14. Müslümanları Küçümsemek ve Onunla Alay Etmenin Haramlığı

Allahü teâlâ şöyle buyurmuştur:

"Sadakalar hakkında (zekât dışı) gönülden bağış yapan Mü’minlere ve güçlerinin yettiğini bulup verenlerle alay edenleri Allah maskaraya çevirecektir. Hem de onlara acıklı bir azab vardır."

"Ey îman edenler! Bir toplum bir toplum ile alay etmesin alay edilenler alay edenlerden daha hayırlı olabilir. Kadınlar da kadınlarla alay etmesin; alay edilenler onlardan daha hayırlı olabilir. Birbirinizi ayıplamayın ve birbirinize lâkab atmayın."

"Azab olsun her ayıplayıcıya dil uzatıcıya.."

Bu bölümle ilgili Sahîh hadislere gelince, onlar sayılamayacak kadar çoktur. Ümmetin icmaı da bunun haram oluşu üzerindedir. En iyi bilen Allah'dır.

921- Ebû Hüreyre'den (radıyallahü anh) yapılan rivâyetde demiştir ki, Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"Birbirinizi kıskanmayınız, birbirinizin zararına çalışmayın, birbirinize buğzetmeyin, birbirinize arka çevirmeyin (ve gıybetleşmeyin). Bazınız bazınıza tecavüz etmesin. Allah'ın kulları! Kardeşler olunuz. Müslüman müslümanın kardeşidir; ona haksızlık etmez, ona yardımı kesmez, ona hakaret etmez, takva buradadır- Üç kez göğsünü (kalbini) gösteriyordu- Müslüman kardeşini tahkir etmek, insana kötülük olarak yeter. Müslümanın her şeyi müslümana haramdır: Kanı, malı ve şerefi."

Derim ki: Bu hadisin faydası ne büyüktür, yararlan da ne kadar çoktur!... Düşünüp öğüt alanlar için...

922- İbn Mes’ûd'dan (radıyallahü anh) yapılan rivâyetde Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem buyurmuştur:

"Kalbinde zerre ağırlığı kibir bulunan cennete girmez. Bunun üzerine bir adam:

İnsan elbisesinin güzel olmasını, ayakkabısının güzel olmasını sever (bu kibir midir)? dedi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

Allah (her işi ile) güzeldir, güzelliği sever. Kibir hakka boyun eğmemek ve insanları aşağı görmektir, buyurdu.”

١٤- باب تَحريمِ احْتِقار المسلمينَ والسُّخْرِيةِ منهم

قال اللّه تعالى‏:

{‏الَّذِينَ يلْمِزُونَ المُطَّوِّعِينَ مِنَ المُؤْمِنِينَ في الصَّدَقَاتِ وَالَّذينَ لا يَجدُونَ إلا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللّه مِنْهُمْ وَلهُمْ عَذَابٌ ألِيمٌ‏} ‏‏[‏التوبة‏: ‏٧٩‏]‏

وقال تعالى‏: {‏يا أيُّها الَّذين آمَنُوا لا يَسخَرُ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أنْ يَكُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ وَلا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسَى أنْ يَكُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ وَلا تَلْمِزُوا أنْفُسَكُمْ وَلا تَابَزُوا بالألْقابِ‏} ‏الآية ‏[‏الحجرات‏: ‏١١‏]‏،

وقال تعالى‏: {‏وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ‏} ‏‏[‏الهمزة‏: ‏١‏]‏‏.‏

وأما الأحاديث الصحيحةُ في هذا الباب فأكثرُ من أن تُحصر، وإجماعُ الأمة منعقدٌ على تحريم ذلك، واللّه أعلم‏.‏

٩٢١- وروينا في صحيح مسلم، عن أبي هريرة رضي اللّه عنه قال‏: ‏قال رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلم‏:

‏"‏لا تَحاسَدُوا، وَلا تَناجَشُوا، وَلا تَباغَضُوا، وَ لاَ تَدَابَرُوا، وَ لا يَبْغِ بَعْضُكُمْ على بَعْضٍ وكُونُوا عِبادَ اللّه إخْواناً، المُسلِمُ أخُو المُسْلِمِ لا يَظْلِمُهُ وَلا يَخْذُلُهُ وَلا يَحْقِرُهُ، التَّقْوَى هَاهُنا ـ ويشيرِ إلى صدره ثلاثَ مرات ـ بِحَسْبِ امْرىءٍ مِنَ الشَّرّ أنْ يَحْقِرَ أخاهُ المُسْلِمَ، كُلُّ المُسْلِمِ على المُسْلِمِ حَرَامٌ‏: دَمُهُ ومَالُهُ وَعِرْضُهُ‏"‏‏.‏ (٣)

قلتُ‏: ما أعظم نفع هذا الحديث وأكثر فوائده لمن تدبره‏.‏

٩٢٢- وروينا في صحيح مسلم، عن ابن مسعود رضي اللّه عنه، عن النبيّ صلى اللّه عليه وسلم قال‏:

"‏لا يَدْخُل الجَنَّةَ مَنْ في قَلْبِهِ مِثْقالُ ذَرَّةٍ مِنْ كِبْرٍ، فقال رجلٌ‏: إن الرجلَ يُحبّ أن يكون ثوبُه حسناً ونعلُه حسنةً، قال‏: إنَّ اللّه جَمِيلٌ يُحِبُّ الجَمالَ، الكِبْرُ بَطَرُ الحَقِّ وَغَمْطُ النَّاسِ‏"‏‏.‏ (٤)

قلتُ‏: بَطر الحقّ بفتح الباء والطاء المهملة وهو دفعه وإبطاله، وغمطٌ بفتح الغين المعجمة وإسكان الميم وآخره طاء مهملة، ويروى غمص بالصاد المهملة ومعناهما واحد وهو الاحتقار‏.‏