Soru: Ölü için matem tutmak, siyah elbise giymek, siyah perde ve rozet, işaret asmak, matem işaretleri, resmini taşımak caiz midir?

CEVAP

Caiz değildir. (Hazânet-ür-rivâyât)

Soru: Cenaze defnedildikten sonra, mezarlıkta bulunanların, cenaze sahiplerine taziyede bulunmaları bid’at midir?

CEVAP

Bid'at değildir.

Soru: Cenaze sahibine rast gelince taziye etmek, yani başsağlığı dilemek sabır tavsiye etmek müstehap mıdır?

CEVAP

Evet müstehaptır.

Soru: Taziye için neler söylemelidir?

CEVAP

Taziye için, (Allahü teâlâ güzel sabretmeni nasip etsin, rahmetlinin günahlarını affetsin) gibi bir şey söylenir.

Soru: Ölü için kaç güne kadar taziye etmek uygun olur?

CEVAP

Üç günden sonra taziye yapmak mekruhtur. Ancak uzakta olanlar ve yakın olup da, geç haber alanlar için mekruh olmaz.

Soru: Ölü için, çeşitli kimselerin sessiz olarak çeşitli cüzler okuyup, Kur'an-ı kerimi hatmetmeleri ve her birinin okuduğunun sevabını ölünün ruhuna göndermeleri veya birinin hepsi yerine hediye etmesi, yani hatim duasını yapması, okuyanların da âmin demeleri caiz midir?

CEVAP

Caiz ve çok faydalı olur.

Soru: Peygamber efendimiz, bir borçlunun cenaze namazını kılmak istememiş, bir başkası borcu üzerine alınca kılmıştır. Borçlu ölenin cenaze namazı kılınmaz mı?

CEVAP

Kılınır. Peygamber efendimiz kul borcu ile ölmemenin önemini göstermek için bildirdiğiniz harekette bulunmuştur.

Soru: Hangi Müslümanın cenaze namazı kılınmaz?

CEVAP

Şu dört kişinin cenaze namazı kılınmaz:

1- Bâginin yani haksız olarak halifeye isyan edenler, dövüşürken öldürülürse,

2- Müslümanların yolunu kesen hırsızlar, dövüşürken öldürülürse,

3- Zulüm ile meşhur olan kabileler, dövüşürken ölürse,

4- Silah ile ev basan kimse, o zaman öldürülürse, cenaze namazı kılınmaz.

Soru: Kadınların cenaze namazı kılması caiz midir?

CEVAP

Caiz değildir, mekruhtur. Bu hususta Diyanet İşleri Başkanlığı yayınlarından Sahih-i Buhari muhtasarı, Tecrid-i sarih tercümesi isimli kitabın üçüncü cilt, 361. sayfasında özetle deniyor ki:

Ümmü Atıyye radıyallahü anhanın rivayeti şöyle:

(Biz kadınlar, Resulullah tarafından cenazeyi takip etmekten nehyolunduk. Cenazeye ittibâ’, bizim üzerimize farz kılınmadı.) Bu hadisi, Buhari hayz bahsinde zikretmiştir.

Taberani’nin rivayetine göre, Ümmü Atıyye anlatır:

Resulullah Medine’ye hicret ettiğinde Medine kadınlarını bir evde topladı. Sonra Hazret-i Ömer’i bize gönderdi. Hazret-i Ömer, “Ben Resulullahın size gönderdiği bir elçisiyim. Kadınların cenazeye çıkmasını nehyetti” dedi.

İbni Münzir de, İbni Mesud’un, İbni Ömer’in, Hazret-i Âişe’nin, Ebu Ümame’nin, kadınların cenaze iştiraklerini kerih gördüklerini rivayet etmiştir.

İbrahim Nehai’nin, Hasan-ı Basri’nin, Mesruk’un, İbni Sirin’in, Evzâi’nin, Ahmed’in, İshâk’ın da kerâhetine hükmettiklerini bildirmiştir.

Süfyan-i Sevri de kadınların cenazeye iştirakini bid’at addetmiştir. İmam-ı a’zam Ebu Hanife de: “Kadınlara cenaze takibi uygun değildir” demiştir. İbni Abbas, Kasım, Salim, Zühri, Rebia, Ebü’z-Zinâd’dan cevazı rivayet edilmiştir. İmam-ı Malik bu hususta yaşlı kadınlara ruhsat vermiş, gençler için hoş görmemiştir. İmam-ı Şafii de mekruhtur, fakat haram değildir, demiş. İmam-ı Malik’ten kerâheti hakkında da bir rivayet vardır.

Ebu Ya’lâ’nın bildirdiği hadis-i şerifte, Hazret-i Enes demiştir ki:

Resulullah ile bir cenazeye gitmiştik. Resulullah (orada) gördüğü kadınlara sordu:

- Cenazeyi omuzlar mısınız?

- Hayır, omuzlamayız.

- Ya ölüyü defneder misiniz?

- Hayır.

- Öyle ise hiçbir sevaba nail olmayarak evinize dönünüz, buyurdu.

Netice olarak kadınların cenaze nakline iştirakleri caiz görülmemiştir. Şu kadar ki, cenazeyi nakledecek erkek bulunmazsa, böyle istisnai vaziyet bir zarurettir. Bu surette caiz görülmüştür.

Demek ki, kadına cenaze namazı farz değildir. Hiçbir erkek yoksa, o zaman kadın cenaze namazını bizzat kendisinin kıldırması caiz oluyor. Böyle bir mecburiyet yoksa, cenaze namazına katılması, kerih görülmüştür.

Soru: Ölüler için sadaka, mevlid gibi hayrat belli günlerde mi yapılır?

CEVAP

1., 3., 7., 40., 52. veya 53. günü helva ve benzeri şeyler dağıtmak doğru değildir. 7. ve 40. gününde yapılan hatim ve sadaka gibi hediyeleri öldüğü gün hemen göndermeli, birinci günü yaparak imdadına bir an önce yetişmelidir. 7. veya 53. gecelerine bırakmak, boğulmak üzere olan birine, "Biraz bekle, yardıma birkaç gün sonra geleceğim" demeye benzer. Bunun belli gün veya gecede yapılmasının aslı yoktur. Ölüler için sadaka, mevlid gibi hayratın belli günlerde yapılması Hristiyanlardan geçmiştir. (40. gün burnu düşer, 53. gecesi çürümeye başlar) gibi sözler doğru değildir.

Soru: Cenaze için verilen sâla caiz midir?

CEVAP

Bid'attir.

Soru: Tanımadığımız bir cenaze olunca, ardından "Allah rahmet eylesin" denir mi?

CEVAP

İlla bir şey demek lazım değildir. Ama cenazeyi tanıyan biri varsa mesele yok, o ne derse öyle denir.

Soru: Cami içine cenazeyi sokarak cenaze namazı kılmak caiz midir?

CEVAP

Cenazeyi cami içine koyup namazını kılmak haramdır. Hadis-i şerifte buyuruluyor ki:

(Bir ölünün namazını cami içinde kılana sevap yoktur.) [İbni Mace]