SAYFA 001 002 003 004 005 006 007 008 009

TR AR SERH 1 SERH 2

1 SULAR

1 Kendisiyle Temizlik Yapılabilen Sular

Yedi türlü su ile temizlik yapılabilir ki, bunlar: 1) Gökten inen (yağmur) suyu, 2) deniz suyu, 3) ırmak suyu, 4) kuyu suyu, 5) kar suyu, 6) dolu suyu, 7) kaynak suyudur.

2 Su Çeşitleri ve Suyun Vasıfları

Sular beş çeşittir:

1) Hem temiz hem de temizleyici olan ve mekruh olmayan sulardır ki, bunlara "mutlak sular" denir.

2) Temiz ve temizleyici olduğu halde mekruh olan sulardır. Bunlar da kedi ve benzeri hayvanların üzerinden içtiği, az (kabul edilen) sulardır.

3) Temiz olduğu halde temizleyici olmayan sular. Bunlar abdest için (veya cünüplüğü gidermek için) kullanılan sular yahut da abdest niyetiyle abdestlinin yeniden aldığı abdestin suyudur.

3 Su Ne Zaman 'Kullanılmış' Sayılır?

Su vücuddan ayrılmakla "kullanılmış" sayılır.

4 Hangi Suyla Abdest Alınmaz?

Sıkmaksızın kendi kendine çıksa dahi, ağaç ve meyve suyu ile abdest alınamayacağı gibi ki, en doğrusu da budur, kaynatma neticesinde veya başka maddelerin suya galebesi (özelliğini bozacak şekilde suya karışması) sonucunda tabiî özelliğini yitiren su ile de abdest alınmaz.

5 Ne Zaman Galebe (Baskınlık) Meydana Gelir?

Katı maddelerin suya karışarak sudaki incelik (yumuşaklık) ve akıcılığı gidermesi neticesinde galebe (baskınlık) meydana gelir.

Safran, meyve ve ağaç yaprağı gibi katı maddelerle suyun bütün vasıflarının değişmesinin bir zararı yoktur.

Bir de, süt gibi kokusu olmayıp yalnızca rengi ve tadı bulunan mavilerin bir tek vasfının su üzerinde belirmesi ve sirke gibi üç özelliğe sahip olan mavilerin iki vasfının suda belirmesi ile galebe meydana gelir.

Kullanılmış su ve kokusu gitmiş gül suyu gibi herhangi bir vasiî bulunmayan maddelerde galebenin olup olmadığı tartıyla belirlenir. Eğer bir ntıl mutlak suya, iki rıtıl kullanılmış su karışmışsa bu suyla abdest alınmaz, aksi halde alınır.

4) Pis su: İçine pislik düşen az ve durgun su pistir.

Eğer su, ona on (10x10) zirâın altında ise az sayılır.

5) Şüpheli su: Üzerinden eşek ve katırın içtiği su ki, bu suyun temiz olup olmadığı şüphelidir.

Artık Sular:

Az (kabul edilen) ve canlı artığı bulunan sular dört kısımda mütâlâa edilir:

Birincisi, temiz ve temizleyicidir. Bunlar, insan, at ve eti yenilen hayvanların artıklarıdır.

İkincisi, pis olup kullanılması caiz değildir ki, bunlar köpek, domuz ya da kaplan ve kurt gibi yırtıcı hayvanların artıkları olan sulardır.

Üçüncüsü, başkası varken kullanılması mekruh olan kedi, başıboş tavuk; doğan, atmaca, şahin, çaylak gibi yırtıcı kuşlar ve akrep hariç, fare gibi ev hayvanlarının artıklarıdır.

Dördüncüsü, katır ve eşeğin artığı olup bunun temizliği şüphelidir; eğer başka su yoksa bununla abdest alınır ve ardından teyemmüm edilerek namaz kılınır.

6 Temiz Kaplar ile Pis Kaplar yahut Temiz Elbiseler ile Pis Elbiseler Birbirine Karışmışsa

Çoğu temiz olan kapların içine pisleri karışmışsa, abdest almak ve içmek için bunlar arasından temiz olanı araştırılır. Eğer drbirine kansan kapların çoğunun pis olduğu biliniyorsa, sadece içmek için araştırma yapılır.

Temiz ve pis elbiselerin birbirine karışması durumunda ,İralarından temizini bulmak için mutlaka araştırma yapılır. Elbisenin çoğu temiz ya da çoğu pis olmuş farketmez.

7 Kuyular ve Bunların Temizlenme Yolları

İçerisine tırnaklı hayvanların pisliklerinin dışında, az da olsa, kan veya şarap gibi pislik düşen küçük kuyuların suyu boşaltılır. Eğer böyle bir kuyuya domuz düşer de ağzı suya temas etmeden diri olarak çıkarılırsa veya kuyuda köpek, koyun ya da insan ölürse yahut küçük de olsa düşen hayvan kuyuda şişer ise yine kuyunun suyu boşaltılır. Tamamen boşaltılması mümkün değilse, içerisinden iki yüz kova su çıkartılır.

Eğer içerisinde tavuk, kedi ve benzeri şeyler ölmüşse kuyudan kırk kova su; fare ve benzeri hayvanların ölmesi halindeyse yirmi kova su çıkarılmalıdır. Kuyunun, kova ve kovanın sarkıtıldığı ipin, su çıkarıcının elinin temizliğini temin için (bu uygulama) yapılır.

Kuyu; koyun ve deve gibi hayvanların gübresiyle, at, katır ve eşek gibi hayvanların yahut da sığır ve benzeri hayvanların gübrelerinin düşmesiyle pislenmez. Ancak gübre, bakılınca göze çok geliyor, ya da kova sarkıtıldığı zaman kuyunun her tarafında gübreye değiyor ise kuyu pislenmiş olur.

Güvercin, serçe pisliğiyle ve balık, kurbağa yahut suda yaşayan bir hayvanın yahut da böcek, sinek, an ve akrep gibi kansız haşeratın suda ölmesiyle yahut, üzerinde pislik bulunmayan insan ya da eti yenen bir hayvanın suya düşüp ölmeden çıkarılmasıyla yahut katır, eşek, yırtıcı kuş ve maymun vs. gibi yabani hayvanların düşmesiyle su pislenmez. Düşen hayvanın salyasının suya karışması halinde hayvanın durumuna göre değerlendirme yapılır.

Kuyuya ne zaman düştüğü bilinmeyen bir hayvan ölüsü, kuyuyu, bir gün bir geceden itibaren; eğer hayvan şişmiş halde ise, üç gün üç geceden itibaren kirletmiş sayılır.

8 Taharetlenme ve Abdestten Önce Yapılması Gereken Şeyler

Bir erkeğin, idrar belirtisi kalmayıncaya kadar yürümek,

Taharetlenme; necasetin (pisliğin) çıkış yerinin silinmesi veya yıkanmasıdır. Fıkıh ulemasına göre ise pisliğin, su ve benzeri şeylerle giderilmesidir.

Öksürmek, sağ veya sol yana yatmak ve alışık olduğu birtakım hareketleri yapmak suretiyle kalbi tatmin oluncaya kadar istibrâ yapması gerekir. İdrar yaşlığının tamamen ortadan kalktığına iyice kanaat getirilmeden abdeste başlamak doğru değildir.

9 Taharetlenme (İstincâ) ile İlgili Hükümler

Ön ve arkadan çıkan pisliği, çıkış yerinin dışına sirayet etmediği sürece, temizlemek sünnettir. Eğer pislik, çıkış yerinin dışına bir dirhem miktarı kadar sirayet etmişse bunun temizlenmesi vacip, bir dirhemi geçmiş ise farzdır.

Cünüplükten, hayız ve nifastan kurtulmak için yıkanırken, çıkış yerindeki pisliği, isterse az olsun, yıkamak farzdır.

Temizlenmeye elverişli bulunan taş ve benzeri şeylerle taharetlenmek sünnet olup suyla taharetlenmek daha iyidir. En iyisi hem taş hem de su ile taharetlenmektir. Önce taşla silinilir sonra suyla yıkanılır. Sadece su veya sadece taşla da taharetlenilebilir.

Taharetlenilecek yerin temizlenmesi sünnet, birden fazla taşla temizlenmek ise menduptur, müekked sünnet değildir. Daha az taşla temizlik temin edilse bile üç adet taşla taharetlenmek menduptur.

10 Nasıl Taharetlenilir?

Taşla taharetlenilirken, eğer husye sarkıksa, pislik mahallini evvelâ önden arkaya doğru silmeli, ikincisinde arkadan öne, üçüncüsünde de önden arkaya doğru silmelidir. Sarkık değilse silmeye arka taraftan başlanılır. Kadınlar, tenasül uzuvlarının kirlenmemesi için silmeye önden başlamalıdırlar.

Daha sonra eller su ile yıkanır. Bunun ardından erkekler, bir veya iki, ya da duruma göre, üç parmaklarının iç kısımlarını, başlangıçta orta parmaklarını, daha sonra da yüzük parmaklarım diğerlerinden ileri çıkararak taharet mahallini suyla ovuşturmak suretiyle yıkarlar. Sadece tek parmakla yıkamamalıdır. Kadınlar, (lezzet meydana gelmemesi için, başlangıçta orta parmaklarını yüzük parmaklarıyla birlikte öne çıkarırlar. Pis koku gidinceye kadar yıkamaya devam etmeli ve eğer taharet yapan oruçlu değilse makatını gevşetmek suretiyle yıkamalı, oruçluysa kalkmadan önce (makatını kurul amalidir. Taharetlenme işi bitince, elleri tekrar yıkamak gerekir.

11 Kendisiyle Taharetlenmek Uygun Olan ve Olmayan Şeyler

Taharetlenmek için avret mahallini açmak doğru değildir. Eğer pislik, çıkış yerinin dışına sirayet eder ve sirayet eden bu miktar bir dirhemi geçerse, o vaziyette namaz kılmak doğru ve makbul olmaz. Pisliği giderecek bir şey varsa ve kendisi de tenhâ bir yerde değilse, pisliği avret mahallini açmaksızın temizler.

12 Hangi Şeylerle Taharetlenmek Uygundur, Hangileriyle Değildir?

Kemikle, insan ve hayvanların yemesine elverişli şeylerle; kiremit, porselen, kömür, cam, kireç, kıymetli ipek ve pamuklu kumaş parçalarıyla, bir de özürsüz olarak sağ elle taharetlenmek mekruhtur.

13 Def-i Hacet Yapmanın Usûl ve Âdâbı

Helaya girmeden önce «Eûzü billahi mineş-şeytânir-racîm» denilir ve sol ayakla girilir. Otururken sol tarafına dayanılır ve mecbur kalmadıkça konuşulmaz.

Bina içinde de olsa, def-i hacet sırasında kıbleye dönmek, arkasını kıbleye vermek, kapalı olmayan yerlerde güneşe, aya ve rüzgârın estiği tarafa dönmek tahrîmen mekruhtur.

Öte yandan suya, gölgeli bir yere, yerdeki bir deliğe veya yarığa, yola, meyveli bir ağacın altına işemek ya da büyük abdest yapmak ve özürsüz olarak ayakta işemek de mekruhtur.

Heladan sağ ayakla çıkılır ve:

«El-hamdü li’llâhillezi ezhebe anni'l-eza ve âfânî=Bendeki sıkıntıyı giderip bana rahatlık veren yüce Allah'a hamdolsun» diye dua edilir.

Sağ elle taharetlenmenin mekruh oluşu, bu elin şanını yüceltme isteğinden kaynaklanmaktadır. Çünkü insan sağ eliyle yer (içer). Sağ elin yemek esnasında taharette kullanıldığı hatıra gelip de tiksinti vermesin diye de bu el taharette kullanılmamalıdır.

Geçmiş Konularla İlgili Sorular

Temizlik nedir, fikhî yönden temizlik ne demektir?

Temizliği, fıkıh ulemasına göre ıstılah yönünden açıklayınız ve temizlenmesine hükmolunan yerlerle nerelerin ve "su benzeri" ile hangi şeyin kasdolunduğunu belirtiniz.

Kendisiyle temizlenilmesi caiz olan sular hangileridir?

Gökten inen su ile kasdolunan, deniz suyuyla, ırmak suyuyla, dolu ve kaynak sularıyla kasdolunan şey nedir?

Sular kaç kısma ayrılırlar? Mutlak suyun hükmü nedir?

Kedi ve benzeri hayvanların içtiği az kabul edilen suyun hükmü nedir? Kediye sdnzer hayvanlar nelerdir?

Kullanılmış su ve bununla ilgili hükümler nelerdir? Su ne zaman "kullanılmış" sayılır?

Abdest alınması caiz olmayan sular hangileridir? Ağaç ve meyvelerden [kendiliğinden çıkan su ile bunlardan insanların sıkması sonucu elde edilen su için verilecek hüküm aynı mıdır?

Katı veya sıvı şeylerin karışmasıyla suda galebe (baskınlık) nasıl meydana gelir? Suyun vasıflarını değiştirdiği halde zarar vermeyen şey nedir? Kendisinde iki vasıf bulunan sıvının karışmasıyla, üç vasıf bulunan ve hiçbir vasfı olmayan sıvıların suya karışmaları arasında ne gibi farklar vardır?

Pis su nedir? Temizliği şüpheli olan su hangisidir?

Hangi miktardaki su az kabul edilir?

Hangi miktardaki sular çok sayılır? "Artık su" nedir? Istılâhî yönden ne demektir? Üzerinden nice insan ve hayvan içtiği halde nehir ve deniz suları neden artık su sayılmaz?

Artık sularla ilgili hükümler kaça ayrılır? Az kabul edilen sudan insan ve at içtiği takdirde bu su için ne hüküm verilir? Bu sudan ağzı temiz birisi içerse ne hüküm, ağzı pis olan birisi içerse ne hüküm verilir?

Az kabul edilen sudan köpek, yahut domuz, yahut da yırtıcı hayvanlardan biri içerse bu su için ne hüküm verilir? Bunların her biri için verilen hükümler hangi delilere dayanır?

Kedinin yahut başı boş dolaşan tavuğun, üzerinden içtiği ve az kabul edilen suyun hükmü nedir ve bu hüküm için delil nedir? Başka su varken kullanılması mekruh olmak ne demektir?

Başı boş tavuk ne demektir? Bunun artığı niçin mekruhtur? Temizliği şüpheli artık hangisidir ve bu şüphenin sebebi nedir?

Kafeste muhafaza olunan tavuğun artığıyla ilgili hüküm nedir?

Herbirinin eti murdar olduğu halde yırtıcı kuşlar ile yırtıcı hayvanların artıkları neden birbirinden farklıdır? Şüpheli artıklar için ne hüküm verilir?

Araştırma ne demektir? Kapların veya elbiselerin çoğunun temiz olmasına dair verilen hükümle bunların çoğunun pis olması hakkında verilen hüküm aynı mıdır? Şayet bu hükümler arasında fark varsa, sebebi nedir?

Bir kuyunun küçük veya büyük kabul edilebilmesi için ölçü nedir? Bunlardan herbirinin içine pislik düştüğünde verilecek hüküm nedir?

Kuyudan ne zaman iki yüz, ne zaman kırk, ne zaman yirmi kova su çıkarılır?

İçerisine pislik düşmüş bir kuyudan çıkarılması gereken suyu çıkarma işinde kullanılan kova ve kuyunun duvarlarıyla ilgili hükümler nelerdir?

İçerisine gübre düşen kuyu ne zaman pis olur? (Düşen) gübre ne zaman çok kabul edilir? Suyun içerisine hangi şey düşünce suyu bozmaz?

Bir kuyuda bulunan hayvan leşinin ne zaman düştüğü bilinmese ne yapılması, kuyuya ne zaman düştüğü bilinmeyen şişmiş bir hayvan ölüsüne rastlanırsa ne yapılması gerekir?

Taharetlenme nedir? Fıkıh ulemasına göre ıstılâhî bakımdan taharetlenme nedir?

İstibrâ nedir, ne ile yapılır, taharetlenme ile ilgili hüküm nedir?

Taharetlenme ne zaman sünnet, ne zaman vacip ve ne zaman farzdır? Hangi şeyle taharetlenmek sünnettir? Suyla taharetlenme ile taşla taharetlenme aynı mıdır?

Temizlenmeye elverişli taşla ne kasdolunmaktadır? Taştan başka daha ne gibi şeylerle taharetlenilebilinir?

Taşla taharetlenilmede mendup olan belli bir sayı var mıdır? Bu sayı ne zaman mendup olur?

Taşla kadınlar nasıl, erkekler nasıl taharetlenirler? Kendisiyle taharetlenilmesi mekruh olan şeyler nelerdir? Def-i hacetin âdâbıyla ilgili neler biliyorsunuz?