şem'

(a. c. : Şümû') : 1) balmumu. 2) mum.

şem'-i asel

bal mumu.

şem'-i kâfur

kâfurdan yapılan bevaz mum.

şem-'i külbe-i ahzân

hüzünler kulübesinin mumu; mec. Hz. Yusuf.

şem-'i meclis-ârâ

meclisi süsliyen, meclise zevk veren mum; mee. topluluğa neşe veren güzel.

şem-'i şeb-istân

gece mumu, gece kandili.

şem'i

(a. i.) : mumlu fitil, muma batırılmış fitil.

şemail

(a. i. şimâl'in c.) : huylar, tafaîatler, ahlâklar.

şemâil-i şerife

Hz. Muhammed (Aleyhisselâm)'in mübarek tavırları.

şemâim

(a. i. şemîme'nin c.) : kokular, (bkz. : revâyih).

şemârîh

(a. i. şimrâh'ın c.) : 1) hurma veya üzüm budakları, salkımları. 2) dağ tepeleri.

şemâte, şemâtet

(a. i.) : şamata, gürültü, patırdı.

şem'dân

(a. f. b. i.) : şamdan.

şem-dânî

(a. f. b. i.) : şamdancı.

şemelât

(a. i. şemle'nin c.) : Arapların baş örtüleri; kıldan yapılmış örtüler; sarıklar.

şem'î

(a. s.) : 1) şem'a, ışığa mensup. 2) i. şâir; Hafız Dîvânı'nın sârini. 3) erkek adı.

şemîm

(a. s.) : güzel kokan, güzel kokulu; güzel koku..

şemîm-i cibâl

dağların kokusu. şemîm-i kâkül : kahkülün kokusu

şemîme

(a. i. c. : şemâim) : güzel kokulu şey. (bkz. : nefha, râyiha).

şeml

(a. i.) : 1) örtme, bürüme; kavrama, içine alma. 2) topluluk, insan yığını

şemle

(a. i. c. : şemelât) : Arapların baş örtüsü; kıldan yapılmış örtü; sarık.

şemm

(a. i.) : koklama, koklanma, koku alma. Hiss-i şemm : koku duyma hassası.

şemmâmât

(a. i. şemmâme'nin c.) : şamamalar.

şemmâme

(a. i. c. : şemmâmât) : şamama, yenmiyen kokulu bir cins kavun.

şemmâs

(a. i.) : 1) başının tepesi tıraşlı olan bir papss sınıfı. 2) kilise kandilcisi.

şeme

(a. i.) : 1) bir kere koklama. 2) pek az şey.

şemî

(a. s) : koklamıya âit, koklama ile ilgili.

şems

(a. i. c. : şumûs) : 1) Güneş. (bkz ; Âftâb, Horşîd, Mihr). Grûb-i Şems : Güneşin batması. Tulû-i Şems : Güneşin doğması. Ke-s-Şems : Güneş gibi. Şems ü Kamer : Güneşle Ay. Şems-i Münir : parlak Güneş. 2) müz. Türk müziğinin birkaç asırlık bir mürekkep makamı olup zamanımıza kalmış numunesi yoktur.

şems-ibâd

(a. f. b. s.) : günlük Güneşlik [yer]

şemse

(a. i.) : 1) Güneş şeklinde yapılan işleme resim. 2) yazma kitapların başına yapılan süs; cildin orta kısmında bulunan beyzî süsleme.

Şemseddin Şâmi

(a. h. i.) : 1850 yılında Rumelide "Fraşeri" kasabasında doğmuştur. Babasının adı Hâlid'dir. Merhum büyük bir dil âlimi idi. Arapça, Farsça, Fransızca, Rumca ve biraz da İtalyanca bilirdi, ilk eseri "Muhtasar Târih-i Fransa" adlı bir tercümedir. 1872 de "Taaşşuk-ı Tal'at ve Fıtnat" adlı büyük hikâyesini yazdı. sonra "Gâve", "Besâ" piyeslerini, "Hafta" ve "Aile" mecmualarını neşretti. Onun en büyük hizmeti, altı ciltlik "Kamûs-ul-a'lâm'ı"; "Ka-mûs-ı Türkî'si, Fransızca'dan Türkçe'ye, Türkçe'den Fransızca'ya olan kamusları iledir, (d. : 1850 -ö. : 1904.

şemseli

g. s. ortasında beyzî (oval) bir göbek bulunan halı.

şemsî

(a. s.) : 1) Güneşe âit, Güneşle ilgili. 2) i. erkek adı.

şemsiyye

(a. i.) : 1) şemsiye. 2) Güneşle ilgili. Hurûf-ı şemsiyye : (bkz. : hurûf). Manzûme-i şemsiyye : astr. Güneş sistemi. [Utârid (Merkür) Zühre (Venüs) Arz, Merih (Mars) Müşteri (jupter) Zuhal (Satürn) Uranüs, Neptün, Plüton]

şems-pâre

(a. f. b. i.) : 1) Güneş parçası. 2) mec. çok parlak.

şems-siper

(f. b. i.) : 1) Güneşten korunmak üzere başa giyilen en çok beyaz bezden yapılan başlık. 2) şapka siperi.

şems-üd-drn

(a. b. i.) : 1) dînin Güneşi. 2) erkek adı. [yanlış olarak "şemset-tin" şekli yaygındır]

şems-ül-mekâtib

(mekteplerin Güneşi) : İstanbul'da, Ortaköyde bulunan bir mektep (*okul).

şemşîr

(f. i.) : kılıç, (bkz. : seyf, tîg).

şemsîr-i Hindi

Hindistan'da çelikten yapılan makbul bir kılınç.

şcmşîr-i tâb-dâr

parlak kılıç, şemşîri zulm : zulüm kılıcı.

şemşîr-be-dest

(f. b. s.) : elinde kılıç tutsn.

şemşîr-ger

(f. b. i. c. : şemşîr-gerân) : kılınççı.

şemşîr-gerân

(f. i. şemşîr-ger'in c.) : 1) kılmççılar. 2) tar. sarayın kılınççı lan.

şemşir-zen

(f. b. s.) : kılıçla vuran, kılıç çeken.