BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

32 - Helaya Girmek İsteyenin Ne Okuyacağı Bâbı

857 - Bize Yâhyâ b. Yahya rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Hammâd b. Zeyd haber verdi, Yahya şunu da söyledi. Bize Hüşeym haber verdi. Bunların ikisi de Ahdulaziz b. Suheyb'den o da Enes'den naklen rivâyet etmişler.

Hammâd'ın hadîsinde: «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) helaya gireceği vakit...» Cümlesi, Hüseyin'in hadisinde: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) kenîfe gireceği zaman...» ibareleri vardır. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) helaya girerken:

«Ya Rabbi, Hübs ve Habâisden sana sığınırım.» derdi.

858 - Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Züheyr b. Harb'da rivâyet ettiler. Dediler ki: Bize İsmail -ki İbn Uleyye'dir - Abdulaziz'den bu isnadla rivâyet etti ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in:

«Hubs ve Habâisden Allah'a sığınırım.» dediğini söyledi.

Bu hadîsi Buhârî «Kitâbü'l - Vudû» ile «Kitâbü'd - Deavât» da Ebû Dâvûd, Tirmîzi, Nesâî ve İbn Mâce «Kitâbü't - Tahâre» de tahric etmişlerdir.

Hattâbî (319-388)'nin beyânına göre; hubs, habisin cem'i, habâis ise habîsenin cem'idir. Bu iki kelimeden murad Şeytanların erkek ve dişileridir. Yani Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) helaya girerken erkek ve dişi şeytanlardan Allah'a sığmırmış.

Hattabî umumiyetle hadîs ulemasının bu kelimeyi «Hubs» şeklinde «ba»nın sükûnu ile telâffuz ettiklerini, fakat bunun hata olduğunu, kelimenin doğru olarak Hubus şeklinde okunacağını söylemiş ve sözlerine şunu ilâve etmiştir. Çünkü şeytanlar helalarda bulunurlar. Helalar Allah'ın zikredilmediği yerlerdir. Bu sebeple Resûl-ü Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) şeytanlardan korunmak için evvelâ Allah'a sığmırmış. Fakat Hattabî'nin hata iddiası doğru değildir. Çünkü tahfif için sakin okumak caizdir. Kelime burada olduğu gibi başka yerlerde de hubs şeklinde bâ'nın sükûnu ile rivâyet edilmiştir. Ulemâdan Ebî Ubeyd Kâsım b. Sellâm, Fârâbi ve Fârisî gibi zevat mezkûr kelimenin bu şekilde okunduğunu rivâyet etmişlerdir. Meşhur olan rivâyetide budur. Yalnız bazıları kelimenin mastarının da aynı şekilde gelmesine bakarak birbirlerine karışmasınlar diye bunun hubus okumanın evlâ olacağı söylenebilir, demişlerdir. Bazıları Huhs'dan murad küfür, Habâîs'de şeytanlardır, demişlerdir. İbn Battal (-444)'a göre hubus kelimesi bilumum kötülüklere şamil bir kelimedir. «Hubs» şeklinde okunursa pislik mânâsına masdardır. Bazan da isim olarak kulanılır. Habâis'den murad ona göre de şeytanlardır. Bu kelime hakkında İbnül-A'rabî şu tafsilâtı verir «Arap lisanında» Hubs'un aslı kerih görülen şey mânâsına gelir. Bu kelime söz hakında kullanılırsa sövmek, dinler hakkında kullanılırsa küfür, yemekler hakkında haram, içilen şeyler hakkında zararlı, mânâlarına gelir. Bazıları «Hubs» iyi ve makbul olmayan fiil yani kötülük, Habâis ise; bilcümle kötü fiiller ve çirkin huylar mânâsına gelir demişlerdir.

Kenîf, Hela ve mirhâd, aynı manâya gelen sözlerdir. Bunlardan murad bizim de hela dediğimiz ayak yoludur.