7 İman ve KüfürKüfür-imân, tâat-ısyân günah-sevap nevinden olan insanların fiillerinin hepsini Allahü teâlâ yaratır. İnsan fiillerinin hepsi Allah'ın irâdesi, meşiyyeti, hükmü, kazası ve takdiriyledir. İnsanların ibâdet ve tâat işledikleri zaman sevap ve mükâfat almaya, günah ve kötü bir iş yaptıkları zaman ceza ve azab görmeye esas teşkil eden ihtiyarî fiilleri vardır. “Hasen” güzel olan insan fiili, Allahü teâlâ'nın rızasıyladır. “Kabîh” çirkin olan dünyada yerilme ve âhirette azab görme durumu ile ilgili olan insan fiili, Allah'ın rızasıyla değildir. İstitâ'at (güç, kuvvet) fiille beraber olur. İstitâ'atı, insan fiilinin oluşmasını ve meydana gelmesini sağlayan kudrettir. İstitâ’at kelimesi: Sebep, âlet ve uzuvların/organların sağlıklı ve sâlim olmalarının ismi olarak da kullanılır. Selâmet-i esbâb ve âlât ve a’zâ manâsına gelen istitâ’at fiilden önce bulunabilir. Canlılar ihtiyarî ve irâdî fiillerini bununla yaparlar. Teklîfin sıhhati bir kişinin mükellef olması, bu istitâ'ata onda var olması gerekli olan güce dayanır. O teklifi yerine getiremeyecek acz içinde olmamalıdır. |