BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

37- Mekke'ye Yukarki Yoldan Girip Aşağıki Yoldan Çıkmanın ve Bir Yere Başka Yoldan Girip Başka Yoldan Çıkmanın Müstehab Oluşu Bâbı

3099- Bize Ebî Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdullah b. Nüraeyr rivâyet etti. H.

Bize İbn Nümeyr de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize babam rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ubeydullah, Nâfi'den, o da İbn Ömer'den naklen rivâyet etti ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) (Medine'den çıkarken) ağacın bulunduğu yoldan çıkar; (girerken) Muarraz yolundan girer-miş. Mekke'ye giderken dahi yukarki yoldan girer aşağıki yoldan çıkarmış.

3100- Bana bu hadîsi Züheyr b. Harb ile Muhammedu'bnü'l-Müsennâ dahi rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Yahya yani El-Kattan, Ubeydul-lah'dan bu isnadla rivâyet etti. Züheyr'in rivâyetinde: «Bathâ'daki yukarki yoldan...» demiş.

Bu hadîsi Buhârî, Ebû Dâvûd ve Nesâî hacc bahsinde muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir.

Ağaçtan murâd Zülhuleyfe mescidinin yanındaki ağaçtır.

El-Muarras: Medine'ye altı mil mesafede bulunan bir yerdir.

Seniyyu: Aslında her dağın sarp yeri yahut yüksek yoludur. Burada ondan murad Mekke'nin El-Muallât denilen meşhur kabristanının yukarsındaki yoldur. Bu yol vaktiyle çıkılması güç, sarp bir yermiş. Sonra Hazret-i Muâviye tarafından düzeltilmiş. Daha sonra Abdul Melik ve Mehdi zamanlarında ve sekizyüz onbir tarihlerinde mevziî tamirler yapılmış. Mısır Sultanı El-Müeyyed zamanında kamilen tamir olunmuştur. Mekke'ye girilen yukarki yola Kedâ , çıkılan alt yola da Kiidâ derler. dan girip aşağıki yoldan çıkmasının hikmeti ibrahim (aleyhisselâm)’in nidası yüksek, yerden yapıldığı içindir. Bir de maksada yüksek yerden girmek ve alçak yerden çıkmak daha münâsiptir. Bâzılarına göre Mekke'ye üst yoldan girilirse Kabe-i Muazzama karşısına geldiği için girerken bu yol tercih edilmiştir. Münafıklara İslâmiyetin kuvvet ve şevketini göstererek onları kızdırmak için bu yoldan girdiğini söyleyenler olduğu gibi bu hususta başka kaviller de vardır.

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Medine'den Mekke'ye gitmek istediği zaman Zülhuleyfe yolunu tutar, geceyi Zül-huleyfe'de geçirdikten sonra yoluna devam edermiş. Dönüşte yine burada gecelermiş Teymî'ye göre bu hadîsden murâd Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in Mekke'den çıkarken Zülhuleyfe yolundan, Mekke'ye girerken ise El-Muarras yolundan girmiş olmasıdır. Fakat Buhârî'nin rivâyeti bu izahın aksine yani bizim izah ettiğimiz şekildedir. İbn Battal Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'n bu seferleri ayrı ayrı yollardan yapmasını bayram namazlarına başka yoldan gidip başka yoldan dönmesine benzetmiştir. Bazıları ayrı ayrı yollardan gidip gelmenin kasdî değil bir tesadüf eseri olduğunu söylemişlerse de bu iddia doğru değildir. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bunu tefâülen yahut gidip geldiği yollar kendisine şahit olsunlar diye yapmış olur. Nitekim buna kail olanlar da vardır.

3101- Bize Muhammedu'bnü'l-Müsennâ ile İbn Efaî Ömer hep birden İbn Uyeyne'den rivâyet ettiler. İbnu'l-Müsennâ dedi ki: Bize Süfyan, Hişam b. Urve'den, o da babasından, o da Âişe'den naklen rivâyet etti ki, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'Mekke'ye geldiği vakit üst tarafından girer; alt tarafından çıkarmış.

3102- Bize Ebû Küreyb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Üsâ-me Hişâm'dan, o da babasından, o da Âişe'den naklen rivâyet etti ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) fetih yılında Mekke'nin yukarısın-daki Kedâ yolundan girmiş. Hişâm

Dedi ki: «Babam Mekke'ye her iki yoldana girerdi. Ama ekseriya Kedâ'dan girerdi.»

Bu hadisi Buhârî «Hacc» ve «Megâzî» bahislerinde, Ebû Dâvûd , Tirmizî ve Nesâî «Hacc» bahsinde tahrîc etmişlerdir.

Hişâm'in babası Urve'nin ekseriya Kedâ'dan yani yukarki yoldan girmesi evinin oraya daha yakın olmasındandır. Aksi takdirde Mekke'ye girip çıkma hususunda iki yoldan birini tercih etmediği nefs-i rivâyetten anlaşılmaktadır. Hazret-i Urve'nin Mekke'-ye her iki yoldan girip çıkması halka kolaylık gösterme maksadıyladır.