BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

89- el-Fecr Sûresi

Rahman ve Rahîm olan Allah'ın ismiyle

“And olsun fecre, on geceye, hem çifte hem teke” (Âyet: 1-3)

Mucâhid: , “eş-Şef’ ” "Yaratılmış olan herşey");

“el-Vitr”; "Allah"tır, demiştir

"Görmedin mi Rabb'in nice yaptı Âd'e, (yâni) o direk sahibi İrem 'e? Ki o, şehirler içinde bir benzeri yaratılmayandı. Ve vadilerde kuyuları oyan Semûd'a, o kazıklar sahibi Firavun’a ki bütün bunlar memleketlerde azgınlık edenlerdi. O suretle ki, orada fesadı çoğaltmışlardı. Bundan dolayı Rabb'in de üzerlerine bir azâb kamçısı yağdırıverdi. Çünkü Rabb'in şübhesiz ki rasad yerindedir" (Âyet: 6-14).

Yine Mucâhid dedi ki: Buradaki "İreme zâti’l-İmâd", kadîme olandır (yani ilk Âd'dir). "İmâd", "Direkler sahibi" yani "Çadırlarda oturan, bir yerde ikaamet etmeyenler" ma'nâsınadır. "Azâb kamçısı", onların azâblandırıldıkları şeydir.

"Amma insan ne zaman Rabb'i onu imtihan edip de kendisine kerem eder, ona nimetler verirse: 'Rabb'im beni şerefli kıldı' der. Fakat ne vakit de onu deneyerek üzerine rızkını daraltırsa, şimdi de: 'Rabb 'im beni hor kıldı' der. Hayır, siz bilakis yetime iyilik etmezsiniz, yoksulu yedirmek için birbirinizi kandırmazsınız. Mîrâsı halâl haram demeyip alabildiğine yersiniz, malı pek seversiniz" (Âyet: 15-20).

"Eklen lemmen", "Hırslı, hepsini derip toplayıcı bir yiyişle";

"Cemmen", "Çok yığmacasına, çok toplarcasına" ma'nâsınadır.

Mucâhid "Ve'ş-şef’ ve'l-vetri" kavli hakkında: Allah'ın yarattığı herşey "Şef"dir. "el-Vitru" ise Allah Tebâreke ve Taâlâ'dır, demiştir.

Mucâhid'den başkası da şöyle demiştir: "Savte azâbın (Azâb kamçısı)" ta'bîri, Arab kavminin herbir azâb nev'i için söylemekte olduğu bir kelimedir (yani bir kelâmdır) ki, bunun içine kamçı da girer. "Le-bi’l-mirsâd", "Dönüş ancak O'nadır" ma'nâsınadır.

"Lâ tehâddûne", "Muhafaza etmiyorsunuz"; "Lâ tehuddûne", "Miskini doyurmaya teşvîk etmiyor, emretmiyorsunuz" demektir.

"Ey itmı'nâne ermiş rûh! Dön Rabb'ine, sen O'ndan râzı, O da senden râzı olarak. Haydi, gir kullarımın içine. Gir cennetime!" (Âyet: 27-30), buradaki "en-Nefsu’l-mutmaınne", "Sevâb işlemekle îmânını doğrulaycı nefs" demektir.

el-Hasenu’l-Basrî de şöyle demiştir:

"Yâ eyyetuhâ'n-nefsu! Azîz ve Celîl olan Allah onu kabzetmek isteyince, Allah'a gidişte sükûna kavuşan ve Allah'ın da ona sebat ve istikrar verdiği, Allah'tan râzı olan, Allah'ın da ondan râzı olduğu ve ruhunu kabzedip almakla emrettiği ve Allah'ın onu cennete girdirip de sâlih kullarından kıldığı nefs" tir Ondan başkası da şöyle demiştir: "Câbû", "Kayaları deldiler" demektir. "Ceyb"in aslı "Kesmektir. "Gömleğe yaka kesmek" ma'nâsından "Gömleğe yaka kesildi" ta'bîrinden alınmıştır. "Yecûbu'l-felâte", "Çölü kesip gidiyor" demektir.

"Lemmen", "Hepsini topladım, sonuna geldim, yani hepsini tükettim" ma'nâsınadır.