sıâ

(a. i. sa've'nin c.) : kuyruk sallıyan kuşları, (bkz. : sa'vât).

sıâb

(a. s. sa'b'ın c.) : güç, zor, çetin [şeyler]

sıbâg

(a. i. c. : esbiga) : 1) boya. 2) yaradılış.

sıbg, sıbga

(a. i.) : 1) içine kumaş ve şâire batırılan boya. 2) Hıristiyanların vaftizi. 3) din, mezhep.

sıbgat-uliah

Allah'ın yaratıcı kuvveti, islâm'ın yaratılışı. 4) ispirto ve lokman ruhu içinde eritilmiş boya maddeleri, fr. teinture.

sıbt

(a. i. c. : esbât) : torun. (bkz. : nebîre, hafîd).

sıbtân

(a. i. c.) : (bkz : sıbteyn).

sıbteyn

(a. i. c.) : iki torun.

Sıbteyn-i Mükerremeyn

Hz. Muhammed (Aleyhisselâm)'in iki torunu : Hz. Hasan ile Hüseyn.

sıbvân

(a. i. sabî'nin c.) : (bkz. : sıbyân)

sıbye

(a. i. sabî'nin c.) : (bkz. : sabye, sıbyân, subye).

sıbyân

(a. i. sabî'nin c.) : çocuklar.

sıdâk

(a. i.) : nikâh akçesi, kalın, (bkz. : kâbîn, mehr).

sıddîk

(a. s. sıdk'dan. c. : sıddîkun) : 1) pek doğru, sözünün eri [kimse] . 2) İslâm âleminin ilk halîfesi ve Hz. Muhammed (Aleyhisselâm)'in vefalı dostlarından Hz. Ebûbekr'in lâkabı. [Hz. EbÛbekir, yaşlı erkeklerden ilk Müslüman olan ve Aşere-i Mü-beşşere'den birincisidir (571-634.] . 3) i. erkek adı. [müen. : "sıddîka" dilimizde "sıdıka" şeklinde kadın adı olarak kullanılır]

Sıddîka

(a. h. i.) : "dosdoğru kadın" : 1) Hz. Aişe. 2) Hz. Meryem. 3) kadın adı.

sıdk

(a. i.) : 1) doğruluk, gerçeklik, (bkz. : hakîkat). 2) iç, yürek temizliği, (bkz : hâlisiyyet, muhâlasat).

sıdk-ı derûn

yürek temizliği.

sıdk u kizb

doğruluk ve yalan. sıdk u sebat : doğruluk ve sebat.

Sıfahân

(f. h. i.) : Isfahan şehri.

sıfâk

(a. i. c. sıfâkat) : hek. adaleleri ("kasları) örten ve koruyan ince zarlar.

sıfâr

(a. i.) : 1) kene. 2) s. sarı.

sıfat

(a. i. vasf'dan. c. : sıfat) : 1) hal, keyfiyet, suret, şekil, varlık, (bkz. : vasf).

sıfat-ı arıza

ticâret, kâr, ayıp ve ilel gibi mev-sûfa sonradan arız olan halet.

sıfat-ı asüyye

Allah'ın vücut sıfatı. 2) nişan, alâmet, (bkz. : şiar). 3) yüz ve kılık, (bkz : kisve, kisvet). 4) bir şahıs veya şeyin hâli. 5) lâkab, unvan. 6) gr. sıfat, bir şahsın veya şeyin hal ve şanını, renk veya sayısını, derecesini gösteren kelime, fr. adjeetif. 7) gr. [terkiplerde] 'belirten, (bkz. : mevsûf).

sıfat

(a. i. vasf'dan, sıfat'ın c.) : sıfatlar, vasıflar.

sıfât-ı adediyye

gr. sayı sıfatları

sıfât-ı cemâliyye

tas. lütuf ve merhamet ile ilgili vasıflar.

sıfât-ı ilâhiyye

tas. kendisini ve zıddını Ce-nâb-ı Hakk'a nispet caiz olan vasıflar, [rızâ, rahmet, sıhhat, gazap. gibi]

sıfât-ı istifhâmiyye

gr. soru sıfatları. sıfât-ı işâriyye : gr. işaret sıfatları.

sıfât-ı kıyâsiyye

gr. bir kaideye (kurala) bağlı ve uygun olarak meydana gelen sıfatlar.

sıfât-ı mübheme

gr. "belgisiz (mübhem) sıfatlar.

sıfât-ı semâiyye

gr. bir kaideye ('kurala) bağlı olmayıp işitilmekle öğrenilen sıfatlar.

sıfât-ı selbiyye

tas. mânâsında selb mümkün olan sıfatlar : kıdem, beka, vahdâniyyet, muhâle-fetün lilhavâdis, kıyam binefsihi. (bkz. : sıfât-ı zâtiyye).

sıfât-ı subûtiyye

tas. Allah'ın sıfatları : hayat, ilim, semi', basar, irâde, kudret, kelâm, tekvîn.

sıfât-ı tavsîfiyye

gr. "niteleme sıfatları, fr. adjectifs qualificatifs.

sıfât-ı ta'yîniyye

gr. belirtme sıfatlan, fr. adjectifs determinatifs.

sıfat terkibi

gr. sıfat takımı.

sıfât-ı

(bkz. : sıfât-ı selbiyye)

Sıffîn

(a. h. i.) : Fırat havâlisinde, Rıkka yakınında bir yer olup Hz. Ali ile Muâ-viye arasında geçen savaştan dolayı ün kazanmıştır.

sıfr

(a. i. c. : asfâr) : sıfır, hiç. sıfr-ül-yed : eli boş; mahrum.

sıhâf

(a. i. sahfe'nin c.) : geniş, düz kablar.

sıhha

(a. i.) : (bkz. : sıhhat) Hıfz-ıs-sıhha : sağlık koruma bilgisi.

sıhhat

(a. i.) : 1) sâhihlik, doğruluk; gerçeklik. 2) sağlamlık, sağlık. 3) ed. sözün yanlış ve eksik olmaması, (bkz ; hakîkat).

sıhhat-nâme

(a. f. b. i.) : ed. hastalanan birinin iyileşmesi dolayısiyle yazılan manzume.

sıhhî

(a. s.) : 1) sıhhatle, sağlıkla ilgili, sıhhate, sağlığa yarar. 2) hekimliğe âit.

sıhhiyye

(a. i.) : 1) hekimlik işleriyle, sağlık işleriyle uğraşan dâire. 2) sağlık işleri.

sıhhiyyûn

(a. i.) : [eskiden] , hekimlerin, sağlık işlerine çok ehemmiyet veren kısmı, fr. hygienistes.

sıhr

(a. i. c. : eshâr, suharâ) : kız alıp kız vermekle akrabadan olan kimse. evlenmekle meydana gelen yakınlık.

sıhrî

(a. s.) : evlenmelerden meydana gelen [akrabalık]

sıhriyyet

(a. i.) : evlenmek yoliyle olan akrabalık.

sikar

("ka" uzun okunur, a. i. sakr'ın c.) : zool. tepeli doğanlar.

sıkl

(a. i. c. : eşkal) : (bkz. : sıklet).

sıklâb

(a. h. i. c. : sakalibe) : islâv.

sıklet

(a. i.) : 1) ağırlık, yük. 2) sıkıntı.

sıklet-i izâfiyye

fiz. cisimlerin bir santimetre küpünün ağırlığı, yoğunluk (kesafet).

sıkt

(a. i.) : hek. düşük, ölü düşen çocuk.

sıkt-üz-zend

1) çakmaktan çıkan kıvılcım; 2) Ebü-l-Alâ-il Maarrî'nin meşhur şiir mecmuası.

sıla

(a. i. vasl'dan. c. : sılât) : 1) memleketine gitme, akrabasına ulaşma.

sıla-ı rahm

ana, baba ve akrabasını ziyaret vazifesini yapma, [bunu terke : "kat'ı rahm" denir] . 2) bahşiş, hediye. 3) gr. rabıt sîgası, *bağ-fiil, ulaç, fr. gerondif.

sılât

(a. i. sıla'nın c.) : 1) sılalar. 2) armağanlar, bahşişler.

sile

(a. i.) : bir şâire, yazdığı med-hiye karşılığı olarak verilen para.

sımâd

(a. i.) : şişe tıpası, tıkacı, (bkz. : sımam).

sımâh

(a. i.) : 1) kulak, (bkz : gûş, üzn). 2) kulak deliği.

sımâh-ı bevlî

anat. kadîbin ucundaki delik. sımâh-i cân : can kulağı.

sımam

(a. i.) : şişe tıpası, (bkz : simâd).

simâme

(a. i.) : kan damarlarında tıkanıklık yapan kan pıhtısı.

sımlâh

(a. i.) : kulak kiri.

sımt

(a. i.) : dizi, dizilmiş şey.

sımt-ı lü'lü'

inci dizisi.

sımtî

(a. i.) : ed. üçüncü, dördüncü mısraları kafiyeli olup diğerleri bir kafiyede olmı-yan şiir.

sınâât

(a. i. sınâat'ın c.) : san'-atler, zanaatler. (bkz. : sanayi').

sınâat

(a. i. c. : sınâât, sanayi') : san'at, zanaat, ustalık, maharet.

sınâb

(a. i.) : hardal.

sınaî, sınâiyye

(a. s.) : 1) sanatle ilgili. 2) tabîatten olmıyan, insan yapısı. Ezhâr-ı sınâiyye : yapma çiçekler.

sınâât-ı seb'a

(a. b. i.) : fels. arts liberaux.

sınâiyyât

(a. i. sır. âî'nin c.) : 1) sanatle ilgili olan şeyler. 2) insan yapısı şeyler.

sınar

(a. i.) : bot. çınar.

sındîd

(a. i. c. : sanâdîd) : baş, başkan, ileri gelen.

sınf

(a. i. c. : esnaf, sunûf) : sınıf.

sınv

(a. i.) : dal, budak, bir kökten çatallanan dallar. El-veledü alâ-sınvi ebîh : erkek evlâd babanın budağı üzerinde, onun halindedir.

sırat

(a. i.) : 1) yol. (bkz. : râh, tarîk).

sırât-ı müstakim

1) doğru yol; 2) vaktiyle istanbul'da çıkan (1. 909) ve Mehmet Akif'in yazılarını yayan bir dergi. 2) sırat köprüsü, üstünden geçip Cennete gitmek üzere Cehennem'in üzerine kurulacak olan çok dar ve güç geçilir köprü.

sırf

(a. s. Ve zf.) : 1) sâde, yalnız, ancak. 2) tamâmiyle, büsbütün, baştan aşağı kadar, (bkz. : kamilen).

sırr

(a. i. c. : esrar) : 1) gizli tutulan, kimseye söylenmiyen şey. Ifşâ-yi sırr : gizli şeyi herkese söyleme, (bkz. : râz). 2) Allah'ın akıl ermiyen hikmeti.

sırr-ı teâd

îcat sim, yaradılışın gizli sebebi. sırr-ı istiva : tas. siyah bir şerit adı olan istiva, yüksek bir alâmet sayılırdı. Cenâb-ı Mevlânâ'dan kalmış olup iki yollu olan külâh-ı seyfî veya kılıcı tâç yollarına takılan şerif. [Mevlevî tâbirlerinden-dir, bu tacı ancak cezbe-i Rahman ile istivanın sırrına vâkıf olan mümtaz zatlar giyebilirdi]

sırr-ı rübûbiyyet

tas. rübûbiyyetin merbûb üzerindeki nişanı, [tasavvufî eserlerde : sırr-ı rübûbiyyet, bir sırdır ki eğer zahir olsa, mütevakkıf-Ün-a1eyh olduğu şeyin butlanı sebebiyle bâtıl olur]

sırr-ı tecelliyyât

tas. "kalbe tecellî-i evvel'in inkişâfiyle meydana gelen ve cem'-i esma beyninde ehâdiyyet-i cem'iyyeyi izhâr eden şuhûd ve zuhur.

sırr-us- sırr

tas. icmal ve cem'-i ehâdiyyette hakaikın tafsîlât-ı kâmilesine ve hakayıkın müşte-mil olduğu kâffe-i mütaallikata hakikatleri veçhile ilim gibi hakkın âbidden teferrüdüne bâis olan şey.

sırr-dâş

(a. t. b. s.) : 1) sırları bir olan, birbirinin sırrını bilen. 2) sır saklıyan.

sırrî, sırriyye

(a. s.) : 1) sır ile, gizlilikle ilgili. 2) i. [birincisi] erkek adı.

sırran

(a. zf.) : gzlice, gizli olarak, (bkz. : hafiyyen).

sırran tezkiye

[eski huk.] kadı'nın, mesture denilen varaka (yazılı kâğıt) ile bir şahidin âdil olup olmadığının mensûbolduğu yerden tahkik etmesi.

sıyag

(a. i. sîga'nın c.) : gr. sîga-lar, *kipler.

sıyag-ı muhtelife

mâzî, muzSrt, emir v. b. gibi türlü sîgalar.

sıyâgat

(a. i.) : kuyumculuk.

sıyâh

(a. i. sayha'nın c.) : bağırmalar, haykırışlar.

sıyâh-ı matem

matem haykırışları.

sıyâl, sıyâlet

(a. i.) : hamle etme, saldırma, üzerine atılma, (bkz. : savlet).

sıyâm

(a. i.) : oruç. HIM siyim : oruç hâli. Şehr-i sıyâm : oruç ayı, ramazan.

sıyânet

(a. i.) : koruma, korunma, (bkz. : hıfz, himaye, muhafaza).

sıyâs, siyâsi

(a. i. sıysa. nın c.) : 1) kaleler. 2) köşkler. 3) sığınacak yerler.

sıysâ

(a. i. c. : sıyâs, siyâsî) : 1) kale. 2) köşk. 3) sığınacak yer.