69- el-Hâkka SûresiRahman ve Rahim olan Allah'ın ismiyle “Ad'e gelince: Onlar da uğultulu, azgın bir fırtına ite helak edildiler. Allah onu yedi gece, sekiz gün ardı ardınca üzerlerine gönderdi... " (Âyet: 6-7); buradaki "Husûmen". "Ardı ardınca" manâsınadır İbnu Cubeyr şöyle demiştir: "Artık kitabı sağ eline verilmiş olana gelince, der ki: Alın, okuyun kitabımı. Çünkü ben hakîkaten hesabıma kavuşacağımı bilmiştim. İşte O, hoşnûd bir hayât içindedir" (Âyet: 21); "Onun içinde rızâ ve hoşnûdluk vardır" demek istiyor. 'Kitabı sol eline verilmiş olana gelince; o da der ki: Âh keşki benim kitabım verilmeseydi. Hesabımın da ne olduğunu bilmeseydim. Âh keşki o kat’î bir son verici olsaydı..." (Âyet. 25-27); Buradaki "el-Kaadiye" "Nefsi öldürmüş olan ilk ölümdür" ki, sonra onun ardından diriltilmiştir "O, âlemlerin Rabb'inden indirilmedir. Eğer (Peygamber) bâzı sözleri bize karşı kendiliğinden uydurmuş olsaydı, elbette onun sağ elini (kuvvetini) alıverirdik, sonra da hiç şübhesiz onun kalb damarını koparırdık. O vakit sizden hiçbiriniz buna mâni de olamazdınız" (Âyet: 43-47), buradaki "Ahadun" lafzı hem cemi' için, hem de tek için olur. İbn Abbâs: "el-Vetîn", kalbin verîd (yani atar) damarlarıdır, demiştir Yine İbn Abbâs şöyle demiştir: "Hakikat su bastığı zaman sizi akan gemide biz taşıdık" (Âyet: 11); buradaki "Tağal-mâu", "Su çok olduğu zaman" ma'nâsınadır. "Semûd'a gelince, onlar tâğıye ile helâk olundular" (Âyet: 5) denilir ki, bu tuğyanları sebebiyle helâk olundular demektir. Ve yine "Nûh kavmi üzerine suların tuğyan edip taşması gibi üzerime hüzünlendirici şeyler tuğyan etti (yani çok oldu)" denilir "Gıslînden başka yiyecek de yoktur" (Âyet: 36); buradaki “Ğıslîn” cehennem ehlinin kanla karışık irinlerinden akan şeydir "...Sanki onlar, içleri bomboş hurma kütükleri idiler" (Âyet: 7); buradaki "A 'câzu nahlin", "Hurma kökleri ve gövdeleri" manasınadır. "Şimdi onlardan bir kalan görüyor musun?" (Âyet:8) buradaki "Bâkıyetin", "Bakıyyetin" (yani "Kalan") ma'nâsınadır. |