BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

8- Kocası Ölen Kadınla Diğer Kadınların İddetlerinin Doğurmakla Bitmesi Bâbı

3795- Bana Ebû't-Tâhir île Harmele b. Yahya rivâyet ottilc Lâfızları birbirine yakındır. Harmele (Bize rivâyet etti) tâbirini kullandı. Ebû't-Tâhir ise: Bize İbni Vehb haber verdi, dedi. (İbn Vehb dedi ki): Bana Yûnus b. Yezîd, İbn Şihâb'dan naklen rivâyette bulundu

(Dedi ki): Bana Ubeydullah b. Abdillâh b. Utbe b. Mes'ûd rivâyı etti ki, bahası, Ömer b. Abdillâh b. Erkam ez-Zührî'ye mektup yazarak Sübey'a binti Haris el-Esicmiyye'nin yanına girmesini, ona kendi had sini ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e fetva sorduğu vakit ket dişine ne söylediğini sormuşun emretmiş. Ömer b. Abdillâh da Abdullah b. Utbe'ye mektup yazarak Sübey'anın kendisine şunları haber verdiğir bildirmiş:

Sübey'a Benî Âmir b. Lüey kabilesinden Sa'd b. Havle ile evlîymiş. Bu zât Bedir gazasına iştirak edenlerdenmiş. Bilâhare karısı hâmile ike Veda' haccında (Sa'd) vefat etmiş. Onun vefatından sonra çok geçmeden karısı doğurmuş. Nifasından temizlendiği vakit kendisini isteyecekler için giyinip kuşanmış. Derken yanına Benî Abdiddâr kabilesinde Ebû's-Senâbil b. Ba'kek isminde bir adam girerek:

— Acep seni neden giyinmiş kuşanmış görüyorum! Galiba evlenme istiyorsun. Vallahi üzerinden dört ay on gün geçmedikçe sen evlenemezsin! demiş.

Sübey'a diyor ki: O zât bana bunu söyleyince geceleyin üzerimden elbiseyi çıkardım. Sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e gelerek bu meseleyi ona sordum. Bana doğurduğum anda helâl olduğum fetvasını verdi ve istersen evlenmemi emir buyurdu.

İbn Şihâb: «Doğurduğu vakit evlenmesinde bir beis görmüyorum velevki nifası içinde olsun. Ancak temizlenmedikçe kocası ona yakınlık edemez.» demiş.

Bu hadîsi Buhârî «Meğâzî» ve «Talâk» bahislerinde; Ebû Dâvûd, Nesâî ve İbn Mâce «Talâk»da muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir.

Hazret-i Sübey'a'nın kocası Sa'd b. Havle (radıyallahü anh) bâzılarına göre Beni Âmir b. Lüey kabilesindendir. İbn Hişâm onun Yemenli olduğunu, Benî Âmir'in müttefiki bulunduğunu söylemiştir. Aslen İranlı olduğunu söyleyenler de vardır. Vâkıdî'nin beyanına göre kendisi Habeşistan'a hicret eden ikinci kafiledendir. İbn Cerir Taber Sa'd (radıyallahü tınh)’in yedinci hicrî yılda vefat ettiğini bildiriyorsa da doğrusu bu hadîste beyan edildiği vecihle Veda' haccında vefat etmiştir. Ebû Ömer İbn Abdilberr, karısının birkaç gece sonra doğurduğunu söyler. Bazıları Sübey'a'nın kocasının vefâtından bir ay; bir takmaları yirmi beş gün sonra doğurduğunu söylemişlerdir. Bu müddetten daha azda doğurduğunu iddia edenler de vardır. Hazret-i Sübeyra'nın, Hudeybiye anlaşmasından sonra müslümanlığı kabul eden ilk kadın olduğu söylenir.

Ebû-'s-Senâbil’in ismi Amr'dır. İbn Abdilberr bu-zâtın künyesi ile meşhur olduğunu, isminin Habbe b. Bakekel-Kuraşi El- Amiri olduğunu kaydetmektedir. Rivâyete göre, şâir bir zât imiş.

Hadîsi şerif: Hâmile kadının iddeti doğurmakla biteceğine delildir.

Selef ve halef ulemânın- cumhûru buna kaildirler. Onlara göre kocası ölen bir kadın bir lâhza sonra doğursa iddeti biter; ve derhal başkası ile evlenebilir. Bütün" mezhep İmâmlarının kavilleri'de budur. Yalnız

İbn Abbâs (radıyallahü anhüma) ve Mâlikîler'den İbn Suhnün: «Kocası ölen kadın vefat müddeti ile doğum; müddetinin hangisi daha uzun sürerse onu bekler.» demişlerdir.

İbn Abbâs (radıyallahü anhüma)'nın bu sözünden döndüğü derivâyet olunmuştur. Şa'bî ile Hasan-ı Basrî, İbrahim Nehaî ve .«Hammâd'a göre böyle bir kadın nifâsından temizlenmedikçe evlenemez.

Cumhûr bâbımız hadîsi ile istidlal etmiş; bu hadîsin:

"Sizlerden vefat edip de (geride) karılarını bırakanlar yok mu, o kadınlar bizzat dört ay on gün iddet beklerler." Âyet-i Kerîme âyet-i kerîmesinin umumunu tahsis:

"Hamilelerin iddeti de doğurmalarıdır." Âyet-i Kerîme âyetinin boşanan ve kocası ölen bütün kadınlara âmm ve şamil olduğunu beyân ettiğini söylemişlerdir,

Zikri geçen iki âyetin umumları birbirine muarızdır. Usûl-i fıkıh kaidelerine göre iki umûm tearuz ederse birini tahsis edecek bir müreccih aranır. Burada müreccih vardır. Sübey'a hadîsi dört ay on gün âyetini tâhsîs etmektedir. Binâenaleyh dört ay pn gün iddet, hâmile olmayan kadınlara mahsustur.

Subey'a hadîsi' Şa'bi ve arkadaşlarının aleyhine delildir. Çünkü bu hadîs iddetin. doğurmakla biteceğini tasrîh etmektedir.

3796- Bize Muhammed b. Müsennâ el-Anezî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdülvehhâb rivâyet etti.

(Dedi ki): Ben Yahya b. Saîd’den dinledim.

(Dedi ki): Bana Süleyman b. Yesâr haber verdi ki, Ebû Seleme b. Abdirrahmân ile İbn Abbâs, Ebû Hüreyre'nin yanında birleşmişler de, kocasının vefatından birkaç gün sonra nifâs gören kadını gö-rüşüyorlarmış. İbn Abbâs: Bu kadının iddeti iki müddetin uzun olanıdır; demiş. Ebû Seleme ise (doğurmakla) kadının helâl olduğunu söylemiş. Derken bu hususta münakaşaya başlamışlar. Râvi diyor ki: Bunun üzerine Ebû Hüreyre, Ebû Seleme'y kasdederek: Ben kardeşim oğlu ile beraberim; dedi. Sonra İbn Abbâs’ın âzâdlısı Küreyb'i bu meseleyi sormak için Ümmü Seleme'ye gönderdiler. Küreyb (gitti) geldi. Ve onlara Ümmü Seleme'nin şöyle dediğini haber verdi:

Sübey'atü'l-Eslemiyye kocasının vefatından birkaç gece sonra nifâs gördü. Bunu Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e söyledi de ona evlenmesini emir buyurdular. ;

3797- Bize bu hadîsi Muhammed b. Bumlı da rivâyet etti.

(Dedi ki) Bize Leys haber verdi. H.

Bize bu hadîsi Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Amru'n-Nâkıd dahi rivâ yet ettiler. (Dediler ki): Bize Yezîd b. Harun rivâyet etti. Bu râvilerir ikisi birden Yahya b. Saîd'den bu isnâdla rivâyette bulunmuşlardır. Yal kendi rivâyetinde: «Ümmü Seleme'yc gönderdiler.» demiş; Kürc adını söylememiştir.

Bu rivâyeti Buhârî «Tefsir» bahsinde; Tirmizî «Tal'ık-l'i; Nesâî «Talâk» ile «Tefsir» bahislerinde muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir.

Hazret-i İbn Abbâs'in «iki müddetin uzun olanı» sözünden mu-râılf: Vefat iddeti ile doğum müddetidir. Ona göre bu iki müddetin hangisi uzun sürerse kadın İddet olarak onu bekler.

Hazret-i Ebû Hüreyre'nin: «Ben kardeşim oğlu ile beraberim.» Arapların âdetine göre söylenmiştir. Yoksa hakikatte Ebû Sellem onun kardeşi oğlu değildir.

Hadîs-i şerif hüküm itibariyle bundan evvelkinin aynıdır.