3. Zilhicce Ayının İlk On Gününde Okunacak Zikirler Ve duâlar

Cenabı Hak buyuruyor:

"(Hacılar) bilinen günlerde Allah'ın ismini ansınlar." İbn Abbâs, Şâfi’î ve âlimlerin çoğunluğu demişlerdir ki, "bilinen günler"zilhicce ayının on günüdür.

Bu on gün içinde, diğer günlerden daha fazla olarak zikirleri çoğaltmanın müstehab olduğu bilinmelidir. Ayrıca Arefe gününde, bu zikirleri, diğer dokuz gündekilerden fazla yapmak da müstehabdır.

453- İbn Abbâs'dan (radıyallahü anhüma) rivâyet edildiğine göre, Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem buyurdu:

"Bu zilhicce (ilk on) günlerinde (yapılan salih) amelden daha faziletli amel, hiç bir günde yoktur. (Ashâb) dediler ki;

- Allah yolunda cihad da mı (daha faziletli değildir)? Buyurdular:

- Cihad da (daha faziletli değildir; ancak (Allah yolunda cihad için) çıkan bir adam, canını ve malını tehlikeye atıp bir şey (ganimet ve menfaat) almadan dönerse, bu müstesnadır (bunun yaptığı amel daha üstündür)."

Tirmizî'nin rivâyetinde şöyledir:

“Zilhiccenin on günlerindeki salih amelden daha sevimli Allah katında günler yoktur.Ebû Dâvud'un rivâyeti, de bunun gibidir;

454- İmâm Ebû Muhammed, Abdullah b. Abdurrahmân Ed-Dârimî'nin Müsned'inde, Sahîhayn'ın isnadıyla rivâyetimizde, orada şöyle demiştir:

"Zilhiccenin on günündeki amelden daha faziletli günler yoktur. (Ashâb tarafından) soruldu: Cihad da mı yoktur?" sonra hadisin tamamını anlattı. Bir rivâyette de:

“Kurbanın on günü" şeklindedir.

455- Amr ibn Şuayb'dan babası yoluyla dedesinden rivâyet edildiğine göre, Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:

"Duânın hayırlısı, Arefe gününün duâsıdır. Benim dediğim ve benden önceki peygamberlerin dediği hayırlı söz:

(Allah'dan başka ilâh yoktur, yalnız O vardır. O'nun ortağı yoktur. Mülk O'nundur, Hamd O'nundur ve O, her şeye kadirdir, sözüdür)"

456- İmâm Mâlik Hazretlerinin Muvatta'ında da aynı mürsel bir isnadla ve daha noksan bir lâfızla rivâyet ettik. Onun lâfzı şu:

"En faziletli duâ, Arefe günü Duâsıdir. Benim söylediğimin ve benden önceki peygamberlerin söylediği en faziletli söz şudur:

"La ilâhe illallâhü vahdehû la şerike leh."

"Allah'dan başka ilâh yoktur, yalnız O vardır. O'nun ortağı yoktur).”

457- Sâlim b. Abdullah b. Ömer'den (radıyallahü anhüm) nakledildiğine göre, Arefe gününde bir dilencinin insanlardan dilenmekte olduğunu Hazreti Ömer gördü de, ona şöyle dedi:

“Ey biçare kimse! Bugünde, Azîz ve Yüce olan Allah'dan başkasından istenir mi?"

Hazreti Ömer (radıyallahü anh, hac mevsiminde) Mina'daki çadırında tekbîr getirirdi de, Mescidde olanlar onu işitip tekbir getirirlerdi, Sokaklarda olanlar da, sokaklar çınlayacak kadar seslerle tekbir getirirlerdi.

Buhârî söyler: İbn Ömer ile Ebû Hüreyre (radıyallahü anhüma), Zilhicce'nin on gününde çarşıya çıkarak tekbir getirirler ve insanlar da tekbir getirirlerdi.

٣- باب الأَذْكارِ في العَشْر الأول من ذي الحِجّة

قال اللّه تعالى‏: {‏وَيَذْكُروا اسْمَ اللّه فِي أيَّامٍ مَعْلُوماتٍ‏} ‏‏[‏الحج‏: ‏٢٨‏]‏ الآية‏.‏ قال ابن عباس والشافعي والجمهور‏: هي أيامُ العشر‏.‏

واعلم أنه يُستحبُّ الإِكثار من الأذكار في هذا العشر زيادةً على غيره، ويُستحب من ذلك في يوم عَرَفة أكثر من باقي العشر‏.‏

٤٥٣- روينا في صحيح البخاري، عن ابن عباس رضي اللّه عنهما عن النبيّ صلى اللّه عليه وسلم أنه قال‏:

‏"‏ما العَمَلُ في أيَّامٍ أفْضَلَ مِنْها في هَذِهِ قالوا‏: وَلا الجهادُ فِي سَبيل اللّه‏؟‏ قال‏: وَلا الجِهادُ، إِلاَّ رَجُلٌ خَرَجَ يُخاطِرُ بنَفْسِهِ وَمالِه فَلَمْ يَرْجِعْ بِشَيْءٍ‏"‏

هذا لفظ رواية البخاري وهو صحيح‏.‏

وفي رواية الترمذي ‏قال‏:‏

‏”‏‏ما مِنْ أيَّامٍ العَمَلُ الصَّالِحُ فِيهنَّ أحَبُّ إلى اللّه تعالى مِنْ هَذِهِ الأَيَّامِ العَشْرِ‏"‏

وفي رواية أبي داود مثل هذه، إلا أنه قال ‏قال‏:‏ ‏”‏‏مِنْ هَذِهِ الأيَّام‏"‏ يعني العشر‏.‏‏ (٧)

٤٥٤- ورويناه في مسند الإِمام أبي محمد عبد اللّه بن عبد الرحمن الدارمي، بإسناد الصحيحين، قال فيه‏:

‏"‏ما العَمَلُ فِي أيَّامٍ أفْضَلَ مِنَ العَمَلِ فِي عَشْرِ ذِي الحِجَّةِ، قيل‏: ولا الجهاد‏؟‏‏"‏ وذكر تمامه،

وفي رواية ‏"‏عَشْرِ الأضْحَى‏"‏‏.‏‏ (٨)

٤٥٥- وروينا في كتاب الترمذي، عن عمرو بن شعيب، عن أبيه، عن جده، عن النبي صلى اللّه عليه وسلم قال ‏قال‏:‏

‏”‏‏خَيْرُ الدُّعاءِ دعاءُ يَوْمِ عَرَفَةَ، وَخَيْرُ ما قُلْتُ أنا وَالنَّبِيُّونَ مِنْ قَبْلِي‏: لا إِلهَ إِلاَّ اللّه وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ المُلْكُ وَلَهُ الحَمْدُ وَهُوَ على كُلّ شَيْءٍ قَدِيرٌ‏"‏ ضعَّفَ الترمذي إسناده‏.‏ (٩)

٤٥٦- ورويناه في موطأ الإِمام مالك، بإسناد مرسل وبنقصان في لفظه، ولفظه ‏قال‏:‏

‏”‏‏أفْضَلُ الدُّعاءِ دعاءُ يَوْمِ عَرَفَةَ، وأفْضَلُ ما قُلْتُ أنا وَالنَّبِيُّونَ مِنْ قَبْلِي‏: لا إِلهَ إِلاَّ اللّه وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ‏"‏‏.‏

٤٥٧- وبلغنا عن سالم (١٠) ‏بن عبد اللّه بن عمر رضي اللّه عنهم؛ أنه رأى سائلاً يسألُ الناسَ يوم عَرَفَةَ،

فقال‏: يا عاجزُ‏!‏ في هذا اليوم يُسألُ غيرُ اللّه عزّ وجلّ‏؟‏

وقال البخاري في صحيحه‏ (١١) ‏‏: كان عمر رضي اللّه عنه يُكَبِّرُ في قُبَّتِهِ بمنى فيسمعه أهلُ المسجد فيُكبِّرون ويُكَبِّر أهلُ الأسواق حتى ترتجّ مِنىً تكبيراً‏.‏ قال البخاري ‏"‏وكان ابنُ عمرَ يُكبِّر بِمنىً تلك الأيام وخلف الصلوات، وعلى فراشه، وفي فسطاطه ومجلسه وممشاه تلك الأيام جميعاً‏" ‏‏: وكان ابن عمر وأبو هريرة رضي اللّه عنهما يَخرجان إلى السوق في أيام العشر يُكَبِّران ويُكَبِّر الناسُ بتكبيرهما‏.‏‏ (١٢)