tek

(f. i.) : koşma, seğirtme. tek ü dû, tek ü pûy,

tek ü tâz

öteye beriye koşuşmalar.

tekabbel-Allah

(a. cü.) : "Allah kabul etsin!" mânâsına gelir.

tekabbuh

(a. i. kubh'dan) : çirkin görme, kötü sayma.

tekabkub

(a. i.) : bağırsaklarla gazların yaptığı gurultu.

tekabül

("ka" uzun okunur, a. i. kabl'den c. : tekabülât) : 1) karşı karşıya olma. karşı karşıya, yüzyüze gelme, karşılaşma. 2) karşılık olma, karşılama.

tekabül-i saffeyn

ask. savaşan iki ordunun karşılaşması.

tekabülât

("ka" uzun okunur. a. i. tekabül'ün c.) : karşı karşıya, yüzyüze gelmeler; karşılık olmalar, karşılamalar.

tekadîm

("ka" uzun okunur, a. i. takdime'nin c.) : sungular, verilen hediyeler, armağanlar.

tekadîr

("ka" uzun okunur. a. i. takdîr'in c.) : 1) alınyazıları. (bkz. : mukadderat). 2) ihtimaller.

tekadüm

("ka" uzun okunur. a. i.) : 1) geçmiş bulunma. 2) fık. murûr-i zaman (zaman * aşımı) olma.

tekadüm-i zaman

huk. bir hâdisenin vukuundan îtibâren bâzı hallerde dâvanın bakılmasına şahadetin dinlenmesine manî teşkil eden müddet.

tekaffî

(a. i.) : (bkz. : iktidâ)

tekâfî, tekâfü'

(a. i. küf'den) : birbirinin dengi olma.

tekâfül

(a. i.) : fels. fr. solida-rite

tekâhhül

(a. i. kûhl'den) : sürme çekme [göze-] , (bkz. : iktihâl).

tekâhül

(a. i.) : dikkatsizlik, ihmal.

tekalîb

("ka" uzun okunur. a. i. taklîb'in c.) : çevirmeler, döndürmeler; içi dışa çevirmeler.

tekâlif

(a. i. teklifin c.) : 1) teklifler. 2) vergiler.

tekâlîf-i emîriyye

hükümdarın kestiği vergi.

tekâlif-i harbiyye

savaş sırasında alınan fevkalâde vergi.

tekâlif-i örfiyye

huk. [eskiden] kanun ve nizâma müstenit olmaksızın idâreten görülen lüzuma mebnî alınan akçe vesaire ve halka yükletilen an-garye. [bu paraların tahsîline me'mur olanlar : muhassıl, sipahi, mültezim, subaşı, koruağası dır]

tekâlîf-i şâkka

şer'î cevaz bulunmıyan ve tekâ-lîf kaidelerine de uymıyan vergi.

tekâlîf-i şer'iyye

dînin emrettiği zekât, haraç gibi vergiler. 3) ibâdetler.

tekâlüb

(a. i. kelb'den) : köpek gibi saldırma.

tekâmül

(a. i. kemâl'den. c. : tekâmülât) : 1) kemal bulma, olgunlaşma. 2) biy. r fels. *evrim, fr. evolution.

tekâmülât

(a. i. tekâmül'ün c.) : 1) tekâmüller, olgunlaşmalar. 2) evrimler, fr. evolutions.

tekâmülüyye

(a. i.) : (bkz. : tekâmül iyyet).

tekâmüliyyet

(a. i.) : biy. fels. evrimcilik, fr. evolutionnisme.

tekamür

("ka" uzun okunur, a i. kımâr'dan) : kumar oynama.

tekâpû

(a. i.) : 1) telâş ile koşarak araştırma. 2) dalkavukluk, kavuk sallama.

tekarîr

("ka" uzun okunur, a. i. takrîr'in c.) : takrirler, teklifler, 'önergeler, (bkz. : takrîrât).

tekarüb

("ka" uzun okunur. a. i. kurb'dan) : 1) iki şeyin birbirine yakın olma hâli. 2) fiz. yakınsama, fr. eonvergence. (bkz. : takarrüb).

tekarüb-i mahâric

harflerin mahreçlerinin birbirine yakın olması.

tekârüm

(a. i.) : ayıp ve kusur olacak şeylerden kaçınma.

tekarün

("ka" uzun okunur, a. i. karn'den) : birbirine yanaşma, birbirinin yanına gelme, (bkz : mukarenet).

tekarün fi-l-hayâl

ed. bir şeyin zikri ile ona bağlı bulunan şeyin hatıra gelmesi. Meselâ : kalem getir deyince, hokkayı, kâğıdı; bir "iğne istenilince" ipliği hatırlamak. gibi. (bkz. : tedâî).

tekasît

("ka" uzun okunur, a i. taksît'in c.) : taksitler

tekasüf

(a. i. kesâfet'den) : sıklaşma, koyulaşma; yoğunlaşma.

tekâsül

(a. i. kesel'den. c. : te-kâsülât) : üşenme, tenbellik; ilgisizlik.

tekâsülât

(a. i. tekâsül'ün c.) : üşenmeler, tenbellikler; ilgisizlikler.

tekasüm

("ka" uzun okunur, a. i. kasem'den) : 1) yeminleşme, andlaşma. 2) bölüşme, bölüşülme, (bkz. : mukaseme).

tekâsür

(a. i. kesret'den) : 1) çoğalma, (bkz. : taaddüd, tekessür). 2) çok övünme. Sûre-i tekâsür : Kur'ân'ın 102) sûresi.

tekâsür

(o. i. kesr'den) : kırılma; fiz. *kırınım, difraksiyon, fr. diffraction. [yapma kelimelerdendirl.

tekasşu'

(a. i. kaş'dan.) : hek. balgam çıkarma, (bkz : tenahhum).

tekaşşu'-i dem

hek. kan tükürme.

takatîr

("ka" uzun okunur, a. i. taktîr'in c.) : damlamalar, *damıtıklar.

tekattu'

(a. i.) : hek. bir sıtma nöbetinin muntazam vakitlere ayrılması.

tekattül

(a. i. katl'den) : birbirini kesme, kesişme.

tekatu'

("ka" uzun okunur, a. i. kat'den) : kesme, kesişme, çatışma; iki çizginin birbirini kesip geçmesi. Nokta-i tekatu' : kesişme noktası.

tekatur

("ka" uzun okunur, a. i. katr, kutur ve katarân'dan) : damlama, damla damla dökülme, (bkz. : takattur).

tekâtüb

(a. i.) : (bkz : mükâtebe).

tekatül

("ka" uzun okunur, a. i. katiden) : birbirini öldürme, vuruşma (bkz. : mukatele).

tekâtüm

(a. i.) : sır saklama [birbirinden-]

tekaüd

("ka" uzun okunur, a. i. kuûd'dan) : 1) karşılıklı oturma. 2) emekliye ayrılma. 3) emeklilik, [galatdır] . 4) emekli fgalat-dır]

tekaüde

("ka" uzun okunur, a. zf.) : emekliye ayrılarak.

tekaüdiyye

("ka" uzun okunur, a. i.) : emekli aylığı.

tekâül

(a. i. küûl'den) : kim. ispirtolaşma.

tekâver

(f. s. ve i.) : koşucu; seğirtici, yorga yürüyüşlü (at] . Esb-i tekâver : koşu atı.

tekavîm

("ka" uzun okunur, a. i.) : takvimler.

tekavvül

(a. i. c. : tekavvülât) : yalan söyleme.

tekavvülât

(a. i. tekavvül'ün c.) : yalan sözler.

tekavvüm

(a. i.) : doğrulma [eğri iken-]

tekavvüm-i nihâi

körpe fidanın doğrulması.

tekavvüm-i örfî

huk. [eskiden] bir malın muhrez olması.

tekavvüs

(a. i. kavs'den) : kavislenme, yay şekline girme, yay gibi eğilme ve eğri olma.

tekavvüt

(a. i. kut'dan) : azıklarıma, beslenme; geçinme.

tekâyâ

(a. i. tekye'nin c.) : tekkeler, (bkz. : zevâyâ).

tekâyüd

(a. i. keyd'den. c. : te-kâyüaât) : birbirine hîle yapma, (bkz. : tehâdu').

tekâyüdât

(a. i. tekâyüd'ün c.) : birbirine hîle yapmalar.

tekayyuh

(a. i. kayh'dan) : irinlenme.

tekayyuhât

(a. i. tekayyüh'ün c.) : irinlenmeler.

tekaz

("ka" uzun okunur, a. i.) : 1) karşılaştırma. 2) birbiriyle ödeşme. 3) takas, bîrinin alacağını vereceğine karşılık tutma. teke

tekazâ

("ka" uzun okunur, a. i.) : 1) alacaklının borçluyu sıkıştırması. 2) sıkışarak söz söyleme.

tekâzüb

(a. i. kizb'den) : birbirine yalan söyleme, birbirini aldatma.

tekazzu'

(a. i.) : çıbanın irinlenmesi.

tekazzuh

(a. i. kuzah'dan) : (alâim-i semâ', kavs-i kuzah) şeklini gösterme.

tekbib

(a. i. kebâb'dan) : kebâbetme, edilme.

tekbir

(a. i. kibr'den. c. : tekbîrât) : "Allahü ekber (= Tanrı uluların ulusudur) " deme [k] . İftitâh tekbiri : namaza baslarken iki eU kulak memelerine değdirerek Allahü ekber deme. 2) "Ailahü ekber, Allahü ekber, lâilâ-he İIl'Allahü v'Allahü ekber, Allabü ekber ve li-llâh-il hamd" deme fk]

tekbîrât

(a. i. tekbîr'in c.) : tekbirler, tekbir getirmeler.

tekbîr-huvân

(a. f. b. s.) : tekbir getiren.

tekdir

(a. i. keder'den. c. : tekdîrât) : 1) bulandırma.

tekdîr-i mâ'

suyu bulandırma. 2) kederlendirme, kederlendirilme. 3) azarlama, azarlanma; azar. 4) öğrenciye verilen ve siciline geçirilen bir ceza. [tevbihden ağırdır]

tekdîrât

(a. i. tekdîr'in c.) : tekdirler, azarlamalar.

tekdîrât-ı şedide

şiddetli azarlamalar, çıkışmalar.

tekdiri, tekdtriyye

(f. s.) : tekdire mensup, tekdirle ilgili. Mücâzât-ı tekdiriy-ye : huk. kabahat nevinden olan suçların gerektirdiği hafif ceza.

teke

(f. i.) : 1) erkek keçi. 2) sürü önünde giden* kösemen. 3) bir cilt defter. 4) tezek, mayts.

tekebbüd

(a. i. kebed'den) : 1) katılaşma, sertleşme. 2) o. bir organın kebedleş-mesi, karaciğerleşmesi. [yapma kelimelerdendir]

tekebbüd-i rie

hek. zatürrienin ikinci devrinde akciğerin karaciğer gibi katılaşması, fr. hepatisa-tion.

tekebbür

(a. i. kibr'den) : kibir gösterme, büyüklük satma, (bkz. : taazzum).

tekeddür

(a. i. keder'den) : 1) bulanma, saflığını kaybetme. 2) kederlenme.

tekeddür-i hatır

kederli olma

tekeffüf

(a. i. keff'den) : avuç açma, dilenme, (bkz. : tese'ül).

tekeffül

(a. i.) : birine kefil olma, kefalet etme veya verme.

tekehhüf

(a. i. kehf 'den) : madara gibi oyulma, kazılma.

tekehhül

(a. i.) : 1) (bkz. : iktihâl).

tekehhün

(a. i.) : kâhinlik, falcılık etme.

tekellüf

(a. i. külfet'den c. : tekellüfât) : 1) külfetli, zahmetli iş görme. 2) özenme, bir işi gösterişli bir hâle koymak için uğraşma. 3) gösteriş, yapmacık. Bî-tekellüf, Bilâ-tekel-lüf : külfetsiz, sıkıntısız, tabîî olarak.

tekellüfât

(a. i. tekellüf'ün c.) : tekellüfler.

tekellüfât-ı münşiyâne

münşilere mahsus zorluklar, külfetler.

tekellüm

(a. i. kelâm'dan) : söyleme, konuşma.

tekellüm-i sâmit

ed. sessiz konuşma.

tekellüs

(a. i. kils'den. c. : tekellüsât) : kireçleşme.

tekellüs-i şerâyîn

hek. yaşlılık dolayısiyle 'atardamarların kireçlenmesi.

tekemmül

(a. i. kemâl'den. c. : tekemmülât) : kemâle gelme, kemal bulma, olgunlaşma.

tekemmülât

(a. i. tekemmül'ün c.) : kemâle gelmeler, kemal bulmalar, olgunlaşmalar.

tekemmüm

(a. i. kümm'den) : çarşafa bürünme.

tekemmün

(a. i. kümûn'dan) : pusuya yatma, gizlenme.

tekemmüş

(a. i.) : 1) acele etme. 2) hek. adalenin iltihap ve şâire neticesinde büzülüp çekilmesi.

tekennî

(a. i. künye'den) : künye alma, ad alma.

tekerrüh

(a. i. kerh'den.) : iğrenme, (bkz. : istikrah).

tekerrür

(a. i. c. : tekerrürât) : tekrarlanma.

tekerrür-i cürm

huk. bir suçun-hüküm giydikten sonra-yine işlenmesi.

tekerrürat

(a. i. tekerrür'ün c.) : tekrarlanmalar.

tekerrüş

(a. i.) : buruşma.

tekessüf

(a. i.) : (bkz. : tekasüf).

tekessür

(a. i. kesret'den) : çoğalma, (bkz. : efzâyiş).

tekessür

(a. i. kesr'den) : kısılma.

tekeşf

(a. i. keşf'den) : açılma, (bkz. : inkişâf).

tekevvün

(a. i. kevn'den. c. : tekevvünât) : var olma, meydana gelme, oluş.

tekevvün-i cibâl

jeol. * dağoluş, orojeni, fr. orogenie.

tekevvün-i evvel

fels. önoluş, fr. preTormation.

tekevvün-i ferdi

biy. * bireyoluş, fr. onto-gtnie.

tekevvün-i nev'î

biy. * soyoluş, fr. phylogenie.

tekevvünât

(a. i. tekevvün'ün c.) : var olmalar, meydana gelmeler, oluşlar.

tekevvünî

(a. s.) : fels. oluşul, fr. genetique.

tekeylüs

(o. i.) : yemeklerin midede ve bağırsaklarda ezilerek lenf damarları tarafından emilmeye elverişli bir hâle gelmesi, ki-lüs hâlini alması.

tekeymüs

(o. i.) : yemeklerin mîdede ezilmesi, kimüs hâline girmesi.

tekeyyüf

(a. i. keyf'den) : 1) keyiflenme; keyiflendirecek bir şey alma. 2) keyfi-yetlenme.

tekeyyüs

(a. i. kiyâset'den) : 1) kiyâsetli, zekî, uyanık görünme. 2) zariflik gösterme. 3) hek. zararlı bir maddenin vücûdun bir tarafına girerek orada bünyenin meydana getirdiği keseye girmesi.

tekfîl

(a. i.) : kefil etme, edilme, kefil gösterme.

tekfîn

(a. i. kefen'den. c. : tek-fînât) : kefenleme, kefenlenme.

tekfînât

(a. i. tekfîn'in c.) : kefenlemeler, kefenlenmeler.

tekfir

(a. i. küfr'den. c.) : tek-fîrât) : 1) birine kâfir deme.

tekfîr-i seyyiât

(kefr'den) : suçları, günahları olmamış gibi addetme. 2) yok etme, ortadan kaldırma.

tekfîr-i yemîn

yemînin kefaretini verme.

tekfîrât

(a. i. tekfîr'in c.) : 1) kâfir etmeler. 2) yok etmeler, ortadan kaldırmalar.

tekhîl

(a. i. kuhl'den) : sürma çekme, sürme çekilme [gözüne-]

te'kîd

(a. i. ci. : te'kîdât) : 1) kuvvetleştirme, sağlamlaştırma. 2) üsteleme, bir iş için evvelce yazılan bir yazıyı tekrarlama. 3) gr. pekiştirme, fr. intensitif.

te'kîd-i lâfzı

aynı sözün tekrarı.

te'kîd-i ma'nevî

gr. söylenişi başka, mânâsı müşterek olan kelime, sinonim (*eşitanlamlı) kelime, fr. mot synonyme.

te'kîd-i münâsebet-i vedâiyye

dostluk münâsebetlerini kavîleştirme.

te'kîdât

(a. i. te'kîd'in c.) : te'kitler.

te'kîden

(a. zf.) : 1) te'kit yoliyle, sağlamlaştırarak. 2) evvelce yazılan bir yazıyı tekrarlıyarak.

te'kîd-nâme

(a. f. b. i.) : te'kit yazısı, evvelce yazılan bir yazıyı tekrarlıyan yazı.

te'kîd-ül-medh bimâ yüşbih-üz-zemm

(a. cü.) : ed. birini zem eder surette medhetme. Meselâ, çalışkan bir çocuk için : "durup dinlendiği yok, gece gündüz kitaplariyle uğraşıyor" denilmesi gibi.

te'kîd-üz-zemm bimâ vüşbih-ül-medh

(a. c.) : ed. birini medheder surette zemmetme : Meselâ, haylaz bir çocuk için : "o kadar intizam meraklısı ki sahifeleri dağılmasın diye kitaplarının ken'âdârını kesmiyor" denilmesi gibi.

te'kîl

(a. i.) : yedirme, yedirilme [bir kimseye]

teklif

(a. i. külfet'den) : 1) birinden eziyetli, fakat başkası için faydalı olan bir iş isteme. 2) Cc. : teklîfât) içli dışlı olmıyan, çekingen muamele. 3) vergi yükleme. 4) *önerge.

teklîf-i hâm

münasebetsiz, ağır teklif.

teklif nıâlâ-yutak

ağır ve yapılmıyacak teklif.

teklîfât

(a. i. teklifin c.) : teklifler.

teklîl

(a. i. iklîl'den) : taç giydirme.

teklîs

(a. i. kils'den) : kireçleştirme.

tekmid

(o. i.) : hek. ılık veya soğuk su pansumanı, [yapma kelimedir]

tekmil

(Kemâl'den, c. : tekmîlât) : 1) kemâle erdirme. 2) bitirme, bitirilme, tamamlama, tamamlanma. 3) s. tam, eksiksiz, bütün, hep.

tekmîl-i enfâs

ölme.

tekmîl-i selâsîn

[Ay görülemediği zaman] (ramazânın ilk aününün tâyîni için) arabî aylarına göre otuz günü tamamlama.

tekmile

(a. i. kemâl'den) : 1) ek, katma gibi eksik için sonradan yapılan şey. 2) ek.

teknin

(a. i. kemîh'den) : pusuya, sipere yerleştirme, yatırma.

tekniye

(a. i. künyeden) : künye koma, künyeleme, künyelenme.

tekrar

(a. i. kerr'den) : 1) bir şeyi iki veya daha çok defa yapma. Be-tekrâr : bir defa daha. 2) zf. yine, bir daha, yeniden.

tekrâr-ı lâfzı

ed. yalnız sözün ibarede tekrarı.

tekrâr-ı ma'nevî

ed. mânâları bir olan kelimeleri bir arada kullanma : dikkat ve îtinâ, sabır ve tahammül. esibi. Kesret-i tekrar : ed. bir cümlede aynı kelimenin -lüzumsuz olarak- ikiden çok tekrar edilmesi.

tekrâr-ale-t-tekrâr

(a. zf.) : çok defa. (bkz. : mükerreren).

tekrâren

(a. zf.) : tekrarlanarak, defalarla.

tekrîh

(a. i. c. : tekrîhât) : kerih oösterme; sevdirmeme.

tekrihât

(a. i. tekrîh'in c.) : kerih göstermeler; sevdirmemeler

tekrîm

(a. i. kerem'den. c. : tekrîmât) : saygı gösterme, ululama, (bkz. : ta'-zîm).

tekrîmât

(a. i. tekrîm'in c.) : saygı göstermeler, ululamalar, (bkz. : ta'zîmât).

tekrîmen

(a. zf.) : saygı göstererek, ululıyarak. (bkz. : ta'zîmen).

tekrir

(a. i. kerr'den) : 1) tekrarlama, tekrar etme; bir daha yapma veya söyleme 2) ed. sözün te'sîrini kuvvetlendirmek için bir sözü bile bile tekrar etme san'atı : "ey varlığı varı vâr eden vâr. . " gibi.

tekrîrât

(a. i. tekrîr'in c.) : tekrarlamalar, tekrar etmeler.

teksîb

(a. i. kesb'den) : kazandırma, kazandırılma.

teksîf

(a. i. kesâfet'den) : 1) koyu ve sık yapma, bir sıvıyı koyulaştırma, 2) dokuma ve sâireyi sıklaştırma. 3) şeffaflığını (saydamlığını) giderme. 4) yığma, toplama.

teksif-i nirengi

jeod. yüksek dereceli nirengi noktaları arasına daha tafsîlâtlı harita yapmıya esas olmak üzere küçük dereceli nirengiler ithâl etme ameliyesi.

teksir

(a. i. kesr'den) : çok kırma [bir şeyi] , kırılma.

teksir

(a. i. kesret'den c. : tek-strât) : çoğaltma, çoğaltılma.

teksir-i sevâd

faydasız yere çok yazı yazma.

teksirât

(a. i. teksîr'in c.) : çoğaltmalar, çoğaltılmalar.

teksif

(a. i.) : çok açma, açılma.

tektîb

(a. i. ketebe'den) : yazdırma.

tekvin

(a. i. kevn'den. c. : tekvînât) : 1) vâr etme. 2) yaratma. Âlem-i tekvin : vücud ve hudûs âlemi. Kitâb-üt-tekvîn : Tevrat'ın birinci kısmı olup ilkçağ târihine me'hazdir.

tekvînât

(a. i. tekvîn'in c.) : 1) var etmeler. 2) yaratmalar tekvini (a. i.) : fels. * oluşul, fr. genetique.

televir

(a. i.) : değirmi yapma, yuvarla ki aştırma.

tekye

(a. i. c. : tekâyâ) : 1) dayanma, (bkz. : istinâd). 2) güvenme, (bkz. : i'ti-mâd). 3) tekke, (bkz. : dergâh, hânkah, zâyiye).

tekye-gâh

(a. f. b. i.) : dayanılacak yer. (bkz. : istinâd-gâh, mesned).

tekye-geh

(a. f. b. i.) : (bkz : tekye-gâh).

tekye-niş

(a. f. b. s.) : tekkede oturan, derviş.

tekye-zen

(a. f. b. s.) : dayanan, istinâdeden.

tekyîl

(a. i. kile'den) : kile ile ölçme.

tekzîb

(a. i. kizb'den. c. : tek-zîbât) : yalanlama, yalan olduğunu söyleme.

tekzîbât

(a. i. tekzîb'in c.) : yalanlamalar, yalanını meydana çıkarmak için söylenen sözler.