2

2 ABDEST

1 Abdestin Farzları

Abdestin rükünleri (farzları) dörttür:

Birincisi; yüzün, alnın en üst tarafından başlamak üzere çene altına kadar olan kısmıyla, iki kulak yumuşakları arasında kalan kısmını yıkamak.

İkincisi; dirsekler de dahil olmak üzere, elleri yıkamak.

Üçüncüsü; ayağı, topuklarla beraber yıkamak.

Dördüncüsü; başın dörtte birini meshetmek.

2 Abdestin Alınış Sebebi

Ancak abdestli olarak yapılması uygun olan birtakım şeyler yapılmak istendiğinde abdest alınır; budur abdestin sebebi ve dünya ile ilgili değerlendirmesi. Ahiretle ilgili yönü ise sevaba kavuşmaktır.

3 Abdestin Farz Olmasının Şartları

Abdestin farz olması için akıllı olmak, bulûğ çağına gelmek, müslüman olmak, abdeste yetecek kadar suyu kullanabilecek durumda bulunmak, abdestsiz olmak, hayızlı ve loğusa olmamak ve bir de vaktin dar olmaması gerekir.

4 Abdestin Sıhhatinin Şartları

Abdestin doğru olabilmesi için temiz suyun, cildin her yerine temas etmesi, hayızlı ve loğusa olunmaması, abdesti bozan şeylerden uzak bulunulması ve bir de mum ve yağ gibi suyun vücuda sirayetini Önleyici şeylerin giderilmesi şarttır.

5 Abdestle İlgili Hükümler

Sık sakalın (sadece) dışını yıkamak farz olup konuyla ilgili olarak verilen en doğru fetva da budur.

Sakalın seyrek olması hainde ise, suyun cilde kadar sirayet ettirilmesi şarttır.

Yüzün çevresinden aşağıya doğru sarkan saçlar ile dudağın kapatıldığında içeride kalan kısmının yıkanması farz değildir.

Birbirine yapışmış parmak aralarının, uzayarak parmağı kapatmış olan tırnakların altının ve tırnak altlarındaki su geçirmeyen hamur gibi şeylerin (giderilerek) yıkanması farzdır.

Tırnak içinde (vb. yerlerde)ki, kirler, pire ve benzeri şeylerin pislikleri suyun sirayetine mâni değildir.

Dar olan yüzüğü (ileri geri) oynatmak gerekir. Ayak yarıklarını yıkamak zarar veriyorsa, suyu yarığa konulan ilacın üzerinden geçirmek yeterlidir.

Saç veya sakalı tıraş ettikten sonra o mahalli yeniden yıkamak ya da meshetmek gerekmez. Tırnak kesilince ve bıyık kısaltılınca da tekrar yıkamak icab etmez.

6 Abdestin Sünnetleri

Abdestin on sekiz sünneti vardır ki, bunlar:

(1) Elleri bileklere kadar yıkamak,

(2) (Elleri yıkamaya/abdeste) başlarken besmele çekmek,

(3) Misvak kullanmak, (misvak yoksa yerine parmağı kullanmak),

(4) Bir avuç suyla da olsa ağızı üç kere mazmaza etmek;

(5) Buruna üç kere su çekmek (istinşak);

(6) Oruçlu olmayanların ağıza ve buruna suyu fazla fazla çekmeleri,

(7) Bir avuç suyu, sık sakalın arasına alttan yukarı doğru temas ettirmek

(8) Parmak aralarını (diğer parmaklarla) ovuşturmak;

(9) (Azaları) üçer kere yıkamak;

(10) Başa bir kerede kaplama meshetmek,

(11) Başa kullanılan su ile de olsa, kulakları mesbetmek,

(12) (Su döktükten sonra azaları) ovmak,

(13) Azaları (ara vermeden) peşpeşe yıkamak,

(14) Niyet etmek,

(15) Hak teâlâ'nın Kitâb-ı Kerîm'inde belirtilen sıra ve tertibe uymak;

(16) (Azaları yıkamaya) sağdan ve

(17) Parmak uçlarından başlamak,

(18) Başın ön kısmından başlayarak meshetmek, boynu meshetmek, boğazı değil... Bu son dördünün müstehab olduğu söylenilmektedir.

7 Abdestin Âdabı

Abdestin âdabı:

(1) Yüksekçe bir yere oturmak,

(2) Kıbleye dönmek,

(3) Başkasından yardım beklememek,

(4) Konuşmamak,

(5) Niyeti hem kalp, hem de dil ile yapmak,

(6) (Resûl aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm ve onun ashabından intikal eden) dualar okumak,

(7) Her uzvu yıkarken besmele çekmek;

(8) (Kulağı meshederken) küçük parmakları kulak deliklerine sokmak,

(9) Bol olan yüzüğü oynatmak,

(10) Ağıza ve buruna sağ el ile su vermek,

(11) Sol elle sümkürmek,

(12) Özürlü olmayanların namaz vaktinden önce abdest almaları,

(13) Abdestten sonra şahadet kelimelerini söylemeleri,

(14) Abdestten arta kalan sudan ayağa kalkarak içmek ve abdestte niyetin farz olduğu görüşündedirler.

"Allahümme’c'alnî mine't-tevvâbîne vec'alnî mine'l-mütetahhirîn= Allah'ım! Beni, (günahına) tevbe edenlerden ve temizlenenlerden eyle" diye dua olmak üzere on dörttür.

8 Abdestin Mekruhları

Abdest alan kimseye altı şey mekruhtur (ki, bunlar):

(1) Suyu israf etmek,

(2) Suyu son derece cimri (mesheder gibi) kullanmak,

(3) Suyu yüze çarpmak,

(4) Konuşmak,

(5) Bir özrü yok iken başkasından yardım istemek,

(6) Her defasında yeni su alarak meshi üç kez tekrarlamak.

9 Abdestin Çeşitleri

Abdest üç türlüdür:

Birincisi: Abdestsiz bir kimsenin, nafile de olsa, namaz için, cenaze namazı için, tilâvet secdesi için ve bir tek âyet de olsa Kur'ân'ı tutmak için abdest alması farzdır.

İkincisi: Vacip olup Kabe'yi tavaf için alınan abdesttir.

Üçüncüsü ise mendubdur ki, bu da:

(1) Uykuya yatarken,

(2) Uykudan uyanınca,

(3) Devamlı abdestli bulunmak için (alınan abdestler ile)

(4) Abdestliyken abdest almak,

(5) Gıybetten sonra,

(6) Yalan söyledikten,

(7) İnsanlar arasını açmak için laf götürüp getirdikten ve

(8) Yapılan her türlü hatadan sonra,

(9) (Çirkin bir) şiir yazdıktan,

(10) Namaz dışında kahkahayla güldükten,

(11) Ölü yıkadıktan ve

(12) Cenaze taşıdıktan sonra,

(13) Her namaz vaktinde,

(14) Cünüplükten yıkanmadan önce,

(15) Cünüp olan kimsenin herhangi bir şey yemesi içmesi, uyuması ve cima etmesi için,

(16) Öfkelenince,

(17) Kur'ân ve hadis okumak ve hadis rivayeti için,

(18) (Şer'î) ilim okumak

(19) Ezan, kamet ve

(20) Hutbe okumak için,

(21) Peygamber Efendimiz (aleyhi's-salâtü ve's-selâm)'i ziyaret,

(22) Arafat'ta durmak

(23) Safa ve Merve arasında say için,

(24) Deve eti yemek için ve -meselâ kadına dokunulması meselesi gibi-

(25) Ulemâ arasındaki ihtilaflı mevzulardan sakınmak için abdest almaktır.

10 Abdesti Bozan Şeyler

Şu on iki şey abdesti bozar:

(1) Ön ve arkadan çıkan şeyler,

(2) Kan gelmeksizin doğum yapılması;

(3) Ön ve arkadan çıkan şeylere ilâveten kan ve irin,

(4) Ağız doluşunca

(5) Yemek, su, kan pıhtısı veya safra kusmuğu gibi pis (kabul edilen) mayiler kusmak, [öyle ki, kusmuk ağızda güçlükle tutulacak halde olmalıdır. Öte yandan aynı sebebe bağlı müteferrik kusmukların toplamı da bu çerçevede değerlendirilir],

(5) Tükrükten fazla veya tükrüğe eşit kan gelmesi;

(6) Uyku sebebiyle makatın yerdeki istikrarını kaybetmesi,

(7) Yere düşmese dahî uyuklayan kimsenin makatının uyanmadan önce yerden yükselmesi,

(8) Bayılma,

(9) Delirme ve

(10) Sarhoşluk halleri;

(11) Namazdan çıkmak maksadıyla da olsa, ergin bir kimsenin uyanıkken rükûlu ve secdeli bir namazda kahkahayla gülmesi;

(12) Erkek tenasül uzvunun sertleşmiş bir haldeyken engelsiz (ve çıplak) olarak kadının tenasül uzvuna temas etmesi.

11 Abdesti Bozmayan Şeyler

Şu on şey abdesti bozmaz:

(1) Çıktığı yerden dışarı akmayan kan;

(2) (vücuttan) kan akmaksızın, (cilt sathında beliren ve kendisine) "rüşte" de denilen ırk-ı Medenî gibi (çıban ve) et parçasının düşüp ayrılması;

(3) Yaradan, kulak ve burundan kurtçuk çıkması;

(4) Erkek tenasül uzvuna dokunmak ya da kadına dokunmak;

(5) Ağzı doldurmayacak şekilde kusmak,

(6) Çok da olsa balgam çıkarmak;

(7) Uyuklayan kimsenin, makatı bulunduğu yerden ayrılmadan, sağa sola meyletmesi;

(8) Bir mekânda istikrarlı bir halde, bir şeye dayanarak dahi olsa, (hatta dayanılan şey çekildiğinde düşecek tarzda bile olsa) uyumak,

(9) Namaz kılan kimsenin, isterse rükû

(10) ya da secde halinde bulunsun, sünnete uygun tarzda uyuması.

Başarıya ulaştıran yüce Allah'tır.

Geçmiş Konularla İlgili Sorular

Lügat ve fıkıh ulemasının ıstılahı açısından abdest nedir? Abdestin meşrûiyyetinin hikmetiyle ilgili neler biliyorsunuz?

Abdestin rükünleri nelerdir ve bunların birer farz olduğuna dair delil nedir?

Niçin başın dörtte birini meshetmek farzdır? Bu hususta delil nedir?

Yüzün enine ve uzununa sınırları nedir? Kulaklar yüzden kabul edilir mi?

Dirsekler ellere, topuklar ayaklara dahil midir?

Abdestin dünyevî ve uhrevî hükmü nedir? Abdestin vücûbunun ve sıhhatinin şartları nelerdir?

Sık sakal nedir ve abdestte sık ve seyrek sakalla ilgili yapılması gereken şeyler nelerdir?

Abdestte suyun ulaşması nereye ve ne zaman şart değildir?

Absdestte yapılması sünnet olan şeyler nelerdir? Bilek nedir? Yüzü yıkamadan evvel elleri bileklere kadar yıkamanın sünnet olduğuna delil nedir? Bu hüküm sadece (yatak ve) uykudan kalkanlara mı mahsustur?

Misvak nedir? Abdest alan bir kimsenin misvak kullanmasına dair hükümler ve bununla ilgili delil nedir?

Abdestte el ve ayak parmaklarının aralarını oğmak (hilallamak)la ilgili hüküm nedir; el parmaklarının, ayak parmaklarının arası nasıl hilallanır?

Ovmak nedir, bunun abdestteki hükmü nedir? (Abdestte) peşpeşe yıkama nedir?

Lügat ve ıstılah yönünden niyet nedir? Bunun abdestle ilgili hükmü nedir?

Sağdan başlamakla kasdedilen şey nedir?

Edeb, lügat ve ıstılah yönünden nedir? Edebin başka istılahî bir manasını biliyor musunuz, biliyorsanız bu nedir? Abdestin âdabını söyleyiniz.

Mekruh nedir ve mekruh şer'an kaç kısma ayrılır? Tahrîmen mekruh ile tenzîhen mekruh arasındaki fark nedir?

Abdestte mekruh olan şeyler nelerdir?

Abdest kaç kısma ayrılır? Bu kısımların meydana gelmesinin sebepleri nelerdir?

Mekruh ve haram olan abdest var mı? Varsa hangi hallerde?

Bir şeyin abdesti bozmast ne demektir?

Abdesti bozan şeyler nelerdir?

Akan kanın abdesîi bozacağına delil nedir? Ağız dolusu kusmanın abdesti bozacağına delil nedir?

Ağzın kusmukta dolmasının ölçüsü nedir? Yemek kusmakla balgam kusmak aynı mı kabul edilir? Eğer bunlar arasında fark varsa tafsilatıyla açıklayınız.

Ayrı ayrı olan kusmuklar birleştirilir mi, bu ne demektir?

Bununla ilgili yapılması gereken şey nedir? Birbirinden ayrı (kusmukların toplanması için herhangi bir şart var mı, varsa nedir?

Abdesti bozan şeyler nelerdir?

Abdest kaç kısma ayrılır? Bu kısımların meydana gelmesinin sebepleri nelerdir?

Abdesti bozmayan şeyler nelerdir?