19. Erkeği Falan Kadının ve Falan Erkeğin Babası Diye Künyelemenin, Kadını da Falan Erkeğin Anası ve Falan Kadının Anası Diye Künyelemenin Caizliği

Bil ki, bunların hepsi ile künyelenmekte bir engel yoktur.

Ashâb toplululuğundan ibaret önceki Mü’minlerden çok kimseler ve onlardan sonra gelen tabiinden faziletli şahsiyetler "Falan hanımın babası" diye künyelenmişlerdir. Bunlardan biri de Osmân ibn Affân'dır. (radıyallahü anh). Onun üç künyesi vardır: Ebû Amr, Ebû Abdullah ve Ebû Leylâ. Bunlardan biri de Ebû'd-Derdâ'dır. Zevcesinin künyesi, Ümmü'd-Derdâ el-Kübrâ'dır. Sahabiyedir ve ismi Hayre'dir. Diğer zevcesinin künyesi Ümmü'd-Derdâ el-Suğra'dır. Bunun ismi ise Hüceyme'dir. Bu kadın kıymeti yüksek, fakıha, faziletli, çok akıllı ve üstünlüğü aşikâr biri idi. Tabi'îndi.

Onlardan biri de Ebû Leylâ'dır. Abdurrahmân ibn Ebû Leyla'nın babasıdır. Zevcesi Ümmü Leylâ'dır. Ebû Leylâ ile zevcesi sahâbidirler. Ebû Ümâme ve ashâbdan çok kimseler de böyle künyelenenlerdendir.

Ebû Reyhane, Ebû Rimse, Ebû Riyme, Ebû Amre Beşir ibn Amr ve Ebû Fâtıma el-Leylâ da bunlardandır. Ebû Fâtıma'nın adı Abdullah ibn Üneys olduğu söylenir. Ebû meryem el-Ezdî, Ebû Rukayye Temimu'd-Dâri, Ebû Kerimetü'l-Mikdam ibn Ma'di Yekrib ki, bunların hepse sahâbîdir.

Tâbi'inden ise, Ebû Âişe Mesruk ibn Ecdâ' ve adları sayılamayacak kimseler vardır. el-Ensab kitabında Sem'ânî demiştir ki, Ebû Âişe'nin Mesruk (çalınmış) diye adlandırılmasının sebebi, küçükken onu bir adamın çalmış olmasındandır. Sonra çocuk bulundu da bu isim ona verilmiş. Sahîh olan hadislerde Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem'in Ebû Hüreyre'ye bu künyeyi verdiği sabit olmuştur.

١٩- باب جواز تكنية الرجل بأبي فُلانة وأبي فُلان والمرأة بأُمّ فلان وأُمّ فُلانة

اعلم أن هذا كلَّه لا حَجْرَ فيه، وقد تكنَّى جماعاتٌ من أفاضل سلف الأمة من الصحابة والتابعين فمن بعدهم بأبي فلانة، فمنهم عثمان بن عفان رضي اللّه عنه له ثلاث كنى‏: أبو عمرو، وأبو عبد اللّه، وأبو ليلى، ومنهم أبو الدرداء وزوجته أُمّ الدرداء الكبرى صحابية اسمها خيرة، وزوجته الأخرى أُمّ الدرداء الصغرى اسمها هُجَيْمة، وكانت جليلة القدر فقيهة فاضلة موصوفة بالعقل الوافر والفضل الباهر وهي تابعية‏.‏

ومنهم أبو ليلى والد عبد الرحمن بن أبي ليلى، وزوجته أُمّ ليلى، وأبو ليلى وزوجته صحابيان‏.‏ ومنهم أبو أُمامة وجماعات من الصحابة‏.‏ ومنهم أبو رَيْحانة، وأبو رَمْثة، وأبو رِيْمة، وأبو عَمْرة بشير بن عمرو، وأبو فاطمة الليثي، قيل اسمه عبد اللّه بن أنيس، وأبو مريم الأزدي، وأبو رُقَيَّة تميم الداري، وأبو كريمة المقدام بن معد يكرب، وهؤلاء كلُّهم صحابة‏.‏

ومن التابعين‏: أبو عائشة مسروقُ الأجدع وخلائق لا يُحصون‏.‏

قال السمعاني في ‏"‏الأنساب‏"‏‏: سُمِّي مسروقاً، لأنه سرقه إنسانٌ وهو صغير ثم وُجد‏.‏ وقد ثبت في الأحاديث الصحيحة تكنية النبيّ صلى اللّه عليه وسلم أبا هريرة بأبي هريرة‏.