BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

29- Yalanın Çirkinliği, Doğruluğun Güzelliği ve Fazileti Bâbı

6803- Bize Züheyr b. Harb ile Osman b. Ebî Şeybe ve Ishâk rivâyet ettiler. İsbâk: Ahberanâ; ötekiler: Haddesenâ tâbirlerini kullandılar. (Dediler ki): Bize Cerîr, Mansûr'dan, o da Ebû Vâil’den, o da Atdullah'dan naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'.

«Şüphesiz doğruluk hayra, hayır da cennete götürür. Kişi doğru söyleye söyleye nihayet doğrucu yazılır. Yalancılık sapıklığa götürür. Şüphesiz sapıklık da cehenneme götürür. Kişi yalan söyleye söyleye nihayet yalancı yazılır.» buyurdular.

6804- Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Hennad b. Seriy rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Ebû’l-Ahvâs, Mansûr'dan, o da Ebû Vâil'den, o da Abdullah b. Mesûd'dan naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)

«Şüphesiz doğruluk hayırdır. Hayır da cennete götürür. Kul doğruluğu araya araya nihayet Allah ındinde doğrucu yazılır. Yalancılık da sapıklıktır. Şüphesiz sapıklık cehenneme götürür. Kul yalancılığı araya araya nihayet yazılır.» buyurdular.

İbn Ebî Şeybe kendi rivâyetinde: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den nakjen» dedi.

6805- Bize Muhammed b. Abdillah b. Nümeyr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Muâviye ile Veki' rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize A'meş rivâyet etti. H.

Eize Ebû Küreyb de rivâyet etti.

(Dedi ki) ; Bize Ebû Muâviye rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize A'meş, Şakîk'den, o da Abdullah'dan naklen rivâyet etti. Şöyle dt-niş: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Doğruluğu iltizam edin! Çünkü doğruluk hayra götürür. Hayır da cennete götürür. Kişi doğru söyleyip, doğruluğu araştıra araştıra nihayet Allah ındinde doğrucu yazılır. Yatandan sakının! Çünkü yalan sapıklığa götürür. Şüphesiz sapıklık da cehenneme götürür. Kişi yalan söyleyip, yalanı araştıra araştıra nihayet Allah ındinde yalancı yazılır.» buyurdular.

6806- Bize Mincâb b. Haris Et-Temîmî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Müshîr haber verdi. H.

Bize İshâk b. İbrahim el-Hanzalî de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İsâ b. Yûnus haber verdi. Her iki râvi A'meş'den bu isnadla rivâyette bulunmuşlardır. İsa'nın hadîsinde:

«Doğruluğu araştırır ve yalancılığı araştırır.» cümlelerim anmamıştır. İbn Müshir'in hadîsinde ise:

«Nihayet Allah onu yazar...» cümlesi vardır.

Bu hadîsi Buhârî «Kitâbu'l-Edeb»'de tahric etmiştir.

Birr: Hâlis amel-i sâlih demektir. Bu kelime bütün hayırlara şâmil cem'iyetli bir isimdir. Bazıları birrden murad cennet olduğunu söylemişlerdir.

Fücur: Doğruluktan ayrılmaktır. Günahlara dalmak mânâsına geldiğini söyleyenler de vardır. Bu kelime de bütün serlere şâmildir. Ve birrin zıddıdir. Kişinin doğrucu veya yalancı yazılmasından murad hüküm verilmesi ve kullara bildirilmesidir.

Hadîs-i şerif doğruluğu araştırmaya yani daima doğru söylemeye teşvik etmekte; yalancılıktan ve bu hususta müsamaha göstermekten sakındırmaktadır. Çünkü yalan hususunda müsamaha gösteren yavaş yavaş yalana alışır ve nihayet yalan söylemeyi âdet haline getirir. Ve yalancı damgasını alır. Doğru söylemeyi âdet edinen de Allahü teâla nezdinde doğrucu diye tescil edilir.