BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

6- Kendisile Cennete Girilen İmanı Beyan Bâbı

Bu babta Ebû Eyyûb, Ebû Hüreyre ve Câbir (radıyallahü anhüm) hazeratından rivâyet olunan hadîsler görülecektir. Câbir hadîsini yalnız Müslim rivâyet etmiştir. Diğerleri Buhari'de de vardır.

113- Bize Muhammed b. Abdillâh b. Nümeyr rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize babam rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Amru'bnü Osman rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Mûsâ b. Talha rivâyet etti.

Dedi ki: Bana Ebû Eyyûb rivâyet etti ki:

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bir seferde iken önüne bir a'râbî çıkarak devesinin yedeğini yahud yularım tutmuş. Sonra:

«Ya Resûlüllah: Yahut Ya Muhammed! Beni cennete yaklaştıracak ve Cehennemden uzaklaştıracak şeyi bana haber ver!» demiş. Ebû Eyyûb diyor ki:

Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) sükût buyurdu. Sonra ashabı arasında göz gezdirdi ve:

— Yemin olsun tevfika mazhar oldu; yahud:

— Yemin olsun hidâyete erdirildi, buyurdu. Ebû Eyyûb diyor ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) o zata: «Nasıl demiştin?» diye sordu.

O da sorduğu şeyi tekrar etti. Müteakiben Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Allah'a ibâdet eder; ona hiç bir şey şerik koşmazsın. Namazı dosdoğru kılar; zekâtı verirsin. Sıla-i rahîmi de yaparsın. Deveyi bırak.» buyurdu."

114- Bana Muhammed b. Hatim ile Abdurrahman b. Bişr rivâyet ettiler. Dediler ki: Bize Behz rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Şu'be rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Muhammed b. Osman b. Abdillâh b. Mevheb ile babası Osman, Mûsâ b. Talha'yi Ebû Eyyûb’dan o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den dinlemiş olmak üzere bu hadîsin bir benzerini rivâyet ederken işittiklerini anlattılar.

Bu hadîsin bütün asıl nüshalarında birinci tarikinde senedinde Amr b. Osman; ikinci tarikinde Muhammed b. Osman zikredilmiştir. Halbuki râvi ikisinde de ayni zat olup ismi Amr b. Osman’dır. Ona şu'be yanlışlıkla bir defa Muhammed demiş ve bu ismi bir daha böyle bellemiştir. Şu'be'nin bu vehmini bir çok hadis uleması beyan etmişlerdir. Hadîsi Buhârî İmâm Ahmed b. Hanbel ve Nesai dahi rivâyet etmişlerdir.

115- Bize Yahya b. Yahya et-temîmî rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû'l-Ahvas haber verdi (H).

Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe de rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ebû'l-Ah-vas Ebû İshâk'dan o da Mûsa b. Talha'dan o da Ebû Eyyûb'dan naklen rivâyet etti. Ebû Eyyûb

Dedi ki:

Bir adam Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e gelerek:

«Bana bir iş göster ki onu yaptığım takdirde beni cennete yaklaştırsın ve cehennemden uzaklaştırsın.» dedi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Allah'a ibâdet eder; ona hiç bir şey şerik koşmazsın. Namazı dosdoğru kılar, zekâtı verirsin. Akrabana da iyilik edersin.» buyurdu.

O zât dönüp gidince Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Eğer emrolunduğu şeylere sımsıkı sarılırsa cennete girmiştir.» buyurdu.

İbn Ebî Şeybe'nin rivâyetinde:

«Eğer bunlara sımsıkı sarılırsa» buyrulmuştur.

Kulun cennete girebilmesi, emrolunduğu şeyleri yapmasına ve yasak edilenlerden kaçmasına bağlıdır. Binaenaleyh burada:

«Nehyolunan şeylerden de kaçınırsa» cümlesi mukadderdir.

Maamafih ibâdetten murâd tâat olduğuna göre böyle bir takdire lüzum da görülmeyebilir. Bu hadîs, asıl nüshaların ekserisinde burada olduğu gibi

«Eğer emrolunduğu şeylere sımsıkı aarılırsa..» şeklinde zabtolunmuştur. Hafız Ebû Âmir el-Abderi

-Eğer kendisine emrettiğim şeylere sımsıkı sarılırsa...» şeklinde rivâyet etmiştir. Her iki rivâyet de sahihtir.

Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in bu hadîsde sıla-i rahimi, başka hadîslerde daha başka şeyleri zikretmesi, soranların hâlini nazar-ı i'tibara aldığındandır.

116- Bana Ebû Bekir b. İshâk rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Affân rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Vüheyb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Yahya b. Saîd, Ebû Zür'a'dan, o da Ebû Hüreyre'den naklen rivâyet etti ki:

Bedevinin biri Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e gelerek:

— Yâ Resûlüllah ! Bana bir amel göster ki, onu yaptığım zaman cennete gireyim, demiş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Allah'a ibâdet eder; ona hiç bir şeyi şerik koşmazsın. Farz olan namazı dosdoğru kılarsın; farz kılınan zekâtı verirsin. Ramazanı da tutarsın.» buyurmuş. Bedevî:

— Nefsim kabza-i kudretinde olan Allah'a yemin ederim ki, ebediyyen bundan ne fazla bir şey yaparım; ne de eksik bırakırım, demiş, O dönüp giderken Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

-Cennetlik bir adam görmek isteyen şu zâta bakıversin!- buyurmuşlar.

Buhari şârihi Aynî'nin beyanına göre gelen bedevinin adı Sa'd b. el-Ahram'dır. Anlaşılan Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bu zatın sözünde durarak ibâdetine devam edeceğini ve cennete gireceğini bilmiştir. Burada şöyle bir sual hatıra gelebilir: Cennetle müj-delenenler on zâttır. Bununla on bir olmuyorlar mı? Bu suâlin cevabı şudur:

Evet on bir oluyorlar; fakat bir şeyi nassan bir sayı ile bildirmek o sayıdan fazla olamayacağına delâlet etmez. Binaenaleyh. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in bir defa cennetliklerin on kişi olduğunu beyan etmesi başka defa daha başkalarının da cennetlik olduğunu müjdelemesine mâni' değildir. Nitekim Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Hazret-i Hasan ve Hüseyn (radıyallahü anh) ile ümmehat-i mü'minin olan zevcelerinin de cennetlik olduklarını tebşir buyurmuştur.

117- Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe ile Ebû Küreyb rivâyet ettiler. Lafız Ebû Kureyb'indir. Dediler ki: Bize Ebû Muâviye , A'meş'den o da Ebû Süfyan'dan , o da Cabir'den naklen rivâyet etti, Câbir Şöyle dedi:

Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e Nu'mân b. Kavkal geldi ve:

— Yâ Resûlüllah! Ne buyurursun? Farz namazı kıldığım, haramı haram ve helâli helâl bildiğim zaman ben cennete girer miyim? dedi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem);

«Evet» buyurdular.

A'meş lakabıyla anılan Süleyman b. Mihrân müdellislerdendir. Müdellis bir râvînin «an fülânm» diyerek rivâyet ettiği hadîsle ihticâc olunamaz. Ancak o hadîsi başka bir tarikten işittiğini tasrih ederse o zaman kabul edilir. Buhârî ile Müslim'de bu nevi'den görülen hadîsler râvînin başka tarikten işittiğine hamlolunmuşlardır. Ebû Amr İbn Salâh'a göre:

«Harami ds haram tanırsam...» cümlesinden murâd iki şeydir.

Haramı haram i'tikad etmek ve bir de onu yapmamak. Helâli helâl tanımakta ise sadece o şeyin helâl olduğuna i'tikad etmek kâfidir.

Bu hadîs bütün imân vazifelerine ve sünnetlere şamildir. Zira haramı haram, helâli helâl tanımak şeriatın bütün emir ve nehiylerine uymaktan kinayedir.

118- Bana Haccâc b. eş-Şâir ile el-Kâsım b. Zekeriyya rivâyet ettiler. Dediler ki: Bize Ubeydullah b. Mûsâ , Şeyban'dan , o da A'meş'den, o da Ebû Salih ile Ebû Süfyân'dan onlar da Câbir'den naklen rivâyet ettiler. Câbir:

Numan b. Kavkal:

— Ya Resûlüllah!... dedi, diyerek bundan evvelki hadîsin benzerini rivâyet etmiştir. Ebû Salih ile Ebû Süfyân bu hadîse:

«Ve bunun üzerine hiç bir şey katmazsam» cümlesini ziyade etmişlerdir.

Hazret-i Nu'man'ın bu ve bundan sonraki hadîslerde farz namazı kılmayı ve haramı haram, helâli helâl tanımayı kabul ettikten sonra:

«Bunun Üzerine hiç bir şey katmazsam...» diyerek bunlarla iktifa etmesi ihtimal müslümanlığı yeni kabul ettiği içindir. Bu takdirde ona alışmak ve hayıra karşı kendinde bir hırs ve gayret hasıl obuası için âdeta mühlet istemiş oluyor. Maamafih cihâd gibi pek mühim hayır işleriyle meşgul olduğundan nafile ibâdetlere vakit bulamayacağım anlatmak istemiş olması ihtimali de vardır.

119- Bana Selemetü'bnü Şebîb rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize el-Hasen b. A'yen rivâyet etti.

(Dedi ki): Bize Ma'kil —ki İbn Ubeydillahtır— Ebû'z-Zübeyr' den, o da Câbir'den naklen rivâyet etti ki:

Bir adam Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e sormuş. Ve:

— Ne buyurursun? Farz namazları kıldığım, Ramazanı tuttuğum, helâli helâl, haramı haram tanıdığım ve bunların üzerine hiç bir şey ziyâde etmediğim zaman ben cennete girer miyim? demiş. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

«Evet- buyurmuş. Adam:

— Vallahi bunun üzerine hiç bir şey ziyade etmem., demiş.

Hadîsin senedinde İmâm Müslim (radıyallahü anh)'in Mâ'kıl b. Ubeydillah yerine:

«Ma'kıl ki İbn Ubeydülah'dır» demesi, rivâyette «İbn» kelimesi bulunmadığındandır. Kitabımızın baş tarafında da görüldüğü vecihle böyle yerlerde Müslim'in âdeti burada olduğu gibi rivâyete bir şey katmamak şartıyla izâhda bulunmakdır.