SAYFA 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034

TR AR TR/AR

20. Ölü Üzerine Feryad Edip Ağlamak ve Cahiliyet Duâsı İle duâ Etmek Haramdır

Musibet (Ölüm) zamanında, islâmla bağdaşmayan (islâmdan önceki âdetler üzere baş-saç yolarak, elbise yırtarak, bağırıp çağırarak) Duâlarda bulunmanın haram olduğu üzerinde âlimler ittifak etmişlerdir.

398- Abdullah ibn Mes’ûd'dan (radıyallahü anh) rivâyet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"(Ölünün arkasından) yanakları tokatlayan, yakalan yırtan ve (islâmdan önceki) cahiliyet duâsıyla duâ eden bizden değildir."

Müslim'in rivâyetinde:

“Yanakları tokatlayan yahut cahiliyet duâsıyla Duâ eden yahut yakaları yırtan bizden (bizim yolumuzda gidenlerden) değildir." şeklindedir.[49]

399- Ebû Mûsa el-Eş'arî'den (radıyallahü anh) rivâyet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem, "ölü arkasından feryat edip çağıran kadından, saç yolandan ve elbise yırtandan kendini berî kılmıştır. "[50]

Bütün bunlar, âlimlerin görüş birliği ile haramdır. Yine saçları dağıtmak, yanaklara vurmak, yüzü tırmalamak, ah vah deyip felâket Duâlarında bulunmak da haramdır.

400- Ümmü Atiyye'den (radıyallahü anha) rivâyet edildiğine göre, şöyle demiştir:

"Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem, ölü arkasında feryad ederek ağlamayacağımıza dair bizden söz aldı.”[51]

401- Ebû Hüreyre'den (radıyallahü anh) rivâyet edildiğine göre, demiştir ki, Resüîüllah sallallahü aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“İnsanlarda iki şey vardır ki, onları bu iki şey küfre kadar götürür (yahut onlar, kâfirlerin âdetlerindendir). Onlardan biri, nesebe (insanların şeref ve namuslarına) dil uzatmak, diğeri de, ölü arkasında feryad ederek ağlamaktır. "[52]

402- Ebû Said el-Hûdrî'den (radıyallahü anh) rivâyet edildiğine göre şöyle demiştir:

"Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem, ölü arkasından feryad ederek ağlayan kadına ve dinleyiciye lanet etmiştir."[53]

Bilinmelidir ki, ölü arkasından ağlama (niyahet), sesi yükselterek ölünün iyiliklerini sayma halidir. Bir de, ağlayarak onun iyiliklerini saymaktır, denmiştir.

Bizim (Şâfi’î) âlimlerimiz demişlerdir ki, ağlamada aşırı derecede sesi yükseltmek haramdır (Hanefî'lerde tahrimen mekruhtur.) Ancak feryad etmeyerek ve iyiliklerini saymayarak ölü üzerine ağlamak haram değildir.

403- İbn Ömer'den (radıyallahü anhüma) rivâyet edildiğine göre, "Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem (hasta olan) Sa’d ibn Ubâde'yi ziyaret etti. Beraberinde Abdurrahmân ibn Avf, Sa’d ibn Ebî Vakkas ve Abdullah ibn Mes’ûd vardı. Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem ağladı. însanlar, Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem'in ağlayışını görünce, onlar da ağladılar. Bunun üzerine buyurdu:

- Dinleyiniz! Allah, gözün yaşarmasıyla ve kalbin üzülmesiyle azab etmez; fakat şununla (diline işaret etti) azab eder yahut merhamet eder, (Dil iyi söylerse, sevab alır, kötü söylerse azab çeker)"[54]

404- Üsâme ibn Zeyd'den (radıyallahü anhüma) rivâyet edildiğine göre:

"Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem'in kızının (Zeyneb'in) oğlu ölüm hâlinde iken, çocuk Peygamberin huzuruna kaldırıldı. Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem'in gözlerinden yaş aktı. Bunun üzerine Sa'd, Peygambere sordu: Bu (ağlayışın) nedir, ey Allah'ın Resûlü? Buyurdular: Bu bir acımadır ki, Allah onu, kullarının kalbine koydu. Allah da, kulları içinde merhametli olanlara rahmet eder.”[55]

405- Enes'den (radıyallahü anh) rivâyet ediliyor ki:

“Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem, oğlu İbrahim'in ölümüne yakın bir zamanda yanına vardı da, Peygamber Sallallahü aleyhi ve sellem'in gözleri yaşarmaya başladı. Bunun üzerine, Abdurrahmân ibn Avf dedi ki: Sen de mi, ya Resûlallah (ağlıyorsun)? Buyurdular:

Ey Avf'ın olu (Abdurrahmân)! Ağlamak, merhamet gereğidir. Sonra arkasından bir söz söyledi (veya ikinci kez gözleri yaş akıttı) da şöyle buyurdu:

Göz yaşarır, kalb da üzüntü duyar. Biz ancak Rabbımızı razı kılacak şeyi söyleriz. Ey İbrahim, biz de senin ayrılmanla üzüntülüyüz."[56]

Anlattığım şekilde Hadisler çoktur ve meşhurdur.

Sahîh olan Hadislere gelince:

“Ölü kendi ailesinin ağlamasından dolayı azab görür, "hadîsi şerifi, mutlak olarak zahirî manasında değildir, te'vil olunur. Bunun te'vilinde âlimler birbirinden ayrı hükümler vermişlerdir. Allah bilir, bunların en uygunu şudur: Eğer ölü, ailesine ağlamaları için vasiyet etmiş veya başka bir şekilde sebebiyet vermişse, o zaman azab çekmeye hak kazanır. Ben bütün bunları yahut bunların çoğunu "Mühezzeb" adlı kitabın cenazeler bölümünde anlattım. En doğrusunu Allah bilir.

Âlimlerimiz demişlerdir ki, ölümden önce ve sonra ağlamak caizdir. Fakat şu sahîh hadîs-i şerifin delaletiyle, ölümden önce ağlamak daha iyidir:

“Ağlamak gerekirse, asla ağlayıcı (kiralık kadın) ağlamasın. Allah kendisine rahmet etsin, İmâm Şafiî ve arkadaşları, öldükten sonra ağlamanın tenzihen mekruh olduğuna hükmetmişlerdir, haram olmaz demişlerdir. Yukardaki hadîsi de, kerahete hamletmişlerdir.