BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

3- İnsanın, Ailesinin Bir Senelik Yiyeceği Olan Nafakayı Ayırıp Habsetmesi ve Iyâlin Nafakalarının Nasıl Olacağı Bâbı

5411  Bize Vekî' haber verdi ki, İbn Uyeyne şöyle demiştir:

Ma'mer ibn Râşid bana şöyle dedi: Sufyân es-Sevrî bana:

— Sen ailesi için onların bir senelik azığını, yahut senenin bir kısmında yiyecekleri azığı toplayan kimse hakkında birşey işittin mi? diye sordu.

Ma'mer:

— Bana bu hususta birşey gelmedi, dedi.

Sonra bir hadîs zikretti ki, o hadîsi bize İbn Şihâb ez-Zuhrî, Mâlik ibn Evs'den; o da Omer (radıyallahü anh) 'den olmak üzere şöyle tahdîs etmişti:

— Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) -kendine mahsûs olan- Benu'n-Nadîr hurma mahsûlünü satardı ve ailesi için, onların bir senelik azığını habsederdi.

5412 ibn Şihâb şöyle demiştir: Bana Mâlik ibnu Evs ibn Hadesân haber verdi. (ez-Zuhrî dedi ki:) Cubeyr ibn Mut'um’in oğlu Muhammed bana onun hadîsinden bir kısmını zikretmişti. Ben gittim, nihayet Mâlik ibn Evs'in yanına girdim ve ona bu hadîsten sordum. Bunun üzerine Mâlik ibn Evs de bana şöyle dedi: (Bana Omer ibnu'l-Hattâb'ın elçisi geldi, seni Mü'minlerin Emîri çağırıyor, dedi; onunla beraber) gittim, nihayet Omer'in huzuruna girdim. (Biz onun yanında otururken) Omer'in kapıcısı Yerfa' geldi de:

— Ey Mü'minlerin Emîri! Usmân, Abdurrahmân ibn Avf, Zubeyr, Sa'd ibn Ebî Vakkaas geldiler, senden izin isterler, dedi.

— Evet, deyip onların içeriye girmelerine izin verdi.

Râvî dedi ki: Onlar içeri girdiler, selâm verip oturdular. Biraz eylendikten sonra Yerfa' yine geldi ve Omer'e:

— Abbâs ile Alî hakkında da iznin var mı? dedi. Omer:

— Evet, deyip onlara da izin verdi.

Bunlar da girdiler, selâm verip oturdular. Abbâs:

— Ey Mü'minlerin Emîri, benimle şu Alî arasında hükmet, dedi.

 (Allah'ın, Rasûlü'ne fey' olarak tahsîs ettiği Nadîr oğulları hurmalığından dolayı Abbâs ile Alî arasında ihtilâf vardı, birbirine sert sözler söylemişlerdi.)

Huzurda bulunan topluluk Usmân ile arkadaşları:

— Ey Mü'minlerin Emîri! Bunların aralarında hüküm ver de, birini diğerinden rahat ettir (yani gönüllerini huzur ve sükûna erdir), dediler.

Bunun üzerine Omer:

— Yavaş olunuz, acele etmeyiniz! Gök ve yer emriyle, iradesiyle duran Allah hakkı için size sorarım: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) kendisini de kasdederek: "Biz (peygamberler topluluğu) vâris olunmayız. Bizim bıraktığımız her mal sadakadır" buyurduğunu biliyor musunuz? dedi.

Usmân ile arkadaşları:

— Evet, Rasûlüllah böyle buyurdu, diye tasdik ettiler. Bunun üzerine Omer Alî ile Abbâs'a döndü de:

— Allah hakkı için size de sorarım: Rasûlüllah'ın böyle buyurduğunu sizler de biliyor musunuz? dedi.

Alî ile Abbâs:

— Evet böyle buyurmuştur, diye tasdik ettiler. Bunun üzerine Omer:

— Şimdi ben size bu malın hukukî vaziyetini bildireyim: Şübhesiz Allah Taâlâ bu fey'de tasarrufu Rasûlü'ne tahsîs buyurdu, ondan başka kimseye bu hakkı vermedi. Allah, Kur'ân'da: "Allah'ın onlar (ın malların)dan Rasûlü 'ne verdiği fey'e gelince; siz bunun üzerine ne ata, ne deveye binip koşmadınız. Fakat Allah rasûllerini dileyeceği kimselere musallat eder. Allah herşeye kaadirdir" (el-Haşr: 6) buyurmuştur. Binâenaleyh bu malda tasarruf hakkı sâdece Rasûlüllah'a hâss olmuştur. Vallahi bu mala sizden başka kimse (ortak olup) toplamadı ve sizin zararınıza kimse tasarrufu kendisine seçip almadı.Muhakkak bu fey' mallarının gelirini sizlere vermiş ve aranızda taksîm edip yaymıştır. Nihayet fey'den o malın aslı mahfuz kaldı. Rasûlüllah bu maldan ailesinin bir senelik nafakasını ayırıp verir, onları infâk ederdi. Sonra bundan arta kalanı alırdı ve onu Allah'ın malının konulacağı yere kordu (yani müslümânların umûmî işlerine sarfederdi). Rasûlüllah hayâtında bu malı böyle kullandı. Şimdi size Allah adiyle soruyorum: Bunun böyle olduğunu biliyor musunuz? dedi.

Hazır bulunanlar:

— Evet, diye tasdik ettiler. Omer, Alî ile Abbâs'a hitaben de:

— Size de Allah adiyle soruyorum: Sizler de bunu böyle biliyor musunuz? dedi.

Alî ile Abbâs da:

— Evet, diye tasdik ettiler. Omer devamla şöyle dedi:

— Sonra Allah-ü Taâlâ, Peygamberi'ni vefat ettirdi. Ebû Bekr: "Ben Allah Rasûlü'nün velîsiyim" deyip bu mallara el koydu ve onları Rasûlüllah’ın kullandığı gibi kullandı.

 (Ravî dedi ki:) Omer, Alî ile Abbâs'a dönerek:

— Sizler (o zaman hazırdınız; Ebû Bekr'in böyle muamele ettiğini hatırlarsınız.) Şimdi ise Ebû Bekr'in şöyle şöyle yaptığını (sizleri Peygamber'in mirasından men' ettiğini) iddia ediyorsunuz. Allah bilir ki, Ebû Bekr bu hareketinde doğru idi, lûtufkârdı, akıl ve zekâ sahibi idi, hakka uymuştu. Sonra Allah Ebû Bekr'i vefat ettirdi. Ben de; "Rasûlüllah'ın ve Ebû Bekr'in velîsiyim ve vekiliyim" dedim ve emirliğimin ilk iki yılında bu mala el koydum. Ve onu Rasûlüllah ile Ebû Bekr'in kullandığı gibi kullanıp idare ediyordum. Sonra ikiniz beraberce bana geldiniz, sözleriniz bir, işiniz derli toplu idi (yani ararızda niza' yoktu. Sizinle görüştüm. Sonra ayrı ayrı geldiniz. Yâ Abbâs! Sen bana geldin, benden kardeşinin oğlundan isabet edecek hisseni istiyordun. (Alî'yi kasdederek:) Bu da gelip benden eşinin babasından düşen mîrâs payını istiyordu. Bunun üzerine ben sizlere: Rasûlüllah "Biz peygamberler vâris olunmayız; bizim bıraktığımız mal sadakadır" buyurduğu cevâbını verdim. Müteakiben bu malı size vermeyi ve sizin elinizle idare etmeyi düşündüm ve:

— İsterseniz bu hurmalıkları size vereyim. Allah'ın ahdi ve andı boynunuzda olmak üzere siz, bu malı Rasûlüllah'ın, Ebû Bekr'in ve Halîfe yapıldığım zamandan beri benim bu mallardaki amelimiz gibi amel edip idare edersiniz. Şayet bu şartla kabul etmezseniz, artık bu mallar hususunda bana birşey söylemeyiniz, dedim.

Bu teklifim üzerine siz de:

— Bu şartla o mallan bize ver! dediniz.

Ben de bu şartla o malları ikinize teslim ettim.

 (Râvî dedi ki: Sonra Omer, oradaki topluluğa hitaben:)

— Sizlere Allah hakkı için soruyorum: Ben o malları bu ikisine bu şartla teslim ettim mi? dedi.

Topluluk:

— Evet (bu şartla teslim ettin), diye tasdîk ettiler.

Râvî dedi ki: Bunun üzerine Omer, Alî ile Abbâs'a döndü ve onlara da:

— Allah hakkı için size de soruyorum: Ben bu malları size bu şartla teslim ettim mi? dedi.

İkisi de:

— Evet, diye tasdîk ettiler. Omer:

— (Aranızda çıkan ihtilâf üzerine) şimdi benden bunun hâricinde bir hüküm vermemi mi istiyorsunuz? Gök, yer izniyle, iradesiyle duran Allah'a yemin ederim ki, ben kıyâmet kopuncaya kadar bunun hâricinde bir hüküm vermem. Eğer siz malları bu şartla idareden âciz olduysanız, onları bana geri veriniz. Ben onları sizin hesabınıza yeterlilikle idare ederim! dedi.