BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

14- Resullüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'den Bir Şey İstendiğinde Asla: «Yok!..» Demediği ve İlhamını Çokluğu Bâbı

6158- Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Amru'n-Nâkid rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Süfyân b. Uyeyne, İbn Münkedir'den rivâyet etti. O da Câbir b. Abdillah'dan dinlemiş. Câbir Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den bir şey istenirse asla yok demezdi.

6159- Bize Ebû Küreyb de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Eşcaî rivâyet etti. H.

Bana Muhammed b. Müsennâ da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdurrahman (yani İbn Mehdi) rivâyet etti. Her iki râvi Süfyan'dan, o da Muhammed b. Münkedir'den naklen rivâyet etmişlerdir, İbn Münkedir: Ben Câbir b. Abdillah'ı şöyle söylerken işittim, diyerek tamamen yu-karki hadîsin midini rivâyet etmiştir.

6160- Bize Âsim b. Nadr Et-Teymî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hâlıd (yani İbn Haris) rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Humeyd, Mûs;ı b. Enes'den, o da babasından naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi): İslâm devrinde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'den bir şey istendiyse onu mutlaka vermiştir. Kendisine bir adam geldi de ona iki dağ arası koyun verdi. Bunun üzerine adam kavmine dönerek:

— Ey kavmim, müslüman olun! Çünkü Muhammed öyle ihsanda bulunuyor ki, yokluktan korkmuyor, dedi.

6161- Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezîd b. Harun, Hammad b. Seleme'den, o da Sâbit'ten, o da Enes'den naklen rivâyet etti ki: Bir adam Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den iki dağ arası (nı dolduracak) koyun istemiş, o da vermiş. Arkacığından adam kavmine gelerek:

— Ey kavmim, Müslüman olun! Vallahi Muhammed öyle ihsanda bulunuyor ki, fakirlikten korkmuyor, demiş.

Enes şunu söylemiş: Bir adam ancak dünyayı murad ederek Müslüman oluyor. Fakat Müslüman olur olmaz İslâmiyet onun nazarında dünyadan ve dünya üzerindekilerden daha makbul oluyordu.

6162- Bana Ebû't Tâhir Ahmed b. Amr b. Şerh de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdullah b. Vehb haber verdi.

(Dedi ki): Bana Yûnus İbn Şihab'dan naklen haber verdi. İbn Şihab Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) fetih «azasını yaptı ve Mekke'yi fethetti. Sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) beraberindeki müslümanlarla (gazaya) çıktı ve Huneyn'de harb ettiler. Allah dinine ve müslümanlara yardım etti. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) o gün Safvan b. Ümeyye'ye yüz tane deve verdi. Sonra yüz daha, sonra yüz daha ilâve etti.

İbn Şihâb Şöyle dedi: Bana Saîd b. Müseyyeb rivâyet etti ki: Safvân: Vallahi Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bana verdiğini verdi. Ama kendisi bana insanların en menfuru idi. Bana vermekte devam etti. Nihayet nazarımda insanların en sevimlisi oldu, demiş. Bu rivâyeti Buhârî «Kitâbu'l-Edeb»'de tahric etmiştir.

Hadîsin birinci rivâyetinde bir adam denilerek ismi zikredilmeyen zat Safvan b. Ümeyye'dir. Nitekim müteakib rivâyette ismi tasrih edilmiştir. Hazret-i Safvân'in künyesi Ebû Vehb'dir. Mekke'nin fethinden sonra müslüman olmuştur. Huneyn ve Tâif gazalarına müşrik olduğu halde iştirak etmiştir. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) kendisine ganimetten yüzer yüzer deve verince Safvan onun hak Peygamber olduğuna kanâat getirmiş ve: «Allah'a şehadet ederim bu cömertliği bir peygamberden başka kimse yapamaz» diyerek müsliman olmuştur. Hazret-i Satvân'a verilen iki dağ arası koyundan murad koyunların çokluğudur. Yani ona iki dağ arasını dolduracak kadar çok koyun vermiştir. Bu koyunlar Huneyn'den alınan ganimetlerdi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in Hazret-i Safvan ve emsaline verdiği bu atıyyeler onun sonsuz cömertliğine en açık delildir. Aliyyül-Kâari «Şifa» şerhinde bu babda şunları söylemiştir: «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in bu gibilere bol atıyyeler vermesi bunların küfür derdinden ancak böylelikle kurtulacaklarını bildiği içindir. Çünkü mâhir doktor hastaya münasib olan ilâcı verir. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) de Müellefe-i Kulübün derdi mal ve hayvan olduğunu görmüş, onları kendilerine en güzel develer vermek suretiyle tedavi etmiş. Böylece küfür nıkmetinden kurtulup İslâm nimetine nail olmuşlardır.»

Müellefe-i Kulub: Kalbleri İslâm'a yatıştırılmak için kendilerine mal verilen insanlardır. Bunların bir takımı müslüman olmuş, fakat kalbleri henüz İslâmiyete yatışmamıştı. Bir takımı ise henüz müslüman olmamış, lâkin müslüman olmaları ümid ediliyordu, Müellefe-i Kulübün müslüman olanlarına ganimetten mal vermenin caiz olduğu hususunda hilaf yoktur. Yalnız onlara zekât verilip verilmiyeceği ihtilaflıdır. Kâfir olanlarına gelince onlara zekât verilmez. Zekâttan başka mallardan verilip verilemiye-ceği ihtilaflıdır.

Hâsılı Safvan başta olmak üzere kendilerine bol atıyyeler verilen Müellefe-i Kulub birer birer Müslüman olmuş, İslâm'ın nuru ve Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in bereketi ile çok geçmeden eski düşmanlıkları mahabbete inkılâb etmiş, kalblerinde imanın hakikati parlayarak dünkü düşmanları Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) dünyada en sevdikleri insan, buğzettikleri İslâmiyet'te uğrunda canlarını feda ettikleri dünyalardan daha kıymetli varlıkları hâline gelmiştir,

6163- Bize Amru'n-Nâkıd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Süfyân b. Uyeyne, İbn Münkedir'den rivâyet etti. O da Câbir b. Abdillah'dan dinlemiş. H.

6164- Bize İshâk da rivâyet etti,

(Dedi ki): Bize Süfyân İlmi Münkedir'den, o da Câbir'le Amr'dan, onlar da Muhammed b. Âlî'den, o da Câbir’den naklen biri diğerinin rivâyetine ziyade ederek hater verdi. H.

6165- Bize İbn Ebî Ömer dahi rivâyet etti. Lâfız onundur.

(Dedi ki): Süfyân şunu söyledi: Ben Muhammed b. Münkedir'i, Câbir b. Abdillah'dan dinledim, derken işittim.

Süfyân

Dedi ki: Ben Amr b. Dinar'ı dahi Muhammed b. Alî'den naklen rivâyet ederken işittim.

(Dedi ki): Ben Câbir b. Abdillah'dan dinledim. Onların biri diğerinin rivâyetine ziyade etmiştir. Câbir

Dedi ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Bize Bahreyn'in malı gelmiş olsa cana muhakkak şu kadar, şu kadar ve şu kadar verirdim.» buyurdular. Ve eliyle bütün mala işaret ettiler. Derken Bahreyn'in malı gelmeden önce Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) vefat etti. Bu mal onun vefatından sonra Ebû Bekr'e geldi. O da bir dellâla emrederek:

— Her kimin Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'de alacak bir va'-di veya borcu varsa hemen gelsin! diye seslendi. Bunun üzerine ben kal karak:

— Gerçekten Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Bize Bahreyn'in malı gelmiş olsaydı, sana şu kadar, şu kadar ve şu kadar verirdim.» buyurmuştu, dedim. Ebû Bekr bir avuç aldı. Sonra bana: Bunları say, dedi. Saydım. Beşyüz çıktılar. Müteakiben: Al iki mislini daha, dedi.

6166- Bize Muhammed b. Hatim b. Meymûn rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Bekr rivâyet etti.

(Dedi ki) ; Bize İbn Cüreyc haber verdi.

(Dedi ki): Bana Amr b. Dinar, Muhammed b. Alî'den, o da Câbir b. Abdillah'dan naklen haber verdi: Râvi

Dedi ki: Bana Muhammed b. Münkedir de Câbir b. Abdillah'dan naklen haber verdi. Câbir Şöyle dedi: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) vefat edince Ebû Bekr'e Alâ b. Hadramî tarafından mal geldi. Bunun üzerine Ebû Bekr her kimin Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'de alacağı veya onun tarafından verilmiş bir vadi varsa bize gelsin... dedi.

Râvi İbn Uyeyne hadîsi gibi rivâyet etmiştir.

Bu hadîsi Buhârî «Kefale», «Humas», «Meğazı» ve «Şehâdat» bahislerinde tahric etmiştir.

Bahreyn; Basra ile Umman arasında bir yerdir. Oraya Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) vali olarak Alâ b. Hadramî'yi göndermişti. Bahreyn'den gelmesi beklenilen mal cizye (vergi malı idi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bu mal gelmiş olsa Hazret-i Câbir'e ondan üç avuç vereceğine işaret buyurmuştu. Hazret-i Ebû Bekr'in üç avuç vermesi bundandır. Yani Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in va'dini yerine getirmiştir. Her avuçta beşyüz altın veya gümüş çıktığına göre üç avuçta Hazret-i Câbir'e binbeşyüz altın veya gümüş verilmiş demektir.

Gelen malların altın mı, yoksa gümüş mü olduğu tasrih edilmemiştir.