BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

19- Abziyi Altın ve Gümüşle Îcar Bâbı

4033- Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Mâlik'e: Rabîa b. Ebî Abdirrahmân'dan dinlediğim, onun da Hanzale b. Kays'dan rivâyet ettiği şu hadîsi okudum:

Hanzale Râfi' b. Hadîc'e arazînin îcân meselesini sormuş da Râfi':

— Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arazîyi îcâra vermeyi yasak etti; cevabını vermiş. Hanzale

Dedi ki:

— Bunun üzerine ben: Altın ve gümüşle mi (verilecek)? diye sordum. Râfi':

— Altın ve gümüşe gelince: Onlarda bir beis yoktur; dedi.

4034- Bize İshâk rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Îsâ b. Yûnus haber verdi,

(Dedi ki): Bize Evzâî, Rabîa b. Ebî Abdirrahmân'dan rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Hanzale b. Kays el-Ensârî rivâyet etti.

(Dedi ki):

Râfi' b. Hadic'e arazîyi altın ve gümüşle kâr meselesini sordum da: Onda bir beis yoktur; halk Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında su boyları, ark başları tarla sahiplerine tahsis edilmek veya ekinden bir şeyler vermek şartiyle îcâr yaparlar; kimi birine aid olan yer telef olur, ötekinin hissesi selâmette kalır; kimi ötekinin hissesi kurtulur, berikininki telef olurdu. Halk için bundan başka îcâr şekli yoktu îşte bu sebepten dolayı ondan nehî buyuruldu. Ama malûm ve garantili bir şey olursa onda beis yoktur, dedi.

4035- Bize Amru'n-Nâkıd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Süfyan b. Uyeyne, Yahya b. Saîd'den, o da Hanzale-i Zürakı'den naklen rivâyet etti ki, Hanzale. Râfi' b. Hadîc'i şunu söylerken işitmiş:

«Biz Ensârm en çok tarla sahibi olanların dandik. Yeri, şurası bizim, şurası kiracıların olmak şartiyle îcâr ederdik. Çok defa da birinin yeri mahsul getirir; Ötekininki getirmezdi. Bundan dolayı Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bizi bundan nehî buyurdu; ama gümüşle icardan neh-yetinedi.

4036- Bize Ebû'r-Rafi' rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammâd rivâyet etti. H.

Bize İbn Müsennâ da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezîd b. Bârûn rivâyet etti.

Bu raviîcr Kep birden Yahya b. Saîd'den bu isnâdla bu hadîsin benzerini rivâyet etmişlerdir.

Buhârî bu hadîsi biraz lâfız farkiyle «Müzârea» bahsinde tahrîc etmiştir. Hadîs-i şerîf, tarlanın altın veya gümüş mukabilinde îcâr edilebileceğine kâil olan cumhûru ulemânın delillerindendir. Bâzılarının buna da cevaz vermeyip: «Arazî mutlak surette icar edilemez» dediklerini az yukarıda görmüştük.

Ubu'r Râfi'in bu mesele hakkındaki cevabı ya kendi içtihadıdır; yahut Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den işittiğini nassan rivâyet etmiştir. Mahsul mukabilinde îcân meneden hadîste altınla gümüşün dâhil olmadığını bildiği için bu cevâbı vermiş olması da muhtemeldir.

İbn Battal (-444): «Arazîyi altın ve gümüşle îcârın caiz olduğu Râfi'den merfu' hadîsle sübût bulmuştur.» demiştir. Saîd b. Zeyd'den rivâyet olunan bir hadîste:

«Bize Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) arazîyi altın ve gümüşle kiraya vermemizi emir buyurdu.» denilmektedir. İbn Abbâs (radıyallahü anh)'ın dahi: «Sizin yapacağınız en güzel iş, boş arazîyi altın veya gümüşle kîrâlamanızdir.» dediğini Vekî' «Mûsannef»inde mevsûl olarak rivâyet etmiştir. İbn Münzir ashâb-ı kirâmın bunun cevazına ittifak ettiklerini söyler.

Gerçi Tirmizî'nin Hennâm tarikiyle rivâyet ettiği Râfi' b. Hadîc hadîsinde «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bize faydalı olan bir işten (yani) birimizin arazîsi olursa onu getirdiği mahsulün bir kısmı mukabilinde yahut gümüşle kiraya vermekten bizi neh-yetti ve: Bir hanginizin yeri varsa onu ya dîn kardeşine bahşetsin, yahut eksin!., buyurdu.» deniliyorsa da bu hadîs zaiftir. Râvilerinden Ebû Bekr b. Ayyaş hakkında söz edilmiştir. Nesâî mezkûr hadîsin mürsel olduğunu söylemiştir.