BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

2- Hürmet-i Radağın Erkeğin Menisinden İleri Gelmesi Bâbı

3644- Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Mâlik'e, İbn Şihab'dan dinlediğim, onun da Urvetü'bnü Züfeyr'den, naklen rivâyet ettiği, ona da Âişe'nin haber verdiği şu hadîsi okudum: Tesettür âyetleri indirildikten sonra Ebû’l-Kuays'in kardeşi Eflâh gelerek Âişe'nin yanına girmek için İzin istemiş, Eflâh, Âşe'nin süt amcass imiş. Âişe (radıyallahü anha)

Dedi ki:

«Ben ona izin vermeğe razı olmadım. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) gelince bu yaptığımı kendisine haber verdim de; onun yanıma girmesine izin vermemi emir buyurdu.»

3645- Bize bu hadîsi Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Süfyân b. Uyeyne, Zührî'den, o da Urve'den, o da Âişe’den naklen rivâyet eyledi. Âişe (radıyallahü anhâ) Şöyle dedi:

«Bana süt amcam Eflâh b. Ebî Kuays geldi...» Râvi hadîsi, Mâlik hadîsi mânâsında rivâyette bulunmuş; şunu da ziyâde eylemiştir:

«Beni emzirdi ise kadın emzirdi; erkek emzirmedi ya! dedim.

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

— Ellerin topraklansın! yahud: Sağ elin topraklansın! buyurdu.

3646- Bana Harmeletü'bnû Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Vehb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bana Yûnus, İbn Şihâb'dan, o da Urve'den naklen haber verdi. Ona da Âişe haber vermiş ki, tesettür âyetleri indikten sonra Ebûl-Kuays'in kardeşi Eflâh gelerek onun yanına girmek için izin istemiş. Ebû'l-Kuays, Hazret-i Âişe'nin süt babası imiş. Âişe

Dedi ki:

— Ben: Vallahi Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) sormadıkça Eflâh'a izin veremem! Zîra beni emziren Ebû’l-Kuays değil, karışıdır; dedim. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) içeri girince ona:

Yâ Resûlallah! Ebû’l-Kuays'in kardeşi Eflâh gelerek yanıma girmek için izin istedi. Ben de senden izin almadıkça ona izin vermeyi doğru bulmadım; dedim. Bunun üzerme:

— Sen ona izin ver! Buyurdular.»

Urve

Dedi ki: «Bundan dolayıdır ki, Âişe: Neseben haram gördüğünüz şeyleri süt cihetinden de haram sayın! derdi.»

3647- Bize bu hadîsi Abd b. Humeyd de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdürrezzak haber verdi.

(Dedi ki): Bize Ma'mer' Zührî'den bu İsnâdla rivâyette bulundu. Ve yukarıkilerin hadîslerinde olduğu gibi: «Ebû’l-Kuays'in kardeşi Eflâh gelerek yanıma girmek için izin istedi...» dedi.

Bu hadîsde: «Sağ elin topraklansın! O senin amcandır.» cümlesi de vardır.

Ebû’l-Kuays, Âişe'yî emziren kadının kocası idi.

3648- Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Ebû Küreyb rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Nümeyr, Hişâm'dan, o da babasından, o da Âişe'den naklen rivâyet eyledi. Âişe şöyle dedi;

Süt amcam gelerek yanıma girmek için izin istedi. Ben de Resul üllalı (sallallahü aleyhi ve sellem)’den emir almadıkça ona izin vermeğe razı olmadım. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) gelince:

«Süt amcam yanıma girmek için izin istedi; ama ben kendisine izin vermekten çekindim; dedim. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): «Amcan senin yanına girsin!» buyurdu.

— Beni emzirdi ise kadın emzirdi; erkek emzirmedi ya! dedim. «O senîn amcandır; varsın senin yanına girsin!» buyurdular.

3649- Bana Ebû'r-Rabi'ez-Zehrânî rivâyet etti,

(Dedi ki): Bize Hammâd yani İbnİ Zeyd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hişâm bu isnâdîa rivâyette bulundu ki, Ebû'l-Kuays’ın kardeşi Âişe'nin yanına girmek için izin istemiş. Râvi yukarıki hadîs gibi rivâyet etmiştir.

3650- Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Muâviye, Hişam'dan bu isnâdla bu hadîsin benzerini rivâyet eyledi. Şu kadar var ki, o «Ebû'l-Kuays, Âişe'nin yanına girmek için izin istedi.» demiştir.

3651- Bana Hasan b. Aliy el-Hulvânî ile Muhammed b. Râfi' rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Abdürrezzak haber verdi.

(Dedi ki): Bize İbn Cüreyc, Atâ'dan naklen haber verdi,

(Dedi ki): Bana Urve-tü'bnû Zübeyr haber verdi. Ona da Âişe haber vermiş.

(Dedi ki):

Süt amcam Ebû’l-Ca'd yanıma girmek için izin istedi. Ben kendisini kabul etmedim. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) gelince bunu ona haber verdim.

«Ona izin verseydin ya! Sağ eti topraklanan! yahut: Elin toprakla-naşı!» buyurdular.

Râvi der ki: «Hişam bana: Bu zât olsa olsa Ebû'î-Kuays'dir; dedi.»

3652- Bize Kuteybetü'bnû Saîd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Leys rivâyet etti. H.

Bize Muhammed b. Rurah dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Leys, Yezîd b. Ebî Habîb'den, o da îrâk'dan, o da Âişe'den naklen haber verdi ki, Âişe'nin Eflâh ismi verilen süt amcası onun yanına girmek için izin istemiş de Âişe kendisine izin vermemiş; müteakiben (bunu) Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e haber vermiş. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) kendisine:

«Ondan korunma! Çünkü neseben haram olan, süt cihetîle de haramdır.» buyurmuşlar.

3653- Bize Ubeydullah b. Muâz el-Anbarî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize babam rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be, Hakem'den, o da Irak b. Mâlik'den, o da Urve'den, o da Âişe'den naklen rivâyet eyledi. Âişe şöyle dedi:

Eflâh b. Kuays benim yanıma girmek için izin istedi. Ben ona izin vermekten çekindim. Müteakiben:

— Ben senin amcanım; seni kardeşimin karısı emzirdi, diye haber gönderdi. Ben yine kendisine izin vermekten çekindim. Derken Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) geldi. Bunu ona anlattım da:

«O senin yanına girsin! Zîra amcandır.» buyurdular.

Bu hadîsi Buhârî «Tefsir», «Nikâh», «Edeb» ve «Şehâdât» bahislerinde, Ebû Dâvud «Nikâh»da; Tirmizî «Radâ»da; Nesâî ile İbn Mâce de «Nikâh» bahsinde muhtelif râviler-den tahric etmişlerdir.

Eflâh (radıyallahü anh)’ın ismi ulemâ arasında ihtilaflıdır. Bazıları İbn Ebi'LKuays olduğunu söylemiş; bir takımları Ebû’l-Kuays olduğunu iddia etmişlerdir. Ebû'l-Kuays’ın kardeşi olduğunu olduğu da söylenmiştir. İbn Abdilberr'e göre bu babda esah olan kavl İmâm Mâlik'in sözüdür ki, o da Ebû'l-Kuays'in kardeşi olmasıdır. Bu zâtın Eş'arîler'den olduğu söylenir.

Ebû’l- Kuaysin ismi de ihtilaflıdır. Bâzılarına Ca'd'dır. Eflâh'ın Ebû'l-Cuayd künyesini taşıdığını söyleyenler olduğu gibi «Ebû’l- Kuays'in adı Vâil b. Eflâh'dır.» diyenler de vardır.

Nevevî diyor ki: «Ulema Hazret-i Âişe’nin mezkûr amcası hakkında ihtilâf etmişlerdir. Ebû'l-Hasen el-Kaabîsi Âişe (radıyallahü anha)’nın iki tane süt amcası bulunduğunu, birisi babası Ebû Bekr'in süt kardeşi Ebû'l-Kuays olduğunu, bu zatın Âişe’nin süt babası idiğini, kardeşi Eflâh ise süt amcası olduğunu söylemiştir. Bazıları yalnız bir süt amcası olduğunu sö'ylemişlerse de bu iddia yanlıştır. Zîra birinci hadîsde zikri geçen amcası ölmüş; ikinci hadîsteki ise sağdır. Doğrusu Ra adi'nin sözüdür. Ka adi her iki kavli zikrettikten sonra: Kaabisi'nin sözü daha şayan-ı kabuldür, çünkü amcas. bir olsa hükmünü ilk defada anlar; bir daha ondan örtünmezdi, diyor.»

Hazret-i Âişe'nin birinci hadîsinden murâd: Bundan önceki babda geçen hadîsidir. Burada şöyle bir suâl hatıra gelebilir:

Hazret-i Âişe'nin iki tane süt amcası olunca niçin evvelâ ölenin hükmünü sormuş; sağ olsa onun yanına çıkabileceği kendisine bildirildiği halde sonradan yine ikinci amcasının yanına çıkmamıştır? Her ikisi için bir suâl yetmez mi idi?

Cevâp: İhtimâl amcalarının biri bir cihetten, meselâ baba bir, diğeri anne-baba bir amcası olduğundan hükmün yakın olan amcasına mahsus olduğunu zannetmiş de Ötekinin hükmünü ayrıca sormuştur. Kurtubî: «Olabilir, ilk vak'ayı unutmuş da ikinci defa tekrar sormuş yâhud hükmün değiştiğini tahmin etmiştir.» diyor.

«Ellerin yahud sağ elin topraklansın» cümlesinde râvinin şekk ettiği görülüyor. Bu cümle Arapların her zaman dillerine gelen, hakikatini kasdetmedikleri sözlerdendir.