şâdiye

 :

شاديه

(a. s.) : 1) güzel sesle şarkı okuyan, şiir söyleyen kadın. 2) i.-xkadın adı. 

şâh

 :

 

4) bir çeşit ney.

şâhid-bâz

 :

شاهد باز

(f. b. s.) : "güzelle oynayan" : 'oğlancı, kulampara, (bkz. : mâhbûb-dost). 

şahs-ı hükmî

 :

 

*tüzel kişi.

şahsî beyyine

 :

 

huk. * kişisel ispat, *tanıklaispat.

şak

 :

شاق

(a. i.) : (bkz. : şakk).

şakavet

 :

شقاوت

("k" uzun okunur, a. i.) : (bkz. : şekavet).

şakıkıyye

 :

شقيقيه

("k; " lar uzun okunur. a. i.) : bot. *düğünçiçeğigiller, fr. renonculacées. 

şakk-ı galsamî

 :

 

zool. "solungaç yarığı.

şâkuliyye

 :

شاقوليه

(a. s.) : ["şakulî" nin müen.]. (bkz. : şakulî).

şâm-ı isrâ

 :

 

Mi'râc gecesi, 

şâmiha i ünsiyye

 :

 

anat. *içayabudu, fr. hypot-henar.

şâmiha-i tenâr

 :

 

anat. "dışayabudu, fr. thenar.

Şâmil-üî-Lııga

 :

 

(kelimeleri içine alan) : değerli *bilgin Afyonkarahisar'lı Hasan bin Hüseyin İmâdüd-dîn'in 1505'te düzenlediği Farsçadan Türkçeye sözlük.

şamme

 :

شامه

(a. i.) : biy. "koklama, fr. odorat.

şâne-i esb

 :

 

at kaşağısı, kaşağı.

şarâbiyye

 :

 

(bkz. : hamriyye ) .

şa'riyyet

 :

شعريت

(a. i.) : fiz. , /kim. , anat. "kılcallık, fr. capillarité.

şa'şaa-pâş

 :

 

2) geo. bir dairenin kendi "yarıçapı uzunluğundaki yay parçasını gören merkez "açı, fr. radiant.

şath

 :

شطح

(a. i.) : ed. ciddî bir hissi veya düşünceyi mizahî bir edâ ile anlatan'şiir.

şâyân-ı dikkat

 :

 

1) dikkat edilmesi gereken; 2) *nemli, orijinal, *ilginç.

şâyân-ı hürmet

 :

 

saygı değer, saygıya lâyık, (bkz. : şâyân-ı. ihtiram).

şâyân-ı ibret

 :

 

ibret alınması gereken.

şâyân-ı ihtiram

 :

 

saygı değer, (bkz. : şâyân-ı hürmet).

şâyân-ı î'timâd

 :

 

itimat edilmeye değer, itimada ayık, güvenilir.

şâyân-ı merhamet

 :

 

acınacak, acınır.

şâyân-ı takdir

 :

 

takdire değer, takdire lâyık, beğenilir.

şeb-bâz

 :

شبباز

(f. b. s. ve i.) : Karagöz oynatan usta. (bkz. : hayâ|-bâz, hayâli, sûret-bâz).

şeddi kebîr

 :

 

(büyük sed) : Çin şeddi.

şefe-i hevâmm

 :

 

zool. böceklerin üst dudağı fr. labre.

şefe-i süflâ

 :

 

anat. altdudak.

şefî-ü!-müznjbîn

 :

 

(günahların bağışlatıcısı) : Hz. Muhammed.

şefkat

 :

شفقت

(a. i.) : (bkz. : şefakat).

şefkatlü

 :

شفقتلو

(a. t. s.) : babalar hakkında kullanılan unvan.

Şehbâl

 :

 

2) Hüseyin Sadettin tarafından İstanbul'da *yayım anmış on beş günlük bir gazete.

şeh-beyt

 :

شه بيت

(f. a. b. i.) : ed. (bkz. : şâh-beyt).

şehevî

 :

شهوى

(a. s.) : şehvetli, *kösnül.

şehîde

 :

شهيده

(a. s. ve i.) : ["şehîd" in müen.]. (bkz. : şehîd).

şehîre

 :

شهيره

(a. s. şöhret'den) : ["şe hîr" in müen.]. (bkz'; şehîr).

şeh-levendâne

 :

شهلوندانه

(f. b. zf.) : boylu boslu, güzel gençlere yakışır yolda.

şehnâz-ısfahan

 :

 

müz. Hızır bin Abdullah'ın edvarına göre (XV. yüzyılın ilk yarısı) şehnaz âvâzesine ısfahan makamını ekleyerek elde edilen terkip.

şehn-şâh

 :

شهنشاه

(f. b. i.) : (bkz. : şâ-hen-şâh).

şehr-bân

 :

شهربان

(f. b. i.) : şehre bakan, şehir bekçisi.

şehvâniyye

 :

شهوانيه

(a. s.) : ["şehvanî" nin müen.]. (bkz. : şehvanî).

şeker-dehân

 :

شكردهان

(f. b. s.) : şeker sözlü, tatlı dilli, (bkz. : şeker-güftâr).

şekkî, şekkiyye

 :

شكى ، شكيه

(a. s.) : şüpheye ait, şüphe ile *ilgi|i.

şekliyye

 :

شكليه

(a. i.) : fels. "şekilcilik, fr. formalisme.

şelâle

 :

شلاله

(a. i. c.) : şelâlât) : 1) çağlayan. 2) coğr. , jeol. "cavlan, (bkz. : şellâle).

şem'-i İlâhî

 :

 

(İlâhî mum) : mec. Kur'an-ı Kerîm, (bkz. : Fürkan, Hûda, Hitâb, Kitâb, Mushaf, Necm, ,Nûr, Zikr).

şem'-i mezar

 :

 

mezar başında yakılan mum. 

şemmî

 :

 

2) koku alan. 

şems-i asr

 :

 

ikindi güneşi, 

şems-i cemâl

 :

 

müz. Anonim bir edvâr-ı ifm-i musikide "tanımlanan makam.

şemsiyye

 :

شمسيه

(a. i. şems. den) : 2) s. ["şemsî" nin müen.]. (bkz. : şemsî). 3) i. zool. "günsüler, fr. héliozoaires.

Şems-ül-Hakayık

 :

 

(hakikatler güneşi.) : Hz. Mev-lânâ'nın dîvânı (bkz. : Dîvân-ı Kebîr).

şerâb

 :

شراب

(a. i.) : (bkz. : şarâb2) .

Şerare

 :

 

2) Muallim Naci'nin 1885'te basılmış bir şiir kitabı.

şerh-i mütûn

 :

 

(metinler şerhi.) : eskiden Dârül-fünûn'da okutulan ve "konusu edebî eserleri şerh etmek olan ders.

şerîke

 :

شريكه

(a. s. ve i.) : ["şerîk" in müen.]. (bkz. : şerîk).

şerîre

 :

شريره

(a. s. şer'den) : ["şerîr" in müen.]. (bkz. : şerîr).

şerrâh

 :

شراح

(a. s şerh'den) : şerh eden, açıklayan kimse.

şerret

 :

شرت

(a. s.) : (bkz. : şirret), [aslı : "şerret" dir],

şerriyye

 :

شريه

(a. s.) : ["şerri" nin müen]. (bkz. : şerri).

şev!

 :

شول

(a. i. c.) : eşvâl) : 1) vazodaki su kalıntısı. 2) geniş, ıssız, tenha toprak.

şevket-makrûn

 :

شوكت مقرون

(a. b. s.) : şevketli.

şevki

 :

شوكى

("k" kalın okunur, a. s.) : sevk ile, gönderme ile *1gili.

şeyh-ül islâm

 :

شيخ الاسلام

(a. i.) : Osmanlı Devleti zamanında dînî meselelerle şeriat mahkemelerine bakan en yüksek rütbeli din adamı, şeyhislâm.

şeyh-ül-meydân

 :

شيخ الميدان

(a. b. i.) : [eskiden] okçular tekkesinin başında bulunan kimsenin unvanı.

şey'iyye

 :

 

(o. s.) : ["şey'î" nin müen.]. (bkz. : şey'î).

şibh i nâime

 :

 

zool. "yumuşakcamsılar.

şibh-i cenah

 :

 

anat. *kanatsı.

şibh-i ceyb

 :

 

fiz. sinüsoit.

şibh-i ceybi

 :

 

sinusoidal.

şibh-i kevkeb

 :

 

astr. küçük "gezegen.

şibh-i küre

 :

 

astr. "yuvarsı, fr. sphéroïde.

şibh-i zili

 :

 

astr. , fiz. yarı gölge.

şibh-ül-cild-ül-müşevvek

 :

 

zool. denizkestanesi, fr. échinoïde.

şiddî

 :

شدى

(a. s.) : 1) hafif, "yeğin. 2) şiddetlendirici, "yeğinleştirici.

şifahî imtihan

 :

 

"sözlü "sınav.

şifâhiyye

 :

شفاهيه

(a. s.) : ["şifahî" nin müen.]. (bkz. : şifahî).

şihâb-ı sâkıb

 :

 

astr. 2) "akanyıldız.

şiküfte

 :

شكفته

(f. s.) : açılmış.

şimâliyye

 :

شماليه

(a. s.) : ["şimalî" nin müen.]. (bkz. : şimalî), 

şîr ü şekker

 :

 

(süt ve şeker) : muvafık, uygun.

şîrâze

 :

 

4) bağ, örgü.

şîr-i Hakk

 :

 

(Allah'ın aslanı) : Hz. Ali. (bkz. : es«d-ullah).

şîr-i revgan

 :

 

(f. b. i.) : [şîr : süt + revgan : yağ] = şırlağan, susamyağı.

şîrîn-güvâr

 :

شرين گوار

(f. b. s.) : tadı hoş olan.

şîrîstân

 :

شيرستان

(f. b. i.) : aslanı çok olan yer.

şirket

 :

 

2) ticaret için meydana gelen kurul, 

Şirvânî

 :

شروانى

(f. s.) : 1) Şirvan şehri ile "ilgili. 2) h. i. Şirvanlı.

şiryân-ı cefnî

 :

 

anat. gözkapağı.

şiryân-ı şefevî

 :

 

anat. dudak "atardamarı.

şiryânî, şiryâniyye

 :

شريانى ، شريانيه

(a. s.) : anat. şiryan ("atardamar) ile ilgili.

şlşe-bâz

 :

شيشه باز

(f. b. i.) : hokkabaz, 

şuâât-ı münkesire

 :

 

fiz. kırılan * ışınlar.

şuabât-ı tedrîsiyye

 :

 

öğretim kolları.

şuâ-i mer'î

 :

 

fiz. görme "ekseni.

şuâ-i merkezî

 :

 

fiz. "özek "ışın.

şuâ-i mün'akis

 :

 

fiz. "yansıyan "ışın.

şuâ-i nısf-ı kutr

 :

 

fiz. "yarıçap vektörü.

şuâ-i vârid

 :

 

fiz. gelen "ışın.

şuâ-i ziyâî

 :

 

fiz. ışık "ışınları.

şuarâ-üş-şâmiyye

 :

 

(kevkebi.) : astr. prosyon, fr. procyon.

şube-i safâ

 :

 

müz. Maragalı Abdülkadir oğlu Abdülaziz'in adlandırdığı bir makam.

şube-i şâhî

 :

 

müz. Maragalı Abdülkadir oğlu Abdülaziz'in Sujtan II Mehmet'e armağan olarak adlandırdığı bir makam.

şufeyra

 :

شفيره

(a. i.) : zool. nemf. (bkz. : şüfeyre).

şu'm

 :

شم

(a. i.) : şeamet, uğursuzluk, 

şûrâ-yı askerî

 :

 

*süel *danıştay.

şûrâ-yi devlet başmüddeiumûmîsi

 :

 

huk. başka- extensif. nun *sözcüsü.

şûrâ-yi devlet müddeiumûmîsi

 :

 

huk. kanun

şuur nüvesi

 :

 

fels. *bilinç ocağı, fr. foyer de la conscience.

şuûrî

 :

شعورى

(a. s.) : şuurla *ilgili, şuura ait.

şüfeyre

 :

شفيره

(a. i.) : bot. nemf, fr. nymphe, (bkz. : şüfeyre).

şümûlî

 :

شمولى

(a. s.) : "kaplamlı, fr. 

şümûliyyet

 :

شموليت

(a. i.) : fels. "kaplamlı lık, fr. extensivité.

şürşûriyye

 :

شرشوريه

(a. i.) : zool. *serçegiller.