SAYFA 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105

TR

Bitişik Şartlı Önermeler (Kaziyye-i Şartiyye-i Muttasıla)

Eğer şartlı önermede, mukaddem (önce gelen) ile talinin (sonra gelen) olumluda birleşmesi ve olumsuzda birleşmemesi ile hükmolunursa buna bitişik şartlı önerme (kaziyye-i şartiyye-i muttasıla) denir. Bu önermeler Arapça'da genellikle, eğer, şayet, her ne zaman anlamına gelen lev ve in gibi şart edatlarıyla ifade edilen hükümlerdir.

Hâlidî, yukarıda geçtiği gibi bu önermelerin "in" şart edatı ile kullanıldığını belirtmektedir.

Müellife göre, bu önermelerde iki önermeden biri diğerinin gereği olarak var olur. Yani iki önermeden, birinci önermenin doğru olduğuna bakılarak, ikinci önermenin de doğru olduğuna hükmedilir.

Yukarıdaki örneğe göre, "Eğer güneş doğarsa", bu birinci cümle; "Gündüz mevcut olur", bu da ikinci cümledir. Burada görüldüğü gibi varlığı birbirine bağlı olan iki önerme vardır. Gündüzün meydana gelmesi güneşin doğmasına, güneşin doğması da gündüzün varlığına sebep olmaktadır. Tersi de aynı şekildedir.

Bitişik şartlı önermeler olumlu veya olumsuz olabilirler: