6

56. İyiliği Ermetmek ve Kötülükten Alıkoymak

Bu bölüm, bölümlerin en önemlisidir yahut en önemlilerinden biridir. Çünkü bu konuda nakledilen sağlam deliller, durumun büyüklüğünden kuvvetle önemsenmesi ve insanların bunda fazla gevşek davranmasından dolayı çoktur. Burada onları bir araya toplamak mümkün değildir. Fakat bunların asıllarım belirtmeden geçmeyeceğiz. Bu konuda yazarlar çok çeşitli eserler yazmışlardır. Ben de Müslim'in şerhinin başlarında bundan bir kısım topladım ve bunları bilmekten kimsenin müstağni kalamayacak olduğu önemlilerine işaret ettim.

Allahü teâlâ şöyle buyurmuştur:

"İçinizden insanları hayra çağıracak, iyiliği emredecek ve kötülükten alıkoyacak bir toplum bulunsun. İşte bunlar kurtulanlardır. "[151]

"Bağışlama yolunu tut ve iyiliği emret. "[152]

"Erkek-kadın bütün Mü’minler birbirlerinin yardımcılarıdır. İyiliği emrederler ve kötülükten alıkorlar"[153]

"(Lanete uğramalarının sebebi) birbirlerini yaptıkları kötülükten alıkomazlardı.”[154]

Anlattığım manada âyetler meşhurdur.

877- Ebû Said el-Hûdrî'den yapılan (radıyallahü anh) rivâyetde demiştir ki, Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem'in şöyle buyurduğunu işittim:

“Sizden kim bir kötülük görürse eü ile onu gidersin. Gücü yetmezse dili ile yapsın. (Buna da) gücü yetmezse kalbi ile reddetsin. İmanın en zayıfı işte budur."[155]

878- Huzeyfe'den (radıyallahü anh) yapılan rivâyetde Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:

“Canım kudret elinde olana yemin ederim ki, muhakkak surette iyiliği emredip kötülükten alıkorsunuz; yoksa Allah'ın kendinden size bir azab göndermesi yakın olur. Sonra ona duâ edersiniz; fakat Duânız kabul edilmez. "[156]

879- Ebû Bekir es-Sıddık'dan (radıyallahü anh) yapılan rivâyetde şöyle demiştir:

“Ey insanlar şu âyeti okuyorsunuz:"

Ben Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem'in şöyle dediğini işittim: İnsanlar zâlimi görürler de onun ellerini yakalamazlarsa, Allah'ın kendinden, onların tümüne azâb vermesi yakındır. "[157]

880- Ebû Said'den (radıyallahü anh) yapılan rivâyetde Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur." Cihâdın en faziletlisi, zâlim bir sultanın yanında hak sözü söylemektir."[158]

Ben de derim! Bu bölümle ilgili hadisler sayılamayacak kadar çoktur. Bu son anılan âyeti kerime üzerinde çok cahiller aldanmaktadır. Âyeti kerimeyi asıl manası dışına çıkarıyorlar. Doğru olan manası şudur: Siz, size emredilen şeyi yaptığınız zaman, sapığın sapıklığı size zarar vermez. Bize emredilen şeyler içinde iyiliği emretmek ve kötülükten alıkoymak vardır. Âyetin manası, Allahü teâlânın şu sözüne yakındır:

"Peygamber üzerine gerekli olan ancak tebliğdir."[159]

Bil ki, iyiliği emretmenin ve kötülükten alıkoymanın bilinen bir takım şartlan ve sıfatları vardır. Burası onları izah edip anlatmanın yeri değildir. Bunlar "ihyâu-Ulûmuddin"de güzel şekilde izah edilmektedir. Ben Müslim şerhinde önemli olan meselelerini açıkladım. Başarı Allah'dandır.

--------------------

[1] Buhâri.

[2] Buhârî. Müslim. Ebû Dâvud. Tirmizî.

[3] Ebû Dâvud. Buhârî, el-edebül-Müfred. Ahmed b.Hanbel.

[4] İbn Sünnî

[5] Tirmizî. Nesâî, fil yevmi velleyleii. İbn Sünnî. Ebû Dâvud. (Tirmizî demiştir ki, bu hadis hasendir, sahihdir.).

[6] Ebû Dâvud. Nesâî. Hâkim el-Müstedrek.

[7] Tirmizî. Ebû Dâvud. Hâkim. Nesâî, fil-yevmi velleyleli. İbn Sünnî. (Tirmizî demiştir ki, bu hadis, hasendir.)

[8] Ebû Dâvud. Nesâî. Ahmed b. Hanbel. Müstedrek.

[9] Ebû Dâvud. Nesâî, fi’l-yevmi velleyleti. İbn Sünnî.

[10] Tirmizî. Ahmed b. Hanbel. Hâkim.

[11] İbn Sünnî.

[12] İbn Sünnî. Beyhakî, Delâilinnübüvve

[13] Âlî îmran Süresi: 134

[14] A’râf Süresi: 200.

[15] Buhârî. Müslim, Muvatta'. Nesâî, filyevmi velleyleti.

[16] Müslim. Ebû Dâvud.

[17] Ebû Dâvud. Tirmizî. İbn Mâce. (Tirmizî demiştir ki, bu hadis hasendir.)

[18] Buhâri. Müslim. Ebû Dâvud. Nesâî, filyevmi velleyleti.

[19] İbn Sünnî.

[20] Ebû Dâvud. Tirmizî. Nesâî.

[21] Ebû Dâvud. İbn Sünnî. (Tirmizî demiştir ki, bu hadis Sahîhdir, hasendir.)

[22] Ebû Dâvud. Nesâî

[23] Tirmizî.

[24] Tirmizî. (Tirmizî demiştir: Bu hadis hasendir.)

[25] Tirmizî. (Tirmizî bunun isnadını zayıf bulmuştur.)

[26] Buhârî.

[27] Tirmizî. İbn Mâce. Hâkim, el-Müstedrek,

[28] Hâkim ,el-Müstedrek.

[29] Müslim.

[30] İbn Sünnî

[31] İbn Sünnî.

[32] İbn Sünnî.

[33] İbn Sünnî.

[34] İbn Sünnî.

[35] İbn Sünnî.

[36] Buhârî. Müslim.

[37] Buhârî. Müslim.

[38] Buhârî. Müslim.

[39] Buhârî. Müslim.

[40] Buhârî. Müslim.

[41] Buhârî. Müslim.

[42] Buhârî. Müslim.

[43] Müslim.

[44] İsrâ Süresi:81

[45] Sebe' Süresi: 49

[46] İbn Mâce. İbn Sünnî. Nesâî.

[47] Ebû Dâvud. İbn Sünnî. Nesâî.

[48] Buhârî

[49] Buhârî. Müslim.

[50] Buhârî. Müslim.

[51] Müslim.

[52] Tirmizî. (Tirmizî, bu hadis Sahîhdir, hasendir demiştir.)

[53] Nesâî. İbn Mâce. İbn Sünnî.

[54] Buhârî. Müslim.

[55] Buhârî.

[56] İbn Sünnî. Nesâî, fil yevmi vellevleti.

[57] Müslim. Buhârî. Muvatta'. Tirmizî, Nesâî. İbn Mâce.

[58] İbn Sünnî

[59] Müslim.

[60] İbn Sünnî.

[61] Müslim. Tirmizî. Nesâî, fil yevmi velleyleti. İbn Sünnî.

[62] Buhârî. Müslim.

[63] Müslim. Ebû Dâvud.

[64] Mâide Süresi: 2

[65] Müslim.

[66] Müslim.

[67] Buhârî. Müslim.

[68] Müslim.

[69] Müslim.

[70] Müslim.

[71] Buhârî. Nesâî

[72] Nûr Süresi: 51

[73] âl-i İmran Süresi: 30

[74] Bakara Süresi: 281.

[75] A’râf Süresi: 199.

[76] Kasas Süresi: 55.

[77] Necm Süresi: 29.

[78] Hicr Süresi: 85.

[79] Buhârî. Müslim.

[80] Buhârî.

[81] Kur’ân-ı Ker'im, Nahl Süresi:125

[82] Nahl Süresi: 91

[83] En'am Süresi: l

[84] İsrâ Süresi: 34.

[85] Saff Süresi: 32.

[86] Buhârî. Müslim. Tirmızî. Nesâî.

[87] Buhârî. Müslim. Ebû Dâvud. Tirmizî. Nesâî.

[88] İbn Sünnî.

[89] Buhârî. Müslim. Nesâî.

[90] Buhârî. Müslim.

[91] Müslim. Tirmizî.

[92] Tirmizî. Nesâî. İbn Mâce. (Tirmizî demiştir ki, bu hadis Sahîhdir, hasendir.)

[93] Buhârî.

[94] Ebû Dâvud.

[95] İbn Sünnî.

[96] İbn Sünnî. Ahmed b. Hanbel. Hâkim, el-Müstedrek.

[97] İbnî Sünnî. Nesâî, fil yevmi velleyleti. İbn Mâce.

[98] İbn Mâce, İbni Sünnî, Hâkim. (El-Hakim Ebû Abdullah demiştir ki, bu, isnadı Sahîh olan bir hadistir.)

[99] âl-i İmran Süresi:191.

[100] Müslim.

[101] İbn Sünnî.

[102] İbn Sünnî.

[103] Buhârî. Müslim.

[104] İbrahim Süresi: 4

[105] Buhârî. Müslim.

[106] Buhârî.

[107] Buhârî. Müslim.

[108] Buhârî. Müslim.

[109] Buhârî. Ebû Dâvud. Nesâî.

[110] Buhâri. Müslim.

[111] Buhârî. Müslim.

[112] Müslim.

[113] Âl-i İmrân Süresi: 159

[114] Müslim. Ebû Dâvud. Nesâî.

[115] Ebû Dâvud. Tirmizî. Nesâî. ibnı Mâce.

[116] Hicr Süresi: 88

[117] Buhârî. Müslim.

[118] Buhârî. Müslim.

[119] Müslim.

[120] Ebû Dâvud.

[121] Buhârî.

[122] Buhârî. Müslim.

[123] Ebû Dâvud. Tirmizî. Tirmizî demiştir ki bu Sahîh hadistir.

[124] Ebû Dâvud. Tirmizî. Tirmizî demiştir ki bu hadis hasendir, Sahîhdîr.

[125] Tirmizî. Tirmizî demiştir ki bu hadis hasendir, Sahîhdir.

[126] Tirmizî.

[127] Nisa Suresi:85

[128] Buhârî. Müslim. Ebû Dâvud. Tirmizî. Nesâî.

[129] Buhârî.

[130] A’râf Süresi: 199.

[131] Âl-i İmrân sûresi: 39

[132] Ankebüt sûresi: 31.

[133] Hûd. sûresi: 69.

[134] Saffat sûresi: 101.

[135] Zâriyat sûresi: 28.

[136] Hicir sûresi: 53

[137] Hûd sûresi: 71.

[138] Âl-i İmrân sûresi: 45.

[139] Şûarâ sûresi: 23.

[140] Zümer sûresi: 17-18

[141] Fussilet süresi: 30.

[142] Hadîd sûresi: 12.

[143] Tevbe sûresi:21.

[144] Buhârî. Müslim.

[145] Buhârî. Müslim.

[146] Buhârî. Müslim.

[147] Müslim. Buhârî.

[148] Müslim.

[149] Müslim.

[150] Buhârî. Müslim.

[151] Âl-i İmrân Süresi: 104

[152] A’râf Suresi: 199.

[153] Tevbe Suresi: 71.

[154] Maide Suresi: 79.

[155] Müslim, Ebû Dâvud. İbn Mâce. Nesâî.

[156] Tirmizî. (Tirmizî demiştir ki, bu hadis hasendir.)

[157] Ebû Dâvud. Tirmizî. Mâce.

[158] Ebû Dâvud. Tirmizî. İbn Mâce. (Tirmizî demiştir ki, bu hasen hadistir.)

[159] Ankebüt Süresi: 18