İmam-ı
Gazali hazretleri buyuruyor ki:
İlim
talebesinin bazı vazifeleri şunlardır:
a-
Kalbini bütün fena hâllerden temizlemelidir. Hadis-i
şerifte, (Din, temizlik üzerine kurulmuştur) buyuruldu. Buradaki
temizlik, sadece dış temizliği değil, aynı zamanda bâtın temizliğidir. Başka
bir hadis-i şerifte de, (Köpek bulunan eve rahmet melekleri girmez) buyuruldu.
Kalbi bir eve benzetelim. Bu eve melekler gelir. Gazap, kin, haset, kibir gibi
kötü huyları havlayan köpek kabul edelim! Böyle azgın köpeklerle dolu eve
rahmet melekleri girmez. Allahü teâlâ
ilim nurunu kalbe melekler vasıtası ile akıtır. Rahmet meleklerinin girmediği
kalb ilimden mahrum kalır.
b-
Bütün gücünü ilme bağlamalıdır! Başka şeylerden alakayı kesmelidir! Dağınık
fikir, suyu bölünen ırmağa benzer. Sağa sola aktığından bahçeyi sulayamaz.
c-
İlmiyle kibirlenmemelidir! Hiçbir İslam âlimini küçük görmemelidir! Cahil ve
aciz bir hastanın, mütehassıs bir doktoru kabul etmesi gibi İslam âlimlerini
kabul etmelidir. Talebe, şahsi fikrini bir tarafa atmalı, İslam âlimlerinin öğüdüne
kulak vermelidir! İslam âlimlerinin hata gibi görünen işini, kendi doğrusuna
tercih etmelidir!
d-
Faydalı ilimleri öğrenmeye çalışmalıdır! İlimden gaye, kalbi kötü huylardan
temizleyip, faziletlerle süslemektir.
e-
Zorluklara karşı sabırla göğüs germelidir. İlim ve diğer nimetleri acı
ilaçlarla kaplamışlardır. Akıllı olan, bunların içine yerleştirilmiş tatlıları
görür. Üzerindeki acı örtüleri de tatlı gibi çiğner. Acılardan tat alır. Hasta
olan onun tadını duyamaz. Hastalık, Allahü teâlâdan
başkasına gönül vermektir.