şâh

(f. i.) : 1) dal' budat- (bkz : gusn)

şâh-ı gül

gül dalı 2) geyik ve benzeri gibi hayvanların dallı boynuzu, (bkz. : karn).

şâh-ı âhû

ceylân boynuzu. 3) parça.

şâh sâh

parça parça. 4) kadeh. 5) parmak uçlarından koltuğa kadar insan eli. 6) su arkı. 7) eğe kemiği. 8) alın. 9) elbise tirizi.

şâh

(f. i. c. : şâhân) : 1) pâdişâh, (bkz. : husrev, pâdişâh, şeh, şehen-şâh). 2) Iran veya Efgan hükümdarı. 3) satranç taslarının en mühimi.

şâh-ı gedâ-nihâd

fakir mizaçlı şah, kibirli ol-mıyan hükümdar.

şâh-ı Kerbelâ

(Kerbela şahı) : Hz. Hüseyin.

şâh-ı Kevneyn

"İki Dünyânın şahı" : Hz. Muhammed (Aleyhisselâm).

şâh-ı Levlâk

Hz. Muhammed (Aleyhisselâm).

şâh-ı merdân, şâh-ı velayet

Hz. Ali.

şih-ı Risâlet

Hz. Muhammed (Aleyhisselâm).

şâh-ı şîr-çeng

arslan pençeli pâdişâh

şâh-ı zO-l-fekar

Hz. Ali.

şaha

(f. i.) : boyunduruk.

şahadet

(a. i.) : 1) şahitlik, şahitlik etme, *tanıklık. 2) bir şeyin doğruluğuna inanma. 3) delâlet, alâmet, işaret. 4) "eşhedü en lâ ilahe il lallâh... " cümlesini söyleme. 5) şehitlik, şehit olma. 6) gözle görülen şeyler, varlıklar, dünyâ. Âlem-i şahadet : Dünyâ, cihan. Âlim-ül-gayb ve-ş-şâhâde (görülen ve görülmiyen şeyleri bilen) : Allah.

şahâdet-nâme

(a. f. b. i.) : 1) diploma 2) vesîka, * belge.

şahâmet

(a. i.) : yağlılık, semizlik, şişmanlık, şişman olma

şâhân

(f. i. şâh'm c.) : şahlar.

şâhâne

(f. zf.) : 1) Hükümdara âit, hükümdarla ilgili. 2) hükümdara yakışacak şekilde olan, çok mükemmel.

şâh-bâl

(f. b. i.) : kuş kanadının en uzun tüyü. (bkz. : şeh-bâl).

şâh-bâz

(f. b. i.) : bir c, ns iri ve beyaz doğan. 2) s. yiğit, şanlı, gösterişli [adam]

şâh-bender

(f. b. i.) : (bkz. : şeh-bender).

şâh-beyt

(f. a. b. i.) : ed. Bir şiirin en güzel beyti gazelde matla'dan sonraki beyit.

şâh-dâne

(f. b. i.) : 1) iri inci tanesi. 2) kenevir tohumu.

şâh-dâr

(f. b. s.) : 1) dallı, budaklı [ağaç] . 2) dallı boynuzu olan [hayvan]

şâh-dârû

(f. b. i.) : şarap, (bkz : bade, sahpâ).

şâhen-şâh

(f. b. i.) : en büyük pâdişâh, şah, pâdişâhlar pâdişâhı, şahlar şahı.

şâhen-şâhî

(f. b. i.) : ulu padişahlık, yüce hükümdarlık.

şâhen-seh

(f. b. i.) : (bkz. : şâhen-şâh, şehen-şeh).

şâh-eser

(f. a. b. i.) : 1) Üstün eser, fr. chef-d'oeuvres. 2) üstün değerde, (bkz. : şâh-kâr). 3) ed. bir şâirin, bir muharririn en güzel eseri.

şâhıs

(a. i. şahs'dan) : 1) belirten. 2) ölçmek için dikilen, bir buçuk metre kadar uzunluğunda bulunan ağaç kazıklar.

şâhî

(f. s.) : 1) şaha, hükümdara mensup, şah ile ilgili. 2) i. şahlık, hükümdarlık. 3) i. yumurtalı, nişastalı bir helva. 4) i. mermerşahi de denilen ince ve makbul bir patiska. 5) i. eski topların bir çeşidi. 6) i. eskiden gümüşten, sonraları bakırla nikejden yapılan ve kırân'ın (bkz. : kıran) yirmide biri değerinde olan bir Iran parası.

şâhid

(a. s. ve i.) : şehâdet'den. c. : 

şevâhid)

1) şahit (*tanık). 2) senet yerine geçecek şekilde büyük bir eserden veya kimseden alınan örnek.

şâhid-i âdil

doğru sözlü şahit.

şâhid

(f. s.) : 1) sevgili, (bkz. : mahbûbe). 2) güzel (bkz. : dil-ber).

şâhid-! bâzâr

orta malı güzel [kadın] . şâhid-i devrân : ünlü güzel. şâhid-i zîbâ : yakışıklı güzel.

şahide

(a. i.) : mezara dikine dikilen ve üzerinde yazı ve çiçek bulunan mermerden baş ve ayak taşı.

şâhid-zor

(a. f. b. s.) : yalancı şahit.

şâhik

(a. s.) : yüksek, yüce [daö, bina, yapı. .]

şahika

(a. i. c. : şevâhik) : dağ tepesi, dağ doruğu, (bkz. : zirve).

şahîm

(a. s.) : yağlı, semiz, şişman.

şâhîn

(f. i. arapça c. : şevâhîn) : zool. doğan [kuş] , lât. falco peregrinus.

şâh-kâr

(f. b. i.) : baş eser, en güzel eser. (bkz. : şâh-eser)

şahm

(a. c. : şuhum) : 1) içyağı, etler arasında bulunan yağ 2) kim. katıyağ, don yağı. şahm-ı ma'deni : mineral yağ.

şahme

(a. i.) : [bir parça] içyağı. şahmet-ül-üzn : kulak memesi.

şâh-merdân

(f. b. s.) : şahmerdan, aşeğı yukarı çıkan büyük demir tokmak.

şâh-nâme

(f. b. i.) : 1) hükümdarların biyografisini manzum olarak anlatan eser. 2) h. i. Tus'lu Firdevsî'in ünlü manzum destanı.

şahne

(a. i.) : 1) inzibat me'muru, emniyet me'muru. [aslı : "sihne" dir] . 2) harmanlara nezâret eden kimse.

şâh-nişin

(f. b. i.) : odanın sokak tarafına olan çıkıntısı, dışarıya doğru uzanan kısmı.

şâh-per

(f. b. i.) : (bkz. : şâh-bâl).

şâh-râh

(f. b. i.) : 1) büyük, işlek yol, ana yol, cadde. 2) şaşırılması mümkün olmıyan doğru ve açık yol.

şâh-reg

(t. b. i.) : şah damar, büyük damar, (bkz. : şiryân-ı ebher).

şahs

(a. i. c. : şihâs, şuhûs, eşhas) : 1) kişi, kimse. 2) gr. şahıs.

şahs-ı ma'nevi

kendisine bir şahıs muamelesi yapılan banka, şirket v. b gibi ortaklıklar.

şahs-ı sâiis (üçüncü şahıs)

dâvada her iki tarafı da tutmıyan.

şâh-sâr

(f. b. s.) : dallık, ağaçlık, koruiuk.

şahsen

(a. zf.) : 1) şahıs itibariyle, şahısça, cisimce. 2) kendi [kendim, kendin, kendiniz...] . 3) yalnız uzaktan görerek.

şahsî, şahsiyye

(a. s.) : şahsa, kişiye, kendine âit, şahısla, kendi ile, kişi ile ilgili. Ef'âl-i şahsiyye : şahsî işler. Zamîr-i şahsî : şahıs zamîri : ben, sen, o. gibi.

şahsiyyât

(a. i. c.) : 1) kişinin kendine, şahsına âit sözler. 2) birinin şahsına âit münasebetsiz sözler.

şahsiyyet

(a. i.) : 1) kişilik, kişi hususiyeti (özelliği). 2) kişi, -kimse, yüksek kişi. şahsiyyet-i hükmiyye : soys. *tüzel kişilik.

şah-süvâr

(f. b. s.) : ata iyi binen, (bkz. : şeh-süvâr).

şah-tere

(f. b. i.) : şahtere, lât. fumaria anotolica. (arapçası "şahterec" dir).

şah-terîciyye

(a. i.) : bot. şahteregiller, fr. fumariacees.

şâhûr

(f. i.) : ekmek fırını, ekmek tandırı (bkz. : tennûr).

şah-vâr

(f. b. s.) : 1) şaha, hükümdara yakışacak surette. 2) i. iri ve iyi cins inci.

şah-zâde

(f. b. i.) : şah oğlu, hükümdar, pâdişâh oğlu, prens.