BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

17. (İyiliği) Emir Ve (Kötülükten) Nehy Etmek

4338- Abdullah b. Mes'ud (radıyallahü anh) Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’ın şöyle buyurduğunu söylemiştir:

" İsrail oğullarında meydana gelen ilk kusur şudur: Birisi, (kötülük işleyen) başka bir adamla karşılaşır ve ona:

" Ey adam! Allah'tan kork, yaptığını terket, çünkü o sana helal olmaz, derdi. Sonra ertesi gün onunla tekrar karşılaşır fakat dünkü yaptığı, onunla birlikte yemesine, içmesine ve oturmasına mani olmazdı. Bunu yaptıklarında Allah onların kalblerini biri birine karıştırdı (Günah işlemeyenlerin kalplerini günah işleyenlerin kalplerine muvafık kıldı)" Resûlüllah sonra " İsrail oğullarından kafir olanlar; Dâvûd'un ve Meryem oğlu Îsa'nın dili ile lanetlendiler" diye başlayan ayetleri:

" Fakat onların çoğu faştırlar." Maide: 5/78-81. mealindeki ayetin sonuna kadar okudu. Daha sonra şöyle buyurdu:

" Dikkat ediniz, gerçekten vallahi siz ya iyiliği emreder kötülükten menedersiniz, zalimin elinden tutup onu hakka döndürürsünüz ve onu hak üzere tutarsınız (ya da sizin de kalplerinizi biribirine karıştırır)

Parantez içerisindeki kısım bu rivâyette mevcut değildir. Ancak mananın anlaşılması için bu takdire ihtiyaç vardır. Bir sonraki rivâyet bu ilaveyi içermektedir. Tirmizi, Tefsîru'l - Kur'an, 5,6,7: İbn Mace. fiten 20.

4339- Ebû Ubeyde, İbn Mes'ud kanalıyla Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’dan önceki hadisin benzerini rivâyet etti. Ravi şunu da ilave etti:

" ......Ya da Allah bazınızın kalbini bazılarınınkine karıştırır. Sonra da onlara lanet ettiği gibi size de lanet eder."

Ebû Dâvûd şöyle dedi:

" Muharibi, Ala b. Müseyyeb'ten, O Abdullah b. Amr b. Mürre'den, O Salim el-eflas'tan, O Ebû Ubeyde'den, Ebû Ubeyde de Abdullah'dan rivâyet etti.

Ayrıca, Halid et-Tahhan, A’la'dan o da Amr b. Mürre vasıtasıyla Ebû Ubeyde'den rivâyet etmiştir."

4340- Bize Vehb b. Bakıyye Halid'ten, Amr b. Avn'de Hüseyn'den aynı manâ ile haber verdiler. Halid ile Hüseyn İsmail'den, o da Kayş'tan nakletti, Kays şöyle demiştir:

Fetevây-i Hindiyye, V, 352, 353.

Ebû Bekr (radıyallahü anh) Alah'a hamd ve sena ettikten sonra şunları söyledi:

" Ey insanlar şüphesiz siz şu, " Siz kendinize bakınız, siz hidayet yolunda olduğunuzda sapıtan size zarar vermez" (Maidd VL105). âyetini yanlış anlıyorsunuz." Vehb b. Bakıyye Halid'den:

Ebû Bekir'in şöyle dediğini nakletti:

Biz Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i şöyle derken işittik:

" Şüphesiz insanlar zulmü gördükleri zaman, güçleri yettiği halde ona mani olmazlarsa, Allah'ın azabının hepsi üzerine inmesi pek yakındır."

Amr'da Hüseyin'den Ebû Bekr'in şunları söylediğini nakletti:

Ben Resûlüllah'i şöyle derken işittim:

" Bir millet ki aralarında kötülük işlenir, sonra onlar o kötülüğü değiştirmeye güçleri yettiği halde değiştirmezlerse, Allah yakın bir zamanda mutlaka onlara genel bir azab verir."

Ebû Davûd şöyle demiştir:

Bu hadisi, Halid'in dediği şekilde Ebû Usâme ve bir cemaat rivâyet etti. O rivâyette Şu'be böyle dedi:

" Bir kavim ki aralarında kötülükler işlenir, sayılan onu işleyenlerden çok olduğu halde ona mani olmazlarsa....."

Tirmizi, Tefsîru'l - Kur'an, 5,6.7; filen 8; İbn Mace, fiten 20.

4341- Cerir (b. Abdullah el-Beceli) (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ı şöyle buyururken işittim:

" Bir kimse bir toplum içerisinde bulunur ve o toplumda günahlar işlenir de, ona mani olmaya güçleri yettiği halde mani olmazlarsa, onlar ölmeden önce Allah mutlaka azabını gönderir."

İbn mâce, fıten 20; Ahmet b. Hanbel IV, 361, 363. 364, 366.

4342- Ebû Said el-Hudri demiştir ki;

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i:

" Kim bir kötülük görür de onu eli ile değiştirmeye gücü yeterse eli ile değiştirsin (mani olsun)..." buyururken işittim.

Hennad hadisin geri kalanının kesti, İbn A'la Hennad ve Ebû'l A'la, Ebû Dâvûd'un hadisi rivâyet ettiği üstadlardır. Hennad hadisi kısa kesmiş. Ebû'l Ala tamamını rivâyet etmiştir. ise şu şekilde tamamladı." (eli ile değiştirmeye) gücü yetmezse, dili ile (değiştirsin) Dili ile (değiştirmeye) gücü yetmezse kalbi ile (değiştirsin) Bu sonuncusu ise, imanın en zayıfıdır."

Müslim. el-İyman 78: Timizi, fıten 11; İbn Mace, fiten 21; Nesai, iyman 17.

4343- Ebû Ümeyye eş-Şa'banî şöyle demiştir;

Ebû Sa'lebe el-Huşeni'ye:

Ya Ebû Sa'lebe! Şu, " Siz kendinize düşeni yapın." (Maide 105) ayeti hakkında ne dersiniz?" dedim. Şu karşılığı verdi:

Vallahi sen onu iyi bilen birisine sordun. Ben de onu Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a sormuştum. Şu cevabı verdi:

" Biribirinize iyiliği tavsiye ediniz. Kötülükten men ediniz. Aynu’l-Ma'budlaki bir izaha göre mana " İyiliğe imtisal ediniz, kötülükten kaçınınız" şeklindedir. Öyle ki itaat edilen bir cimrilik, tabi olunan nefsi arzular (ahirete) tercih edilen dünya ve her görüş sahibinin kendi görüşünü beğendiğini görürsen kendine düşeni yap. Halkı terket şüphesiz sizin ardınızda sabır günleri var. O günde sabretmek avuçta kor tutmak gibidir. O günlerde bir iyi amel işleyene, onun yaptığının benzerini yapan elli kişinin sevabı vardır."

Bir başkası benim soruma ilaveten:

" Ya Resûlallah elli kişinin ecri mi?! dedi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), " Sizden elli kişinin ecri" buyurdu.

Tirmizi, tefsir 6; İbn Mâce, fiten 21.

4344- Abdullah b. Amr b. el-As (radıyallahü anhümâ)’dan; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in şöyle buyurduğu rivâyet edilmiştir:

" İnsanların eleneceği (iyilerin gidip) kötülerin kalacağı, ahid ve emanetlerinin bozulacağı ve ihtilafa düşüp şöylece- parmaklarını biri biri arasına soktu olacakları zamanın gelmesi yakındır. - veya geldiği zaman haliniz ne olur?"

Buradaki şek raviye aittir.

Oradakiler:

(O zaman) Biz ne yapalım, Ya Resûlallah (sallallahü aleyhi ve sellem)? dediler, Resûlüllah

" İyi bildiğinizi alır, kötü gördüğünüzü bırakırsınız. Kendinize ait işlere yönelir, umuma ait işleri terkedersiniz.

İbn Mâce, filen 10; Ahmed b. Hanbel II, 220, 221.

Ebû Davûd der ki: Abdullah b. Amr vasıtasıyla tek vecihten böylece rivâyet edildi.

4345- Abdullah b. Amr b. el-As (radıyallahü anhümâ) şöyle demiştir;

Biz Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in etrafında (toplanmış) oturuyor iken (o) fitneden bahsedip şöyle buyurdu:

" İnsanları; ahidleri karışmış, emanetleri azalmış ve şöylece - parmaklarını biribirine soktu- olmuş bir halde gördüğünüz zaman..."

Ben kalkıp:

" Allah beni sana feda kılsın o zaman ne yapayım?" dedim:

" Evine kapan, dilini tut, hak bildiğini al, kötü gördüğünü bırak. Kendine ait işlere sarıl, ammeye ait işleri terk et." buyurdu.

İbn Mace, filen. 10; Ahmed b. Hanbel II, 162, 212, 220, 221.

4346- Ebû Said el-Hudri şöyle demiştir: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) "En efdal cihad, zalim sultanın -veya zalim emirin- Şüphe ravilerden birisine aittir. yanında adaleti söylemektir." Buyurdu.

Tirmizi, fiten 13: İbn Mace, filen 20; Nesai, biat 37; Ahmed b. Hanbel III, 19, 61; IV, 314, 315.

4347- Urs b. Amira el-Kindi (radıyallahü anh)'den rivâyet edildiğine göre:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:

" Yeryüzünde günah işlendiği (bir kötülük yapıldığı) zaman birisi ona şahit olur da çirkin görürse -bir seferinde de inkar ederse demiştir - o kötülükten uzakta olan kişi gibidir. Kötülükten uzakta olup da ona razı olan ise ona şahid olan (birlikte olan) kimse gibidir."

4348- Adiyy b. Adiyy, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'dan önceki hadisin benzerini rivâyet etti Bu rivâyette Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

" Bir kimse kötülüğe şahit olur da onu çirkin görürse, ondan uzakta olan kimse gibidir."

4349- Ebû'l Bahteri demiştir ki; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'den işiten birisi, -Süleyman Resûlüllah'ın ashabından bir adam dedi- Hadisi Ebû Dâvûd'a Süleyman b. Harb ve Hafs b. Ömer rivâyet etmişlerdir. Birinci rivâyet Hafs'a, ikincisi de Süleyman'a aittir. bana, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in şöyle buyurduğunu haber verdi:

" İnsanlar, günahları ve ayıpları çoğalıncaya kadar helak olmayacaklardır."

Ahmed b. Hanbel IV, 260; V, 293.