BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

34- Sebe' Sûresi

Rahman ve Rahîm olan Allah'ın ismiyle

"Muâcizîne" (Âyet: 5,38) denilir ki, bu "Musâbıkîne" (yani "Öne geçme yarışı yapıcılar") manâsınadır. "Siz ne yerde, ne gökte O'nu âciz bırakıcılar değilsiniz..." (el- Ankebût: 22); buradaki "Bi-mu'cizîne", "Bi-fâitîne" (yani "Geçip kurtulucular") manâsınadır.

"Muâciziyye", "Musâbıkıyye" (yani "Benimle öne geçme yarışı yapıcı") ma'nâsınadır.

'O küfredenler geçtiklerini ve sizi âciz bırakacaklarını asla zannetmesinler" (el-Enfâl; 59); buradaki "Sebekû", "Fâtû (= Geçip gittiler)", "înnehum lâ yu'cizûne", "Lâ yefûtûne" ma'nâsınadır. "Yoksa kötülükler yapanlar bizden kaçıp savuşacaklarını mı sandılar? Ne fena hükmediyorlar" (el- Ankebû; 4); buradaki "En-yesbikûnâ", "Bizi âciz bırakacaklarını mı?" ma'nâsınadır. "Bi- mu'cizîne", "Geçip kurtulucular", "Muâcizîne", "Muğâlibîne" (yânı "Yenme yarışı yapıcılar") ma'nâsınadır ki, onlardan herbiri, arkadaşı olan diğerinin aczini meydana çıkarmak ister.

"Onlardan öncekiler de (peygamberlerini) tekzîb ettiler. Halbuki bunlar öbürlerine verdiklerimizin onda birine ermemişlerdir..." (Ayet: 45), buradaki "Mı’şâr", "Uşr" (yani "Onda bir") manâsınadır.

"Fakat onlar (bu ni'metin şükründen) yüz çevirdiler. Biz de Arim selini gönderdik, o ikişer cennetlerinin yerinde de ekşi yemişli acı ılgın ve az bir şey de Arabistan kirazından (olmak üzere harâb) ikişer bustân peyda ettik" (Âyet: 16); buradaki "Ukulu", "Semeru" (yani "Meyveler") demektir.

"Bâid" ve "Ba'id" (Âyet: 19) bir olup "Uzaklaştır" ma'nâsınadır.

Ve Mucâhid şöyle dedi: "Lâ ya'zubu" (Âyet: 3). "Lâ yağibu (= Gâib olmaz)";

"el-Arimu" (Âyet: 16), "Sedd" demektir. Kırmızı su ki, Allah onu seddin içine gönderdi de seddi yarıp parçaladı ve onu yıktı. Vâdîyi kazdı, o iki bahçe yanlarından yükseldiler ve böylece su kayboldu da artık ikisi de kurudu, o kızıl su sedden (yahut seylden) değildi, lâkin o bir azâb idi ki, Allah onu Sebe' ehli üzerine istediği yerden salıvermişti.

Amr ibn Şurahbîl de: Yemen ehlinin lügatinde "el- Arim" "el-Musennât" (yani kat kat bina edilmiş baraj) demektir, dedi. Şurahbîl'den başkası da: "el-Arim”; " (İçinde su bulunan) vâdidir, dedi

"Sâbiğât" (Âyet: 1l), "Uzun uzun mükemmel zırhlar" demektir.

Mucâhid şöyle dedi: "Yucâzâ" (Âyet: 17), "Yuâkabu ( = Cezalandırılır mı?)" ma'nâsınadır.

"De ki: Ben size sırf Allah için ikişer ikişer, teker teker (karşımda) durmanızı, sonra arkadaşınızda hiçbir mecnûnluk olmadığını iyi düşünmenizi va'z ederim... " (Âyet: 46); buradaki "Eizukum bi-vâhidetin", "Ben size birtek şeyi öğüt veririm, yani Allah'a tâat etmenizi öğüt veririm" demektir; "Mesnâ ve furâdâ", "İkişer ikişer ve birer birer" ma'nâsınadır.

"Ona îmân ettik demişlerdir. Fakat onlar için uzak bir yerden tevbeye el sunmak nerede. Halbuki daha evvel ona küfretmişler di. Uzak bir yerden gaybe atıp tutuyorlardı. Artık kendileriyle arzu ettikleri şeylerin arasına bir sedd çekilmiştir, bundan evvel benzerlerine de yapıldığı gibi. Çünkü hepsi de insanları kötü zanna düşüren bir şübhe içinde idiler" (Âyet: 52-54). Buradaki "et-Tenâvuş” "Ahiretten dünyâya redd, yani geri döndürmek"; "Beyne mâ yeştehûne", "Maldan, çocuktan yahut dünyâ hayâtının zîneti ve güzelliğinden arzu etmekte oldukları şeyler arasına";

"Bi-eşyâıhım", "Bi-emsâlihim" (yani "Benzerlerine") ma'nâsınadır.

İbn Abbâs şöyle dedi:

"Ke'l-cevâb", "Ke'l-cevbe minel-Ardı", (Arz'dan sükûnetli mevki' gibi), "el-Hamt", "Dallarıyle misvak, yani diş temizliği yapılan erâk ağacı", "el-Eslu" "et-Tarfâu", yani "Ilgın ağacı"; "el-Arim" de "Güçlük" ma'nâsına olan "Arâme" masdarından "Şedîd", yani "Şiddetli" demektir.

1. Bâb

" (O'nun nezdinde, kendisine izin verdiği kimselerden başkasının şefaati fâide vermez.) Nihayet kalblerinden korku giderildiği zaman (birbirine): Rabbiniz ne buyurdu? Derler. (Şefaat edecekler de:) Hakkı söyledi, derler. O çok yüce, çok büyüktür" (Ayet: 23)

4848 Bize Amr ibnu Dînâr tahdîs edip şöyle dedi: Ben İkrime'den işittim, şöyle diyordu: Ben Ebû Hureyre (radıyallahü anh)'den işittim, şöyle diyordu: Şübhesiz Allah'ın Peygamberi (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: ''Allah gökyüzündeki meleklere bir emrin yerine getirilmesini hükmettiği zaman, Allah'ın düz bir taş üstünde (hareket ettirilen) zincir (sesi) gibi mehâbetli olan bu ilâhî hükme melekler tamâmiyle boyun eğerek (korku ile) kanatlarını birbirine vururlar. Gönüllerinden bu korku giderilince de melekler Cebrail ve Mîkâîl gibi mukarreb (yani Allah'a yaklaştırılmış) meleklere:

— Rabb'iniz ne söyledi? Diye sorarlar. Onlar da sorana:

— Allah hakkı söyledi, O çok yücedir, çok büyüktür! Derler.

Bu suretle kulak hırsızı şeytânlar Allah'ın o emr ve takdirini işitirler. O sırada kulak hırsızı şeytânlar (yerden göğe kadar) birbirinin üstünde zincirleme dizilmiş (ve kulak hırsızlığına hazırlanmış) bulunurlar. -Sufyân ibn Uyeyne avucunu çevirip parmaklarının arasını ayırdı da bu dizilişi avucuyla vasıfladı.- Şeytânlar bu vaziyette iken en üstteki şeytân meleklerin o konuşmasını işitir de hemen onu altındakine atar, sonra diğeri de o sözü kendinden aşağıdakine atar, nihayet en aşağıdaki o sözü sihirbazın yahut kâhinin diline atar. Bâzı defa meleklerin konuşmasını işiten en üstteki şeytâna bir ateş parçası yetişip, altındaki şeytâna o haberi atıp işittirmeden onu yakar. Bazen de ateş kendisine erişmeden önce o haberi altındaki şeytâna atıp ulaştırır. Artık o haberi alan sihirbaz kimse, bu haberin beraberinde yüz yalan daha uydurur (insanlara söyler ve ilâhî emir yeryüzünde gerçekleşince insanlar tarafından):

— O bize fulan günü, şöyle şöyle ve şöyle demiş değil miydi? Diye söylenir de, böylece şeytânın gökyüzünden işitmiş olduğu o kelime sebebiyle sihirbaz yahut kâhin kişi doğrulanır"

2. Bâb

Yüce Allah'ın Şu Kavli: “O, çetin bir azâbdan evvel bunu size haber veren (bir peygamberden başkası) değildir" (Âyet: 46).

4849 İbn Abbâs radıyallahü anhüma şöyle dedi: Bir gün Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Safa Tepesi'ne çıktı da:

— "Yâ sabâhâh - Ey Kureyş buraya geliniz! Büyük bir iş karşısında bulunuyorsunuz!" diye seslendi.

Bunun üzerine Kureyş, Peygamber'in yanına toplandı.

— Sana ne oldu? Diye sordular. Peygamber:

— "Bana re'yinizi haber veriniz: Şimdi ben size 'Düşman (var), sizi ya sabah baskınına yahut akşam baskınına uğratacaktır' diye haber versem, beni tasdik eder misiniz?" dedi.

Kureyş:

— Evet, tasdîk ederiz, dediler. Peygamber:

— "Öyle ise ben sizi şiddetli bir azâbdan evvel, bunu size haber veren bir nezîrim" dedi.

Ebû Leheb:

— Helake uğrayasın! Bizleri bunun için mi buraya topladın? Dedi. Bunun üzerine Allah: "Tebbet yedâ EbîLehebin” (Ebû Leheb'in iki eli kurusun...) sûresini indirdi.