BAB 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091

NO. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286

TR AR

62- Ebû Mûsâ El-Eş'arî ile Muâz İbn Cebelin Veda Haccı'ndan Önce Yemen'e Gönderilmeleri (Bâbı)

4385  Ebû Musa'nın oğlu Ebû Burde Âmir şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Ebû Mûsâ ile Muâz ibn Cebel'i Yemen'e gönderdi. Ebû Burde: Yemen iki mıntıkadır, dedi ve şöyle devam etti: Rasûlüllah bunlardan herbirini bir mıntıka üzerine âmir gönderdi. Sonra (bunlara verdiği emirler cümlesinden olarak):

— "İkiniz de insanlara kolaylık gösteriniz; işleri zorlaştırmayınız, müjdeleyiniz; ürkütmeyiniz" buyurdu.

Ebû Burde dedi ki: Akabinde bunlardan herbiri kendi me'mûriyet yerine gitti.

Ebû Burde dedi ki: Bu ikisinden herbirisi kendi vazifeli bulunduğu arazîde gezip dolaştığı ve arkadaşının mıntıkasına yaklaştığı zamân arkadaşını (ziyaretle) dostluğunu yenilemek ve ona selâm verip esenlik dilemek i'tiyâdında idiler. Bir kerresinde Muâz kendi mıntıkasını dolaşıp, arkadaşı Ebû Musa'nın vilâyetine yaklaştığından katırına binerek dostunu ziyarete gitmişti. Ebû Musa'nın bulunduğu yere vardığında, onu bir yere oturmuş, etrafında da insanlar toplanmış vazıyette buldu. Bir de yanında iki eli boynuna bağlanmış birisinin durduğunu gördü. Muâz, Ebû Musa'ya:

— Yâ Abdallah ibne Kays! Bu ne iştir? diye sordu. Ebû Mûsâ:

— Bu elleri bağlı duran, İslâm'a girdikten sonra dînden dönmüş bir kişidir, dedi.

Muâz ibn Cebel de:

— Bu mürted öldürülmedikçe katırımdan inmem, dedi. Ebû Mûsâ da:

— Bu kimse ancak bunun için, yânı öldürülmek için getirilmiştir; haydi sen bineğinden aşağı in! dedi.

Muâz yine:

— Bu dîninden dönmüş kişi öldürülünceye kadar ben inmiyorum, dedi.

Bu ısrar üzerine Ebû Mûsâ onunla ilgili emrini verdi, o da öldürüldü.' Sonra da Muâz, Ebû Musa'ya:

— Yâ Abdallah! Kur'ân'ı nasıl ve ne zaman okursun? diye sordu.

Ebû Mûsâ da:

— Gündüz ve gecenin ayrı ayrı zamanlarına ayırarak okurum, dedi.

Bu defa da Ebû Mûsâ:

— Yâ Muâz! Ya sen nasıl okursun? diye sordu. O da:

— Ben gecenin ilk kısmında uyurum, sonra uykumdan bir kısmını uyumuş olarak kalkar ve Allah'ın bana takdîr edip yazdığı kadar Kur'ân okurum. İbâdet ve Kur'ân okumak üzere) kalkışımdan sevâb umar olduğum gibi, uykumdan da sevâb umarım, dedi.

4386- Bana İshâk tahdîs etti: Bize Hâlid, eş-Şeybânî'den; o da Saîd ibn Ebî Burde'den; o da Ebû Mûsâ (radıyallahü anh)'dan şöyle tahdîs etti: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Ebû Musa'yı Yemen'e gönderdi de sonra ona Yemen'de yapılan içikilerden (yani onların mâhiyetinden) sorup:

— "Bu içkiler nedir?' dedi. Ebû Mûsâ da:

— el-Bitu' ile el-Mızru'dur, diye cevâb verdi. Saîd: Ben Ebû Burde'ye:

— el-Bitu' nedir? dedim.

Oda:

— Baldan yapılan içki; el-Mızr ise arpadan yapılan içkidir, dedi.

Ebû Musa'nın cevâbından sonra Peygamber:

— "Her sarhoşluk veren şey haramdır" buyurmuştur.

Bu hadîsi Cerîr ile Abdulvâhid, eş-Şeybânî'den; o da Ebû Burde'den rivayet etmiştir.

4387 Ebû Burde şöyle demiştir: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Ebû Saîd'in dedesi Ebû Mûsâ ile Muâz'ı Yemen'e gönderip:

— "Her ikiniz de kolaylaştırın; zorlaştırmayın, müjdeleyin; nefret ettirmeyin ve ikiniz de hükümde birbirinize uygun olun" buyurdu.

Ebû Mûsâ:

- Ey Allah'ın Peygamberi! Bizim Yemen toprağımızda arpadan yapılıp el-Mizr denen bir içki, bir de baldan yapılıp el-Bitu denilen bir içki vardır, dedi.

Peygamber de:

— "Her sarhoşluk veren şey haramdır" buyurdu. Akabinde ikisi de işlerinin başına gittiler. Muâz, Ebû Musa'ya:

— Sen Kur'ân'ı nasıl okuyorsun? diye sordu.

Ebû Mûsâ da Kur'ân'ı ayakta iken, otururken ve binek üzerinde iken okuduğunu bildirip:

— Ben Kur'ân'ı bir defada değil, sütün saat saat aralıklarla sağılması gibi fasılalı fasılalı okuyorum, demiş ve bunu tafsil edip: Ben uyuyorum ve kalkıyorum. Kalkışımdan sevâb beklediğim gibi uykumdan da sevâb ümîd ediyorum, demiştir.

Kendisi kıldan bir çadır kurmuştur. Artık birbirini ziyaret etmeye başlamışlardır. Bir defasında Muâz, Ebû Musa'ya ziyarete gittiğinde, bağlanmış bir adamla karşılaşmış da, Ebû Musa'ya:

— Bu nedir? diye sormuş. Ebû Mûsâ da:

— İslâm Dîni'ne girdikten sonra dînden çıkmış olan bir Yahûdî'dir, demiştir.

Muâz bunun üzerine:

— Vallahi onun boynunu vuracağım, demiştir.

4388- Bu hadîsi Şu'be'den rivayet etmekte el-Akdî ile Vehb, Müslim'e mutâbaat etmişlerdir. Veki', en-Nadr ve Ebû Dâvûd Hişâm ibn Abdilmelik, Şu'be'den; o da Saîd'den; o da babası Ebû Burde'den; o da dedesi Ebû Musa'dan; o da Peygamber'den senediyle rivayet ettiler. Bu hadîsi Cerîr ibnu Abdilhamîd de eş-Şeybânî'den; o da Ebû Burde'den rivayet etmiştir.

4389 Ebû Mûsâ el-Eş'arî (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) beni kendi kavmimin toprağı olan Yemen'e gönderdi. Oradan geldiğimde Rasûlüllah'a Ebtah'da devesini çöktürmüş, yani konaklamış hâlde rastladım. Bana:

— "Yâ Abdallah ibne Kays! Hacc ihramına girdin mi?" diye sordu.

Ben:

— Evet ihrama girdim yâ Rasûlallah, dedim.

— "İhrama girerken nasıl söyledin?” buyurdu. Ben Ebû Mûsâ:

— Rasûlüllah'ın ihrama girişi gibi ihrâmlanıp Lebbeyke dedim.

— "Beraberinde kurbanlık şevkettin mi?" dedi.

— Sevketmedim, dedim.

— "Beyt'i tavaf et, Safa ile Merve arasında sa'yyap, sonra ihramdan çık!" buyurdu.

Ben bunları yapıp ihramdan çıktım. Nihayet Kays oğulları kadınlarından bir kadın benim başımı taradı. Ve biz bu uygulama üzerinde tâ Omer halîfe yapılıncaya kadar kaldık.

4390 tbn Abbâs (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Muâz ibn Cebel'i Yemen'e gönderdiği sırada ona hitaben:

— "Sen Kitâb ehli olan bir kavim üzerine vâlî gidiyorsun. Onlara vardığın zaman kendilerini Lâ ilahe illellah ve enne Muhammeden rasü'llah düstûruna şehâdet etmelerine çağır. Eğer onlar bunda sana itaat ederlerse, onlara Allah'ın kendilerine her gece ve gündüzde beş namaz farz kıldığını haber ver. Eğer onlar bunda da sana itaat ederlerse, bu defa da kendilerine, Allah'ın onlara bir sadaka farz kıldığını, bunun onların zenginlerinden alınıp fakirlerine verileceğini haber ver. Eğer onlar bununla da sana itaat ederlerse, seni onların en kıymetli mallarını almaktan sakındırırım. Bir de mazlumun duasından sakın. Çünkü şu muhakkak ki, mazlum ile Allah arasında (duanın kabulüne mâni' olacak) hiçbir perde yoktur" buyurdu.

Ebû Abdillah el-Buhârî (âdeti üzere lafızların tefsirine girişip) şöyle dedi: "Tavaat lehu nefsuhu" ve "Tâat" ve "Atâat" bir ma'nâya olup "Nefsi ona itaat etti" demektir; bunlar bir lügattir. Kişi kendinden haber verdiği zaman "Tı'tu", "Tu'tu" ve "Ata'tu" der ki, hepsi de "Ben itaat ettim" demektir.

4391 Muâz (radıyallahü anh) Yemen'e geldiği zaman Yemenliler'e sabah namazı kıldırırken "Allah İbrahim'i bir dost edinmiştir" (en-Nisâ: 125) âyetini okuduğunda cemâatten (namazın yabancı sözle bozulacağını bilmeyen) bir adam;

— Yemin olsun, İbrahim'in anasının gözü aydın olmuştur, deyivermiştir.

Muâz ibn Muâz el-Basrî, Şu'be'den; o da Habîb'den; o da Saîd'den; o da Amr'dan senediyle yaptığı rivayette şunu ziyâde etmiştir: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Muâz ibn Cebel’i Yemen'e gönderdi. Muâz sabah namazında en-Nisâ Sûresi'ni okudu. Muâz "Vettehazellâhu İbrâhîme Halîlen = Allah İbrâhîm’i bir dost edinmiştir" âyetini söyleyince, arkasında bulunan bir adam:

İbrahim'in anasının gözü aydm oldu, demiştir.