şehe

(f. n.) : ey şah!, ey pâdişâh! şehâdet Colj-Î (a. i.) (bkz. : şahadet).

şehâmet

lılıkla beraber olan cesaret, yiğitlik. 2) îrân şahının bir unvanı.

şehâmet-lü

İran şahının lâkabı

şehd-âmîz

(f. b. s.) : balla karışık; bal gibi tatlı.

şehbâ'

(a. s.) : 1) kır, akçıl [at donlarından olup "eşheb'in" müennesidir] . 2) Ha-leb şehri. Haleb-üş-şehbâ : [uzaktan kırçıl görünen] Haleb.

şeh-bâl

(f. b. i.) : kuş kanadının en uzun tüyü. (bkz. : şâh-bâl).

şeh-bâz

(f. b. i. ve s.) : (bkz : şâh-bâz).

şeh-bender

(f. b. i.) : konsolos.

şeh-bender-hâne

(f. b. i.) : şehbenderlik, konsolosluk, konsoloshane.

şeh-beyt

(f. a. b. i.) : (bkz. : şâh-beyt).

şehd

(a. i. c. : şihâd) : 1) bal. (bkz. : asel). 2) gümeç balı.

Şehd-âb, şehd-âbe

(a. f. b. i.) : bal şerbeti.

şeh-dâne

(a. b. i.) : (bkz. : şâh-dâ-ne1, 2.

şeh-dânec

(a. b. i.) : (bkz. : şâh-dâ-ne1, 2, şeh-dâne).

şehd-hân

(a. b. i.) : bal sofrası.

şehd-kâm

(a. f. b. s.) : tadı damağında kalmış.

şehen-şâh, şehen-şeh

(f. b. i.) : (bkz. : şâhen-şâh).

şehevât

(a. i. şehvet'in c.) : şehvetler, nefis düşkünlükleri, aşırı istekler, (bkz. : şehvât).

şehîd

(a. s. ve i. şehâdet'den. c. : şühedâ) : 1) dîn veya yüksek bir ülkü uğrunda ölen kimse; savaşta ölen.

şehîd-i hancer-i müjgân

hançere benziyen kirpiklerin şehîdi.

şehîd-i Kerbelâ

(Kerbelâ şehîdi) : Hz. Muhammed (Aleyhisselâm)'in torunu Hz. Hüseyin.

şehik

(a. i.) : 1) nefesi içeri alırken seslenme; hıçkırık. 2) soluk alma. şehîk-i tenhâyı : yalnızlık nefesi.

şehîm

(a. s. şehâmet'den) : şehâ-metli, akıllı ve kurnaz yiğit, [müen : şehîme"]

şehir

(a. s. şöhret'den) : namlı, ünlü, (bkz ; meşhur, nâm-dâr).

şehiyy, şehiyye

(a. s. şeh-vet'den) : iştahlandıran, isteklendiren. Et'ıma-i şe-hiyye : iştah uyandıran yemekler.

şelika

(a. i.) : hıçkırık, keskin çığlık. şelika-l bükâ : ağıt hıçkırığı.

şeh-kâr

(f. b. s.) : üstün eser, fr. chef d'oeuvres. (bkz. : şâh-eser).

şehlâ'

(a. i.) : 1) elâ göz, koyu mavi göz. 2) s. elâ gözlü [kadın] , â. tatlı şaşı. ["eşhel" in müennesi] . Ayn-ı şehlâ, Çeşm-i şehlâ : elâ göz veya tatlı şaşı bakan göz.

şeb-levend

(f. b. s.) : boylu boslu, şen, güze! genç.

şeh-nâme

(f. b. i.) : Osmanlı târihine âit muharebelerin evvelâ manzum, sonra manzum ve mensur olarak karışık yazılmışı (bkz. : şâh-nâme).

şehnaz

(fi) : müz. Türk müziğinin en eski mürekkep makamlarındandır. Çok güzel ve karakteristik bir makam olup, hicazkârın daha yumuşağı ve nazlısı, masal edasına çok müsait bir nev'idir. Eskiden pek çok. ku-llanılmıştır; son zamanlarda orta derecede kullanılmıştır, (elimizde 148 kadar parça var ki, makamlar arasında 26) gelmektedir). Şehnaz, uzzal veya hicaz vevâ hümâyûn makamına, hüseynî aşîran (mi) perdesine göçürülmüş bir hümâyûn ilâvesinden mürekkeptir. Uzzal veya hicaz veya hümâyûn ile dügâh (la) perdesinde kaiır. (bu perde, hüseynî aşîran'da hümâ-yûn'un da güçlüsüdür). Güçlüler, birinci derece-de-hümâyûn ile hicâz'ın güçlüler

şehnaz-büzürk

(f. b. i.) : üı. Türk müziğinin en az altı asırlık bir mürekkep makamı olup zamanımıza kalmış numunesi yoktur.

şeh-reng

(bkz. : şâh-reg).

şehr-engîz

(f. b. s.) : "şehir karıştıran" : ed. bir yerin tabîî ve sosyal özelliklerinden bahseden bir nazım türü [çoğunlukla bu çeşit eserler, sosyal hayat bakımından bir takım dedikodulara sebebiyet verecek mâhiyette idi; XVI. asır şâirlerimizden Fakîrî'nin şehrengîzi göze çarpar]

şehri, şehriyve

(a. s.) : aylık, aya mensup, ayla ilgili.

şehriyye-i dekâkîn

temettü' (kazanç) vergisi.

şehrî

(f. s.) : 1) şehirli : 2) İstanbullu, İstanbulda doğup büyüme. 3) mee. ince, kibar.

şehr-i nâz

(f. b. i.) : müz. Türk müziğinin en az İki asırlık bir mürekkep makamı olup zamanımıza kalmış numunesi yoktur.

şehr-istân

(f. b. i.) : büyük şehir.

şeh-rûd

(f. b. i.) : büyük çay, nehir.

şehr-yâr

(f. b. i. c. : şehr-yârân) : pâdişâh, hükümdar.

şehr-yârân

(f. b. i. şehr-yâr'ın c.) : hükümdarlar, pâdişâhlar.

şehr-yârâne

(f. zf.) : hükümdara, pâdişâha yakışacak surette.

şehr-yârî

(f. b. s.) : 1) hükümdara, pâdişâha mahsus, hükümdarla, pâdişâhla ilgili. 2) şehriyarlık, hükümdarlık, padişahlık

şeh-süvâr

(f. b. s.) : (bkz. : şâh-süvâr).

şeh-süvâr-ı mülki saadet

saadet ülkesinin ünlü binicisi.

şeh-tâne

(f. b. i.) : (bkz. : şâh-dâne).

şeh-tere

(f. b. i.) : (bkz. : şah-tere).

şehtiye

brik nevinden iki direkli beğlik (devlete âit) gemi.

şehvanî

(a. s.) : 1) şehvete mensup, şehvetle ilgili. 2) şehvete çok düşkün olan [kimse]

şeh-vâr

(f. b. s.) : (bkz. : şâh-vâr).

şehvât

(a. i. şehvet'in c.) : şehvetler, nefis düşkünlükleri, aşın istekler, (bkz. : şehevât).

şehvet

(a. i. c. : şehvât) : 1) aşırı istek. 2) nefis. 3) * cinsel istek.

şehvet-engîr

(a. f. b. s.) : şehvet, istek, iştiha uyandıran.

şehvet-perest

(a. f. b. s.) : şehvetine, nefsine çok düşkün [kimse]

şeh-zâde

(f. b. i. c. : şeh-zâdegân) : hükümdar oğlu, prens, (bkz. : şâh-zâde).

şeh-zadegân

(f. b. i. şeh-zâde'nin c.) : şehzadeler, pâdişâh, hükümdar okulları, prensler.

şeka'

("ka" uzun okunur, a. i.) : 1) bedbahtlık, bahtıkaralık, kutsuzluk. 2) rezillik, alçaklık, (bkz. : denâet).

şekâim

(a. i. şekîme'nin c.) : şekîmeler.

şekavet

("ka" uzun okunur, a. i.) : 1) betbahtlık, bahtıkaralık, kutsuzluk. 2) eşkıyalık, haydutluk.

şeker

(f. i.) : şeker (nazımda : "şekker" şekli de kullanılır). Şîr ü şekker (sütle şeker) senli benli halde olan; uygun, (bkz. : munis, muvafık).

şeker-âb

(f. b. s.) : dostluk arasına giren soğukluk, kırgınlık [şekerle su gibi uyu-şamazlık.] (bkz. : şeker-reng2.

şeker-bâ

(f. b. s.) : şeker yağdıran, etrafa şeker saçarcasına tatlı. Hande-i şeker-bâr : tatlı gülüş.

şeker-gühâr

(f. b. s.) : sözü şeker gibi tatlı olan.

şeker-güzâr

(f. b. s.) : teşekkür eden, iyilik bilen.

şeker-güzirî

(f. b. i.) : teşekkür etme, iyilik bilme.

şeker-hâb

(f. b. i.) : otururken gelen tatlı uyku. (bkz. : nüâs, sinne).

şeker-hand, şeker-hando

(f. b. s.) : sevgilinin tatlı tatlı gülüşü, [zıddı : "zehr-hand"]

şekeri

(f. s.) : şekere âit, şekerle ilgili.

şeker-istân

(f. b. i.) : şeker kamışı tarlası.

şeker-kand

(f. b. i.) : nebat şekeri.

şeker-leb

(f. b. s.) : 1) dudağı şeker gibi tatlı. 2) tatlı dudaklı, tatlı sözlü

şeker-pâre

(f. b. i.) : 1) çok şekerli ve tatlı olan bir kayısı nev'i. 2) bir çeşit nakış.

şeker-reng

(f. b. s.) : 1) sarıya çalar beyaz [renk] 2) araları açık, bozuşuk, bozuk, pek yolunda olmıyan [ahbaplık] , (bkz. : şe-ker-âb).

şeker-rîz

(f. b. s.) : 1) şeker saçan, pek tatlı. 2) sevinçten gelen gözyaşı.

şekevât

(a. i. şekve'nin c.) : şikâyetler, sızıltılar, (bkz. : şikâ).

şekib

(b.) : 1) sabır, tahammül (bkz. sabr). Nâ şekîb : sabırsız. 2) erkek adı. [aslı : "şikîb" dir]

şekîbâ

(f. s.) : sabırlı, (bkz. : mütehammil, sabır, sabûr, şekî-bende). [aslı : "şikî-bâ" dır]

şekîbâî

(f. i.) : sabırlılık. [aslı : "şikîbâî" dir]

şekîbende

(f. s.) : (bkz. : şekî-bâ). [aslı : "şikîbende" dir]

şekîme

(a. i. c. : şekâim) : 1) dayanma, (bkz. : mukavemet). 2) gem. (bkz. : li-câm). Kaviyy-üş-şekîme, Şedîd-üş-şekîme : çok mukavemeti dayanması olan.

şekk

(a. i. c. : şükûk) : şüphe, zan, tereddüt, (bkz. : gümân, reyb, şübhe, zann, zu'm). Bilâ-şek, Bî-şek : şüphesiz. Yevm-üş-şekk : hilâlin görülmemesi sebebiyle şâban'ın otuzuncu günü mü, yoksa ramazanın birinci günü mü olduğunda tereddüt hâsıl olan gün.

şekkerîn

(f. s.) : tatlı, şekerli.

şekl

(a. i. c. : eşkâl) : 1) şekil, biçim, kılık (bkz. : hey'et, suret). 2) resim, pilân, taslak. 3) türlü, cins, nevi, çeşit. 4) çehre, beniz. 5) ed. bir manzumenin mısraları sayısına ve kafiyeleri sırasına göre aldığı biçim.

şeklen

(a. zf.) : şekilce, şekil bakımından.

şeklî

(a. s.) : şekle mensup, şekille ilgili.

şekliyyât

(a. i.) : leng. şekil bilgisi, fr. morphologie.

şekm

(a. i.) : 1) sertlik. 2) güc. 3) kuvvet.

şekûr

(a. s. ve i.) : 1) Allah'ın 99 adından biri. 2) çok şükreden.

şekva

(a. i.) : şikâyet, sızıltı, hoşnutsuzluk (bkz. : şekve). t.

şekvâ-eser

(a. b. i.) : şikâyetçi, şikâyet uyandıran.

şekve

(a. i. c. : şikâ, şekevât) : (bkz. : şekva).

şekve-kâr

(a. f. b. s.) : şikâyet eden. (bkz. : şâkî).

şekve-rîz

(a. f. b. s.) : şikâyet saçan, sızıltı yayan.

şekve-tırâz

(f. b. s.) : şikâyet donatan.