BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

9- Îhramlı İle İhramsızın Hillde ve Haremde Öldürmesi Mendüb Olan Hayvanlar

2918- Bize Hârûn b. Saîd el-Eylî ile Ahmed b. İsa rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Vehb haber verdi

(Dedi ki): Bana Mahra-matü'bnü Btikeyr, babasından naklen haber verdi.

(Dedi ki): Ben Ubeydullah b. Miksem'i şöyle derken işittim: Ben Kâsım b. Muhammed'i şunu söylerken işittim. Ben Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in zevcesi Âişe'den dinledim. Şöyle diyordu: Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i:

«Dört şey vardır ki, bunların her biri fâsiktir. Mîkaat dışında da Haremde de Öldürülürler: Çaylak karga, fare ve kuduz köpek» buyururken işittim.

Ubeydullah

Dedi ki: «Ben Kâsım'e: Yâ yılana ne buyurursun? diye sordum.

— Hakaaretinden dolayı öldürülür.» dedi.

2919- Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Gunder, Şu'be'den rivâyet etti. H.

Bize İbn’l-Müsennâ ile İbn Beşşâr da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be rivâyet etti.

(Dedi ki): Katâde'yi, Said b. el-Müseyyeb'den, o da Âişe (radıyallahü anha) dan, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den naklen rivâyet ederken dinledim. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Fâsik olan beş şey vardır ki, bunlar mîkaat dışında da Haremde de öldürülürler: Yılan, alaca karga, fare, kuduz köpek ve çaylak» buyurmuşlar.

2920- Bize Ebû'r-Rabî'ez-Zehrânî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammâd yani İbn Zeyd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hişâm b. Urve, babasından, o da Âişe (radıyallahü anha)'dan naklen rivâyet eyledi. Âişe şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Fâsik olan beş şey vardır ki, bunlar Haremde öldürülürler, akreb, fare, çaylacık, karga ve kuduz köpek» buyurdular.

2921- Bize bu hadîsi Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Ebû Küreyb dahi rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Nümeyr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hişâm bu isnadla rivâyette bulundu.

2922- Bize Ubeydullah b. Ömer el-Kavârîri rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezîd b. Zürey' rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ma'mer, Zühri'den, o da Urve'den, o da Âişe (radıyallahü anha)'dan naklen rivâyet etti. Âişe şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Fâsik olan beş şey vardır ki, bunlar Haremde öldürülürler: fare, akreb, karga, çaylacık ve kuduz köpek.» buyurdular.

2923- Bize bu hadisi Abd b. Humeyd de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Abdürrezzâk haber verdi.

(Dedi ki): Bize Ma'mer, Zührî'den bu isnâdla haber verdi. Âişe (radıyallahü anha)

Dedi ki:

«Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) fâsik olan beş şeyin hem mî-kaat dışında, hem Haremde Öldürülmesini emir buyurdu.» demiş. Bundan sonra râvî, Yezîd b. Zürey' hadîsi gibi rivâyette bulunmuştur.

2924- Bana Ebû't-Tâhir ile Harmele rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Vehb haber verdi.

(Dedi ki): Bana Yûnus, İbn Şihâb'dan, o da Urvetü'bnü Zübeyr'den, o da Âişe (radıyallahü anha)'dan naklen haber verdi. Âişe şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Beş nevî' hayvan vardır ki, bunların hepsi fâsiktir: Haremde öldürülebilirler: Karga, çaylak, kuduz köpek, akreb ve fare.» buyurdular.

Bu hadîsi Buhârî ile Nesâî dahi «Hacc» bahsinde tahrîc etmişlerdir. Bu babda Ebû Davûd, Tirmizî ve İbn Mace Hazret-i Ebû Saîd-i Hudrî'den, İmâm Ahmed b. Hanbel, İbn Abbâs (radıyallahü anh)'dan, Buhârî ile Müslim, Hazret-i İbn Ömer'den hadîsler rivâyet etmişlerdir, Abdullah b. Ömer (radıyallahü anh) rivâyetleri az sonra kitabımızda görüleceklerdir.

Fîsk: Lügatte çıkmak mânâsına gelir. Bâzı kimselere fâsik denilmesi Allah'a itaattan çıktıkları içindir.

öldürülmesi mubah kılman hayvanlara neden fâsik denildiği ulemâ arasında ihtilaflıdır. Hanefîler'le İmâm Mâlik'e göre mezkûr hayvanlar eziyyet verdikleri için onlara fâsik denilmiştir. Zarar veren her mahlûk öldürülür. İmâm Şâfiî'ye göre bu hayvanlara fâsik denilmesi, etleri yenilmediği ve başka hayvanların hükmünden çıkarak öldürülmeleri helâl kılındığı içindir; bu gibi hayvanları ihrâmlı bir kimse dahi öldürebilir; onlardan dolayı fidye lâzım gelmez.

Ulemâ mezkûr hayvanların eziyyet ve zararlarını şöyle teşbît etmişlerdir: Karga ev hayvanlarının sırtlarını gagalar; gözlerini çıkarır; insanların yiyeceklerini kapar. Çaylak et ve piliçleri götürür. Akreb zehirli bir hayvandır; insanları sokar. Fare yiyeceklere musallat olur; elbise ve sâireyi kemirir; hattâ mumun fitilini alarak evleri yakabilir. Nitekim İbn Mâce'nin tahrîc ettiği Ebû Saîd-i Hudri (radıyallahü anh) hadîsinde: «Hazret-i Ebû Saîd'e Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in fareye niçin fâsik dediği soruldu da şu cevâbı verdi:

— Çünkü Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bir akşam fare şamatasına uyandı. (Bir de baktı ki) tam fare fitili almış; evi yakacakmiş, denilmektedir.

Kuduz köpek de insanları ısırır. Kuduzdan muradın ne olduğu biraz aşağıda görülecektir.

Hadîs-i Şerîf muhtelif lâfızlarla rivâyet olunmuştur. Bâzı rivâyetlerde:

«Bu hayvanları öldürmekde günah yoktur» buyurulmuş; bir rivâyette: «İhramlı öldürebilir» başka bir rivâyette: «öldürmelerine izin verdi» denilmiştir. «Öldürmelerini emir buyurdu» rivâyeti de vardır.

Bu rivâyetlerin hepsi zikri geçen beş nevi' hayvanın Harem-i Şe-rîfde hacılar tarafından öldürülebileceğini göstermektedir. Hacıların öldürmesi caiz olunsa, hacı olmayanlara bu işin cevazı evleviyette kalır. Mamafih bu husûsda nefs-i hadîsde sarahat da vardır.

Harem'den murâd: Mekke-i Mükerreme -nin haremidir. Bazıları bu kelimeyi «hurum» şeklinde tesbît etmişlerdir.

Hurutn: Haramın cem'i olup haram kılman yerler mânâsına gelir.

Bu hadîs hakkında daha fazla tafsilat, diğer rivâyetleri görüldükten sonra verilecektir.

2925- Bana Züheyr b. Harb ile İbn Ebî Ömer hep birden, İbn Uyeyne'den rivâyet ettiler. Züheyr

(Dedi ki): Bize Süfyân b. Uyeyne, Zührî'den, o da Sâlim'den, o da babası (İbn Ömer) (radıyallahü anh)'dan, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen rivâyet etti.

«Be? (nevi) hayvan vardır ki onları Harem'de ve ihramda iken Öldürene günah yoktur: (Bunlar) fare, akreb, karga, çaylak ve kuduz köpektir.» buyurmuşlar.

İbn Ebî Ömer kendi rivâyetinde: «Hurumda ve ihramda» dedi.

2926- Bana Harmeletü'bnü Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize İbn Vehb haber verdi.

(Dedi ki): Bana Yûnus, İbn Şihâb'dan naklen haber verdi.

(Dedi ki): Bana Salim b. Abdillâh haber verdi, ki Abdullah b. Ömer (radıyallahü anhüma) Şöyle dedi: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in zevcesi Hafsa dedi ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Beş nevi' hayvan vardır ki, onların hepsi fasildir. Bunları öldürene günah yoktur: Akrep, karga, çaylak, fare ve kuduz köpek!» buyurdular.

2927- Bize Ahmed b. Yûnus rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Züheyr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Zeyd b. Cübeyr rivâyet eyledi ki, bir adam İbn Ömer'e:

— ihrâmlı ne gibi hayvanları öldürebilir? diye sormuş, İbn Ömer:

— Bana Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) 'in zevcelerinden birinin haber verdiğine göre kendisi: fare, akreb, çaylak, kuduz köpek ve karganın öldürülmesini emir buyurmuş; yahud bunları öldürmek ona emrölunmuş» demiş.

2928- Bize Şeybân b. Ferrûh rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû Avâne, Zeyd b. Cübeyr'den rivâyet etti.

(Dedi ki): Bir adam İbn Ömer'e:

— İhrâmlı iken bir kimsenin ne gibi hayvanları Öldürebileceğini sordu, İbn Ömer:

— Bana Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in kadınlarından birinin anlattığına göre kendisi: kuduz köpekle, fare, akreb, çaylacık, karga ve yılanın öldürülmesini emir buyururmuş.» dedi.

İbn Ömer: «Bunu namazda daht (emir buyururmuş)» demiş.

2929- Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Mâlik'e, Nâfi'den dinlediğim, onun da İbni Ömer (radıyallahü anhüma)'dan naklen rivâyet ettiği şu hadîsi okudum. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)

«Beş nevi' hayvan vardır ki, bunları öldürmekde İhrâmlıya günâh yoktur: Karga, çaylak, akreb, fare ve kuduz köpek.» buyurdular.

2930- Bize Hâtûn b. Abdillâh rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Bekr rivâyet eyledi.

(Dedi ki): Bize İbn Cüreyc rivâyet etti.

Dedi ki:

— Nâfi'e: İbn Ömer'den, ihrâmlı bir kimseye ne gibi hayvanları öldürmeyi helâl gördüğünü işittin? diye sordum. Nâfi' bana şu cevâbı verdi:

— Abdullah

(Dedi ki): Ben Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’iı

— Beş nevi' hayvan vardır ki, onları öldürene, öldürdüğünden dolayı bir günah yoktur. (Bunlar): Karga, çaylak, akreb, fare ve kuduz köpek (tir)» buyururken işittim.

2931- Bize bu hadisi Kuteybe ile İbn Rumh dahi Leys b. Sa'd'dan rivâyet ettiler. H.

Bize Şeybân b. Ferrûh da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Cerîr yani İbn Hâzim rivâyet etti. Bunların ikisi de Nâfi'den rivâyet etmişler. H.

Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Aliy-yü'bnü Müshir rivâyet eyledi. H,

Bize İbn Nümeyr de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize babam rivâyet etti. Bu râvîler toptan Ubeydullah'dan rivâyet etmişlerdir. H.

Bana Ebû Kâmil dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammâd rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Eyyûb rivâyet etti. H.

Bize İbnü'l-Müsennâ da rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezîd b. Harun rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya b. Saîd haber verdi.

Bu râvilerin hepsi Nâfi'den, o da İbn Ömer (radıyallahü anh)'dan, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen Mâlik ile İbn Güreye'in hadîsleri gibi rivâyette bulunmuş; ve hiç birisi Nâfiden, o da İbn Ömer (radıyallahü anhüma) dan naklen onun: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Jden işittim.» dediğini söylememişlerdir. Yalnız İbn Cüreyc tek başına istisna teşkil etmiştir. Bu husûsda İbn İshâk dahi İbn Cüreyc'e tâbi' olmuştur.

2932- Bana bu hadîsi Fadl b. Sehl dahi rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yezîd b. Hârûn rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. İshâk, Nâfi' ile Ubeydullan b. Abdillâh'dan, onlar da İbn Ömer (radıyallahü anhüma)'dan naklen haber verdi. İbn Ömer:

— Ben Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'i:

«Beş nevi' hayvan vardır ki, onlardan Haremde öldürülenin katlinde günâh yoktur.» buyururken işittim, demiş; ve yukanki hadîsdekilerin mislini zikretmiştir..

2933- Bize Yahya b. Yahya ile Yahya b. Eyyûb, Kuteybe ve İbn Hucr rivâyet ettiler. Yahya (Bize haber verdi), diğerleri (Bize rivâyet etti) tabirlerini kullandılar. (Dediler ki): Bize İsmail b. Ca'fer, Abdullah b. Dinar'dan naklen rivâyet etti. O da Abdullah b. Ömer (radıyallahü anhüma)'yi şöyle derken işitmiş: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Beş nevi' hayvan vardır ki, bir kimse ihrâmlı olduğu halde bunları öldürürse kendisine onlardan dolayı hiç bir günah yoktur, (bu hayvanlar): akreb, fare, kuduz köpek, karga ve çaylacıktır.» buyurdular. Hadîsin lâfzı Yahya b. Yahya'ya âid'dir.

Hadîsin bâzı rivâyetleri Hazret-i İbn Ömer (radıyallahü anh)'nın onu bizzat Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den işitmediği zannını veriyorsa da diğer rivâyetlerinde işittiği tasrîh olunmaktadır. Bu suretle İbn Ömer (radıyallahü anh) Hazretlerinin onu hem kız kardeşi Hafsa (radıyallahü anh)'dan, hem de Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den işittiği sübut. bulmuş oluyor.