ten

(f. i.) : 1) insan vücudunun dış yüzü. 2) gövde, vücut, beden. Ahen-ten : demir bünyeli, bünyesi demir gibi sağlam olan* Nerm-ten : yumuşak vücutlu.

tenâcî

(a. i.) : fısıldaşma, fısıltı ile konuşma.

tenâdd

(a. i. nidâd ve nedd'den.) : 1) birbirinden ürkme. 2) dağılma, perişan olma. Yevm-üt-tenâdd : kıyamet günü. (bkz. : rûz-i mahşer).

tenadî

(a. i. nidâ'dan) : birbirine nida etme, bağırma. Yevm-üt-tenâdî : kıyamet günü.

tenâdüm

(a. i. nedem'den) : konuşma, (bkz. : musâhabet).

tenâdür

(a. İ.) : nâcfirleşme, az bulunur olma.

tenaffut

(a. i.) : 1) çok hiddetlenme, ateş püskürme. 2) hek. yakı yapıştırmakla cildin kabarması.

tenâfî

(a. i.) : birbirine zıt ve muhalif olma.

tenâfi-i akvâl

fels. antilogie.

tenâfür

(a. i. nefret'den) : 1) birbirinden nefret etme, birbirinden ürküp kaçma. 2) ed. kulağa hoş gelmiyen hece veya kelimelerin bir arada bulunması.

tenâfür-i hurûf

ed. kulağa hoş gelmiyen harflerin bir arada bulunması. [Meselâ Nâbî'nin : "letafet kat kat olmuş arızında nesterenlenmiş" -mıs-raındaki "nesterenlenmiş" kelimesi gibi]

tenâfür-i kelimât

ed. kulağa hoş gelmiyen kelimelerin bir arada bulunması. [Meselâ Amidli Hâ-mi'nin "ey andelîb; o gül uyumuşmuş ses istemez" mısraındaki "uyumuşmuş" kelimesi gibi]

tenâfüs

(a. i. c. : tenâfüsât) : haset etme, çekememe.

tenâfüsât

(a. i. tenâfüs'ün c.) : haset etmeler, çekememeler.

tenaggum

(a. i. nağme'den. c. : tenaggumât) : şarkı söyleme, [alay makamında kullanılır]

tenahhî

(a. i.) : alarga durma, bir yana çekilme.

tenahhum

(a. i.) : 1) asık suratlı olma. 2) balgam çıkarma, (bkz. : tekaşşu').

tenâhî

(a. i. nihâyet'den) : bitme, tükenme. Bî-tenâhî : bitmez-tükenme, sonsuz.

tenahnuh

(a. i. nahnaha'dan c. : tenahnuhât) : gırtlağını temizlemek üzere hırıltılı ses çıkarma ve çıkarılan bu ses; öksürme.

tenahnuhât

(a. i. tenahnuh'un c.) : gırtlağını temizlemek üzere hırıltılı sesler çıkarmalar ve böyle çıkarılan sesler; öksürmeler.

tenâî

(a. i.) : uzaklık.

tenakkud

(a. i.) : (bkz : intikad).

tenakkul

(a. i. nukl'den) : 1) bir yerden bir yere geçme. 2) meze yeme.

tenakkut

(a. i. nokta'dan) : nokta nokta olma, benek benek olma.

tenakus

(a. i. naks'dan. c. : tenâ-kusât) : azalma, eksilme.

tenâkusât

(a. i. tenâkus'un c.) : azalmalar, eksilmeler.

tenakuz

(a. i. nakz'dan. c. : tenâkuzât) : çelişme, insanın bir sözü ötekini çürütmesi, bir sözü ötekine uymaması, * karşıtlık, zıddiyyet. (bkz. : mübâyenet).

tenâkuzât

(a. i. tenâkuz'un c.) : tenakuzlar, çelişmeler.

tenâküh

(a. i. nikâh'dan) : nikahlanma.

tenâkür

(a. i. nekr'den) : 1) bilmezlenme, bilmezlikten gelme. 2) psik. * karşıt-duygu, antipati, fr. antipathie,

tenânîr

(a. i. tennûr'un c.) : 1) tandırlar, ocaklar, fırınlar. 2) su pınarları.

ten-âsân

(f. b. s.) : -rahatını düşünen [adam]

ten-âsânî

(f. b. i.) : rahatınt düşünme.

tenassub

(a. i.) : dikilip durma, (bkz. : intisâb).

tenassuh

(a. i.) : aklı başına getme; öğüt alma.

tenassuk

(a. i.) : düzenleme, sıralanma, nizâmına konma.

tenassur

(a. i. : nasrân'dan) : Hıristiyan olma.

tenisur

(a. i. nasr'dan) : yardım-'laşma. (bkz. : teâvün).

tenâsüb

(a. i. nisbet'den) : uyma, uygunluk; birbirini tutma; yakışma; mat. * orantı, fr. proportion. İyrtâtn-ı tenâsüb : ed. birçok mânâsı olan bir sözün bir mânâsiyle diğer bir kelimenin mânâsı arasında münâsebet bulunması. [Meselâ Nâbî'nin : "pek uçurma bildiğim kuştur benim ey bâğbân * bülbülün gülzâr-ı âlemde hezâ-rın görmüşüz" beytinde : "uçurma" ile "kus" ve "bülbül" ile "hezâr" kelimelerinin bir arada bulundurulması gibi]

tenâsübî

(a. i. s.) : tenasübe mensup, tenasüple ilgili. 2) mat. sayılar arasındaki tenasüple, * oranla ilgili.

tenasüh

(a. i. nesh'den) : 1) fels. *ruh göçümü, ruh sıçraması, ruhun bir cisimden ötekine, bâzan da insandan hayvana ve hayvandan insana geçmesi inancı, fr. metempsycose. 2) fık. mirasçının, mirastan önce ölütniyle miras malın onun mirasçılarına kalması.

tenâsühî

(a. s. c. : tenâsühiyyûn) : 1) ruh göçümüne âit, ruh göçümü ile ilgili. 2) ruh güçümüne inanan.

tenâsühiyyûn

(a. i.) : run göçümüne inananlar.

tenasül

(a. i. nesl'den) : birbirinden doğup üreme; türeme; üretme. Alât-ı tenasül : anat. üretme organları.

tenâsül-i bikrî

biy. partenojenez, fr. partheno-geneshe.

tenâsül-i gayr-i mütecanis

iki ayrı cins hayvanın çiftleştirilmesiyle melez bir cins yetiştirme.

tenasülleri beyzî

biy. yumurtlıyanlar, fr. ovi-pares.

tenasülleri ievellüdî

biy. doğuranlar, fr. viv-pares.

tenasül-bi-nefsihi

(a. b. i.) : biy. kendiliğinden türeme.

tenasüli

(a. s.) : tenasül ile, 'nesil yetiştirmekle ilgili.

tenâsür

(a. i.) : 1) saçılma, serpilme. 2) püskürme.

tenâşîr

(a. i. c.) : çocuk yazısı, acemi yazısı.

tenâşüd

(a. i. neşîde'den) : karşılıklı sür okuma, (bkz. : münâşede).

tenattuf

(a. i.) : küpe takma.

tenâtuh

(a. i.) : süsüşme, birbirini süsme [hayvanlar]

tena'um

(a. i. ni'met'den. c. : tena'umât) : nimet içinde, bolluk içinde bulunarak rahat etme.

tena'umât

(a. i. tena'um'un c.) : nimetler.

ten-âver

(f. b. s. c. : ten-âve-rân) : etine dolgun, etli canlı.

ten-âver ân

(f. b. s. ten-âver'in c.) : etine dolgun, etli canlı kimseler.

tenâvüb

(a. i. nevbet'den) : nöbetleşme.

tenâvül

(a. i. nevl'den) : alıp yeme, alınıp yenilme.

tenâvüm

(a. i. nevm'den) : uyur gibi görünme, yalandan uyuma.

tenâvür

(a. i.) : iri vücutlu kimse.

tenâzu'

(a. i. nez'den) : çekişme, uğraşma.

tenâzu'bi-l-eydî

fık. iki kişinin zilyet oldukları, ellerinde bulundurdukları bir gayrimenkul için kavga etmeleri. tenizu-ı fi'leyn : gr. iki fiilin bir birinden türemesi.

tenazur

(a. i. nazar'dan) : 1) birbirinin karşısında olma, birbirine bakma. 2) mat. * bakışım, simetri, fr. symetrie.

tenâzurî

(a. s.) : mat. bakışık, simetrik, fr. syme'trique.

tenazzuf

(a. i.) : temizlenme, paklanma.

tenazzum

(a. i.) : (bkz. : intizâm).

tenazzur

(a. i.) : düşünerek, dikkatle bakma.

tenbâkû

(f. i.) : tömbeki, nargile ile içilen tütün.

tenbâl

(a. s.) : kısacık boylu, bodur [adam]

tenbân

(f. i.) : don, iç donu, tuman.

tenbel

(f. s.) : tenbel, üşengeç; ağır davranan [işte]

tenbel-hâne

(f. b. i.) : iş görülmiyen yer, miskinler yeri. tenbelîi : "ayvan yükü, küçük yük.

tenbîh

(a. i. c. : tenbîhât) : 1) uyandırma, uyarma. 2) psik. *uyarım, fr. excitation. 3) bir işin yapılmasını, bırakılmasını, veya o işten vazgeçilmesini tekrar tekrar hatırlatma.

tenbîhât

(a. i. tenbîh'in c.) : tenbihler.

tenbûl

(f. i.) : Hindistan halkının, dişlerini temizlemek, dudaklarını kızartmak için çiğnedikleri bir yaprak.

tencîm

(a. i. necm'den. c. : ten-cîmât) : yıldız ilmi ile uğraşma.

tencimât

(a. i. tencîm'in c.) : yıldız ilmi ile uğraşmalar.

tencîs

(a. i. necaset'den) : pisleme, pis etme.

tenciye

(a. i. necât'dan) : kurtarma, (bkz. : tahlîs).

tencîz

(a. i.) : sona erdirme; sonuç.

tendiye

(a. i.) : ıslatma, nemleme, nemlenme.

ten-dürüst

(f. b. s.) : vücudı* sağlam, sağlam vücutlu, sağlam, kuvvetli.

ten-dürüst

(f. b. i.) : vücui sağlığı, sağlamlık, kuvvetlilik.

tene

(f. i.) : 1) vücut, beden, gövde, cüsse. 2) örümcek ağı. (bkz. : beyt-ül-ankebut).

tenebbî

(a. i. nübüvvet'den) : peygamberlik iddiasına kalkışma, (bkz. : tenebbü').

tenebbü'

(a. i. nübüvvet'den) : peygamberlik iddiasına kalkışma, (bkz. : tenebbî).

tenebbü'

(a. i. nebeân'dan) : yerden kaynama.

tenebbüh

(a. i.) : 1) uyanma, uykudan kalkma. 2) gafletten kurtulma, kendine gelme, aklını başına toplama. 3) psik. "uyarım, fr. excitation. (bkz : intibah).

tenebbüt

(a. i. nebât'dan c. : te-nobbütât) : bitkllenme, yerden bitme; çimlenme.

tenebbütât

(a. i. tenebbüt'ün c.) : bitkilenmeler, yerden bitmeler, çimlenmeler.

tenebbütât-ı lâhmiyye

hek. vücûdun bâzı yerlerinde dut tanesi şeklinde- meydana gelen fazla* et kabarcıkları.

teneddüb

(a. i. nedbe'den) : [yara] kapanma.

teneddüm

(a. i. nedâmet'den) : pişman olma.

teneffu'

(a. i. nef den c. : tenef-fuât) : faydalanma.

teneffuât

(a. i. teneffu'un c.) : faydalanmalar.

teneffuh

(a. i. nefh'den) : 1) şişme, kabarma. 2) üflenerek şişme. 3) urlarıma.

teneffuh

(a. i.) : boş lâflarla gururlanma.

teneffül

(a. i.) : nafile namez kılma veya oruç tutma.

teneffür

(a. i. nefret'den) : iğrenme, tiksinme.

teneffüs

(a. i. nefes/den) : 1) nefes, soluk alma. 2) yorgunluk almak için dinlen me. 3) okulda ders araları verilen dinlenme. 4) tan yeri ağarma. 5) deniz suyunun dalga ile sahile vurması.

teneffüs-i safîrî

hek. havanın teneffüs borularına girdiği veya çıktığı sırada işitilen gayri tabiî ses.

teneffüs-i sınaî

hek. boğazdan açılan sun't bir delik vâsıtasiyle hastanın teneffüs etmesi.

teneffüsât

(a. i. teneffüs'ün c.) : teneffüsler.

teneffüs-hâne

(a. f. b. i.) : okullarda ders haricî dinlenme yeri.

teneffüz

(a. s. nefz'den) : nüfuzlu, nüfuz sahibi, sözü geçer olma.

tenekkür

(a. i. nekr'den) : bilinmiyecek, tanınmıyacak kılığa girme; kendini bildirmeme; tebdil gezme.

tenekküs

(a. i. nüks'den) : başa-şağı olma.

tenemmî-i nev'î

(a. b. i.) : fels. fr. philogenie.

tenemmül

(a. i. neml'den) : 1) karınca gibi kaynama. 2) hek. vücûdun bir tarafı, bir organı uyuşup karıncalanma.

tenemmür

(a. i. nimr'den. c. : tenemmürât) : 1) kaplanlaşma, kaplan huylu olma. birini korkutmak için günbürtülü ses çıkarma. korkutma, (bkz. : tehdîd).

tenemmürât

(a. i. tenemmür'ün c.) : 1) kaplanlaşmalar. 2) korkutmak için gürültülü ses çıkarmalar. 3) korkutmalar, (bkz. : teh-dîdât).

tenemmüv

(a. i. nema ve nümüvv'den) : gelişip büyüme.

tenessüh

(a. i.) : pek güzel, eşsiz, çok az bulunur olma.

tenessüm

(a. i. nesîm'den. c. : tenessümât) : hava teneffüs etme.

tenessümât

(a. i. tenessüm'ün c.) : hava teneffüs etmeler.

tenessür

(a. i.) : açılma, serpilme, yayılma, (bkz. : intişâr).

tenesşî

(a. i.) : neşvelenme, sarhoş olma.

teneşşut

(a. i. neşat'dan) : keyiflenme, şenlenme, ferahlanma.

teneşşüb

(a. i.) : bir şeye ilişip tutulma, (bkz. : intişâb).

teneşşüf

(a. i.) : emme, çekme, soğurma [suyu, rutubeti]

teneşşür

(a. i.) : (bkz. : intişâr).

tenevvuh

(a. i. nevha'dan. c. : tenevvuhât) : feryâdederek ağlama [ölünün arkasından-]

tenevvuhât

(a. i. tenevvuh'un c.) : feryâdederek ağlamalar [ölü için]

tenevvü'

(a. i. Kiev'den c. : te-nevvüât) : çeşitlenme, çeşit çeşit olma, çeşitlilik.

tenevvüât

(a. i. tenevvü'ün c.) : çeşitlenmeler, çeşit çeşit olmalar.

tenevvüm

(a. i. nevm'den) : uyuklama, pinekleme.

tenevvür

(a. i. nûr'dan) : nurlarıma, parlama, ışıldama, aydınlık olma.

tenezzehe

(a. i.) : "berî ve uzaktır" mânâsına Allah hakkında kullanılır.

tenezzüh

(a. i. nüzhet'den) : gezinti, (bkz. : teferrüc).

tenezzül

(a. i. nüzûl'dan) : 1) inme, aşağılama. 2) gönül alçaklığı, kibirsizlik. 3) düşme, inme [fiyat]

tenezzülen

(a. zf.) : gönül alçak-îığıyle, alçak gönüllülükle, kibirsizlikle.

tenfîh

(a. i. nefh'den. c. : tenfîhât) : 1) çok üfleme, üfletme. 2) üfleyip şişirme, üflenip şişirilme.

tenfihât

(a. i. tenfîh'in c.) : 1) çok üflemeler, üfletmeler. 2) üfleyip şişirmeler, üflenip şişirilmeler.

tenfîl

(a. i.) : huk. [eskiden] ülülemr tarafından harbe tergîb ve teşvîk için bir kısım gazîlere fazla sehim veya bâzı şeyler tahsîs ve îtâ edilmesi.

tenfîr

(a. i. nefret'den. c. : tenfîrât) : 1) nefret ettirme, ettirilme, iğrendirme, iğrendirilme, tiksindirme, tiksindirilme. 2) (nefîrden) : savaşa toplama; asker toplama.

tenfîrât

(a. i. tenfîr'in c.) : nefret ettirmeler, ettirilmeler, iğrendirmeler, iğrendi-rilmeler, tiksindirmeler, tiksindirilmeler.

tenfîs

(a. i. nefes'den c. : tenfîsât) : nefeslendirme, nefeslendirilme, soluklandırma, soluklandırılma, ferahlandırılma.

tenfisâ

(a. i. tenfîs'in c.) : nefeslendirmeler, nefeslendirilmeler, soluklandırmalar, soluklandırılmalar, ferahlandırılmalar.

tenfîş

(a. i. tenfisât) : pamuk atma, atılma; yün ditme, ditilme.

tenfîşât

(a. i. tenfîs'in c.) : pamuk atmalar, atılmalar; yün ditmeler, ditilmeler.

tenfîz

(a. i. nüfûz'dan. c. : tenfîzât) : nafiz kılma, hükmünü yürütme.

tenfizât

(a. i. tenfîz'in c.) : nüfuzlu kılmalar, hükmünü yürütmeler.

teng

(f. s.) : 1) dar, sıkıntılı [şey, yer] , (bkz : dayyık). Dehân-ı teng : küçük ağız. 2) i. denk, eşya, yük dengi.

tengâr

(f. b. i.) : 1) Allah. 2) yanına girilmesi zor olan kimse. 3) az bulunur ve değerli olması bakımından ele geçirilmesi kolay olmıyan şey.

teng-çeşm

(f. b. s.) : açgözlü.

teng-çeştnî

(f. b. i.) : açgözlülük.

teng-dest

(f. b. s.) : elidar, züğürt.

teng-destî

(f. b. i.) : el-darlığı, züğürtlük.

teng-dil

(f. b. s.) : yüreği dar, içi sıkıntılı, (bkz. : dil-teng).

teng-dilî

(f. b. i.) : daryüreklilik. (bkz. : dil-tengî).

teng-havsala

(f. a. b. s.) : havsalası dar, tahammülsüz [kimse] , (bkz. : tenük havsala).

tengî

(f. i.) : 1) darlık. 2) züğürtlük.

tengis

(a. i. nags'dan) : hayâtını kederli, tasalı kılma.

tengîz

(a. i.) : zindeliğini sarsma, zindeliği sarsılma.

tengnâ

(f. i.) : 1) dar yer; geçit, boğaz, (bkz. : derbend). 2) mezar.

teng-tar

(f. b. i.) : küçük, dar çadır.

tenhâ

(f. s.) : 1) yalnız, ıssız, boş. 2) yalnız, tek. (bkz. : münferid, vahîd).

tenhâ-nişîn

(f. b. s.) : yalnız oturan.

tenha-rev

(f. b. s.) : yalnız giden.

tenhâyı

(f. i.) : tenhalık, yalnızlık, ıssızlık.

tenhîl

(a. i.) : eleme, elenme [elek ile-]

tenhît

(a. i.) : (bkz. : naht).

tenide

(f. s.) : 1) dokunmuş, örülmüş, (bkz. : mensûc). 2) i. Örümcek ağı.

ten'îl

(s. i.) : 1) nallama, nallanma. 2) feski kimyada demir mâdeni ile başka bir mâdeni karıştırma mânâsında kullanılırdı]

ten'îm

(a. i. ni'met'den) : 1) nîmetlendirme, nîmetlendirilme. 2) "evet" diye cevap verme.

te'nis

(a. i. ünûset'den) : a. gr. (bir kelimeyi) müennes, dişi kılma, kılınma [kelimenin sonuna bir t getirilerek yapılır]

te'nîs

(a. i. üns'den) : 1) munis kılma, alıştırma, alıştırılma 2) bir hayvanı terbiye edip kullanılır, işe yarar hâle getirme.

ten'îş

(a. i.) : 1) yukarı kaldırma. 2) sürçüp düşen kimseye kalkması için duâ etme.

tenîze

(f. i.) : uç, etek.

tenîze-i kûh

dağ eteği.

tenkir

(f. i.) : kim. boraks, bor asidi ile bir oksidin birleşmesinden meydana gelen tuz.

tenkıye

(a. i.) : 1) ayıklayıp temizleme. 2) kalın bağırsağa su verme ve bu i; için kullanılan alet. (bkz. : hukne, ihtikarı).

tenkid

(a. i. c. : tenkidât) : bir konuya âit yazıyı veya eseri değer bakımından gözden geçirme, * eleştirme, fr. critique. [doğrusu : "intikad" dır]

tenkidât

(a. i. tenkid'in c.) : tenkidler, fr. critiques.

tenkîh

(o. i. nikâh'dan. c. : tenkîhât) : nikâh etme, edilme, nikâh kıyma, kıyılma, evlendirme, evlendirilme.

tenkih

(a. i. c. tenkihât) : 1) bir şeyin fazla ve lüzumsuz kısımlarını çıkartıp düzeltme, ayıklama, arıtma. 2) hububatın taşını, toprağını ayıklama. 3) me'mur maaşlarından indirme.

tenkihât

(a. i. tenkih'in c.) : bütçeyi düzenlemek üzere me'mur maaşlarından yapılan indirmeler.

tenkihât

(a. i. tenkîh'in c.) : nikâh etmeler, edilmeler, nikâh kıymalar, kıyılmalar, evlendirmeler, evlendirilmeler.

tenkil

(a. i. c. : tenkîlât) : 1) uzaklaştırma, (bkz. : teb'îd). 2) örnek olacak bir ceza verme 3) [birini] tepeleme.

tenkîlât

(a. i. tenkîl'in c.) : 1) uzaklaştırmalar. 2) örnek olacak şekilde cezalandırmalar. 3) tepelemeler [düşmanları-]

tenkîr

(a. i. nekr'den. c. : tenkîrât) : 1) bilinmiyecek, tanınmıyacak hâle getirme. 2) a. gr. bir ismi nekre yapma, yânî harf-i tarifsiz, eliflâmsız kullanma.

tenkîrât

(a. i. tenkîr'in c.) : 1) bilinmiyecek, tanınmıyacak hâle getirmeler. 2) gr. isimleri nekre yapmalar.

tenkis

(a. i. nüks'den) : 1) ba-şaşağı etme, edilme 2) boşaltma.

tenkis

(a. i. noksân'dan. c. : tenkisât) : azaltma, kısma, indirme, eksiltme, eksiltilme.

tenkisât

(a. i. tenkis'in c.) : azaltmalar, indirmeler, eksiltmeler, eksiltilmeler.

tenkis

(a. i. nakş'dan. c. : tenkişât) : nakşetme, nakışlama, nakışlanma, işleme, resim yapma.

tenkişât

(a. i. tenkiş'in c.) : nakşetmeler, nakışlamalar, resim yapmalar, işlemeler.

tenkit

(a. i.) : fenasını atma, temizleme, (bkz. : tenkıye).

tenkit

(a. i. nakt'den) : 1) noktalama; naktalanma [harf-] . 2) cümle içinde (v. b.) gibi işaretler kullanma, fr. ponetuation.

tenkiz

(a. i.) : kurtarma, (bkz : inkaz).

tenmîk

(a. i. nemk'den) : 1) güzel yazı ile yazma. 2) yazma, yazılma

tenmîr

(a. i.) : (bkz. : tenemmür).

tenmiye

(a. i. nemâ'dan) : nemâlandırma, nemâlandırılma, artırma, artırılma.

tennûb

(a. i.) : çam ağacı.

tennûb-i kâzib

bot. katran ağacı.

tennûbiyye

(a. i.) : bot. çamgiller, fr. abietinees.

tennûbiyyet

(o. i.) : kim. hâmız-ı tennûb'un esaslarla karışmasından meydana gelen tuzlar.

tennûr

(a. i. c. : tenâhîr) : 1) fırın, 2) tandır. 3) etüv, fr. etüve.

tennure

(a. i.) : mevlevî dervişlerinin semâ âyîni sırasında giydikleri geniş eteklik.

tennûre-pûş

(a. f. b. s.) : tennure giyen derviş.

ten-perver

(f. b. s.) : kendini beslemeğe, rahatına düşkün, (bkz : keşlin).

ten-perveri

(f. s.) : tenperverlik, tenbellik. (bkz. : kesel).

ten-perverâne

(f. zf.) : tenper-vercesine, tenbelcesine.

tensib

(a. i.) : münâsip görme, uygun bulma.

tensik

(a. i. nesak'dan. c. : tensîkat) : 1) düzene, yoluna koyma, düzenleme, sıralama; düzeltme. 2) ed. bir isme birçok sıfat sıralama.

tensîk-i irtikaî

ed. bir ibarede zikredilen bir kaç şeyin sıra tertibine göre mânâsının yükselmesi; alçalırsa : tensîk-i inkitâtî : denilir.

tensîk-i sıfat

ed. bir şahsı, yahut bir şeyi birçok sıfatla zikretme. [Meselâ sevgiliye : "sıhhatim, ömrüm, hayât-ı câvidânimsin benim" şeklinde ifâde ediş gibi]

tensîk-us-sıfât

gr. bir ismin sıfat adedini çoğaltma san'atı.

tensikat

("ka" uzun okunur. a. i. tensîk'in c.) : düzen verme [ler] , düzenle-me [ler] . (bkz. : ıslâh).

tensîr

(a. i.) : 1) saçma, serpme. 2) ed. nazmı nesre tahvîletme.

tensîr

(a. i. nasrân'dan) : Hıristiyan yapma [birini-]

tensîs

(a. i. c. tensîsât) : tetkîk ederek karar verme, verilme.

tensîsât

(a. i. tensîs'in c.) : tetkîk edildikten sonra verilen kararlar (bkz. : mu-karrerât).

tensiye

(a. i.) : unutturma, (bkz : inşâ).

ten-sûh

(f. b. s. c. : tensûhât) : 1) pek az bulunan güzel şey. 2) türlü şekillerde yapılan güzel koku yuvarlağı.

tenşîb

(a. i.) : 1) saplama, sokma. 2) rüzgâr esme.

tenşîf

(a. i.) : emdirme, emdirilme, içirme, içirilme [suyu; rutubeti-]

tensîm

(a. i.) : 1) bozulup kokma [et-] . 2) bir işe başlama.

tensîr

(a. i.) : yayma; serpme, (bkz. : neşr).

tenşit

(a. i. neşât'dan. c. : tenşîtât) : şenlendirme, keyiflendirme, ferahlandırma.

tenşîtât

(a. i. tenşît'in c.) : şenlendirmeler, keyiflendirmeler, ferahlandırmalar.

ten-şüy

(f. b. i.) : 1) ölü yıkayıcı, (bkz. : gassal) : 2) teneşir.

tente

(f. i.) : örümcek ağı.

tentîf

(a. i.) : hek. kılları düşürme [ilâçla-]

tenû-mend

(f. b. s.) : irikıyım, gövdeli, vücutlu [kimse] , (bkz. : lenduha).

tenû mendi

(f. b. i.) : irikıyımlık, gövdeli olma, vücutluluk.

tenük

1) yufka, ince, narin, (bkz. : rakik). 2) hafif, az. 3) zayıf, dayanıksız, kuvvetsiz, (bkz. : nahîf, zaîf). 4) yumuşak, (bkz. : nerm, nuûmet).

tenük-havsala

(a. f. b. s.) : tahammülsüz, sabırsız [adam]

tenük-mizâc

(f. a. b. s.) : mizacı yumuşak, yavaş [kimse]

tenük-rû

(f. b. s.) : yüzü tutmıyan, yüzü yumuşak [adam]

tenvî'

(ten-vîât) : nevîlendirme, çeşitlendirme, türlü türlü etme.

tenvîât

(a. i. tenvî'in c.) : nevtlendirmeler, çeşitlendirmeler.

tenvîm

(a. i. nevm'den. c. : tenvî-mSt) : uyutma, uyutulma, usul-i tenvîm : hipnotizma, fr. hypnotisme.

tenvîm-i iztırâb

ıztırâbı uyutma, dindirme.

tenvîm-i sınai

hek. bâzı küçük operasyonlarda acı duyurmamak ve fakat söylenilene cevap vermek ve söylediğini daha sonra hatırlamamak için hastayı cilâlı bir satha (* düzeye) baktırarak muvakkaten düşünme kuvvetini iptal etme.

tenvîmât

(a. i. tenvîm'in c.) : uyutmalar, uyutulmalar.

tenvîn

(a. nûn'dan. c. : tenvînât) : a. gr. kelimenin sonununun gibi okutmak üzere konulan iki üstün (-en) iki esre (-in) iki ötre (-ün) : "âzimeten, bihakkın, rabbün. " gibi.

tenvîn-i gali

a. gr. sakin olan kafiyeye eklenen tenvin. Meselâ : evvelen. gibi.

tenvîn-i ivaz

a. gr. muzâfün-ileyhden karşılık olan tenvîn.

tenvîn-i mukabele

a. gr. cem-i müzekker-i sâlim'in müennesi karşılıyanıdır.

tenvîn-i temekkün

a. gr. medhûlünün isim olduğunu bildiren tenvîn.

tenvîn-i tenkîr

a. gr. ma'rife ile nekre arasını ayıran tenvin.

tenvîn-i terennüm

a. ed. mısrâların sonundaki iki üstünün vakıf haliyle "S" okunması hâli meselâ "ebeden, ebedâ" gibi.

tenvînât

(a. i. tenvîn'in c.) : tenvinler.

tenvir

(a. i. nûr'dan. c. : tenvî-rât) : ışıklandırma, aydınlatma.

tenvirat

(a. i. tenvîr'in c.) : 1) ışıklandırmalar, aydınlatmalar. 2) donanma.

tenviri, tenvîriyye

(a. s.) : 1) ışıklandırma, aydınlatma ile ilgili. 2) evleri, sokakları aydınlatma ile ilgili. Mesârif-i tenvîriyye : ışıklandırma masrafları.

ten-zeda

(f. b. s.) : sessiz, susmuş, (bkz. : sakin, sâkit).

tenzih

(a. i. nüzhet'den. c. : ten-zîhât) : 1) kusur kondurmama, kabahat ve kusuru yok etme. 2) Allah'ın, her türlü eksik ve noksandan uzak bulunduğuna ve insan vasfında olmadığına inanma.

tenzîhât

(a. i. tenzîh'in c.) : tenzihler.

tenzil

(a. i.nüzûl'den. c. : tenzilât) : 1) indirme, azaltma, aşağı düşürme. 2) Kur'ân-ı Kerim, (bkz. : Fürkan, Kur'ân, Mushaf, Necm, Nûr, Zikr).

tenzilât

(a. i. tenzîl'in c.) : fiat indirme.

tenzir

(a. i.) : [fena bir haber vererek] korkutma, (bkz. : inzâr).