar bağırıyor

'Ey Kureyş cemaatı! Muhammed ve ashabı, ticaret kervanınızın, Ebu Süfyan'ın yanındaki mallarınızın önüne gerildiler! Ona erişebileceğinizi sanmıyorum! İmdad! İmdad! ' diyerek haykırıyordu. Başa gelen iş, beni de, onu da birbirimizle uğraşmaktan alıkoydu."

-------------------------------------

27. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 2, s. 258-260, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 29-30, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kütorâ, c. 8, s. 43-44, Taberî, Târîh, c. 2, s. 270, 271, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 19, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 116-117, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 242-243, Zehebî, Megâzî, s. 53-54, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 257.

Kureyş Müşriklerinin Acele Hazırlanmaları

Halk, acele hazırlandı ve:

" Muhammed ve ashabı, bunun da Hadramî'nin kafilesi gibi olacağını mı sanıyor?!

Hayır! Vallahi, bunun ondan başka türlü olduğunu öğrenecektir! " diyorlardı.

Sefere bütün Kureyş erkekleri katıldılar, katılamayanlar da, yerlerine adam tutup gönderdiler.

Kureyş eşrafından, Ebu Leheb'den başka hiç kimse geri kalmadı.

O da, iflas etimiş tüccarlardan Âs b. Hişam'ı 4000 dirhem alacağına karşılık kiralayarak, yerine bedel gönderdi.

Hasta olduğu için, kendisi Mekke'de kaldı.

Ümeyye b. Halef ise, oturduğu yerden kalkamaz, yaşlı, ağır gövdeli bir kimse olduğundan, seferden geri kalmak istemişti.

Mescid-i Haram'da, kavminin ortasında otururken, Ukbe b. Ebi Muayt, içinde ateş ve öd ağacı bulunan bir buhurdanlığı götürüp onun önüne koydu ve:

" Ey Ali'nin babası! Sen artık kadınlardan sayılırsın! Buhur yak! " deyince, Ümeyye b. Halef kızdı ve:

" Allah, senin de belanı versin; senin getirdiğin şeyin de belasını versin! " dedi. 28

Bedir'e çıkış gününde Ebu Cehil halka " Develerinize bininiz! " dediği zaman, Ümeyye b. Halef Mekke'den çıkmak, ayrılmak istememişti.

Ebu Cehil geldi ve, onu kandırıncaya kadar, Ümeyye'nin yanından ayrılmadı. 29

Ümeyye b. Halef de hemen hazırlanıp halk ile birlikte sefere çıktı. Kureyş müşrikleri hazıriıkl arını iki veya üç günde bitirdiler. Silahlarını ortaya çıkardılar. Silahsızlar için silah satın aldılar. Zenginler, zayıflara ellerinden gelen yardımı yaptılar.

Kureyş'in ileri gelenlerinden Süheyl b. Amr:

" Ey Kureyş topluluğu! Muhammed ve gençlerinizden dinlerini bırakıp onun dinine girmiş ve yanına gitmiş olanlar, Yesriblilerle (Medinelilerle) birlikte sizin kervanınızın, Kureyşîlerin ticaret kervanının önüne gerildiler! Deve isteyene, işte deve! Yiyecek isteyene, işte yiyecek! " dedi.

Zem'a b. Esved:

" Lât ve Uzzâ'ya andolsun ki, sizin başınıza, Muhammed ve Yesriblilerin ticaret kervanınıza ve onda bulunan geçimliklerinize, hazinelerinize tamah ederek önüne gerilmeleri kadar büyük bir iş gelmemiştir!

Hepiniz çarpışmaya çıkınız! Sizden hiç kimse geri kalmasın!

Yiyeceği olmayana, işte yiyecek!

Vallahi, Muhammed ticaret kervanınızı ele geçirecek olursa, muhakkak, onunla üzerinize yürür, Mekke'ye de girer! " dedi.

Tuayme b. Adiyy de:

" Ey Kureyş cemaatı! Vallahi, başınıza bundan; içinde servetiniz, geçimliğiniz bulunan ticaret kervanınızın mubah sayılmasından, yağmalanmasından daha ağır bir iş gelmemiştir.

Vallahi ben, Abdi Menaf oğullarından bu kervana bir neşş (20 dirhem) ile olsun katılmamış ne bir erkek, ne de bir kadın kaldığını bilmiyorum.

Kimin yiyeceği yoksa, bizim yanımızda yiyecek var.

Onu bindirelim ve güçlendirelim" dedi.

Onlardan yirmi kişiyi yirmi deveye bindirip güçlendirdi.

Onların geride bıraktıkları ev halklarına da yardımda bulundu.

Yalnız Hanzale b. Ebi Süfyan ile Amr b. Ebi Süfyan:

" Vallahi, bizim şahsımıza ait malımız yoktur. Bu mallar Ebu Süfyan'a aittir! " diyerek, ne para verdiler, ne de binit!

Nevfel b. Muaviye, Kureyşlilerin varlıklı olanlarının yanlarına varıp, binitleri ve yiyecekleri bulunmadığı için sefere çıkamayanlara bağışta bulunulması hususunu konuştu.

Abdullah b. Ebi Rebia ortaya 500 dinar (altın) koydu.

Huvaytıb b. Abduluzzâ'dan da 200 veya 300 dinar aldı.

Utbe b. Rebia ile Şeybe b. Rebia zırh gömleklerini çıkarıp onları ve savaş âletlerini onarmaya başladıkları zaman, köleleri Addas, onlara:

" Ne yapıyorsunuz?" diye sordu.

" Taif'teki üzüm bağımızda kendisine üzüm gönderdiğimiz zâtı bilmiyor musun?" dediler.

Addas:

" Evet! Biliyorum! " dedi.

" İşte, biz gidip onunla çarpışacağız! " dediler.

Addas:

" Gitmeyiniz! Vallahi, o muhakkak peygamberdir! " dedi.

Fakat, Utbe ve Şeybe dinlemediler, gittiler. 30

Müşriklerden çarpışmaya gidenlerin sayısı 950 idi. 31

700 develeri, 32

100 33 veya 200 34 atları vardı. 35

Atlılar zırh gömlekli idi.

Kureyş müşrikleri, Amr b. Hâşim'in azadlı cariyesi Sâreyi,

Esved b. Muttalib'in azadlı cariyesi Azze'yi,

Ümeyye b. Halefin azadlı şarkıcı cariyelerini de yanlarına aldılar. 36

Defler çaldırarak, 37 Müslümanları yeren şiirler okutarak yola çıktılar. 38

-------------------------------------

28. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 260-261, Taberî, Târih, c. 2, s. 271-272, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 117-118, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 243-244, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 257-258.

29. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 400, Buhârî, Sahih, c. 4, s. 184-185, c. 5, s. 3, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 203, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 258-259.

30. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 31-33.

31. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 39, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 290, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 32, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 118, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 260.

32. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 39, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 290, İbn Esîr, c. 2, s. 118, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 260.

33. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 39, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 290, İbn Esîr, c. 1, s. 118.

34. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 32, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 260.

35. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 39, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 290, İbn Esîr, c. 2, s. 118, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 260.

36. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 39, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 290.

37. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 39, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 290, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 32.

38. Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 32, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 260.

Addas'ın Utbe ve Şeybe'yi Peygamberimiz aleyhisselâmla Çarpışmaktan Vazgeçirmeye Çalışması

Hakîm b. Hizam der ki:

" Beyzâ akabesine (yokuşuna) eriştiğimiz sırada, Addas'ın orada oturduğunu ve Utbe b. Rebia ile Şeybe b. Rebiayı görünce, sıçrayıp onların ayaklarına sarılarak:

'Babam, anam sizlere feda olsun!

Vallahi, o Resûlullah'tır!

Siz ancak vurulup düşeceğiniz yerlere gidiyorsunuz! ' diyerek ağladığını ve gözyaşlarının yanaklarına döküldüğünü gördüm."

Addas'ın yanına Âs b. Münebbih b. Haccac uğradı. Ona:

" Sen ne için ağlıyorsun?" diye sordu.

Addas:

" Mekke vadilerinin efendileri olan efendilerime ağlıyorum!

Onlar, vurulup düşecekleri yerlere gidiyorlar! Resûlullah ile çarpışacaklar! " dedi.

Önce Müslüman olmuş ve fakat kendisini şüphelerden kurtaramam iş gençlerden bulunan Âs b. Münebbih, ona:

" Muhammed gerçekten Resûlullah mıdır dersin?" deyince, Addas'ı bir titreme ve ürperti tuttu, tüyleri diken diken oldu. Sonra da, ağlamaya başladı.

" Vallahi, o, bütün insanlara gönderilen peygamberdir! " dedi.

Addas oradan geri döndü. Bedir savaşında bulunmadı. 39

Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

39. Vâkıdî, Megâzî. c. 1, s. 35, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 467.

Utbe ve Şeybe'nin Geri Dönmeye Meyletmeleri

Mekke'den ayrıldıkları sırada, Utbe b. Rebia ve Şeybe b. Rebia, Hazret-i Atike'nin rüyasını konuşuyorlar; biri öbürüne:

" Âtike binti Abdulmuttalib'in rüyasını bilmiyor musun? Andolsun ki, ben o rüyadan korkuyorum! " diyordu.

O sırada, Ebu Cehil onlara erişti ve:

" Ne konuşuyorsunuz?" diye sordu.

" Âtike'nin rüyasını anıyoruz! " dediler.

Ebu Cehil:

" Ne acayip şey! Abdulmuttalib oğullarının erkekleri bize peygamberlik taslamalarına kanaat getirmediler de, kadınları da mı bize peygamberlik taslayacaklar?!

Vallahi, Mekke'ye dönecek olursak, biz onlara yapacağımızı biliyoruz! " dedi.

Utbe:

" Onlarla aradaki hısımlık, akrabalık nerede kalacak?! " dedikten sonra, biri öbürüne:

" Dönecek misin?" diye sordu.

Ebu Cehil:

" Siz yola çıktıktan sonra geri dönüp de kavminizi rezil mi edeceksiniz?

Bari öcünüzün alındığını gözlerinizle gördükben sonra kavminizden ayrılın!

Siz Muhammed'in ve ashabının sizinle karşılaşabileceğini mi sanıyorsunuz?

Hayır! Vallahi, benim yanımda, kavmimden ve ailemden 180 kişi var ki, onlar benim indiğim yerde inerler, bindiğim yerde binerler!

Siz isterseniz dönün! " dedi.

Utbe ve Şeybe, ona:

" Vallahi sen kavmini helâka sürüklüyorsun! " dediler.

Ebu Cehil çıkıp gidince, Utbe, kardeşi Şeybe'ye:

" Bu, uğursuz bir adamdır!

Onun Muhammed ile yakın bir akrabalığı yoktur.

Fakat bizim Muhammed ile akrabalığımız vardır.

Hem de, oğlum onun yanındadır.

Sen onun lafını bırak! Hadi, biz dönelim?" dedi.

Şeybe:

" Ey Velid'in babası! Biz, hareket ettikten sonra geri dönecek olursak, vallahi âlemi kendimize sövdürürüz! " dedi.

Cuhfeye kadar gittiler. 40

-------------------------------------

40. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 41, 42, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 291.

Cüheym b. Salt'ın Rüyası ve Ebu Cehil'in İddiası

Kureyş müşrikleri Cuhfe'de konakladıkları zaman, Cüheym b. Salt, b. Mahreme, b. Muttalib, b. Abdi Menaf, bir rüya gördü ve:

" Ben, uyuyan bir kimsenin gördüğü gibisini gördüm: Uyku ile uyanıklık arasında idim. Bir adam gördüm ki, at üzerinde gelip durdu, yanında da bir devesi vardı. Sonra da:

'Utbe b. Rebia,

Şeybe b. Rebia,

Ebu'l-Hakem b. Hişam,

Ümeyye b. Halef,

Filan filan... öldürüldü! ' diyerek, Bedir gününde Kureyş eşrafından öldürülen kimselerin isimlerini birer birer saydı.

Sonra, gördüm ki, o adam, devesinin göğsüne vurduktan sonra, onu ordunun içine saldı.

Çadırlardan, onun kanından bulaşmadık hiçbir çadır kalmadı! " dedi.

Bu haber Ebu Cehil'e erişince:

" Al sana! Bir başka peygamber de Muttalib oğullarından!

Biz yarın sabah karşılaşırsak, kimlerin öldürüleceği görülecektir! " dedi. 41

Bazı müşrikler de, Cüheym'e:

" Şeytan uykunda seninle oynamış!

Sen yarın sabah rüyada gördüğün şeyin ancak aksini, Muhammed'in ashabının en şereflilerinin öldürüldüklerini ve esir edildiklerini göreceksin! " dediler.

Utbe b. Rebia, ortalıktenhalaşınca, kardeşi Şeybe'ye:

" Sen geri dönmek hususunda ne dersin?

Bu rüya da Âtike'nin rüyasına benziyor!

Addas'ın sözüne benziyor!

Vallahi, Addas bize yalan söylemez!

Vallahi, eğer Muhammed davasında yalancı ise, Araplar içinde bizim adımıza onun hakkından bir gelen bulunur.

Eğer davasında sadıksa, biz, onun akrabası olduğumuz için, onun sayesinde Arapların en mutlusu oluruz! " dedi.

Şeybe'nin:

" Peki! Askerler arasından ne diyerek geri dönelim?" dediği sırada, Ebu Cehil üzerlerine çıkageldi ve:

" Ne yapmak istiyorsunuz?" diye sordu.

" Geri dönmek istiyoruz! Sen Âtike'nin rüyasını ve Cüheym b. S altın rüyasını ve bunlarla birlikte Addas'ın bize söylediği sözü bilmiyor musun?! " dediler.

Ebu Cehil:

" Vallahi, siz geri dönecek olursanız, kavminizle ilginizi kesmiş, onları rezil etmiş olursunuz! " dedi.

Utbe ve Şeybe de:

" Vallahi, sen de helak olacak ve kavmini de helak edeceksin! " dediler ve yollarına devam ettiler. 42

-------------------------------------

41. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 270, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 42, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 292, Taberî, Târîh, c. 2, s. 275-276, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 121, İbn Seyyid, Uyûnu 'l-eser, c. 1 , s. 250, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 265 -266.

42. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 4243.

Ebu Süfyan'ın Mekke'ye Dönmeleri İçin Kureyşîlere Haber Salışı

Ebu Süfyan, ticaret kervanını koruyup kurtardığı zaman, Kureyş ordusuna adam gönderdi ve: " Siz ancak kervanınızı, adamlarınızı ve mallarınızı korumak için yola çıkmıştınız. İşte, Allah onları kurtarmış bulunuyor. Artık geri dönünüz! " dedi. Ebu Cehil:

" Vallahi, Bedir'e varmadan geri dönmeyeceğiz! Biz orada üç gün oturacağız.

Develer keseceğiz, yiyeceğiz, içeceğiz. Oyuncu kadınlar oynayacaklar, şarkılar söyleyecekler. Çevredeki Araplar bizi işitecekler, bundan sonra hep bizden korkup duracaklar! Yürüyünüz! " dedi. 43

Kureyş ordusunun Ebu Cehil'e uyarak geri dönmeyip Bedir'e gittiklerini elçi Hedde'de yetişip Ebu Süfyan'a haber verdiği zaman, Ebu Süfyan:

" Vâh kavmime! Bu Amr b. Hişam'ın [Ebu Cehil] işidir!

Kendisinin geri dönmek istememesi, halka baş olmak içindir! Azgınlıktır!

Azgınlık ise, eksikliktir ve uğursuzluktur! " dedi. 44

-------------------------------------

43. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 270, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 43, 44, Taberî, Târih, c. 2, s. 276.

44. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 43.

Kureyş Müşriklerinden Ayrılıp Geri Dönenler

Zühre oğullarının müttefiki erin den Ahnes b. Şerik, Kureyş cemaatının Cuhfie'cie bulundukları sırada:

" EyZühre oğulları! Allah sizin mallarınızı kurtardı.

Adamınız Mahreme b. Nevfel'i de kurtardı.

Siz onu ve malınızı korumak için yola çıkmıştınız.

Siz korkaklığı bana yükleyiniz, geri dönünüz!

İhtiyaç olmadıkça, sefere çıkmanızın size bir gerekliliği yoktur.

Siz onun [Ebu Cehil'in] sözüne bakmayınız! " dedi.

Bunun üzerine, Zühre oğulları, Ahnes b. Şerikle birlikte döndüler. Zühre oğullarından hiçbir kimse Bedir'de bulunmadı.

Çünkü, Ahnes b. Şerik, onların arasında sözü dinlenir bir kişi idi. 45

Diğer rivayete göre; Ahnes b. Şerik, Zühre oğullarına:

" Muhammed sizdendir, kızkardeşinizin oğludur.

Eğer o gerçekten peygamberse, siz onunla saadete erersiniz!

Eğer yalancı ise, onun hesabını sizden başkaları görsün!

Siz geri dönünüz! " demişti.

Zühre oğulları:

" Geri dönmek için nasıl yapalım?" diye sordular.

Ahnes b. Şerik:

" Biz Kureyş ile birlikte çıkarız, akşam olunca ben deveden düşerim. Size 'Haydi, hareket ediniz! 'dedikleri zaman, 'Ahnes'i yılan soktu! Biz onun yaşayacağını veya öleceğini öğrenmeden, ölürse kendisini gömmeden, adamımızdan ayrılamayız! ' dersiniz. Onlar hareket ettikleri zaman, geri döneriz" dedi.

Zühre oğulları böyle yaptılar. 46

Dönenlerin sayısı 100'dü veya 100'den biraz eksikti.

Adiyy b. Ka'b oğulları da, Left seniyesinden, Merruz-Zahran'dan geri dönmüşlerdir.

Adiyy b. Ka'b oğulları Mekke'ye dönünce, Ebu Süfyan onların yanına vardı ve:

" Siz, kervanda da, seferde de bulunmadığınıza göre, nasıl geri döndünüz?" diye sordu.

Onlar da:

" Sen Kureyş'in geri dönmesi için adam gönderdiğin zaman geri döndük! " dediler. 47

-------------------------------------

45. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 271, Vâkıdî, c. 1, s. 44, İbn Sa'd, c. 2, s. 14.

46. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 4445, İbn Sa'd, Tabakâtü' l-kübrâ, c. 2, s. 14.

47. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 45, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 14.

Müşriklerin Ordusunu Develer Kesip Doyuranlar

Müşriklerin ordusunu, aşağıda isimleri yazılı Kureyş eşrafından her gün birisi, develer keserek doyurdu:

Hâşim oğullarından:

1. Abbas b. Abdulmuttalib,

Abduşşems oğullarından:

2. Utbe b. Rebia,

Nevfel oğullarından:

3. Haris b. Âmir,

Esed oğullarından:

4. Hakîm b. Hizam,

Abduddar oğullarından:

5. Nadr b. Haris,

Mahzum oğullarından:

6. Ebu Cehil Amr b. Hişam,

Cumah oğullarından:

7. Ümeyye b. Halef,

Sehm oğullarından:

8. Nübeyh b. Haccac, Münebbih b. Haccac,

Âmir oğullarından:

9. Süheyl b. Amr.

Mahzum oğullarından Ebu Cehil, Merru'z-Zahran'da 10 deve kesti.

Âmir oğullarından Süheyl b. Amr, Kudeyd'de 10 deve kesti.

Abduşşems oğullarından Şeybe b. Rebia, deniz sahilinde yollarını şaşınp bir su başında oturduklarında, 9 deve kesti.

Utbe b. Rebia, Cuhfe'de 10 deve kesti.

Cumah oğullarından Kays, Revha'da 9 deve kesti.

Kesenin ismi ve kestiği yer bilinmeyen bir kimse tarafından 10 deve kesildi.

Nevfel oğullarından Haris b. Âmir 9 deve kesti.

Ebu'l-Bahterî, Bedir suyu başında 10 deve kesti.

Esed oğullarından Nübeyh b. Haccac ile Münebbih b. Haccac'ın kestikleri develerin sayısı ve kestikleri yerin adı bilinmemektedir. 48

-------------------------------------

48. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 144-145, İbn Habto, Kitâbu'l-muhabber, s. 161, 162, İbn Seyyid, Uyûnu’l-eser, c. 1, s. 249, 250.

Kureyş Müşriklerinin Bedir'deki Karargâhları

Kureyş müşrikleri ilerleyerek Bedir'de kum tepelerinin arkasında bulunan Yelyel vadisinin en uzak kıyısının içinde konakladılar.

Yelyel vadisi; Bedir ile kum tepeleri arasında olup, Kureyşflerin kondukları yer kum tepelerinin arkasında idi.

Bedir'deki su kuyuları da, Yelyel vadisinin Medine'ye daha yakın kıyısında bulunuyordu. 49

-------------------------------------

49. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 271, Taberî, Târih, c. 2, s. 276, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 266.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Medine'den Yola Çıkışı

Peygamberimiz aleyhisselâm; Ramazan ayından 8 gece 50 veya 12 gece geçtikten sonra, 51 Cumartesi 52 veya Pazar günü, 53 Abdullah b. Ümmi Mektum'u Medine'de halka namaz kıldırmak üzere yerine vekil bırakarak, 54 Muhacir ve Ensar sahabileriyle birlikte yola çıktı. 55

Yola çıkan sahabilerin sayılan - rivayete göre - 310 küsur olup, onlardan:

1. Hazret-i Osman, hasta olan zevcesine bakmak üzere, geri bırakıldı.

2. Ebu Lübâbe b. Abdulmünzir, Medine yönetimiyle görevlendirildi.

3. Âsim b. Adiyy, Medine'nin Âliye kısmında, Küba'da görevlendirildi.

4. Haris b. Hâtıb, Amr b. Avf oğulları ile ilgilenmek üzere görevlendirildi.

5-6. Talha b. Ubeydullah ile Saîd b. Zeyd'e, Kureyş kervanını gözetleme görevi verildi. 7-8. Haris b. Sımme ile Havvat b. Cübeyr, yolda hayvandan düşüp sakatlandıkları için geri çevrildiler. 56

Peygamberimiz aleyhisselâm; beyaz sancağını Mus'ab b. Umeyr'e verdi.

İki siyah bayraktan Ukab adındakini Hazret-i Ali, öbürünü de Sa'd b. Muaz taşıyordu. 57

-------------------------------------

50. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 263.

51. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 23, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 12, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 288.

52. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 12, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 288.

53. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 12.

54. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 263.

55. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 12.

56. İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 12, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 289, Taberî, TârfVı, c. 2, s. 296, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 245, 246.

57. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 263, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 246, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 260.

İslam Mücahidlerinin Buku'da Durdurulup, Yaşları Küçük Olanların Geri Çevirilişi

Peygamberimiz aleyhisselâm; Bedir seferine çıkarken, Medine'den Mekke'ye giden dağ yolunu takip etti. 58

Medine'ye 1 mil uzaklıkta bulunan, Medine evlerine bitişik Buyûtu's-Sukyâ'da, Ebu İnebe kuyusu yanında mücahidleri durdurdu.

Yaşlarını küçük gördüğü:

1. Abdullah b. Ömer'i,

2. Üsâme b. Zeyd'i,

3. Rafi' b. Hadic'i,

4. Bera' b. Âzib'i,

5. Useyd b. Züheyr'i,

6. Zeyd b. Erkam'ı,

7. Zeyd b. Sâbit'i,

8. Umeyrb. Ebi Vakkas'ı oradan Medine'ye geri çevirdi. 59

Sa'd b. Ebi Vakkas derki:

" Resûlullah aleyhisselâmın küçüklerimizi geri çevirmesinden biraz önce, kardeşim Umeyr b. Ebi Vakkas'ı göze görünmemeye çalışırken gördüm:

'Kardeşim! Sana ne oldu?' dedim.

'Resûlullah aleyhisselâmın beni küçük görüp geri çevirmesinden korkuyorum! Halbuki, ben sefere çıkmayı arzu ediyor, Allah'ın bana şehitlik nasip etmesini umuyorum! ' dedi.

Kendisi Resûlullah'a arzedilince, küçük görüp, ona:

'Sen geri dön! ' buyurdu.

Umeyr ağlamaya başladı. Resûlullah aleyhisselâm da, müsaade buyurdu. Umeyr'in kılıcı uzun, kendisi de boysuz olduğu için, kılıcını bağlayamamış, ben bağlamıştım. Bedir'de şehit düştüğü zaman, 16 yaşlarında idi." 60

Allah ondan razı olsun!

Hallad b. Amr Buyûtu's-Sukyâ'dan geceleyin ailesi yanına dönünce, babası Amr b. Cemuh:

" Siz gitmiştiniz, burada ne arıyorsun?! " dedi.

Hallad:

" Buku'da halk Resûlullah aleyhisselâma arzolunuyor! " deyince, Amrb. Cemuh:

" Ne güzel! Ne hayırlı fal!

Vallahi, Kureyş müşriklerine karşı zafere ve ganimete kavuşulacağını umarım!

Vaktiyle biz de bir gün bu yerimizden Huseyke'ye yürümüştük! " dedi.

Ensardan Abdullah b. Amr b. Haram da, Müslümanların böyle Buku'da durdurulup gözden geçirilerek yaşı küçük olanların geri çevrildiğini görünce, Peygamberimiz aleyhisselâmın yanına vardı:

" Yâ Rasûlallah! Senin bu yerde konaklamanı, ashabının orada durdurulup sana arzedilmesini, ben hayra yordum.

Biz de, vaktiyle bu yere, Selime oğullarına inip adamlarımızı şuracıkta gözden geçirmiş, silaha dayanabileceklere müsaade etmiş, silah taşımaktan aciz küçükleri geri çevirmiştik. Sonra da, Huseyke Yahudilerinin üzerine yürümüştük.

O zaman, onlar bizden daha kuvvetli ve kudretli oldukları halde, onları öldürmüştük.

Artık, öteki Yahudiler, nasıl istedikse, bize öylece boyun eğmişlerdi!

Yâ Rasûlallah! Umarım ki, biz de Kureyşlilerle karşılaşırsak, Allah senin gözünü aydın edecektir! " dedi. 61

-------------------------------------

58. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 264.

59. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 21, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 288.

60. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 21, İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 149-150, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 36.

61. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 22-23.

Bedir Seferinde Nöbetleşe Binilen Develerle Atlar ve Teçhizat

İslâm mücahidlerinin Bedir seferinde 70 develeri vardı. 62

İki attan biri Mikdad b. Amr'a, diğeri Mersed b. Ebi Mersed'e aitti.

Develere ikişer, üçer, dörder kişi nöbetle binmekte idiler63

1. Peygamberimiz aleyhisselâm bir deveye Hazret-i Ali, Mersed b. Ebi Mersed veya Zeyd b. Harise ile nöbetle bindiler. 64

Yürüme sırası Peygamberimiz aleyhisselâma geldiği zaman:

" Yâ Rasûlallan! Sen bin! Biz senin yerine yürürüz! " derler, Peygamberimiz aleyhisselâm ise:

" Siz yürümekte benden daha güçlü değilsiniz!

Ecir ve mükâfat hususunda da, ben sizden daha müstağni, ihtiyaçsız değilim! " buyurdu. 65

2. Hazret-i Hamza; Zeyd b. Harise ve Peygamberimiz aleyhisselâmın azadlılarından Ebu Kebşe ve Enese ile bir deveye, 66

3. Ubeyde b. Haris, Tufeyl b. Haris ve Husayn b. Haris bir deveye,

4. Osman b. Maz'un, Kudame b. Maz'un, Abdullah b. Maz'un ve Sâib b. Osman bir deveye, 67

5. Mıstarı b. Üsâse Ubeyde b. Hâris'in su taşıma devesine,

6. Afra' oğulları Muaz, Avfve Muavviz ve mevlâlan Ebu'l-Hamra bir deveye,

7. Übeyy b. Ka'b, Umâre b. Hazm, Harise b. Numan bir deveye,

8. Hıraş b. Sımme, Kutbe b. Âmir, Abdullah b. Amr b. Haram bir deveye,

9. Utbe b. Gazvan, Tuleyb b. Umeyr, Suveybit b. Hamnele, Utbe b. Gazvan'ın devesine,

10. Mus'ab b. Umeyr, Suveybit b. Sa'd b. Hureymile, Mes'ud b. Rebi', Mus'ab'ın devesine,

11. Ammar b. Yâsir, Abdullah b. Mes'ud bir deveye,

12. Abdullah b. Ka'b, Ebu Davud, Salît b. Kays, Abdullah b. Ka'b'ın devesine,

13. Hazret-i Ebu Bekir, Hazret-i Ömer, Abdurrahman b. Avf bir deveye,

14. Sa'd b. Muaz, kendisine ait su taşıma devesine, kendisi, kardeşi ve kardeşi Haris b. Evs'in oğlu ve Haris b. Enes ile nöbetleşe,

15. Sa'd b. Zeyd, kendisine ait su taşıma devesine Seleme b. Selâme, Abbad b. Bişr, Rafi' b. Yezid, Haris b. Hazeme ile nöbetleşe binmekte idiler.

Sa'd b. Zeyd ve arkadaşlarının bir sa' (1040 dirhem) hurmadan başka azıkları yoktu. 68

Mücahidlerden 9 veya 6'sında zırh gömlek vardı. 69

Sa'd b. Muaz, zırh gömlek yerine sırbna softan bir cübbe giyinmiş ve müşriklerle çarpışmaya öyle çıkmıştı.

Ölüm döşeğine düştüğü zaman, yanına çağırdığı kimselere:

" Beni bu cübbeye sarıp defnediniz!

Çünkü, ben Bedir günü müşriklerle karşılaştığım zaman, üzerimdeki bu cübbe idi ve yalnız ona bürünmüş bulunuyordum" diye vasiyet etmişti. 70

-------------------------------------

62. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 264, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 26, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 12, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 289.

63. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 26, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 12, Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâ f, c. 1, s. 289.

64. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 264, Vâkıdî, Megâzî, c. 1 , s. 24, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 12, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 289.

65. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 21, Ahmed b. Hanbel, Müsned. c. 1, s. 422.

66. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 264, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 24, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 289.

67. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 24-27, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 289.

68. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 24.

69. Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 1, s. 371.

70. İbn Abdilberr, İstiâb, c. 2, s. 610.

Mücahidlerin Sayılıp Peygamberimiz aleyhisselâma Tekmil Verilişi

Peygamberimiz aleyhisselâm; Ebu İnebe kuyusu yanında, Kays b. Ebi Sa'saa'yı yayalar (piyadeler) üzerine çavuş tayin etti ve Müslümanların sayılmasını ona emir buyurdu.

O da onları orada durdurup saydı ve Resûlullah aleyhisselâma tekmil haberi verdi: 71

Muhacirlerden Olanlar

Hâşim ve Muttalib oğullarından:

1. Hazret-i Muhammed aleyhisselâm,

2. Hazret-i Hamza b. Abdulmuttalib,

3. Hazret-i Ali b. Ebi Talib,

4. Peygamber aleyhisselâmın azadlısı ve evlatlığı Zeyd b. Harise,

5. Peygamber aleyhisselâmının azadlısı Enese,

6. Peygamberimiz aleyhisselâmın azadlısı Ebu Kebşe,

7. Ebu Mersed Kennaz b. Husayn,

8. Mersed b. Ebi Mersed,

9. Ubeyde b. Haris,

10. Tufeyl b. Haris,

11. Husayn b. Haris,

12. Mıstarı Avf b. Üsâse.

Abduşşems oğullarından:

13. Hazret-i Osman b. Affan,

14. Ebu Huzeyfe Mihşem (Müheşşim) b. Utbe,

15. Salim (Ebu Huzeyfe'nin mevlâsı; azadlısı),

16. Subeyh (Ebu'l-Âs b. Ümeyye'nin azadlısı).

Abduşşems ve Esed oğullarının müttefiklerinden:

17. Abdullah b. Cahş,

18. Ükkâşe b. Mıhsan,

19. Süca'b. Vehb,

20. Ukbe b. Vehb,

21. Yezid b. Rukayş,

22. Ebu Sinan b. Mıhsan,

23. Sinan b. Ebi Sinan,

24. Muhriz b. Nadla,

25. Rebia b. Eksem,

Kebir oğullarının müttefiklerinden:

26. Sakf b. Amr,

27. Malik b. Amr,

28. Müdlic (Midlac) b. Amr,

29. Ebu Mahşiyy Süveyd b. Mahşiyy.

Nevfel oğullarından:

30. Utbe b. Gazvan,

31. Habbab (Utbe b. Gazvan'ın azadlısı)

Esed oğullarından:

32. Zübeyr b. Avvam,

33. Hâtıb b. Ebi Beltea,

34. Sa'd (Hâtib b. Ebi Beltea'nın azadlısı).

Abduddar oğullarından:

35. Mus'ab b. Umeyr,

36. Suveybıt b. Sa'd b. Hureymile.

Zühre oğullarından:

37. Abdurrahman b. Avf,

38. Sa'd b. Ebi Vakkas,

39. Umeyr b. Ebi Vakkas.

Zühre oğullarının müttefiklerinden:

40. Mikdad b. Amr,

41. Abdullah b. Mes'ud,

42. Mes'ud b. Rebi',

43. Züşşimaleyn Umeyr,

44. Habbab b. Enet.

Teym oğullarından:

45. Hazret-i Ebu Bekir, Abdullah b. Atik b. Osman,

46. Bilal b. Rebah (Hazret-i Ebu Bekir'in azadlısı),

47. Âmir b. Füheyre (Hazret-i Ebu Bekir'in azadlısı),

48. Suheyb b. Sinan (Abdullah b. Cüd'an'ın azadlısı)

49. Talha b. Ubeydullah.

Mahzum oğullarından:

50. Ebu Seleme Abdullah b. Abdulesed,

51. Şemmas b. Osman,

52. Erkam b. Ebi'l-Erkam,

53. Ammarb. Yâsir,

54. Muattib b. Avf,

Adiyy oğulları ve müttefiklerinden:

55. Hazret-i Ömerb. Hattab,

56. Zeydb. Hattab,

57. Mıhca' (Hazret-i Ömer'in azadlısı),

58. Amr b. Süraka,

59. Abdullah b. Süraka,

60. Vâkıd b. Abdullah,

61. Havlîb. Ebi Havlî,

62. Malik b. Ebi Havlî,

63. Âmir b. Rebia,

64. Âmir b. Bükeyr,

65. Âkil b. Bükeyr,

66. Halid b. Bükeyr,

67. İyas b. Bükeyr,

68. Saîd b. Zeyd (Hazret-i Ömer'in eniştesi).

Cumah oğulları ve müttefiklerinden:

69. Osman b. Maz'un,

70. Kudâme b. Maz'un,

71. Abdullah b. Maz'un,

72. Sâib b. Osman b. Maz'un,

73. Ma'mer b. Haris.

Sehm oğullarından:

74. Huneys b. Huzafe.

Âmir oğullarından:

75. Ebu Sebre b. Ebi Rühm,

76. Abdullah b. Mahreme,

77. Abdullah b. Süheyl,

78. Umeyr b. Avf (Süheyl b. Avf’ın azadlısı),

79. Sa'd b. Havle.

Haris oğullarından:

80. Ebu Ubeyde Âmir b. Abdullah b. Cerrah,

81. Amr b. Haris,

82. Süheyl b. Vehb (Beyzâ),

83. Safvan b. Vehb (Beyzâ),

84. Amr b. Ebi Şerh, 72

85. İyaz b. Züheyr,

86. Ma'mer b. Ebi Şerh,

87. Amr b. Ebi Şerh. 73

Bedir Seferine Katılan Ensar Mücahidleri

Evs Kabilesinden

Abduleşhel oğullarından:

1. Sa'd b. Muaz,

2. Amr b. Muaz,

3. Haris b. Evs,

4. Haris b. Enes.

Ubeyd b. Ka'b oğulları ve müttefiklerinden:

5. Sa'd b. Zeyd.

Zeûrâ oğullarından:

6. Seleme b. Selâme,

7. Abbad b. Bişr,

8. Seleme b. Sabit,

9. Rafi'b. Yezid,

10. Haris b. Hazeme,

11. Muhammed b. Mesleme,

12. Seleme b. Eşlem,

13. Ebu'l-Heysem b. Teyyihan,

14. Ubeyd (Atîk) b. Teyyihan,

15. Abdullah b. Sehl.

Zafer (Ka'b) oğullarından:

16. Katâde b. Numan,

17. Ubeyd b. Evs.

Ubeyd b. Rizah oğulları ve müttefiklerinden:

Nasr b. Haris,

Muattib b. Ubeyd,

Abdullah b. Târik.

Harise oğulları ve müttefiklerinden:

Mes'ud b. Abdi Sa'd,

Ebu Abs b. Cebr,

Ebu Bürde b. Niyar (Hâni').

Amr oğullarından:

Âsim b. Sabit,

Muattib b. Kuşeyr,

Ebu Müleyl b. Ez'ar,

Amr (Umeyr) b. Ma'bed,

Sehl b. Huneyf,

Ümeyye oğullarından:

Mübeşşir b. Abdulmünzir,

Rifaa b. Abdulmünzir,

Uveym b. Sâide,

Rafi' b. Uncede,

Ubeyd b. Ebi Ubeyd,

Salebe b. Hâtıb,

Ebu Lübabe Beşirb. Abdulmünzir,

Haris b. Hâtıb,

Sa'd b. Ubeyd.

Ubeyd oğulları ve müttefiklerinden:

Üneys b. Katâde,

Ma'n b. Adiyy,

Sabit b. Aknem (Erkam),

Zeyd b. Eşlem,

Rib'î b. Râfi',

Âsim b. Adiyy.

Sa'lebe oğullarından:

Abdullah b. Cübeyr,

Âsim b. Kays,

Ebu Dayyah b. Sabit,

Ebu Habbe b. Sabit,

Salim b. Umeyr,

Haris b. Numan,

Havvat b. Cübeyr.

Cahcaba oğulları ve müttefiklerinden:

Münzir b. Muhammed,

Ebu Akîl b. Abdullah.

Ganm oğullarından:

Sa'd b. Hayseme,

Münzir b. Kudâme,

Malik b. Kudâme,

Haris b. Arîece,

Temim (Sa'd b. Hayseme'nin azadlısı).

Muaviye oğulları ve müttefiklerinden:

Cebr (Cabir) b. Atîk,

Malik b. Sabit b. Nümeyle,

Numan b. Asar.

Hazrec Kabitesinden

İmriu'l-Kays oğullarından:

Hârice b. Zeyd,

Sa'd b. Rebi',

Abdullah b. Revâha,

Hallad b. Süveyd.

Zeyd oğullarından:

Beşirb. Sa'd,

Simâkb. Sa'd.

A diyy oğullarından: 1. Sübey' b. Kays, S. Abdullah b. Kays,

9. Abbad b. Kays.

A hm er oğullarından:

10. Yezid b. Haris.

Cüşem oğullarından:

11. Hubeybb. İsaf (Yesaf),

Abdullah b. Zeyd,

Hureyş b. Zeyd,

Süfyan b. Beşr (Nesr),

Cidâre oğullarından:

Temim b. Yi ar,

Abdullah b. Umeyr,

Zeyd b. Müzeyyen,

Abdullah b. Urfuta.

Hudre oğullarından:

19. Abdullah b. Rebi'.

Avf b. Hazrec (Hublâ) oğullarından:

20. Abdullah b. Abdullah b. Übeyy b. Selûl,

21. Evs b. Havlî.

Cez' b. Adiyy oğullarından ve müttefiklerinden: 22. Zeyd b. Vedia,

Ukbe b. Vehb,

Rifaa b. Amr,

25. Âmir(Amr) b. Seleme,

Ebu Humeyde Ma'bed b. Abbad (Ubâde),

Âmir b. Bükeyr (Âsim b. Ekber).

Salim oğullarından:

28. Nevfel b. Abdullah b. Kavkal.

Asram oğullarından:

Ubâde b. Samit,

Evs b. Samit.

Da'd oğullarından:

31. Numan b. Malik.

Kuryuş oğullarından:

32. Sabit b. Hezzal.

Merdaha oğullarından:

33. Malik b. Duhşum.

Levzan oğulları ve müttefiklerinden:

Rebi' b. İyas,

Varaka b. İyas,

Amr b. İyas,

Mücezzir b. Ziyad,

Ubâde b. Haşhaş,

Nehhab (Bahhas) b. Salebe,

Abdullah b. Sa'lebe,

Utbe b. Rebia.

Sâide oğullarından:

Ebu Dücâne Simâk b. Haneşe,

Münzir b. Amr.

Bediyy b. Âmir oğulları ve müttefiklerinden: AA. Ebu Useyd Malik b. Rebia, 45. Malik b. Mes'ud.

Tarif oğulları ve müttefiklerinden: 46. Abdi Rabbih b. Hakk,

Ka'b b. Hımar (Cemmaz),

Damrâ b. Amr(Bişr),

Ziyad b. Amr,

Besbes b. Amr,

Abdullah b. Âmir.

Cüşem oğullarından:

Hıraş b. Sımme,

Hubab b. Münzir,

Umeyr b. Humam,

Temim (Hıraş b. Sımme'nin azadlısı),

Abdullah b. Amr b. Haram,

Muaz b. Amr,

Mes'ud b. Amr,

59. Halladb. Amr,

Ukbe (Utbe) b. Âmir,

Habib b. Esved (bu ailenin azadlılan),

Sabit b. Sa'lebe (Ciz'),

Umeyr b. Haris.

Ubeyd oğulları ve müttefiklerinden:

Bişrb. Berâ' b. Ma'rur,

Tufeyl b. Malik,

Tufeyl b. Numan,

Sinan b. Sayfı,

Abdullah b. Cedd,

Utbe b. Abdullah,

Cebbar b. Sahr b. Ümeyye,

Hârice b. Humeyr,

Abdullah b. Humeyr.

Hunas oğullarından:

Yezid b. Münzir,

Ma'kıl b. Münzir,

Abdullah b. Numan,

Dahhâk b. Harise,

Sevad b. Zurayk (Rizn),

Ma'bed b. Kays,

Abdullah b. Kays.

Numan oğullarından:

Abdullah b. Abdi Menaf,

Cabirb. Abdullah,

Cüleyde b. Kays,

Numan b. Sinan (Yesar) (bu ailenin azadlılan dır).

Sevad oğullarından:

Ebu'l-Münzir Yezid b. Âmir,

Süleym b. Amr,

Kutbe b. Âmir,

Antere (Süleym b. Amr'ın azadlısıdır).

Adiyy b. Nâbi oğullarından:

Abs b. Âmir,

Sa'lebe b. Ganeme,

Ebu'l-Yeser Ka'b b. Amr,

Sehl b. Kays,

Amr b. Talk,

Muaz b. Cebel.

Zurayk oğullarından:

Kays b. Mıhsan (Hısn),

Ebu Halid Haris b. Kays,

Cübeyrb. İyas,

Ebu Ubâde Sa'd b. Osman,

Ukbe b. Osman,

99. Zekvan b. Abdi Kays,

100. Mes'ud b. Halde.

Halid oğullarından:

101. Abbas b. Kays.

Haide oğullarından:

102. Es'ad b. Yezid,

103. Fâke b. Bişr(Büsrb. Fâke),

104. Muaz b. Mâıs,

105. Âiz b. Mâıs,

106. Mes'udb. Sa'd.

Adan oğullarından:

107. Rifâa b. Râfi',

108. Hallad b. Râfi',

109. Ubeydb. Zeyd.

Beyaza oğullarından: 110. Ziyad b. Lebid, 111. Ferve b. Amr, 112. Halidb. Kays,

113. Rüceyle (Ruhayle) b. Salebe,

114. Atıyye b. Nüveyne,

115. Huleyfe (Uleyfe) b. Adiyy.

Habfb oğulları ndan:

116. Râfi' b. Muallâ.

Neccar oğullarından:

117. Ebu Eyyub Halid b. Zeyd.

Üseyre oğullarından:

118. Sabit b. Halid.

Amr oğullarından:

119. Umâre b. Hazm,

120. Sürâka b. Ka'b.

Ubeyd b. Sa'lebe oğullarından:

121. Harise b. Numan,

122. Süleym b. Kays.

Âiz oğulları ve müttefiklerinden:

123. Süheyl b. Râfi',

124. Adiyy b. Zağbâ.

Zeyd oğullarından:

125. Mes'ud b. Evs,

126. Ebu Huzeyme b. Evs,

127. Râfi' b. Haris.

S ev ad oğulları ve müttefiklerinden:

128. Avfb. Haris,

129. Muavviz b. Haris,

130. Muaz b. Haris,

131. Numan (Nuayman) b. Amr,

132. Âmir b. Muhalled,

133. Abdullah b. Kays,

134. Usayma,

135. Vedia b. Amr,

136. Sabit b. Amr,

137. Ebul-Hamra' (Haris b. Afrâ'nın veya Rifaa'nın azadlısıdır).

Âmir b. Malik oğullarından:

138. Sa'lebe b. Amr,

139. Seril b. Atîk,

140. Haris b. Sımme (Revhâ'da deveden düşüp sakatlanmış, geri dönmüştür).

A mr b. Malik oğulları ndan:

141. Übeyyb. Ka'b,

142. Enes b. Muaz.

Adiyy b. Amr oğullarından:

143. Evs b. Sabit,

144. Ebu'ş-Şayh Übeyy b. Sabit,

145. Ebu Talha Zeyd b. Sehl.

A diyy b. Neccar oğulları ndan:

146. Amr b. Sa'lebe,

147. Salîtb. Kays,

148. Ebu Salît Üseyre b. Amr,

149. Amr Ebu Hârice b. Kays,

150. Sabit b. Hansa,

151. Âmir b. Ümeyye,

152. Muhriz b. Âmir,

153. Sevad b. Gaziyye.

Haram b. Cündüb oğullarından:

154. Ebu Zeyd Kays b. Seken,

155. Ebu AVer b. Haris (Haris b. Zâlim),

156. Süleym b. Milhan,

157. Haram b. Milhan.

Mazin b. Neccar oğulları ve müttefikien'nden:

158. Kays b. Ebi Sa'saa,

159. Abdullah b. Ka'b,

160. Usayma.

Hansa b. Mebzul oğulları ndan:

161. Ebu Davud Umeyr b. Âmir,

162. Sürâka b. Amr.

Sa'lebe b. Mazin oğulları ndan:

163. Kays b. Muhalled.

Dinar b. Neccar oğullarından:

164. Numan b. Abdi Amr,

165. Dahhâkb. Abdi Amr,

166. Süleym b. Haris,

167. Cabirb. Halid,

168. Sa'd b. Süheyl.

Kays oğullarından:

169. Ka'b b. Zeyd,

170. Büceyr b. Ebi Büceyr. 74

Adan oğullarından:

171. Itbanb. Malik,

172. Müleyl b. Vebere,

173. Isma b. Husayn,

Bunlardan başka, Güşem oğullarından:

174. Hilal b. Muallâ'nın da, Bedir seferine katı İdi ğı rivayet edilir. 75

-------------------------------------

71. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 333-341 , Vâkıdî, Megâzî, c. 1 , s. 153-156, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 6-408, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 114-123, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 272-274.

72. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 341-342, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 157, İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 409-418.

73. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 157, İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 417-418.

74. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 342-362, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 156-172, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 419-601.

75. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 263.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Mücahidler Hakkındaki Duası

Peygamberimiz aleyhisselâm, Buyûtu's-Sukyâ'dan ayrıldıkları sırada mücahidlerin haline baktı da:

" Allah'ım! Onlar yayadırlar! Sen onları bindir!

Onlar çıplaktırlar! Sen, onları giyindir!

Allah'ım! Onlar açtırlar! Sen onları doyur! " diyerek dua etti.

Peygamberimiz aleyhisselâmin duası, Bedir zaferiyle kabul buyurulmuş oldu. 76

-------------------------------------

76. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 26, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 20, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 79, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 57.

Hubeyb b. Yesaf (İsaf)'ın Müslüman Olarak Bedir Seferine Katılışı

Peygamberimiz aleyhisselâm Buyûtu's-Sukyâ'dan kalkıp Akîk vadisine vardı. Orada, Medinelilerden Hubeyb b. Yesaf (İsaf) ile Kays b. Muharriş gelip Peygamberimiz aleyhisselâma yetiştiler.

Hubeyb çok cesaretli, cenkçi bir adamdı.

Her ikisi de henüz Müslüman olmamışlardı, kendi dinlerinde bulunuyorlardı.

Peygamberimiz aleyhisselâm, Hubeyb'i-miğferiyle yüzünü saklamış olmasına rağmen-tanıdı.

Sa'd b. Muaz'a dönerek:

" Sağında giden, Hubeyb b. Yesaf (İsaf) değil mi?" diye sordu.

Sa'd b. Muaz:

" Evet! " dedi.

Hubeyb gelip Peygamberimiz aleyhisselâmın devesinin yularından tuttu.

Peygamberimiz aleyhisselâm, Hubeyb ile Kays b. Muharris'e:

" Siz bizimle mi yola çıktınız?" diye sordu.

Onlar:

" Sen bizim kızkardeşimizin oğlusun ve komşumuzsun!

Biz, kavmimizle birlikte, ganimet için çıktık. 77

Hem biz, kavmimizin bulunduğu bir savaşta bulunmayışımızdan da utanırız" dediler.

Peygamberimiz aleyhisselâm, onlara:

" Siz Müslüman oldunuz mu?" diye sordu.

Onlar:

" Hayır! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Biz, müşriklere karşı, müşriklerden yardım istemeyiz! " buyurdu. 78

Hazret-i Âişe'nin bildirdiğine göre; Peygamberimiz aleyhisselâm Bedir'e doğru yola çıkıp Harretü'l-Vebere'ye varınca, bir adam (Hubeyb b. Yesaf [İsaf]) gelip yetişti ki, kendisi güçlülüğü ve cesaretiyle tanınırdı. Ashab, onu gördükleri zaman, sevindiler.

Hubeyb, Peygamberimiz aleyhisselâma:

" Sana tâbi olmak, senin yanında bulunup elde edilecek ganimetten yararlanmak için geldim! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm, ona:

" Sen Allah'a ve Resûlüne iman ediyor musun?" diye sordu.

Hubeyb:

" Hayır! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Öyleyse geri dön! Ben asla bir müşrikten yardım alamam! " buyurdu.

Hubeyb geri döndü.

Sonra, bir ağacın yanında, Peygamberimiz aleyhisselâma tekrar gelip yetişti ve ilk defa söylemiş olduğu sözü söyledi.

Peygamberimiz aleyhisselâm, ona:

" Sen Allah'a ve Resûlüne iman ediyor musun?" diye tekrar sordu.

Hubeyb:

" Hayır! " dedi.

" Öyleyse geri dön! Ben bir müşrikin bana yardım etmesini istemem! " buyurdu.

Hubeyb geri döndü.

Peygamberimiz aleyhisselâm'ın Beyda'da bulunduğu sırada ona tekrar yetişti ve ilk defa söylemiş olduğu sözünü tekrarladı.

Peygamberimiz aleyhisselâm da, yine ona:

" Sen Allah'a ve Resûlüne iman ediyor musun?" diye sordu.

Hubeyb:

" Evet! " dedi.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Öyleyse, bizimle birlikte yürü, git! " buyurdu. 79

Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

77. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 47.

78. Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 534-535, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1, s. 418.

79. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 535, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 149, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1449-1450, Zehebî, Siyeru a'lâmi'n-nübelâ, c. 1, s. 359.

Bedir'e Giderken Uğranılan, Durulan Yerler

1. Peygamberimiz aleyhisselâm; Medine'den Mekke'ye doğru giden dağ içindeki yolu takip ederek Akîk'e vandı. 80

2. Akîkten İbn Ezher deresine kadar da, ıssız yollardan gitti. İbn Ezher deresinde bir ağacın altına indi.

Hazret-i Ebu Bekir, kalkıp taşlarla küçük bir mescid yaptı.

Mescidin içinde Peygamberimiz aleyhisselâm la birlikte namaz kıldı.

Pazartesi sabahına kadar orada kaldılar.

Peygamberimiz aleyhisselâm, İbn Ezher deresinden kalkıp. 81

3. Zü'l-huleyfie'ye, Zü'l-huleyfe'den sonra,

4. Zâtü'l-ceyş'e, Zatü'l-ceyş'ten sonra,

4. Türban'a vardı. Turhan'dan sonra,

5. Melel'e, Melel'den sonra,

6. Merereyn'den olan Gamîsü'l-hamam'a, Gamîsü'l-hamam'dan sonra,

7. Suhayratü'l-yemam'a, Suhayratü'l-yemam'dan sonra,

8. Seyyâle'ye, Seyyale'den sonra,

9. Feccü'r-revhâ'ya, Feccü'r-revhâ'dan sonra,

10. Senûkeye uğradı ki, mutedil yoldur. Nihayet,

11. Irku'z-zabya'ya vardı. Sonra,

12. Secsec'e indi ki, burası Revhâ kuyusudur. Sonra, Secsec'den ayrıldı.

13. Munsarafa vardı, Munsaraf'a varınca,

14. Mekke yolunu solda bırakarak sağ taraftan, Naziye üzerinden Bedir'e doğru gitmeye devam etti.

15. Naziye ile Mazîk-ı Safra arasındaki Ruhkan vadisini geçti.

16. Mazîk'a vardı. Mazîktan sonra

17. Safra yakınına vardı.

Orada bulunduğu sırada Cühenilerden Besbes ile Adiyy b. Ebi'z-Zağba'yı; Ebu Süfyan b. Harb ve başkaları hakkında edinecekleri haberleri getirsinler diye Bedir'e gönderdi.

18. İki dağ arasında bir köy olan Saffa'ya varınca, Safra'yı solda bırakarak,

19. Sağ taraftan Zefiran vadisine doğru ilerledi.

20. Zefiran vadisini geçtikten sonra, konakladı. 82

-------------------------------------

80. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 264.

81. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 26.

82. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 264-266.

Besbes'le Adiyy'in Bedir'e Uğradıklarını Anlayan Ebu Süfyan'ın Kureyş Ticaret Kervanını Bedir'den Deniz Sahiline Kaçırışı

Besbes b. Atmr ile Adiyy b. Ebi'z-Zağba Bedir'e gelip develerini suya yakın bir tepeciğe ıhdındıktan sonra, suyun başına vardılar. Kırbalarına su doldurdular.

O sırada, Cühenîlerden Mecdi b. Amr da su başında bulunuyordu. Su başına gelen kadınlardan ikisinin, aralarındaki bir borç ilişkisini konuşurken, borçlu olanın arkadaşına:

" Yarın ya da yarından sonra kafile gelir ve ben onlara iş görür, senin alacağın olan borcumu sana o zaman öderim! " dediğini, Mecdi'nin de bunu " Doğru söylüyorsun! " diyerek doğruladığını işittiler. 83 İşittiklerini gelip Peygamberimiz aleyhisselâma haber verdiler. 84

Ebu Süfyan, kervandan önce, suyun başına geldi. 85

Orada gördüğü Mecdi b. Amr'a:

" Muhammed'in gözcülerinden herhangi birini gördün mü?

Vallahi, Mekke'de yarım ukıyyesi (20 dirhemi) olup da onu bizimle ticarete sürmeyen kadın erkek hiçbir Kureyşî kalmamıştır.

Eğer sen düşmanımız hakkında birşey saklayacak olursan, denizler kıl parçasını ıslatmaya devam ettiği müddetçe, Kureyşilerden hiçbir kimse seninle barışmaz! " dedi.

Mecdi:

" Vallahi, seninle Yesrib arasında bir düşman yoktur!

Ben hoşlanmadığım, şüphelendiğim hiçbir kimse görmedim.

Eğer seninle Yesrib arasında bir düşman olsaydı, onu sana açıklamak bizi asla korkutmazdı. Onu senden saklamazdım. 86

Ben tanımadığım hiç kimse görmedim. Anca, iki binitli kişi gördüm ki, onlar şu tepeciğe hayvanlarını ıhdırdıktan sonra, eski su kırbalarıyla gelip su aldılar ve gittiler" dedi.

Ebu Süfyan onların develerini ıhdırdıklan yere varıp develerin kığılarından aldı ve onu ezdi. Bir de bakü ki, onda hurma çekirdeği var!

" Bu vallahi Medine yemleridir! " dedi. 87

Hemen arkadaşlarının yanına dönüp kervanın yönünü Bedir yolundan çevirdi. Bedirl solunda bırakarak sahile doğru hızla ilerledi. 88

-------------------------------------

83. İbn İshak, İbn H işam, Sîre, c. 2, s. 269, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 41 , Taberî, Târih, c. 2, s. 275, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 33, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 250, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 265.

84. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 269, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 40

85. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 269.

86. Vâkıdi, Megâzî, c. 1, s. 41.

87. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 269-270, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 41, Taberî, Târih, c. 2, s. 275, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 33, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 250, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 265, İbn Haldun, TânTı, c. 2, ks. 2, s. 19-20.

88. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 2, s. 270, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 41, Taberî, c. 2, s. 275, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 33, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 250, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 265.

Kureyş Ordusunun Kervanlarını Korumak Üzere Gelmekte Olduğu Haberi Üzerine, Durumun Ashab ile Konuşuluşu

Kureyş müşriklerinin kervanlarını korumak üzere gelmekte oldukları haberi alınınca, Peygamberimiz aleyhisselâm durumu ashabına duyurdu89 ve Müslümanları müşriklerle çarpışmaya hazırlamak istedi: 90

" Yüce Allah, iki taifeden birisini bana va'd etti: ya kervan, ya Kuneyş ordusu! Kureyş ordusu Mekke'den çıkmış, size doğru geliyor! Ne dersiniz? Size kervan mı, yoksa Kureyş ordusu mu daha iyidir?" diye sordu.

" Hayır! Bize düşmanı karşılamaktan ise, kervanın üzerine düşmek daha iyidir! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselâmın yüzünün rengi değişti ve:

" Kureyş ordusu Mekke'den çıkmış, size doğru geliyor!

Ne dersiniz? Size kervan mı, yoksa Kuneyş ordusu mu daha iyidir?" diyerek, sorusunu tekrarladı ve:

" Kervan deniz sahiline doğru geçti, gitti!

Şu Ebu Cehil ise, üzerinize geliyor! " buyurdu.

" Yâ Rasûlallah! Sen kervana bak! Düşmanı bırak! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselâm kızdı, ayağa kalktı. 91

Bunun üzerine, önce Hazret-i Ebu Bekir, sonra da Hazret-i Ömer, kalkıp güzel sözler söylediler. 92

Sonra, Mikdad b. Amr kalktı ve:

" Yâ Rasûlallah! Allah'ın emrettiği şeyi yerine getir! Biz senin yanındayız!

Vallahi, biz sana, İsrail oğullarının Musa aleyhisselâma dediği gibi, 'Sen ve Rabbin gidip savaşın! Biz muhakkak burada oturucuyuz! ' demeyiz.

Fakat, 'Sen ve Rabbin gidip savaşın! Biz de sizinle birlikte savaşıcılarız! ' deriz.

Seni hak din ve Kitabla peygamber gönderen Allah'a yemin ederiz ki, sen bizi Birkü'l-gımad'a kadar yürütecek olsan, oraya varıncaya kadar seninle birlikte gider, senin önünde savaşırız! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Hayra eresin! " diyerek onun için hayır diledi. 93

Peygamberimiz aleyhisselâm, Ensan da konuşturmak isteyerek:

" Ey insanlar! Siz de bana görüşünüzü açıklayınız! " buyurdu. 94

Çünkü, onların sayılan çoktu. Akabe'de Peygamberimiz aleyhisselâmla yaptıkları bey'atta:

" Yâ Rasûlallah! Sen bizim diyarımıza gelinceye kadar, biz senin himayenden uzağız.

Bize gelip kavuştuğun zaman, bizim himayemizdesin. Çocuklarımızı ve kadınlarımızı koruyup savunduğumuz şeylerden seni de korur ve savunuruz! " diye taahhütte bulunmuşlardı.

Bunun için, Peygamberimiz aleyhisselâm, Ensarın Medine dışında düşmanla savaşmak istemeyeceklerinden endişe ediyordu.

Çünkü, onlar Peygamberimiz aleyhisselâmı ancak Medine içinde koruyacaklarına, savunacaklarına söz vermiş bulunuyorlardı. 95

Muaz b. Cebel:

" Yâ Rasûlallah! Sen galiba bizi konuşturmak istiyorsun gibi?" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Evet! " buyurdu.

Bunun üzerine, Sa'd b. Muaz:

" Biz sana iman etmiş, seni doğrulamış, bize getirdiklerinin hak ve gerçekliğine şehadet getirmiş, bu yolda dinlemek ve itaat etmek üzere sana kesin sözler de vermiş bulunuyoruz!

Yâ Rasûlallah! Sen, istediğini yap! Seni hak peygamber gönderen Allah'a yemin ederim ki, sen bize şu denizi gösterip dalsan, seninle birlikte biz de dalarız, içimizden hiç kimse geri kalmaz!

Senin yarın bizi düşmanımızla karşılaştırmandan da hoşnutsuzluk göstermeyiz.

Savaşta sabır ve sebat göstermek, düşmanla karşılaşınca da sadakatten ayrılmamak, bizim şiarımızdır.

Umulur ki, Allah, sana bizden, gözünü aydın edecek şeyler gösterecektir!

Yürüt bizi Allah'ın bereketine doğru! " dedi.

Sa'd b. Muaz'ın sözleri Peygamberimiz aleyhisselâmı sevindirdi, neşelendirdi ve:

" Haydi, yürüyünüz Allah'ın bereketine doğru!

Size müjdelerim ki; Allah, bana iki taifenin birini va'd buyurdu.

Vallahi, şu anda, sanki o kavmin vurulup düşecekleri yerlere bakıyor gibiyim! " buyurdu. 96

-------------------------------------

89. İbn İshak, İbn H işam, Sîre, c. 2, s. 266, Vâk ıdf, Megâzî, c. 1, s. 48, Taberî, Târîh, c. 2, s. 273, Beyhakî, Delâilü’n-nübüvve, c. 3, s. 33-34, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 120, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 247.

90. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 293.

91. Zemahşerî, Keşşaf, c. 2, s. 143, Fahru'r-Râzî, Tefsir, c. 15, s. 126, Nesefî, Medârik, c. 2, s. 94, 95, Hâzin, Tefsîr, c. 2, s. 385, Ebussuud, Tefsîr, c. 4, s. 5.

92. İbn İshak, İbn H işam, Sîre, c. 2, s. 266, Vâk ıdf, Megâzî, c. 1, s. 48, Taberî, Târîh, c. 2, s. 273, Beyhakî, Delâilü’n-nübüvve, c. 3, s. 34, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 120, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 247, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 262.

93. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. c. 2, s. 266, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 48, Taberî, Târih, c. 2, s. 273, 274, Ebu Nuaym, Hilyetü'l-evliyâ, c. 1, s. 173, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 34, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 120, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 247, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 262.

94. İbn İshak, İbn H işam, Sîre, c. 2, s. 267, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 48, Taberî, Târîh, c. 2, s. 274, Beyhakî, Delâilü’n-nübüvve, c. 3, s. 34, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 120, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 247, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 262.

95. İbn İshak, İbn Hişam , c. 2, s. 267, Taberî, c. 2, s. 274, Beyhakî, c. 3, s. 34, İbn Esîr, c. 2, s. 120, İbn Seyyid, c. 1, s. 247, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 262.

96. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 267, Vâkıdî, c. 1, s. 4849, Taberî, c. 2, s. 274, Beyhakî, c. 3, s. 34, İbn Esîr, c. 2, s. 120, İbn Seyyid, c. 1, s. 247, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 262.

Kureyş Müşrikleri Hakkında Süfyan-ı Damrî'den Bilgi Alınışı

Peygamberimiz aleyhisselâm, Zefiran'dan ayrılıp,

21. Esâfir diye anılan sarp yokuşlara doğru ilerledi. Oralardan da,

22. Debbe diye anılan bir beldeye indi.

23. Dağlar gibi büyük kum tepeleri olan Hannan'ı sağda bırakarak,

24. Bedir'in yakınına indi.

Peygamberimiz aleyhisselâmla Hazret-i Ebu Bekir, hayranlarına binerek, çevrede rastladıkları Süfyan-ı Damrî adındaki bir ihtiyarın yanında durdular.

Ona Kureyşten, Muhammed ve ashabından, oralarda kendisine gelen haberleri sordular.

İhtiyar

" Sizin kimlerden olduğunuzu bana haber vermedikçe, sorduğunuz şeyleri size haber vermeyeceğim" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Sen bize haber verdiğin zaman, sana haber veririz! " buyurdu.

İhtiyar

" Buna karşı bu olur mu?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Olur! " buyurdu.

Bunun üzerine, ihtiyar:

" Bana haber geldi ki, Muhammed ve ashabı şu ve şu günde Medine'den çıktılar. Eğer bana haber veren doğru söylemişse, onlar bugün şu şu yerdedirler" dedi. (Peygamberimizle ashabının bulundukları yerleri söyledi. )

Bana şu haber de geldi ki, Kureyş şu şu günde çıktılar. Eğer bana haber veren doğru söylemişse, onlar bugün şu şu yerdedirler" dedi. (Kureyşflerin bulunduğu yeri söyledi. )

İhtiyar, vereceği haberi verdikten sonra:

" Peki, ya siz kimlerdensiniz?" diye sordu.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Biz sudan [dölsuyundan]ız! " buyurup, onun yanından ayrılarak sahabilerinin yanlarına döndü.

İhtiyar

" 'Sudanız! ' demek, ne demektir? Irak'ın suyundan mı?" diye kendi kendine sordu durdu. 97

24. Peygamberimiz aleyhisselâm Bedir'in yakınında bir yere indi.

-------------------------------------

97. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 267-268, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 50-51 , Taberî, Târih, c. 2, s. 274-275, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 248-249, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 264.

Bir Keşif Birliğinin Bedir Suyuna Gönderilişi

Peygamberimiz aleyhisselâm; akşamleyin,

1. Hazret-i Ali,

2. Zübeyr b. Avvam,

3. Sa'd b. Ebi Vakkas ve

Ashabdan daha bazılarını, Kureyş müşrikleri hakkında bilgi edinmeleri için Bedir suyuna gönderdi.

Onlar, Kureyşîlere develerle su taşıyanlardan Benî Haccac'ın kölesi Eşlem ile Benî Âs b. Saîd'in kölesi Arîz Ebu Yesar'ı yakalayıp getirdiler ve onları sorguya çektiler.

O sırada, Peygamberimiz aleyhisselâm namaz kılıyor ve kıyamda bulunuyordu.

Sucu köleler:

" Biz, Kureyşîlerin su taşıyıcılarıyız!

Onlar bizi kendileri için su alalım diye gönderdiler! " dediler.

Ashab, onların verdikleri haberden hoşlanmadılar; onları, Ebu Süfyan'ın adamlarından olabileceklerini sanarak, dövdüler.

" Biz, Ebu Süfyan'ın adamlarıyız! " demek zorunda kalınca, bıraktılar.

Peygamberimiz aleyhisselâm, rükû etti, iki secdeyi de yaparak selam verdi ve:

" Size doğru söyledikleri zaman, onları dövdünüz!

Size yalan söyledikleri zaman, onları bıraktınız! ?

Onlar doğru söylediler.

Vallahi, onlar Kureyş ordusunun adamlarıdırlar! " buyurduktan sonra, onlara:

" Bana Kureyşîlerden haber veriniz?" buyurdu.

Onlar:

" Vallahi, Kureyşîler işte şu gördüğünüz kum tepesinin arkasındaki vadinin öbür yakasındadıriar! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Ordunuz ne kadardır?" diye sordu.

" Çoktur! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Sayıları ne kadardır?" diye sordu.

" Bilmiyoruz! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Her gün, ne kadar deve boğazlıyorlar?" diye sordu.

" Bir gün 9, bir gün 10! " dediler.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Demek, 900 ile 1000 arasındadırlar! " buyurduktan sonra:

" Onların içlerinde, Kureyşîlerin eşrafından kimler var?" diye sordu. Sucular:

" 1. Utbe b. Rebia,

2. Şeybe b. Rebia,

3. Ebu’l-Bahterî b. Hişam,

4. Hakîm b. Hizam,

5. Nevfel b. Huveylid,

6. Haris b. Âmir b. Nüfeyl,

7. Tuayme b. Adiyy b. Nevfel,

8. Nadr b. Haris,

9. Zenrı'a b. Esved,

10. Ebu Cehil Amrb. Hişam,

11. Ümeyye b. Halef,

12. Nübeyh b. Haccac,

13. Münebbih b. Haccac,

14. Süheyl b. Amr,

15. Amr b. Abdi Vedd vardır" dediler.

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselâm, sahabilerine dönüp: 98

" Mekke ciğerparelerini size atmış demektir! " buyurdu. 99

Peygamberimiz aleyhisselâm, suculara:

" Kureyşîlerden, gelirlerken, yolda onlardan ayrılıp geri dönen kimseler oldu mu?" diye sordu.

Sucular:

" İbn Şerîk, BenîZührelerle geri döndü! " dediler.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Kendisi doğru yolda olmadığı halde, BenîZührelere doğru yolu göstermiştir! " buyurdu ve:

" Onlardan başka, kimler geri döndü?" diye sordu. Sucular:

" Adiyy b. Ka'b oğulları! " dediler. 100

-------------------------------------

98. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 268-269, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 52-53, Taberî, Târih, c. 2, s. 275, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve. c. 3, s. 43, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 119-120, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1 , s. 249, Zehebî, Megâzî, s. 32-33, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 265.

99. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 269, Vâkıdî, c. 1, s. 53, Taberî, c. 2, s. 275, İbn Esîr, c. 2, s. 119-120, İbn Seyyid, c. 1 , s. 249, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 265.

100. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 53.

Müşriklerin ve Müslümanların Bedir'deki Karargâhları

Kureyş müşrikleri Bedir'e daha önce gelerek bir kum tepesinin arkasındaki Yelyel vadisinin Medine'ye en uzak olan kıyısında konaklamışlardı.

Su kuyuları ise, Yelyel vadisinin Medine'ye en yakın olan kıyısında bulunuyordu. 101

25. Peygamberimiz aleyhisselâm mücahidlerle birlikte Bedir'e en yakın olun suyun başına gelip ineceği zaman, 102 konak, karargâh hakkında Ensar ile istişarede bulundu. 103

Hubab b. Münzir, bu hususta görüş sahibi olarak tanınırdı. 104

Kendisi:

" Ben buraları, buralardaki kuyuları bilirim: Onların tatlı sulu, sulan çekilmez, kesilmiş olanları da benim mâlûmumdur! " 105

" Biz harp ehliyiz 106 Yâ Rasûlallah! Burası, konak yeri olmaya elverişli değildir. Sen bizi buradan kaldır!

Kureyşîlere en yakın olan bir suyun başına gidelim ve orada konaklayalım. Başında konakladığımız suyun gerisindeki bütün kuyuları kapatalım.

Başına indiğimiz suyun üzerinde bir havuz yapalım ve içini su ile dolduralım.

Kureyşîlerle savaşırken biz havuzumuzdan içelim, onlar içemesinler (susuz kalsınlar)" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm, Hubab'ın görüşünü, önerisini beğendi.

26. Hemen Müslümanlarla birlikte kalkıp Kureyşîlere en yakın yere indiler.

Başına inilen suyun üzerinde bir havuz yapılarak içi su ile dolduruldu ve su içmek için, havuza kaplar da atıldı.

-------------------------------------

101. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 271, Taberî, c. 2, s. 276, Beyhakî, c. 3, s. 34-35, İbn Esîr, c. 2, s. 121, İbn Seyyid. c. 1, s. 251, Zehebî, s. 33, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 266.

102. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 272, Taberî, c. 2, s. 276, Beyhakî, c. 3, s. 34-35, İbn Seyyid, c. 1, s. 251.

103. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 567, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 293.

104. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 293.

105. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 53, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 15.

106. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 567.

İslam Karargâhında Peygamberimiz aleyhisselâm İçin Bir Gölgelik Yapılışı

Sa'd b. Muaz:

" Ey Allah'ın Peygamberi! Biz sana107 hurma dallarından108 içinde duracağın bir gölgelik yapalım.

Bineklerini de yanında bulunduralım.

Sonra, biz düşmanımızla karşılaşır, çarpışırız.

Eğer Allah, onlara karşı güç, kuvvet verir, bizi onlara galip kılarsa-ki, zaten arzu ettiğimiz şey de budur-ne âlâ!

Başka türlüsü olursa, sen binitine atlar, geride bıraküğımız ve bizden olan kimselerin yanına varır, ulaşırsın!

Ey Allah'ın Peygamberi! Onlar da seni bizim kadar çok severler.

Onlardan birçok cemaat geride kalmışlardır.

Eğer onlar senin savaşla karşılaşacağını bilselerdi, senden asla geride kalmazlardı.

Allah seni onlarla korur.

Onlar sana candan bağlıdırlar ve senin yanında cihad edicidirler" dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm, Sa'd b. Muaz'a senada ve hayırla duada bulundu. 109

Peygamberimiz aleyhisselâm, Hazret-i Ebu Bekir ile birlikte bu gölgeliğin içine girip oturdu. 110

Sa'd b. Muaz de, kılıcını sıyırıp, gölgeliğin kapısı önünde dikildi. 111

-------------------------------------

107. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 272, Taberî, Târîh, c. 2, s. 277, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 35, İbn Esir, Kâmil, c. 2, s. 122, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 251, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 292.

108. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 55, İbn Sa'd. Tabakât, c. 2, s. 15.

109. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 272-273, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 49, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 15, Taberî, Târih, c. 2, s. 277, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 44, İbn Esir, Kâmil, c. 2, s. 122, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 252, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 268.

110. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 55, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 15, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 44, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 255

111. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 5, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 15.

Müslümanların ve Müşriklerin Sancaktarları

Muhacirlerin en büyük sancağı Mus'ab b. Umeyr'de,

Hazrecîlerin sancağı Hubab b. Münzir'de, Evsîlerin sancağı Sa'd b. Muaz'da idi. Müşriklerin sancaktarları ise; Abduddar oğullarından Nadr b. Haris, Talha b. Ebi Talha, Ebu Aziz b. Umeyr idi. 112

-------------------------------------

112. Vâkıdî, c. 1, s. 58, İbn Sa'd, c. 2, s. 14-15, Belâzurî, Ensâbu’l-eşrâf, c. 1, s. 293.

Müslümanların Bedir Savaşında Parolaları

Bedir savaşında Muhacirlerin parolası " Yâ Benî Abdurrahman! " ,

Hazrecîlerin parolası " Yâ Benî Abdullah! " ,

Evsîlerin parolası " Yâ Benî Ubeydullah! " , 113

Müslümanların genel parolaları da " Yâ Mansur! Emit! " 114 veya " Ehad! Ehad! " idi. 115

-------------------------------------

113. Vâkıdî, c. 1, s. 71-72, İbn Sa'd, c. 2, s. 14, Beyhakî, c. 3, s. 70, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 274.

114. Vâkıdî, c. 1. s. 71-72, İbn Sa'd, c. 2, s. 14, Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 1 , s. 378.

115. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 287, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 274, Diyarbekrî, c. 1, s. 378.

Savaşta Nasıl Çarpışılacağının Belirlenişi

Peygamberimiz aleyhisselâm, Bedir gecesinde, yanındaki mücahidlene:

" Siz, nasıl çarpışırsınız?" diye sordu.

Âsim b. Sabit kalkıp yay ve ok aldı. 116

" Ey Allah'ın Resûlü! 117 Kureyş kavmi 200 zira' [arşın]118 veya bunayakın119 mesafede bulundukları zaman, 120 yayla121 ok atışı olur!

Kureyş kavmi bize ve onlara mızrak erişecek kadar yakınımıza geldikleri zaman, kırılıncaya kadar, mızraklarla çarpışılır.

Mızraklar kırılınca, onlan bırakır, kılıçlan alırız! " 122 dedi. Kılıcı aldı, kuşandı, sıyırarak: 123

" Çarpışma, kılıçlarla olur! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" İşte, çarpışmanın usûlü böyledir!

Çarpışacak kimse, Âsım'ın çarpışması gibi çarpışsın! " buyurdu. 124

-------------------------------------

116. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 244, Alâüddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 10, s. 403.

117. Alâüddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 10, s. 403.

118. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 245, Alâüddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 10, s. 403.

119. Alâüddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 10, s. 403.

120. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 245, Alâüddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 10, s. 403.

121. Alâüddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 10, s. 403.

122. İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 245, Alâüddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 10, s. 403.

123. Alâüddin Ali, Kenzu'l-ummâl, c. 10, s. 403 404.

124. İbn Hacer. el-İsâbe. c. 2. s. 245. Alâüddin Ali. Kenzu'l-ummâl. c. 10. s. 404.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Bedir'de Müşrik Ulularının Vurulup Düşecekleri Yerleri Birer Birer Gösterişi

Hazret-i Ömer, Bedir savaşını anlatırken;

" Resûlullah aleyhisselâm, Bedir'de akşamleyin, müşrik ulularının vurulup düşecekleri yerler hakkında:

'Şurası, yarın inşaallah filanın vurulup düşeceği yerdir! 125

Şurası, yarın inşaallah filanın vurulup düşeceği yerdiril26

Şurası, yarın inşaallah filanın vurulup düşeceği yerdir! ' buyurdul 27 ve elini de onların vurulup düşecekleri yerlere birer birer koydu. 128

Onu hak ile peygamber gönderen, 129 varlığım Kudret Elinde bulunanı 30 Allah'a yemin ederim ki; onlardan hiçbiri, Resûlullah aleyhisselâmın elini, avucunu koyduğu yerden öteye geçmemiştir! " demiştir. 131

-------------------------------------

125. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 26, Müslim, Sahîh, c. 4, s. 2203, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 58, Nesâî, Sünen, c. 4, s. 109, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 48.

126. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 26, c. 3, s. 219, Ebu Dâvud, c. 3, s. 58, Beyhakî, Delâil, c. 3, s. 48.

127. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 219, Müslim, c. 3, s. 1404, Ebu Da\ud, c. 3, s. 58.

128. Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 219, Müslim, c. 3, s. 1404, Ebu Da\ud, c. 3, s. 58.

129. Müslim, c. 4, s. 2203, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 48.

130. Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 58.

131. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 219, Müslim, c. 3, s. 1404, Ebu Dâvud, c. 3, s. 58, Beyhakî, c. 3, s. 48.

Müslümanları Bedir'de Düştükleri Sıkıntılardan Allah'ın Kurtarışı

Müslümanların Bekir'deki karargâhları kumluktu, kolaylıkla yürünemiyor, yürürken ayaklar kuma gömülüyordu.

Ayrıca, su sıkıntısı da vardı.

Müslümanlardan bazıları ihtilam olmuşlardı.

Abdest ve gusül için bol su bulmakta zorluk çekiyorlardı.

Şeytan da, gerek bunlarla, gerek müşriklerin çokluğu ve güçlülükleri ile korku verip duruyordu.

O sırada, Yüce Allah, gökten yağmur yağdırdı. Vadiden seller aktı. Müslümanlar kaplarını doldurdular, abdest aldılar, guslettiler. Hayvanlarını suladılar.

Yağan yağmur, aynı zamanda, yerin tozlarını yatıştırdı ve pekiştirdi.

Yer, kumlara batmadan üzerinde yürünür hale geldi.

Kureyş müşrikleri ise, yağan yağmurdan, yerlerinden ayrılmaya güç yetiremediler, hareketsiz kaldılar.

Yüce Allah, Müslümanlara sükûnet verici, dinlendirici bir uyuklama da verdi. 132

Hazret-i Ali'nin bildirdiğine göre; Bedir'de geceleyin yağan bir yağmura tutuldular, kalkanların ve ağaçların altında siperlendiler. Sonra, hepsi de, tatlı bir uykuya daldılar.

Yalnız Peygamberimiz aleyhisselâm idi ki, bütün gece namaz kılmak ve Yüce Allah'a dua etmekle meşgul olmuş:

" Ey Allah'ım! Şu bir avuç topluluğu helak edecek olursan, artık yeryüzünde Sana ibadet olunmaz! " demiş; şafak sökünce, tanyeri ağarmaya başlayınca da:

" Ey Allah'ın kulları! Namaza! " diyerek seslenmiş, sabah namazını kıldırıp onları savaşmaya teşvik buyurmuştur. 133

Yüce Allah, Bedir gecesinde Müslümanlara olan lütfünu Kur'ân-ı Kerîm'inde şöyle açıklar:

" O (Allah), size o vakit Kendisinden bir eminlik olmak üzere, hafif bir uyku buruyordu.

Sizi tertemiz yapmak, sizden şeytanın murdarlığını gidermek, kalblerinize rabıta vermek, ayaklarınızı pekiştirmek için de, gökten, üstünüze bir su indiriyordu." 134

-------------------------------------

132. Taberî, Tefsîr, c. 9, s. 194, 197, Zemarış erf, Keşşaf, c. 2, s. 147, Fahru'r-Râzî, Tefsir, c. 15, s. 133, Nesef, M ed âri k, c. 2, s. 97, Ebu'l-Fidâ, Tefsir, c. 2, s. 291 , 292, Beyzâvî, Tefsir, c. 1, s. 387, Ebussuud, Tefsir, c. 4, s. 9.

133. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 117-138, Taberî, Târîh, c. 2, s. 269, Tefsir, c. 9, s. 194-195, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 278, Heysemî, Mecmau'z-zevâid, c. 6, s. 75.

134. Enfâl: 11.

Hazret-i Ömer'in Kureyş Müşriklerine Elçi Olarak Gönderilişi

Peygamberimiz aleyhisselâm Hazret-i Ömer'i Kureyşîlere göndererek:

" Geri dönüp gidiniz!

Sizden başkasıyla çarpışmak, bana, sizinle çarpışmaktan daha yeğdir! " buyurdu.

Hakîm b. Hizam:

" Bu, insaflı bir davranıştır! Onu hemen kabul ediniz!

Vallahi, bu insaflı davranıştan sonra, sizin hakkınızda insaflı davranılmaz! " dedi.

Ebu Cehil:

" Allah bize onlardan öç almak fırsatını verdikten sonra, öcümüzü almadıkça, andolsun ki, geri dönmeyeceğiz; onlara hadlerini bildireceğiz ki, bundan sonra ne gözcü çıkanlabilsin, ne de kervanımızın önüne geçilebilsin! " dedi. 135

-------------------------------------

135. Vâkıdı, Megâzı, c. 1, s. 61.

Müşriklerin İslam Mücahidleri Hakkındaki Keşif ve İntibaları

Kureyş müşrikleri, Cumah oğullarından Umeyr b. Vehb'i, Müslümanların sayılarını ve yanlarında bulunan şeyleri tahmin etmekle göreviendirip136 gönderdiler.

" Bizim için, git! Muhammed'in ashabını tahmin et! " dediler.

O da, hemen atına atlayıp İslâm karargâhının çevresini dolaştıktan sonra, müşriklerin yanına döndü ve:

" 300 kişidirler!

Bundan ya biraz fazla, ya da biraz eksiktir! er! 137

70 develeri, 2 de atları vardır. 133

Yalnız, siz bana müsaade ediniz de, onların gizlenmiş veya arkalarında yardımcı olanları da var mı, bir bakayım?" dedi. 139

Vadinin en uzak taraflarını gezip dolaştı.

Birşey göremeyince, müşriklerin yanına döndü:

" Ben birşey bulamadım 1140 Fakat, ey Kureyş cemaatı! Ben kabirlere ölü indirilen keçeler, çullar, Yesrib'in [Medine'nin] saka develerinin ölüler taşıdıklarını gördüm (görür gibi oldum)!

Öyle bir cemaat gördüm ki; onların yanlarında kılıçlarından başka ne bir savunacakları, ne de bir sığınacakları var! 141

Onların, dilsiz gibi, konuşmadıklarını; engerek yılanlarının ağızlarındaki yiyecek kırıntılarını bulmak için dillerini dolaştırdıklarını görmüyor musunuz?!

Vallahi, benim gördüğüm şey; bizden bir adam öldürülmedikçe, onlardan bir adam öldürülmeyecektir! 142

Vallahi, onlar sizden bir adamı öldürmedikçe, kendilerinden bir adamın öldürüleceğini sanmıyorum! 143

Onlar sizden sayıları kadar adam öldürdükten sonra, yaşamakta ne hayır kalır?" dedi.

Kureyş müşrikleri, Umeyr b. Vehb'den sonra, süvarilerinden Ebu Üsâme el-Cüşemî'yi de gönderdiler.

Dolaşıp gelince, ona:

" Ne gördün?" diye sordular.

Ebu Üsâme el-Cüşemî:

" Vallahi, ben ne kısır, iri develer, ne atlar, ne de sayıca çokluk ve hazırlık gördüm!

Fakat, vallahi öyle bir cemaat gördüm ki, onlar ailelerine dönüp gitmeyi istemeyen, ölmeyi isteyen bir cemaattırlar!

Kendilerinin kılıçlarından başka ne bir savunakları, ne de bir sığınakları var!

Onlar, sanki, kalkanlar altında parıldayan gök gözler! " dedikten sonra, " Onların gizlenmiş olanları veya yardımcıları da bulunmasından korkarım! " deyip vadiyi tekrar dolaşarak geldi ve:

" Onların ne gizlenmiş olanları, ne de yardımcıları var!

Artık, siz gereğini ona göre düşününüz! " dedi. 144

-------------------------------------

136. Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 292.

137. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 274, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 62, Taberî, Târîh, c. 2, s. 277, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 64, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 123, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 253, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 269.

138. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 62.

139. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 274, Taberî, Târih, c. 2, s. 278, İbn Seyyid, Uyûnu’l-eser, c. 1, s. 253, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 269.

140. İbn İshak, İbn Hişam. c. 2, s. 274, Ta beri', c. 2, s. 278, Beyhakî, c. 3, s. 64, İbn Seyyid, c. 1, s. 253, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 269.

141. İbn İshak, İbn Hişam. c. 2, s. 274, Vâkıdî, c. 1, s. 62, Taberî, c. 2, s. 278, Beyhakî, c. 3, s. 64, 65, İbn Esîr, c. 2, s. 123, İbn Seyyid, c. 1, s. 253, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 269.

142. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 62.

143. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre c. 2, s. 274, Taberî, Târîh, c. 2, s. 278, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 65, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 123, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 253, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 269.

144. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 62.

Hakîm b. Hizam'ın İyiniyetli Teşebbüs ve Temasları

Hakîm b. Hizam; Umeyr b. Vehb'in söylediklerini dinledikten sonra, halkın arasından geçip Utbe b. Rebia'nın yanına vardı.

Ona:

" Ey Velid'in babası! Sen Kureyşîlerin büyüğü, seyyidi, içlerinde sözü dinlenirisin! Sen zamanın sonuna kadar hayırla anılmanı istemez misin?" dedi.

Utbe:

" Ey Hakîm! Nedir o?" diye sordu.

Hakîm:

" Halkı seferden geri çevir! Müttefikin Amr b. Hadramî'nin işini (diyetini) üzerine al! " dedi.

Utbe:

" Yaptım gitti! Sen bunu bana bırak! Çünkü o benim müttefikim di r. Onun diyetini, kaybettiği malını ödemek bana düşer. 145

Yalnız, sen Hanzaliye'nin oğluna [Ebu Cehil'e] git de, onunla bir görüş, konuş.

Ben buna ondan başkasının muhalefetinden korkmuyorum! " dedi. Sonra da, kalkıp bir nutuk irad etti ve nutkunda şöyle dedi:

" Ey Kureyş cemaatı! Vallahi, siz Muhammed ve ashabıyla karşılaşırsanız, birşey yapamazsınız!

Vallahi, onlardan birini öldürecek olan, ya amcasının, ya dayısının oğlunu ya da kabilesinden bir kimseyi öldürmüş, yüzüne hiç bakmak istemeyeceği bir kimsenin yüzüne bakmak zorunda kalmış olacaktır.

Siz geri dönünüz!

Muhammed ile sair Araplar arasından çekiliniz, onu onlarla başbaşa bırakınız!

Eğer onlar onu öldürürlerse-ki, zaten sizin de istediğiniz bu idi-istediğiniz olmuş olur.

Eğer bunun aksi olur (Muhammed onlara galebe çalar), size gelir kavuşursa, onun aleyhinde istediğiniz şeyden dolayı, size ondan bir zarar gelmez."

Hakîm b. Hizam, hemen Ebu Cehil'in yanına vardı.

Ebu Cehil o sırada zırhını hazırlıyordu.

Ona:

" Utbe, beni sana şöyle şöyle söyleyeyim diye gönderdi" diyerek, Utbe'nin söylediklerini nakletti.

Ebu Cehil:

" Vallahi, Muhammed'i ve ashabını görünce, Utbe'nin ödü kopmuş!

Hayır! Vallahi, Allah Muhammed'le bizim aramızda hükmünü verinceye kadar geri dönmeyeceğiz!

Utbe bu sözü ancak deve eti yiyici Muhammed ve ashabını görünce korktuğu için söylemiştir.

Onun oğlu da onların içindedir.

O sizleri bundan dolayı korkutuyor! " dedi. 146

Hakîm b. Hizam, Mervan'ın sorusu üzerine, bu hadiseyi şöyle anlatır:

" Utbe b. Rebia'nın yanına gidip, ona:

'Ey Velid'in babası! Sen, sağ olduğun müddetçe, bugünün bütün şerefini alıp götürmez misin?' dedim.

Utbe:

'Nedir o, söyle bakayım?' dedi.

Ona:

'Siz Muhammed'den ancak Hadramî'nin oğlunun kanını istemiyor musunuz? O senin müttefikindir. Onun diyetini ödemeyi üzerine al! Halkı geri çevir! ' dedim.

Utbe:

'Ben onun diyetini ödemeyi üzerime alıyorum. Sen de Hanzaliye'nin oğluna [Ebu Cehil'e] git! Ona:

'Yanındakilerle birlikte, amcanın oğlu ile uğraşmaktan vazgeçip, bugün geri dönecek misin?' diye sor! ' dedi. Hemen gittim.

Kendisi, önünü ardını sarmış bir cemaat içinde oturuyordu.

O sırada, İbn Hadramî de onun başında dikiliyor ve:

'Ben Abduşşems oğullarıyla olan antlaşmamı bozdum. Manzum oğullarıyla antlaştım! ' diyordu.

Ebu Cehil'e:

'Utbe b. Rebia, sana:

'Sen, yanındakilerle birlikte, amcanın oğlu ile uğraşmaktan vazgeçip, bugün geri dön! ' diyor' dedim.

Ebu Cehil:

'Utbe senden başka gönderecek elçi bulamadı mı?' dedi.

Ona:

'Hayır! Bulamadı. Zaten, ben ondan başkasına elçi olmayı kabul edecek değilim! ' dedim.

Ebu Cehil'in yanından ayrılıp, vakit geçirmeden haberi yetiştirmek için, Utbe'nin yanına vardım.

O sırada, Utbe, İmâ' b. Rahasatü'l-Gıfârî'ye dayanmış duruyordu.

İmâ'; Kureyş müşriklerine boğazlanacak 10 deve hediye etmişti.

Ebu Cehil, yüzünde şer tüter bir halde, Utbe'nin yanına çıkageldi. Utbeye:

'Senin ciğerin korkudan şişmiş, ödün kopmuş! ' dedi.

Utbe:

Kiminkinin şiştiğini, koptuğunu öğreneceksin! ' diyerek karşılık verince, Ebu Cehil kılıcını sıyırıp sirtoyla Utbe'nin atının sırtna hızlıca vurdu!

İmâ' b. Rahasa:

'Bu, ne kötü fal! ' dedi." 147

İmâ', Utbe'ye:

" Ey Velid'in babası! Nereye bu gidiş?" diye sordu.

Utbe:

" Bilmiyorum vallahi! " dedi.

İma':

" Sen, kavminin ulususun. Halkı geri döndürmekten ve müttefikinin kan bedelini üzerine almaktan seni alıkoyacak ne var?

Nahle'de müsadere edilen kervanı tazmin etmeyi üzerine alır, kavmine salma yaparsın.

Vallahi, Muhammed'den önce, onların istedikleri budur!

Ey Velid'in babası! Muhammed ve ashabıyla çarpışmayınız. Kendinizle çarpışmış olursunuz! " dedi. 148

-------------------------------------

145. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 274, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 63, Taberî, Târîh, c. 2, s. 278, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 65, İbn Esir, Kâmil, c. 2, s. 123-124, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 253, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 270.

146. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 274, Taberî, Târih, c. 2, s. 278, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 65-66, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 124, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 253-254, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 270.

147. ZübeyrB. Bekkâr, Cemheretu Nesebi Kureyş, c. 1, s. 359-360, Taberî, Târîh, c. 2, s. 278, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, 5. 270-271.

148. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 60.

Ebu Cehil ile Âmir b. Hadramî'nin Harbi Kızıştırmaya Çalışmaları

Ebu Cehil, Amir b. Hadramî'ye:

" Müttefikin olan şu Uttıe, kardeşinin öcünün alındığını gözünle görmüş olacağın bir sırada, halkı geri çevirmek istiyor!

Kalk da, kardeşinin öldürülmüş olduğunu dile getir, müttefiklerin haklarına riayet ve ahde Vefâ etmelerini Kureyşîlerden iste! " dedi.

Bunun üzerine, Âmir b. Hadramî ortaya çıkıp:

" Vâh Amr! Vâh Amr! " diyerek bağırmaya başlayınca, sinirler gerildi, harp kızışmaya başladı.

Halk, üzerinde bulundukları serde toplandılar.

Utbe'nin davet ettiği görüş ters anlaşıldı, olumsuz sonuç verdi.

Utbe, Ebu Cehil'in:

" Vallahi, ciğeri korkudan şişmiş! " sözüne kızdı ve:

" Kimin ciğeri korkudan şişmiş? Benim mi, yoksa onun mu, öğrenecektir! " dedi.

Sonra, başına geçirmek için bir miğfer aradı. Başı büyük olduğu, kimsenin miğferi onun başına uymadığı için, miğfer yerine, başına bürüdünden sank sardı. 149

-------------------------------------

149. İbn İshak, İbn Hişam, Sire, c. 2, s. 275-276, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 64-65, Taberî, Târîh, c. 2, s. 279, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 65-66, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 124, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 253-254, Ebu’l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3. s. 270.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Yardıma Gelen Huzeyfe ile Babasını Geri Çevirişi

Kureyş müşrikleri, Huzeyfie el-Yeman'la babası Huseyl veya Hısl'ı Bedir'e giderlerken yakaladılar ve onlara:

" Herhalde siz Muhammed'in yanına gitmek istiyorsunuzdur?" dediler.

Onlar da:

" Bizim Medine'ye gitmekten başka bir maksadımız yok! " dediler.

Bunun üzerine, Medine'ye gitmek, Peygamberimiz aleyhisselâmla birlikte bulunmamak ve çarpışmaya katılmamak üzere, kendilerinden kesin söz aldılar.

Fakat, Huzeyfe ile babası, Peygamberimiz aleyhisselâmın yanına geldiler.

Başlarından geçeni Peygamberimiz aleyhisselâma anlattılar.

Peygamberimiz aleyhisselâm, onlara:

" Medine'ye dönünüz! Onlara vermiş olduğunuz sözü yerine getiriniz!

Biz de, müşriklere karşı, Allah'ın yardımını dileriz! " buyurdu. 150

-------------------------------------

150. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 395, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1414, Zehebî, Siyeru a'lâm i'n-nübelâ, c. 2, s. 262.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Mücahidleri Saf Nizamına Koyuşu ve Saydırışı, Sevad'ın Mücahidleri Şaşırtan Bir Davranışı

Kureyş müşrikleri kondukları yerlerinden kalkıp Müslümanların karşısında yer almadan önce, Peygamberimiz aleyhisselâm, elindeki ok çubuğu ile mücahidleri:

" Beri gel! " " Geri git! " diyerek hizaya getirdikten sonra, saydırdı. 151

Peygamberimiz aleyhisselâm, elindeki ok çubuğu ile safları düzeltirken, saftan ileri çıkmış bulunan Sevad b. Gaziyye'nin kamına dokunup:

" Ey Sevad! Hizaya gel! " buyurmuş, 152 çubuğun izi Sevad'ın kamında iz yapmıştı. 153

Sevad:

" Yâ Rasûlallah! 154 Canımı acıttın! Allah seni hakla, 155 adaletle156 gönderdi. 157 Yâ Rasûlallah! Kısas! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Kısas ha?! " buyurdu158 ve hemen kamını açtı. 159

Ensar:

" Ey Sevad! Allah'ın Resûlüdür o! ?" dediler.

Sevad:

" Adalette, hiçbir beşerin diğer bir beşere karşı üstünlüğü ve farkı yoktur! " dedi. 160

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Haydi, kısasını benden al! " buyurdu.

Sevad, boynunu uzatıp Peygamberimiz aleyhisselâmın kamından öptü! Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Ey Sevad! Sen niçin böyle yaptın?" 161 diye sordu. 162

Sevad:

" Görüyorsun ki, 163 savaşmaya hazırlanmış bulunuyoruz!

İstedim ki; benim en son anım, seninle olan an, 164 tenimin senin tenine değdiği an, 165 seni öptüğüm an olsun! " dedi. 166

Bunun üzerine, Peygamberimiz aleyhisselâm, ona hayırla dua etti. 167

-------------------------------------

151. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 15.

152. İbn İshak, İbn Hişam , Sîre, c. 2, s. 278, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 56, Taberî, Târih, c. 2, s. 280, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 484, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 271.

153. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 516.

154. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 278, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 484, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 271.

155. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 278, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 57, Taberî, Târih, c. 2, s. 280, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 484, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 271.

156. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 278, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 271, Diysrbekrf, Târîhu'l-hamîs, c. 1 , s. 379.

157. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 278, Vâkıdî, c. 1 , s. 57, Taberî, c. 2, s. 280, İbn Esîr, c. 2, s. 484, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 271.

158. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 516.

159. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 278, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 57, İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 516, Taberî, Târih, c. 2, s. 280, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 484, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye -vie'n-nihâve, c. 3, s. 271.

160. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 516.

161. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 278, Vâkıdî, c. 1 , s. 57, Taberî, c. 2, s. 280, İbn Esîr, c. 2, s. 484, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 271.

162. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 278, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe. , c. 2, s. 484 Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 271.

163. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 278, Vâkıdî, c. 1 , s. 57, İbn Esîr, c. 2, s. 484, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 271.

164. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 278, Vâkıdî, c. 1 , s. 57, Taberî, c. 2, s. 280, İbn Esîr, c. 2, s. 484, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 271.

165. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 278, Taberî, c. 2, s. 280, İbn Esîr, c. 2, s. 484, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 271.

166. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 57.

167. İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 484, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 271.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Ebu Eyyub Halid b. Zeyd'i Maiyyetine Alışı

Ebu Eyyub Halid b. Zeyd el-Ensârî der ki:

" Bedir günü, saf olduğumuz ve Resûlullah aleyhisselâm bizleri gözden geçirdiği sırada, beni ön safta görünce:

'Sen, benim yanımda, benim yanımda bulun! ' buyurdu." 168

-------------------------------------

168. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 278, Taberî, c. 2, s. 280.

Peygamberimiz aleyhisselâmın Kureyş Müşriklerini Görünce Allah'a Dua ve Münâcatta Bulunuşu

Peygamberimiz aleyhisselâm; Kureyş müşriklerinin harp meydanına geldiklerini görünce:

" Ey Allah'ım! İşte Kureyşliler! Olanca kibir ve gururları, kendilerini beğenmişlikleri ve övünücülük-leriyle gelmişler, Sana düşmanlık etmekte ve Senin Resûlünü yalanlamaktalar!

Biz, Senden, onlara karşı bana va'd buyurmuş olduğun yardımını diliyoruz.

Ey Allah'ım! Sabahleyin onları helak et! " diyerek, Allah'a dua ve münâcatta bulundu. 169

Hazret-i Ömer der ki:

" Bedir savaşı olduğu gün, Peygamberimiz aleyhisselâm, ashabına baktı: Onlar 300 küsurdu.

Bir de, müşriklere baktı: onlar 1000'di ve daha da çoktu.

Kıbleye döndü. İki elini uzattı (kaldırdı).

Üzerinde ridası ve izan vardı.

'Allah'ım! Bana yaptığın va'dini yerine getir!

Allah'ım! Şu bir avuç İslâm cemaatını helak edersen, artık Sana yeryüzünde ibadet olunmaz! ' diyor, hiç durmadan Rabbinden yardım diliyor ve O'na yalvanyordu.

Ridası omuzundan kayıp düştü.

Ebu Bekir gelip onu Resûlullah aleyhisselâmın omuzuna koydu ve arkasından ayrılmadı.

Nihayet, Ebu Bekir dayanamadı:

'Ey Allah'ın Peygamberi! Rabbine niyaz ettiğin yetişir artk!

O, sana olan va'dini muhakkak yerine getirecektir! ' dedi." 170

Bunun üzerine Yüce Allah Peygamberimiz aleyhisselâma indirdiği âyette:

" Hani, siz Rabbinizden imdad istiyordunuz da, o da, 'Muhakkak ki, ben size meleklerden birbiri ardınca bin melekle imdad edeceğim! ' diyerek duanızı kabul etmişti" buyurdu. 171

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Müjdeli 72 Ey Ebu Bekir! Sana Allah'ın yardımı geldi!

İşte, şu Cebrail'dir. Nak' yokuşlarının üzerinde, atının gemini tutmuş, 173 harp silahı ve zırhı üzerindedir! H ucuma hazır haldedir! " buyurdu. 174

-------------------------------------

169. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 273, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 59, Taberî, Târih, c. 2, s. 277, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 35, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 122-123, Zehebî, Megâzî, s. 80, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 268.

170. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 30, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 601-602, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1383-1384, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 269, Taberî, Târih, c. 2, s. 280, Beyhâki, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 51.

171. Enfâl: 9.

172. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 279, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 54, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 255, Zehebî, Megâzî, s. 37, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve’n-nihâye, c. 3, s. 276.

173. İbn İshak, İbn Hişam, c. 2, s. 279, Vâkıdî, c. 1, s. 81 , Taberî, c. 2, s. 281, Beyhakî, c. 3, s. 54, İbn Esîr, c. 2, s. 125-126, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 255, Zehebî, Megâzî, s. 37, Ebu’l-Fidâ, c. 3, s. 276.

174. Buhârî, Sahih, c. 5, s. 14, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 54, İbn Seyyid, c. 1, s. 256.

Mücahidlerin Başlarına ve Göğüslerine Alâmet Takmaları

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Melekler alâmetlidirler. Siz de kendinize birer alâmet yapınız! " buyurdu.

Bunun üzerine, mücahidler, miğferlerine, takyelerine alâmetler taktılar. 175

Hazret-i Hamza deve kuşu kanadımı 76 goğsünel 77 taktı.

Hazret-i Ali ak yünden alâmet yaptı.

Zübeyr b. Avvam başına sarı bir bez,

Ebu Dücâne kırmızı bez, 178

Ukbe b. Âmir de miğferinin üzerine yeşil bir bez bağladı. 179

-------------------------------------

175. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 75, 76, İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 2, s. 16.

176. Vâkıdî, 11, s. 76, İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 23, 103.

177. Taberî, Târih, c. 2, s. 283, Zehebî, Megâzî, s. 39.

178. Vâkıdî, c. 1, s. 76, İbn Sa'd, c. 3, s. 23, 103.

179. İbn Sa'd. Tabakât. c. 3. s. 568.

Utbe b. Rebia'nın Son Gayretinin de Boşa Gidişi

Hazret-i Ali der ki:

" Kureyş müşrikleri toplandılar ve bize çok yakındılar.

O sırada, deve üzerinde bir adam, Kureyş müşrikleri arasında dolaşıyordu.

Resûlullah aleyhisselâm, bana:

'Yâ Ali! Hamza'yı bana çağır! ' buyurdu.

Hamza, müşriklerin çok yakınında bulunuyordu.

Ona:

'Şu kırmızı develi kimdir? Onlara ne söylüyor?' diye sordu.

Sonra da:

'Eğer şu cemaat arasında hayn emreden bir tek adam olsaydı, şu kırmızı develi adam olurdu! ' buyurdu.

Hamza, gelince:

'O, Utbe b. Rebia'dır. Kureyşîleri çarpışmaktan sakındırıyor ve onlara:

'Ey kavmim! Ben karşımda ölmeyi arzulayan bir kavim görüyorum!

Onlarla karşılaşmamanız, onlara yaklaşmamanız, sizin için hayırlıdır! Ey kavmim! Bugün siz benim başıma toplanınız ve 'Utbe b. Rebia, korktu! ' deyiniz, (razıyım). Bilirsiniz ki; ben hiç de sizin en korkağınız değilim! ' diyor' dedi.

Ebu Cehil, Utbe'nin söylediği bu sözleri işitince, ona:

'Vallahi, senin bu söylediğini senden başkası söyleseydi, onu dişlerimle parçalardım! Senin ciğerin ve kamın korku dolmuş! ' dedi.

Utbe:

'Beni sen mi ayıplıyorsun ey sarı koku sürünen adam? Bugün hangimizin korkak olduğunu öğreneceksin! ' dedi." 180

-------------------------------------

180. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 117, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 278, Heysemî, Mecmau’z-zevâid, c. 6, s. 75-76.

Abdullah b. Süheyl'in Müslümanlar Tarafına Kaçması

Kureyş müşriklerinin ileri gelenlerinden Süheyl b. Atnr; Müslüman olan oğlu Abdullah'ı, Habeş ülkesinden Mekke'ye döndüğü zaman yakalayıp dininden döndürmek için bağlamış, Bedir seferine de kendisiyle birlikte çıkarmıştı.

Müslümanlarla müşrikler karşılaştıkları ve birbirlerini gördükleri zaman, Abdullah181 Peygamberimiz aleyhisselâmın yanına kaçmaya muvaffak oldu. 182

Süheyl b. Amr oğlunun bu hareketine son derecede kızdı ve ona ağır sözler söyledi.

Abdullah ise:

" Yüce Allah bunu benim hakkımda çok hayırlı kıldı! " diyerek karşılık verdi.

Abdullah o zaman 27 yaşında idi. 183

Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

181. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 406.

182. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 341.

183. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 406.

Bazı Müşriklerin İslâm Havuzundan Su İçmeye Gelmeleri

İçlerinde Hakîm b. Hizam'in da bulunduğu birtakım müşrikler İslâm havuzundan su içmeye geldiler. Müslümanlar onlara engel olmak istedikleri zaman, Peygamberimiz aleyhisselâm: " Bırakınız, içsinler! " buyurdu. İçtiler.

Hakîm b. Hizam'dan başka, su içenlerin hepsi, Bedir savaşında öldürülmüşlerdir. 184 Hakîm b. Hizam sonradan Müslüman olmuş ve Müslümanlığını İslâm amelleriyle güzelleştirmiştir. Yeminine önem vermek istediği zaman:

" Hayır! Beni Bedir'de öldürülmekten kurtaran Allah'a yemin ederim ki! " derdi. 185 Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

184. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 273, 274, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 61 , Taberî, Târih, c. 2, s. 277, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 123, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 252, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 268.

185. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 274, Taberî, Târîh, c. 2, s. 277, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 123, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 252, Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 268.

Esved b. Abdulesed'in Kendisini Havuza Atışı ve Öldürülüşü

Ebu Cehil'in mensup bulunduğu Manzum oğulları kabilesinden Esved b. Abdulesed, yaramaz ve kötü huylu bir adamdı.

Bedir günü:

" Ben Allah'a Ya onların havuzundan su içeceğim, ya onu yıkacağım, ya da onun önünde öleceğim'diye and içtim! " diyerek havuza doğru gelirken, Hazret-i Hamza havuzun önünde karşılayıp ona kılıçla bir darbe indirdi, ayağını baldırının yarısıyla birlikte kesti.

Esved sırtının üzerine düştü, ayağından, arkadaşlarına doğru kan fışkırmaya başladı.

Yeminini yerine getirmek için, havuza kadar elleri ve dizleri üzerinde sürünerek kendisini havuza attı.

Hazret-i Hamza da, arkasından yetişti. Kılıçla bir darbe daha indirip, onu havuzun içinde öldürdü. 186

-------------------------------------

186. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 276, 277, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 68, Taberî, Târih, c. 2, s. 276, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 124, İbn Seyyîd, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 254, Zehebî, Megâzî, s. 36, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 273.

İslam Mücahidlerine Emirler Verilişi, Teşvik ve Tebşirlerde Bulunuluşu

Ramazan'ın 17. günü, Cuma günü, çok sıcak bir gündü. Güneşin harareti pek fazla idi. İki taraf, çarpışmak için, birbirlerine yaklaşmışlardı.

Peygamberimiz aleyhisselâm, emir vermedikçe Kureyş müşriklerine saldırmamalarını mücahidlere emrederek: 187

" Eğer Kureyş kavmi sizi sarar, kuşatırlarsa, onlan oka tutunuzu 88 Onlar sizi sarıp kuşatmadıkça, kılıçlarınızı sıyırmayınız! " buyurdu. 189

Mücahidleri çarpışmaya teşvik etti ve:

" Muhammed'in varlığı Kudret Elinde bulunan Allah'a yemin ederim ki; bugün her kim sabır ve sebat ederek ve ecrini Allah'tan beki ey erek varıp şu müşriklerle çarpışır ve öldürülürde geri dönemezse, Allah onu muhakkak Cennete koyar! 190

Kalkınız! Genişliği göklerle yer kadar olan191 ve müttakîler [Allah'ın buyruklarını yerine getiren, yasakladıklarından sakınanlar] için hazırlanmış bulunan192 Cennete! " * buyurunca, Umeyr b. Humam:

" Yâ Rasûlallah! Genişliği göklerle yer kadar olan Cennete hâ! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Evet! " buyurdu.

Umeyr b. Humam:

" Bak hele! Bak hele! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Sana 'Bak hele! Bak hele! ' dedirten şey nedir?" diye sordu.

Umeyr b. Humam:

" Hayır! Vallahi, yâ Rasûlallah! Cennet ehlinden olmamı ummaktan başka bir maksadım yok! " dedi.

Peygamberimiz aleyhisselâm:

" Öyleyse, sen onun ehlindensin! " buyurdu.

Bunun üzerine, Umeyr b. Humam, azık torbasından birkaç hurma çıkarıp yemeye başladı. Sonra da, kendi kendine:

" Eğer ben bu hurmaları yiyinceye kadar yaşayacaksam, bu gerçekten uzun bir yaşamdır! " diyerek hemen elindeki hurmaları attı, şehit oluncaya kadar müşriklerle çarpıştı. 193

Allah ondan razı olsun!

-------------------------------------

187. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 278, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 67, Taberî, Târîh, c. 2, s. 280, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 125.

188. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 278, Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 498, Buhârî, Sahih, c. 3, s. 227, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 155, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 125, Zehebî, Megâzî, s. 66.

189. Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 52, Beyhakî, Sünen, c. 9, s. 155.

190. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 279, Taberî, Târîh, c. 2, s. 281, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1214, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 126, İbn Seyyid, Uyünu'l-eser, c. 1 , s. 257, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 278.

191. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 565, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 136-137, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1510, Hâkim , Müstedrek, c. 3, s. 426

192. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 565. Hadfd: 21.

193. İbn Sa'd, Tabakât, c. 3, s. 565, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 3, s. 137, Müslim, Sahih, c. 3, s. 1510, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 426, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 9, s. 43, Zehebî, Megâzî, s. 66.

Yüce Allah'ın Mü'minlere Emir ve Tavsiyeleri

Yüce Allah, Kur'ân-ı Kerîm'inde şöyle buyurur:

" Ey iman edenler! Toplu bir halde kâfirlerle karşılaştığınız zaman, onlara arkalarınızı çevirmeyiniz (kaçmayınız)!

Tekrar çarpışmak için bir tarafa çekilenin, yahut diğer bir fırkaya ulaşıp mevki tutanın hali müstesna olmak üzere, kim öyle bir günde onlara arka çevirirse, o muhakkak ki Allah'ın gazabına uğramıştır. Onun yurdu Cehennemdir. O ne kötü bir sonuçtur! " 194

" Ey iman edenler! Bir düşman topluluğuna çattığınız zaman, sebat ediniz ve Allah'ı çok anınız ki, umduğunuza kavuşasınız!

Allah'a ve O'nun resûlüne itaat ediniz!

Birbirinizle çekişmeyiniz. Sonra, korku ile zaafa düşersiniz, rüzgârınız kesilir, elden gider.

Bir de, sabır ve sebat ediniz!

Çünkü, Allah sabreden, güçlüklere göğüs gerenlerle beraberdir.

Sizler, yurtlarından çalım satarak, insanlara gösteriş yaparak çıkanlar, halkı Allah'ın yolundan men edenler gibi olmayınız!

Onlar ne yaparlarsa, Allah hepsini çepeçevre kuşatıcıdır! " 195

-------------------------------------

194. Ental: 15-16.

195. Ental: 45-47.

Kutbe b. Âmir'in, Yere Attığı Taş Kaçmadıkça Savaştan Kaçmayacağını Söylemesi

Kutbe b. Amir, düşman saflarıyla İslâm safları arasına bir taş atarak: " Şu taş kaçmadıkça, ben de savaştan kaçmayacağım! " dedi. 196

-------------------------------------

196. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 578, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 3, s. 1282, İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 4, s. 406.

Müşriklerin Müslümanlar Karşısında Saf Bağlayıp Kılıçlarını Sıyırmaları

Kureyş müşrikleri, İslâm mücahidlerinin karşısında saf bağlayıp kılıçlarını sıyırdılar. Ebu Cehil, safta kısrağının üzerinde idi.

Başkumandan Utbe b. Rebia, kılıcını sıyırıp Ebu Cehil'in atının ayaklarına çarpınca, at arkasının üzerine çöktü!

Utbe b. Rebia, Ebu Cehil'e:

" İn! Bugün, binme günü değildir!

Senin bütün kavmin atlı değillerdir! " dedi.

Ebu Cehil atından hemen indi.

Utbe b. Rebia:

" Sabahleyin hangimizin kavmi için uğursuz olduğu belli olacak! " dedi. 197

-------------------------------------

197. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 66- 67.

Müşriklerin Mekke'de ve Bedir'deki Duaları

Kureyş müşrikleri, Bedir'e çıkıp gelmeden önce, Mekke'de Kabe'nin örtüsüne yapışarak Allah'tan yandım istemişler

" Ey Allah! İki ordudan en azîzine, iki cemaattan en kıymetlisine, iki kabileden en hayırlısına yandım et! " diyenek dua etmişlendi. 198

Kuneyş müşriki eni ve Müslümanlan Bedin'de birbirleriyle karşılaştı klanı zaman, Ebu Cehil de:

" Ey Allah'ım! Muhammed hısımlık ilişkilenini bize kestindi ve bize bilinmeyen binşeyle geldi.

Sabahleyin onu helak et! " dedi.

Kendisi aleyhinde ilk hüküm venen, kendisi oldu. 199

-------------------------------------

198. Taberî, Tefsîr, c. 9, s. 208, Ebu’l-Fidâ, Tefsir, c. 2, s. 296.

199. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 280, Vâkıdî, Megâzî, c. 1 , s. 70, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 431, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 129, Taberî, Tâ rfh, c. 2, s. 281, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 74, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 257, Zehebî, Megâzî, s. 68, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 282.

Mücahidlere Meleklerin Yardıma Geldiklerinin Müjdelenişi

İslâm mücahidlerinin güçlü ve kalabalık düşman karşısında zayıf bir durumda bulundukları sırada Peygamberimiz aleyhisselâmı bürüyen vahiy hali açılınca, Peygamberimiz aleyhisselâm, meleklerin yardıma geldiklerini mücahidlere müjdeledi. 200

Önce, benzeri görülmedik bir rüzgâr geldi, sonra geçip gitti.

Arkasından, ikinci bir rüzgâr geldi. O da geçip gitti.

Daha sonra, üçüncü bir rüzgâr geldi.

Birinci rüzgârda, Cebrail aleyhisselâm 1000 melekle gelip Peygamberimiz aleyhisselâmın yanında yer aldı.

İkinci rüzgârda Mikâil aleyhisselâm 1000 melekle gelip Peygamberimiz aleyhisselâmın sağında yer aldı.

Üçüncü rüzgârda İsrafil aleyhisselâm 1000 melekle gelip Peygamberimiz aleyhisselâmın solunda yer aldı. 201

Melekler başlarına beyaz sank sarmışlar, sarıklarının uçlarını arkalarına salmışlardı.

Cebrail aleyhisselâmın sarığı ise san idi. 202

Meleklerin hepsi de kır atlı idiler.

Atlarının alınlarında, sarkan perçemleri vardı. 203

Şeytanın Sürâka b. Cu'şum'un suretinde müşriklere görünüp204 Kinane oğullarının da kendilerine yardım için arkalarından gelmekte olduklarını söylediği205 ve Müslümanların az ve zayıf olduklarını da haber verdiği ve " Bugün, halktan, sizi yenebilecek yok! " diyerek cesaretlendirmeye çalıştığı sırada, melek ordularının Bedir'e geldiklerini görür görmez, iki ökçesinin üzerinde arkasına dönüp oradan kaçtığı rivayet edilir. 206

Bu hususta Kur'ân-ı Kerîm'de şu açıklama yapılır

" Hani, (müşriklerle) karşılaştığınız zaman, onları gözlerinizde az gösteriyor, sizi de onların gözünde azaltıyordu.

Çünkü, Allah, işlenmesi gereken işi yerine getirecekti.

Bütün işler ancak Allah'a döndürülür." 207

" Siz düşmandan (sayı ve teçhizatça) zayıf iken, Allah size Bedir'de kat'î bir zafer verdi.

Allah'tan sakınınız ki, şükretmiş olasınız.

O vakit, sen mü'minlere:

'İndirilen üç bin melekle Rabbinizin size imdad etmesi yetmez mi size?' diyordun." 208

" O zaman, şeytan da onların yaptıklarını süslüyor; 'Bugün, size insanlardan galebe edecek hiç kimse yok! Ben de sizin muhakkak ki yardımcınızım! ' diyordu.

Vaktâ ki, iki ordu (birbirine) göründü, şeytan onlara (müşriklere) 'Ben sizden uzağım! Gerçekten, ben, sizin göremeyeceğinizi görüyorum! Ben elbette Allahtan korkanm! Allah ukubetinde çok şiddetlidir! ' diyerek iki ökçesi üzerinde arkasına dönüp kaçtı." 209

-------------------------------------

200. Vâkıdî, Megâzî, d, s. 70.

201. Vâkıdî, Megâzî, c. 1 , s. 57, İbn Sa'd, Tabakâtü’l-kübrâ, c. 2, s. 16, Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve, c. 3, s. 55, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 256, Zehebî, s. 62.

202. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 286, Taberî, Târih, c. 2, s. 284, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 260.

203. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 76, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 16

204. Musa b. Ukbe'nin Megâzîsinden naklen Zehebî, Megâzî, s. 80, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 71.

205. Musa b. Ukbe'nin MegâzPsinden naklen Zehebî, Megâzî, s. 80.

206. Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 70-71, Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 283.

207. Entâl: 44.

208. Âli-iİmran: 123-124.

209. Enfâl: 48.

Meleklerin İslam Mücahidlerine Nasıl Yardım Ettikleri

Bedir savaşında; leğenlerin içine düşen ufak ve sert taşların çıkardıkları mâdenî sesler gibi, gökten yere sesler gelmeye başladı!

Bu sesler, müşriklerin önlerinde ve arkalarında çınlamakta, yüreklerini titretmekte idi. 210

Abdullah b. Abbas'a, Gıfâr oğullarından bir zât şöyle anlatmıştır

" Amcamın oğlu ile gelip dağa çıkmıştık ki, dağın üzerinden Bedir görünüyordu.

O zaman, ikimiz de müşriktik.

Çarpışmada kimin yenileceğini gözetliyor, yenenlerle birlikte biz de yağmalayalım diye bekliyorduk.

Dağda bulunduğumuz sırada idi ki, bize yaklaşan bir bulutun içinde atların kişnemelerini işittik!

Ben, birisinin:

'Hayzum! İleri! '* dediğini de işittim.

Amcamın oğlu, korkudan yüreğinin zarı yırtılıp, olduğu yerde oluverdi!

Ben de az kalsın ölecektim, kendimi zor tuttum ! " 211

Gıfârî, Bedir'de bulutun altındaki yere kadar gidip Peygamberimiz aleyhisselâmla ashabını görmüş, fakat onların yanında buluttan işittiği şeylerden hiçbirini göremediğini söylemiştir. 212

Bedir savaşında bulunanlardan Ebu Useyd Malik b. Rebia da:

" Eğer bugün Bedir'de olsaydım ve gözüm de yanımda görür halde bulunsaydı, ben size meleklerin çıkıp geldikleri dağ boğazını muhakkak gösterirdim! Bunda şek ve şüphe etmiyorum! " demiştir. 213

İslâm mücahidlerine yardıma gelen melekleri, kaçan ve esir edilen müşriklerden görenler ve anlatanlar da vardır.

Huvaytıb b. Abduluzzâ der ki:

" Ben Bedir'de müşriklerle birlikte bulunmuş, ibret verici şeyler görmüş, melekleri görmüştüm ki, onlar gökle yer arasında Kureyşîleri öldürüyor, esir ediyorlardı. 214

O zaman, kendi kendime:

'Bu adam [Muhammed aleyhisselâm] muhakkak Allah tarafından korunuyor! ' dedim. 215 Gördüğüm şeyleri hiç kimseye anmadım." 216

Süheyl b. Amr da:

" Bedir günü, gökle yer arasında alaca atlar üzerinde ak benizli ve sarıklı adamlar gördüm ki, onlar bizleri öldürüyorlar ve esir ediyorlardı! " demiştir. 217

Hakîm b. Hizam da; Bedir günü, semadan ufku kaplayan alaca kilim gibi birşeyin vadiye düştüğünü ve dikkat edince, vadide siyah karınca seli gibi meleklerin aktığını gördüklerini ve bunun da gökten Muhammed aleyhisselâmın desteklendiğini gösteren birşey olduğunun kalbine doğduğunu söylemiştir. 218

Ebu Davud el-Mâzinf der ki:

" Bedir gününde, müşriklerden bir adamı, vurup öldüreyim diye takip ettim.

Kılıcım daha onun başına erişmeden, başının yere düştüğünü gördüm!

Anladım ki; onu benden başkası öldürdü! " 219

Sehl b. Huneyf de:

" Bedir gününde, herhangi birimiz bir müşrikin başına kılıcımızı vuracağımız zaman, kılıcımız daha onun başına erişmeden, başının bedeninden yere düştüğünü görüyorduk! " demiştir. 220

İbn Abbas'ın bildirdiğine göre; " O gün (Bedir günü), Müslümanlardan birzât, önündeki müşriklerden bir adamın arkasından koşarken, onun üzerinde birdenbire bir kırbaç darbesi işitti ve bir süvarinin de:

'İlerle ey Hayzum! ' diye seslendiğini işitti.

Bir de önündeki müşrike bakınca, onun boylu boyunca yere serilmiş, bumunun berelenmiş, yüzünün-kırbacın vurduğu şekilde-yanlmiş olduğunu gördü!

Ensarî gelip hadiseyi Resûlullah aleyhisselâma anlattı.

Resûlullah aleyhisselâm:

'Doğru söyledin! Bu, semadan gelen üçüncü imdaddandır! ' buyurdu." 221

Sâib b. Ebi Hubeyş:

" Vallahi, beni halktan hiç kimse esir etmedi! " deyince, kendisine:

" Öyleyse seni kim esir etti?" diye sorulmuştu.

Sâib:

" Kureyşîler bozguna uğrayınca, ben de onlarla bozguna uğradım.

Uzun boylu, ak benizli, gökle yer arasında, kır at üzerinde bir adam yetişip beni bağladı.

Abdurrahman b. Avf gelip beni bağlı bulunca, Müslümanlara:

'Bu, kimin esiri! ' diye seslendi.