müsâadât

(a. i. müsâade'nin c.) : 1) yardımlar. 2) îzinler.

Müsâade

(a. i. c. : müsâadât) : 1) yardım, (bkz : muavenet). 2) izin. 3) elverişli bulunma, [şiirde : "müsâadet" şeklinde de kullanılır]

müsâafe

(a. i.) : (bkz : müsâade, müsamaha), fr. tol erence.

müsâb

(a. s. sev ab’dan) : sevap kazanmış, sevap kazanan.

müsabaka

(a. i. sebk'den) : birbirinden ileri olmaya, birbirini geçmeye çalışma.

müsâbakat

(a. i.) : yarış, yarışma.

müsâberet

(a. i.) : 1) devamlı, sürekli olarak uğraşma. 2) bir şey yapmaya hemen girişme, (bkz. : mübâderet).

müsabık

(a. s. ve i. sebk'den) : yarışan, yarışçı, müsabakaya katılan kimse.

müs'ad

(a. s.) : is'âd edilmiş, bahtiyar, mes'ut, mutlu kılınmış.

müsadefe, müsâdefet

(a. i. sudûf'dan) : tesadüf etme, rasgeleme.

müsâdemât

(a. i. müsademe’nin c.) : çarpışmalar, tokuşmalar.

Müsademe

(a. s. sadm'den. c. : müsâdemât) : 1) çarpışma, tokuşma, birbirine çarpma.

Müsademe-i sefâin

gemilerin çarpması. Barika-i hakikat müsademe-i efkârdan çıkar. N. Kemal : hakikat şimşeği, hakikatin ışığı, fikirlerin çarpışmasından çıkar. 2) silâhlı çarpışma.

müsadere

(a. i. sudûr'dan. c. : müsâderât) : 1) Tanzimat'tan önce, herhangi kabahatli bir kimsenin malının hükümetçe, pâdişâh adına zapt edilmesi. 2) memnu, yasak bir şeyin kanuna uygun olarak zabtı, fr. onfiscation.

müsadere ale-l-matlûb

mant. *savı *kanıtsama, bir şeyi yine kendisiyle delil göstermiye kalkma işi.

müsadif

(a. s. sudûf'dan) : tesadüf eden, rastlayan, rasgelen.

müsâf

(a. i. mesâfe'nin c.) : mesafeler, uzaklıklar.

müsâfat

(a. s.) : 1) birbirine kötü muamele etme. 2) hastayı tedavi etme.

müsâferet

(a. i. sefer'den) : 1) seyahat, yolculuk. 2) misafirlik, konukluk.

misâfir

(a. i. sefer'den. c. : müsâfirîn) : 1) misafir, yoldan gelen, yolcu, (bkz : ibn-üs-sebîl). 2) yolculuk sırasında birinin evine inen konuk, (bkz : mihmân, daya). 3) komşuya giden kimse. 4) hek. Gözün saydam tabakasında herhangi bir sebepten dolayı meydana gelen beyaz leke

Misafir-hane

(a. f. b. i.) : 1) yolcu konağı, otel. 2) mec. (bu) Dünyâ.

müsâf irin

(a. i. sefer'den. müsâf ir'in c.) : 1) yolcular. 2) misafirler, konuklar.

misâfir-perver

(a. f. b. s.) : konuksever.

müsâg

(a. s. sevg'den) : isafa olunmuş, boğazdan kolaylıkla geçirilmiş, kolay yutulmuş.

müsâg

(a. i. isâga'dan) : akıtılmış, kalıba dökülmüş olan.

müsâhele

(a. i. sehl'den) : 1) incelik ve uysallık gösterme. 2) kolaylık gösterme. 3) kolay sanma.

müsâhele-kâr

(a. f. b. s.) : 1) incelik ve uysallık gösteren. 2) kolaylık gösteren. 3) kolay sanan.

müsâhele-kârâne

(a. f. zf.) : nezaket ve uysallık gösterene yaraşır yolda.

müsâheme

(a. i.) : kur'a çekme.

müsâhare

(a. i.) : gece uyuyamayıp uyanık durma.

müsahhan

(a. s. sahan ve suhûnet'den) : teshin edilmiş, ısıtılmış, kızdırılmış.

müsahhar

(a. s. sihr ve sehhar'dan) : büyülenmiş, büyülü; büyü ile aldanmış.

müsahhar

(a. s. sihriyy'den) : 1) teshir olunmuş, elde edilmiş, ele geçirilmiş. 2) tutkun, itaat etmiş, boyun eğmiş. 3) huk. Vekil-i müsahhar : maznun (sanık) için mahkemece tayin olunan avukat.

müsahhir

(a. s. sihriyy'den) : teshir eden, ele geçiren.

müsâhim

(a. s.) : kur’a atan, Kur’a çeken.

müsâid

(a. s. süûd'dan) : 1) yardım eden. 2) elverişli, uygun, (bkz : muvafık). 3) müsaade eden, izin veren. Gayr-i müsâid : elverişsiz; müsaade vermeyen.

müsâif

(a. s.) : müsaade eden, iş bitiren, uygunluk gösteren.

müsâkat

("ka" uzun okunur, a. i. sevk'den) : fık. meyvasının bir kısmını almak şartıyla bir bağı veya ağaçlan birine verme.

müsâkata

(a. i.) : 1) düşürme. 2) peyderpey düşürme.

müsakkab

(a. s.) : (bkz : musakkab).

müsankaf

(a. s. sakf'dan. c. : müsakkafât) : taskîf edilmiş, tavanlanmış, üstü tavanla örtülmüş, tavanı, damı olan.

Müsakkafât

(a. s. sakf'dan. müsakkaf'ın c.) : müsakkaf olan, üzeri dam ile örtülü olan yerler : [ev, han, dükkân, gibi]

müsakkal

(a. s.) : ağırlandırılmış, ağırlandırılan.

müsakkıl

(a. s. siklet'den) : sakil kılan, ağırlaştıran.

müsakkib

(a. s. sakb'dan) : teski-beden, delen.

müsâl

(a. i.) : sakal, (bkz : lihye).

müsanat

(a. i.) : yıllık iş görme.

müsânede, müsânedet

(a. i.) : yardım etme, arka çıkma.

müsâneha

(a. i.) : sahih olma, akla, hatıra gelme.

müsânehe

(a. i.) : (bkz. : müsânât).

müsâraat

(a. i. sür'at'den) : 1) sür'at ve acele etme. 2) teşebbüs, girişme.

müsâraaten

(a. zf.) : süratli, acele olarak

müsârakat

(a. i. sirkat'den) : çalma, hırsızlık.

müsâlere

(a. i. setr'den) : 1) örtünme. 2) 'örtme.

Müsavat

(a. i. sevâ'dan) : müsavilik, 'eşitlik, aynı halde ve derecede olma.

müsâvâten

(a. zf.) : müsâv *eşit olarak.

müsâveme

(a. i.) : pazarlık etme.

müsavi

(a. s.) : * eşit, denk, birinin ötekinden farksız olanı, aynı halde ve derecede bulunan.

Müsavim

(a. s.) : sıkı pazarlık eden.

Müsavim bin-nazar

huk. [eskiden] görmek veya göstermek üzere aldığı malı götüren kimse

müsavim bi-ş-şirâ

huk. [eskiden] iştira etmek üzere aldığı malı götüren kimse

müsâyefe

(a. i. seyf'den) : birbirine kılıç çekme, birbirine kılıçla vurma.

müsâyere

(a. i. seyr'den) : yol arkadaşı olma [birine]

müsbet, müsbete

(a. s. sübût'dan) : 1) tesbît edilmiş, delil gösterilmiş. 2) gr. *olumlu. 3) fiz mat. Pozitif, fr. positif. Ulûm-ı müsbete : pozitif ilimler.

müsbig

(a. s.) : isbâg edici, tamamlayıcı.

müsbit, müsbite

(a. s. sübût'dan) : isbât edici, eden. Evrak-ı müsbite : Delil, vesika olabilir kâğıtlar.

müsbit

(a. i.) : yara ve hastalıktan dolayı pek halsiz kalan.

müsebba'

(a. s. seb'den) : 1 : yedili, yedi kısımdan meydana gelen. 2) geç. Yedigen, fr. heptagone. 3) ed. her beytine aynı vezinde ve tek sayılı mısraıyla aynı kafiyede beş mısra ilâve edilen gazel, kaside.

müsebbaa

(a. i.) : yedi kere okunması gereken dua.

müsebbeb

(a. s. sebeb'den) : sebeb-olunarak meydana getirilen.

müsebbet

(a. s.) : tespit olunmuş, sabit kılınmış.

müsebbib

(a. s. sebeb'den) : 1) sebeb olan. 2) îcâd eden. müsebbibe-ül-esbaba, müsebbibe-i hakikî : Cenâb-ı Hak.

müsebbih

(a. s. sebh ve sibâtıet'den c. : müsebbihân) : tesbîh eden, subhânAllah diyen.

müsebbiha

(a. i.) : şahadet parmağı, sağ elin ikinci parmağı.

müsebbihân-ı mele-il-a’lâ

(a. s. müsebbih'in c.) : tesbîh edenler, subhânAllah diyenler. müsebbihân-ı felek : melekler. müsebbihân-ı mele-il-a’lâ : melekler.

müsebbih-âne

(a. f. zf.) : tesbîh ederek, subhânAllah diyerek.

müsebbihîn

(a. i. müsebbih'in c.) : (bkz : müsebbihân).

müsebbit

(a. s. sübût'dan) : tesbît edici, sabit kılan, devamlı kılan.

müsebbitât

(a. i. c.) : dondurucu, uyuşturucu, bayıltıcı ilâçlar.

müsecca', müseccaa

(a. s. sec'den) : ed. seci'lendirilmiş, cümlelerinin sonu kafiyeli olan [söz, nesir] . İbâre-i müseccaa : sei’li, kafiyeli söz.

müseccel, müseccele

(a. s. secl'den) : 1) tescil edilmiş, sicile, deftere geçirilmiş. 2) mahkeme defterine geçirilmiş. OV-kubat-ı müseccele : sicile, mahkeme defterine geçirilmiş vukuat.

müseccil

(a. s. şecl'den) : 1) tescîl eden, sicile, deftere geçiren. 2) mahkeme defterine geçiren.

müsedded

(a. s. sedâd'dan) : tesdîd edilmiş, uzunluğuna doğrultulmuş.

Müseddes

(a. s. süds'den) : 1) tesdis edilmiş, altıya çıkarılmış. 2) altı kısımdan meydana gelmiş. 3) geç. 'altıgen, fr. hexagone.

Müseddes-i muntazam

geo. Düzgün *altıgen, fr. hexagone regulier. 4) ed. her kıt'asında altı mısra bulunur, ilk kıt'anın mısraları aralarında kafiyeli olup, diğer kıt'alarda ise ilk dört mısra' aralarında, son ikisi ise ilk kıt'a ile kafiyelidir.

Müseddes-i mükerrer

ed. son iki mısraı her kıt'ada -nakarat hâlinde. Aynen tekrar edilen müseddes

müseddid

(a. s. sedâd'dan) : 1) tesdîd eden, doğrultan, doğru yola sevk eden. 2) (sedd'den) tıkayan, sed ve büğet yapan. 3) tıkanmış, sed ve büğet yapılmış, (bkz : mesdûd).

Müsekkin, müsekkine

(a. s. sükûn'dan) : teskin edici, uyuşturucu, yatıştırıcı [ilâç] . Edviye-i müsekkine : teskin edici, uyuşturucu ilâçlar.

müsellâh, müsellâha

(a. s. silâh'dan) : silâhlanmış, silâhlı. Kuvâ-yi müsellâha : silâhlı kuvvetler. Sulh-i müsellâh : silâhlı sulh, silâhlanarak muhafaza edilen sulh.

müsellahan

(a. f. silah’lan) : silâhlı olarak.

Müsellem

(a. s. selm'den. c. : müsellemât) : 1) teslîm edilmiş, verilmiş. 2) su götürmez, doğruluğu, gerçekliği herkesçe kabul edilmiş olan.

Müsellemân

(a. i. selm'den) : yeniçeri devrinde, yol işleriyle vazifeli olan asker.

müsellemât

(a. i. c. : selm’den. Müsellem’in c.) : umumiyetle kabul edilmiş, meydanda olan meseleler.

Müselleme

(a. i.) : yardımcı teorem.

Müselles

(a. s. selâse'den) : 1) üçleştirilen, üçlü, Uç. İttifak-ı müselles (üçlü pakt) : birinci dünyâ harbine kadar Almanya, Avusturya - Macaristan, İtalya arasındaki anlaşma. 2) i. üç kere tasfiye olunarak çekilmiş bir cins şarap. 3) i. geo. *üçgen, fr. triangle. 4) müz. üç mısralı güfte. 5) i. g. s. bir yazı sitili.

müselles-i kaim-üz-zâviye

("kaç" uzun okunur.) : geç. dik *üçgen, fr. triangle rectangle.

müselles-i muhtelifül-adlâ'

geç. çeşitkenar "üçgen, fr. triangle scalene.

müselles-i münferic-üz-zâviye

geç. geniş *açılı * üçgen, fr. triangle obtusangle.

müselles-i mütesâvi-l-adla'

geç. * eşkenar * üçgen, fr. triangle equilateral.

müselles-i mütesâvi-s-sâkayn

geç. *ikizkenar * üçgen, fr. triangle isocele.

müselles-i şimalî

astr. kuzey yarım küresinde bulunan üç parlak yıldızdan meydana gelen bir yıldız kümesi, lât. triangulum; fr. Triangle Baureal.

müselles muvâzenesi

jeod. top. tek bir * üçgenin ölçü hatâlarını gidermek için tatbîk edilen -hesap sistemi.

müsellesât

(a. i. c.) : mat. trigonometri, fr. trigonometrie.

müsellese

(a. i.) : kim. oksijen, hidrojen ve karbondan olma nesne.

müsellesi

(a. s.) : müselles, üçgen biçiminde olan.

müsellim

(a. s. selm'den) : 1) teslîm eden, veren. 2) i. [vaktiyle] mülkiye kaymakamlarına ve nahiye müdürlerine verilen bir unvan,

Müselmân

(f. i.) : (bkz. : Müslim).

müselsel, müselsele

(a. s. silsile'den) : 1) teselsül eden, zincirleme, ardı ardına. İbâre-i müselsele : aralan kesilmeden, zincirleme giden ibare, cümle. 2) i. ed. bütün mısraları kafiyeli manzume. 3) i. g. s. bir yazı sitili.

müselselen

(a. f. silsile'den) : teselsül ederek, zincirleme, birbirine bağlı olarak.

müsemmâ

(a. s. sem. v ve sümüvv'den) : 1) tesmiye olunan, bir ismi olan, adlanmış, adlı. (bkz. : benâm). 2) muayyen, belirli [zaman]

müsemmâ bi-n-nakiz

adiyle, hâli ve hareketleri arasında tezad olan. Bî-müsemmâ : adsız, bilinmeyen. Ecel-i müsemmâ : eceliyle gelen, normal ölüm.

müsemmen

(a. s. semn'den) : 1) sekiz renkli. 2) sekizli, sekiz parçadan meydana gelen. 3) geç. Sekizgen, fr. octogone. 4) fık. Kıymet biçilmiş veya biçilen kıymet karşılığında satılmış şey. 5) ed. sekizer mısralı bendlerden müteşekkil nazım.

müsemmim

(a. i. semm'den) : zehirleyici, ağulayan.

müsennâ

(a. s.) : 1) iki kat, iki katlı, ikili, iki kısımdan meydana gelmiş. 2) i. gr. iki şahsa veya iki şeye delâlet eden kelime. 3) i. gr. iki noktalı harf. Tâ-i müsennâ : iki noktalı t. 4) i. g. s. bir yazı sitili.

müsennâiyyet

(a. i.) : fels. ikili *bölü.

müsennât

(a. s. Müsennâ 3'ün c.) : iki noktalı harfin sıfatı. Tâ-i müsennât : iki noktalı t. (bkz. : müsennâ3.

müsennât

(a. i. c. : müsenneyyât) : su bentlerinin, arkların kenarı.

müsennede

(a. i.) : 1) arka yastığı. 2) arkaya dayanılacak yer.

müsennem

(a. s.) : 1) ev çatısı şeklinde olan. 2) kabartma, kabartmalı olarak hak edilmiş olan.

müsenneyyât

(a. i. müsennât'ın c.) : su bentlerinin, arklarm kenarları.

müserrah

(a. s.) : tesrih edilmiş, boşanmış, bırakılmış, (bkz : tatlîk).

müserrec

(a. s. serc'den) : tesrîc edilmiş, eyer vurulmus, eyerlenmiş, eyerli. Esb-i müserrec : eyerli at.

müserrer

(a. i.) : bot. Göbekli bitki.

müserri'

(a. s. sür'at'den) : tesri' eden, sür'atlendiren.

müsevvedât

(a. i. sevvâd'dan. müsevvede'nin c.) : (bkz : müsveddât).

müsevvede

(a. i. seved'den. c. : müsevvedât) : (bkz : müsvedde).

müsevveg

(a. s. c. : müsevvegat) : izin verilmiş, razı olunmuş.

müsevvegat

("ga" uzun okunur. a. s. müsevveg'in c.) : izin verilmiş, razı olunmuş şeyler.

müsevvem

(a. s.) : nişan ile nişanlı. 2) süslü.

müsevver

(a. s.) : etrafına sur, duvar çekilmiş.

müsevvid

(a. s. seved'den. c. : müsevvidîn) : tesvîdeden, müsvedde, karalama, taslak yapan.

Müsevvidin

(a. s. müsevvid'in o.) : tesvîdedenler, müsvedde, karalama, taslak yapanlar.

müsevvif

(a. s. sevf'den. c. : müsevvifîn) : geciktiren, atlatan, savsaklıyan.

müsevvifîn, müsevvifun

(a. s. müsevvif in c.) : geciktirenler, atlatanlar, savsaklıyanlar. Helek-el-müsevvifûn : atlatmacılar helak buldu. hâdis.

müseyyeb

(a. s. seyb'den) : tesey-yübeden, tenbel, üşengen, ihmalci.

Müshil

(a. s. ve i. sehl'den c. : müshilât) : 1) kolaylaştıran. Müshil-ül-umur : işleri kolaylaştıran; Allah. 2) ishal veren, bağırsakları temizliyen, kazuratı kolaylıkla dışarı attıran ilâç, fr. purgatif.

müshilât

(a. s. ve i. müshil'in c.) : ishal veren, bağırsakları temizliyen ilâçlar, fr. purgatifs.

mü'sî

(a. s.) : kederli kimseyi avutan.

müsî

(a. s. sev'den) : isâet eden, kötülükte bulunan.

müs'id

(a. s.) : is'âdeden, bahtiyar eden, mes'ud, mutlu kılan.

müsîl

(a. s. seyelan'dan) : isale eden, akıtan.

müsinn

(a. s. sinn'den) : yaşlı, geçkin, kocamış, ihtiyar.

müskıtât-ı hudûd

(a. it.) : fık. had cezalarını ıskat ve izâle eden sebepler.

müskıtât-ı kısas

(a. it.) : fık. Gereken bir kısası ıskat ve izâle eden sebepler.

müskir

(a. s. sekr'den) : iskâr eden, sarhoş eden, sarhoşluk veren. Küllü müski-rin haram : bütün müskir olan, sarhoş edici şeyler haramdır.

Müskirat

(a. s. sekr'den) : sarhoş eden, sarhoşluk veren şeyler.

müskit

(a. s. sükût'dan) : iskât eden, susturan, susturucu. Cevâb-ı müskit : susturucu cevap.

müskitâne

(a. f. f.) : sustururcasına.

Müslim

(a. s. ve i. selâmet'den. c. : Müslimîn, Müslimûn) : İslâm dîninde olan.

Müslîmân

(a. s. ve i. selâmet’den. c. : Müslimânân) : İslâm dîninde olan. (bkz : dîn-dâr, Muhammedî, mü'min, mütedeyyin).

Müslimânân

(a. f. s. ve i. selâmet'den. Müslimân'ın c.) : Müslümanlar, İslâm dîninde olanlar.

Müslimât

(a. s. ve i. silm'den) : İslâm dîninde olan, Müslüman [kadınlar, kızlar]

Müslime

(a. s. ve i. silm'den) : Müslüman [kadın, kız] , İslâm dîninde olan [kadın, kız]

Müslimîn

(a. s. ve i. silm'den) : Müslümanlar, (bkz : Müslimûn). İmam-ül-Müslimîn : İslâm halîfeleri.

Müslimûn

(a. s. ve i. silm'den) : (bkz : Müslimîn.

Müsmin

(a. s. semen’den) : 1) şişman, semiz. 2) semirten [ilâç]

müsmir, müsmire

(a. s. semer'den) : 1) semereli, yemiş veren, yemiş verici, yemişli. 2) netice veren, netîceli. 3) faydalı, verimli. (bkz : semeredâr). Gayr-i müsmir : verimsiz, boş, faydasız. Escâr-ı müsmire : meyva ağaçları.

müsned

(a. s. sened'den) : 1) îsnâd edilmiş, nisbet edilmiş. 2) gr. *yüklem, fr. predicat.

müsnedün-ileyh

(a. b. i.) : "ona is'nâdolunan, dayanılan" : gr. *özne, fr. sujet. (bkz : mübtedâ).

müsnid

(a. i.) : 1) söyliyene isnâd-olunan söz. 2) zaman, dehr.

müsri'

(a. s. sür'at'den) : tesri' eden, sür'at, hız veren, sür'atlendiren, hızlandıran.

Müsrif

(a. s. serf'den) : israf eden, malını, parasını boş yere yok eden, tutumsuz, savurgan, har vurup harman savuran.

müsrif-âna

(a. f. f. serf'den) : malını, parasını boşuna yok ederek, harcıyarak, tutumsuzlukla, savurganlıkla.

müsta'bid

(a. s. abd'dan) : istib'âd-eden, kul edinen.

müsta'bir

(a. s. c. : müsta'birîn) : isti'bâr eden, rüya tâbir ettiren.

müsta'birîn

(a. s. müsta'bir'in c.) : isti'bâr edenler, rüya tâbir edenler.

müsta'ceb

(a. s. aceb'den) : şaşılacak olan.

müsta'cel

(a. s. acele'den) : acele, tez, hemen yapılması gereken [şey]

müsta'celen

(a. f. acele'den) : müsta'cel, acele olarak, çabucak, çarçabuk, (bkz. : ele-l-acele).

müsta'cib

(a. s. aceb'den) : isti'-câbeden, şaşan, şaşakalan.

müsta'ciben

(a. f.) : şaşarak, şaşa kalarak,

müsta'cil

(a. s. acele'den) : 1) isti'câl eden, acele eden, çabuk, tez olmasını isteyen. 2) acele giden.

müsta'fî

(a. s. afv'den) : 1) istifa eden, işinden kendi arzusiyle çekilen. 2) suçunun bağışlanmasını isteyen.

müstafzıl

(a. s.) : bir şeyden arta kalan.

müstanall

(a. i. galle'den. c. : müstagallât) : üstü kapalı iratlardan başka, zahîre, tahıl gibi îrat getiren vakıf malı.

müstagallât

(a. i. galle'den. müstagall'in c.) : müsakkafat (üstü kapalı) îrat-lardan başka, zahîre, tahıl gibi îrat getiren vakıf mallar.

müstagfir

(a. s. gufrân'dan) : istiğfar eden, günahlarının bağışlanmasını Allah'tan dileyen.

müstagîsîn

(a. s. müstagîs'in c.) : istigâse edenler, yardım dileyenler. Ya gıyâs-el-müs-tagîsîn (ey yardım dileyenlerin yardımcısı) : Allah.

müstağni

(a. s. ganî'den) : 1) doygun, gönlü tok. 2) çekingen, nazlı [davranan] . 3) lüzumlu, gerekli bulmıyan.

müstagni-yâne

(a. f. f. ganî'den) : müstağni olanlara yakışacak surette.

müstagreb

(a. s. garâbet'den) : istigrâbedilmiş, garip, tuhaf görülmüş.

müstagrık

(a. s. gark'dan) : 1) gark olmuş, dalmış, daldırılmış, batmış. 2) kendini bilmiyecek derecede dalgın, düşüngen.

müstagrık-ı hûn

kana batmış.

müstagrık-ı ziya

ışığa batmış, ışıkla dolu.

müstagrib

(a. s. garâbet'den. c. : müstagribîn) : istigrâb eden, garibine giden, şaşakalan.

müstagrib-âna

(a. f. f. garâbet'den) : garibine giderek, şaşıp kalarak.

müstagribîn

(a. s. garâbet'den. müstagrib'in c.) : istigrâb edenler, garîbine gidenler, şaşakalanlar.

müstagşî

(a. s.) : örtünüp bürünen.

müstagzir

(a. s.) : kaz gelen yerden tavuğu esirgemiyen.

müstahakk

(a. s. hakk'dan) : [aslı "müstahikk" dir] . (bkz : müstahikk).

müstahber

(a. s. haber'den. c. müstahberât) : istihbar olunmuş, haber alınmış, duyulmuş, işitilmiş.

müstahberât

(a. i. haber'den. müstahbere'nin c.) : alınmış, öğrenilmiş haberler.

müstahbir

(a. s. haber'den) : istihbar eden, haber alan, duyan, işiten.

müstahcer

(a. s. hacer'den) : sertleşip taşlaşmış, taş hâline gelmiş.

Müstahdem

(a. s. ve i. hidmet'den. c. : müstahdemîn) : istihdam olunmuş, hizmette bulunan, kullanılan, ücretle çalışan.

Müstahdemin

(a. s. ve i. hidmet'den. müstahdem'in c.) : istihdam olunmuşlar, müstahdemler, çalışanlar.

müstahdes

(a. s.) : yeni bulunmuş, yeni ortaya atılmış.

müstahdim

(a. s. ve i. hidmet'den) : İstihdam eden, hizmette kullanan

müstahdis

(a. s.) : yen! bir şey bulan, bulucu.

müstahfaz

(a. s. ve i. hıfz'dan. c. : müslahfazîn) : 1) hıfzeden, koruyan. 2) [Tanzî-mat'tan sonra] kırk yaşını aşmış olan yurttaşların -muvazzaf ve rediflikten sonraki- askerlik hizmeti.

müstahfazîn

(a. s. ve i. hıfz'dan. müstahfaz'ın c.) : müstahfazlar.

müstahikk

(a. s. hakk'dan. c. : müstahikkîn) : hak etmiş, hak kazanmış, lâyık.

müstahikk-ı kısas

kuh. [eskiden] caniyi kısas suretiyle cezalandırmak hakkına mâlik olan kimse.

müstahikkîn

(a. s. hakk'dan. müstahikk'in c.) : hak etmiş olanlar, hak kazanmışlar; lâyık olanlar.

müstahîl

(a. s. c. : müstahîlât) : imkânsız, mânâsız, boş, saçma şey.

müstahîlât

(a. i. müstahîl'in c.) : imkânsız, mânâsız, boş, saçma şeyler.

müstahkar

(a. s. hakaret'den) : istihkar edilen, hakir, hor görülen, küçümsenen.

müstahkem

(a. s. hükm'den) : istihkâm edilmiş, istihkâmlı, sağlamlaştırılmış, sağlam, (bkz : kavî, muhkem). Mevki-i müstahkem : ask. Etrafına kale, siper gibi şeyler yapılarak sağlamlaştırılmış yer.

müstahkır

(a. s. hakaret'den) : istihkar eden, hakir, küçük gören, küçümsiyen.

müstahkim

(a. s. hükm'den) : istihkâm eden, sağlamlaştıran.

müstahlas

(a. s. halâs'dan) : istihlâs olunmuş, kurtarılmış.

müstahleb

(a. s.) : hek. süt hâline getirilmiş, süt gibi beyaz ve subye tarzında yapılmış olan ilâç.

müstahlef

(a. s. halef'den) : istihlâf edilmiş, kendi yerine geçirilmiş; başkasının yerine konulmuş.

müstahlib

(a. s. halb'den) : istihlâb eden, tırmalıyan.

müstahlib

(a. s. halb'den) : istihlâ beden, sağan.

müstahlib-i leben

süt sağan.

müstahlif

(a. s. halef'den) : istihlâf eden, kendi yerine geçiren; başkasının yerine koyan.

müstahlis

(a. s. halâs'dan) : istihlâs eden, kurtaran, kurtarıcı.

müstahmil

(a. s. haml'den) : istihmâl eden, yüklenen.

müstahrec

(a. s. hurûc'dan) : istihraç edilmiş, çıkarılmış; bir şeyden çıkarılmış, alınmış, bir kitaptan alınmış.

müstahric

(a. s. hurûc'dan) : 1) istihraç eden, çıkaran. 2) ibareden mânâ çıkarmak kudretinde olan.

müstahsal

(a. s. ve i. hâsıl'dan. c. : müstahsalât) : istihsâl edilmiş, hâsıl olmuş, yetiştirilmiş, üretilmiş, [yapma kelimelerdandir]

müstahsen, müstahsene

(a. s. hasen'den) : 1) istihsân edilmiş, güzel sayılmış, beğenilmiş, (bkz. : makbul, pesendîde). Umûr-i müstahsene : "beğenilmiş işler. 2) müz. Türk müziğinde diapaza la sini (dügâh) fa (acem) olarak kabul eden ahenk.

müstahsen mabeyni

müz. aynı sesi eviç kâbûl eden ahenk; aynı esâssa dayanan ney çe-çidi.

Müstahsil

(a. s. hâsıl'dan. c. : müstahsilin) : istihsâl eden, husule getiren, yetiştiren, yetiştirici, üretici.

Müstahsilin

(a. s. müstahsil'in c.) : istihsâl edenler, husule getirenler, yetiştiriciler, üreticiler.

müstahsir

(a. s.) : yorulup halsiz düşen.

müstahyî

(a. s. hayâ'dan) : istih-yâ eden, utanan, utangaç, (bkz. : şerm-sâr).

Müstahzar

(a. s. huzûr'dan. c. : müstahzarat) : 1) huzura getirilmiş, istihzar edilmiş, hazırlanmış, hazır. 2) zihinde tutulmuş.

Müstahzarat

(a. s. huzur’dan. Müstahzar’ın c.) : 1) hazır, hazırlanmış şeyler. 2) zihinde hazır tutulmuş şeyler.

müstahzarât-ı tıbbiye

hek. hazır yapılmış ilâçlar.

müstahzir

(a. s. huzûr'dan) : istihzar eden, hazırlıyan.

müstaidd

(a. s. uddet'den c. : müstaiddân) : 1) istîdadlı, kabiliyetli, bir şeye kabiliyeti olan. 2) akıllı, anlayışlı, (bkz . : fehîm, zekî).

müstaidd-i ilm ü kemâl

olgunluğa ve ilme istidatlı olan.

müstaiddân

(a. s. müstaidd'in c.) : müstait, isttdatlı kimseler.

müstaiddâne

(a. f. f.) : müstaid olana yakışacak surette.

Müstaiddîn

(a. s. müstaidd'in c.) : (bkz : müstaiddân).

müstaîn

(a. s. avn'den) : istiâne eden, yardım istiyen.

müstaînen

(a. f. avn'den) : istiâne ederek, yardım dileyerek.

müstaînen bi-llâhi teâlâ

Allah’ın yardımına sığınarak.

müstaîr

(a. s. âriyet'den) : istiare eden, ödünç alan.

müstakarr

(a. s. karâr'dan) : 1) istikrar bulunan, yerleşilen, durulan yer. 2) karargâh.

müstakbeh

(a. s. kubh'dan) : be-ğenilmiyen, tiksinilen.

Müstakbel

(a. s. kabl'den) : 1) istikbal edilen, karşılanan. 2) önde bulunan, ilerideki, gelecek. 3) i. gr. istikbal sîgası, gelecek zaman, fr. fütur.

müstakbelât

(a. i. müstakbel'in c.) : gelecek zamanlar.

müstakbih

(a. i. kubh'dan) : be-ğenmiyen, tiksinen.

müstakbil

(a. s. kabl'den. c. : müstakbilîn) : 1) istikbâl eden, karşılıyan. 2) kıbleye dönen.

müstakbilin

(a. s. kabl'den. müstakbil'in c.) : 1) istikbâl edenler, krşılayıcılar. 2) kıbleye dönenler.

müstakdim

(a. s. kıdem'den) : 1) istikdâm eden, takaddüm eden, ileride, önde bulunan. 2) (kadem'den) çok ayaklı olan.

müstakırr

(a. s. karâr'dan) : istikrar bulmuş, karar kılmış; durulmuş; yerleşmiş, sabit, bu kelimeyi, çok zaman ve yanlış olarak : "müstakarr" şeklinde'-okurlar]

müstakıss

(a. s.) : istıksâs eden, kısas istiyen.

müstakil

(a. s.) : pazarlığın bozulmasını isteyen.

Müstakill

(o. s. kıllet'den) : başlıbaşına, kendi başına; kendi kendine, ayrıca, "bağımsız.

Müstakilleri

(a. f. kıllet'den) : 1) kendi başına, başlı başına olarak. 2) ancak, yalnız.

Müstakim

(a. s. kıyâm'dan) : 1) doğru, düz, dik. Sırât-ı müstakim : hakk yol.

müstakim-ül’Cenâh

zool. düzkanadlılar : çekirge. , gibi. 2) temiz, namuslu, doğru.

müstakîm-âna

(a. f. f. kıyâm'dan) : namuslulukla, doğrulukla.

müstakraz, müstakraza

(a. s. karz'dan. c. : müstakrazât) : istikraz olunmuş, borç alınmış. Mebâlig-i müstakraza : borç alınan paralar

müstakrazât

(a. i. karz'dan. müs-takraz’ın c.) : istikrazlar, borç alınmış paralar.

müstakrib

(a. s. kurb'dan) : yaklaştıran, yaklaştırıcı.

müstakriz

(a. s. karz'dan. c. : müstakrizîn) : istikraz eden, borç eden. (bkz. : medyun).

müstakrizîn

(a. s. müstakriz'in c.) : istikraz edenler, borç alanlar.

müstaksi

(a. s. kusv'dan) : 1) istiksâ eden, nihayetine, sonuna varmak istiyen. 2) dikkatle araştıran.

müstaksim

(a. s. kısm'dan) : 1) taksim eden, bölüşen. 2) (kasem'den) : yemin isteyen.

müstakteb

(a. s. kutb'dan) : fiz. *polarılmış. fr. polarise.

müstaktıb

(a. s. kutb'dan) : fiz. *polargı, fr. polariseur.

Müştaktır

(a. s. katre'den) : istik-tar eden, damlatan.

müstaktil

(a. s. katl'den) : istık-tal eden, ölüme karşı göğüs geren.

müsta'li, müsta'liye

(a. s. isti'lâ'dan) : istilâ eden, yükselen, üstün gelen, üste çıkan. Hurûf-i müsta'liye : leng. "hı, sad, dad, ti, zı, ayın, kaf" harfleri, fr. sons emp-hatiques.

müsta'lim

(a. s. ilm'den) : isti'lâm eden, malûmat, bilgi istiyen.

müsta'mel

(a. s. amel'den) : 1) kullanılmış. 2) eski, köhne.

müsta'mer

(a. s. umrân'dan) : mahâcır yerleştirerek ma'mur, şen, bayındır bir hâle getirilen [yer] , fr. colonie.

müsta'merât

(a. i. umrân’dan. müsta’mere’nin c.) : sömürgeler, fr. colonies. (bkz : müstemlekât).

müsta'mere

(a. i. umrân'dan. c. : müsta'merât) : mahâcır yerleştirerek ma'mur, şen, bayındır bir hâle getirilen yer, sömürge, fr. colonie. (bkz : müstemleke).

müsta'mil

(a. s. amel'den) : isti'mâl eden, kullanan.

müsta'mir

(a. s. umrân'dan) : bir yere mahâcır yerleştirerek orasını ma'mur, şen, bayındır bir hâle getiren, sömüren, sömürgeci, fr. colonisateur.

müstansır

(a. s. nusret'den) : istinsar eden, yardım istiyen.

müstantak

(a. s.) : istintak olunmuş.

müstantik

(a. s. nutk'dan) : 1) istintak eden, söyletmek isteyen. 2) huk. sorgu hâkimi.

müsta'raz

(a. s.) : geo. enine, fr. transversal, e.

müsla'rib

(a. s. arab'dan) : Araplaşmış, aslen Arap olmadığı halde sonradan Arap-Jaşmış olan. Arab-ı müsta'rib : Araplaşmış Arap.

müsta'rik

(a. s. arak'dan) : isti'râk eden, terlemek için yatan.

müstasfî

(a. s. safâ'dan) : istisfâ eden, hâlisini, safını alan.

müstasgir

(a. s. sagîr'den) : istisgar eden, küçük gören, küçümsiyen.

müstasgir-âna

(a. f. f.) : küçük görerek, küçümsiyerek.

müstashab

(a. s. sohbet'den) : istishâf olunan, birine yanında arkadaş olarak bulundurulan.

müstashib

(a. s. sohbet'den) : istishâbeden, yanına alan, beraber bulunduran.

müstashiben

(a. f. sohbet'den) : müstaship olarak, beraber olarak, yanında bulundurarak.

müstas'ib

(a. s. suûbet'den) : güç sayan, her şeyi zor gören.

müstasveb

(a. s. savâb'dan) : istisvâbedilmiş, savap, mâkul, doğru görülmüş.

müstasvib

(a. s. savâb'dan) : istisvâbeden, savap, mâkul, doğru gören.

müstatıbb

(a. s. tıbb'dan) : istıtbâb eden, deva, çâre ariyan.

müsta'tıf

(a. s. âtıfet'den) : isti'tâf eden, şefkat, sevgi istiyen.

müsta'tıf-âna

(a. f. f.) : şefkat, sevgi talebedercesine.

müsta'tî

(a. s.) : bahşiş istiyen.

müstatraf

(a. s.) : istitrâf edilmiş, turfa, nâdîde sayılmış.

müstatrib

(a. s. tarab'dan) : eğlence, neş'e, ahenk istiyen.

müstatrib-âna

(a. f. f.) : müstatrib olana, eğlence, neş'e, ahenk istiyene yakışacak yolda.

müstatrif

(a. s. turfa'dan) : istitrâf eden, turfa, nâdîde sayılan.

müstavsıla

(a. s.) : takma saç kullanan [kadın]

müstavtın

(a. s. vatan'dan) : (bkz. : mutavattın).

müsdavzi'

(a. s.) : pazarlık eden.

müstavzih

(a. s.) : istizah eden, izahat istiyen.

müstazhir

(a. s. zahr'den) : istiz-hâr eden, dayanan, arka veren.

müstazhiren

(a. f. zahr'den) : müstazhir olarak, dayanarak, arka vererek.

müstazıll

(a. s. zıll'dan) : gölgelenen, gölge altında bulunan; mec. birinin himâ- yesi altında bulunan.

müsta'zım

(a. s. azm'den) : 1) isti'zam eden, büyük gören, büyük tutan. 2) (aza-met'den) : kibirli, gururlu.

müstazî

(a. s. ziyâ'dan) : 1) ziya, ışık alan, ışıklanan, ışıklı. 2) makbul, âlâ, iyi.

müstaz'if

(a. s. za'f'dan) : isti-z'âf eden, zayıf gören.

müstazraf

(a. s. zarf'dan) : içine almış, etrafı kuşatılmış.

müstazrıf

(a. s. zarf dan) : içine alan, etrafını kuşatan, kuşatmış olan.

müsteân

(a. s. avn'den) : kendisinden yardım beklenen, yardım istenen [Allah'ın sıfatlarındandır]

Müstear

(a. s. âriyyet'den) : 1) eğreti [alınmış] , takma [ad] '. Nâm-ı müsteâr : takma ad, eğreti ad [endini belli etmemek üzere alınır] . Hayât-ı müsteâr : [muvakkat olan] dünyâ ömrü. 2) müz. Türk müziğinin tahmînen iki buçuk ve nihâvet üç asırlık bir mürekkep makamıdır. Segâhdan yegâne farkı, "müsteâr dörtlüsü" denilen segah perdesindeki uşşak dörtlüsü (segâtı, nim-hicaz, neva, dik-hisar) ı kullanmasındadır. Segah perdesinde durur; güçlüsü segah gibi neva (re) dir. Aynen segâh'ta olduğu gibi şu arızalarla donanır : "si" koma bemolü, "mi" koma bemolü, "fa" bakıyye diyezi. Segâh'ın "lâ" bakıyye diyezi ve segah perdesindeki uşşak dörtlüs

müsteârek

(a. f. b. i.) : müz. Türk müziğinin tahmînen iki asırlık bir mürekkep makamı. Pek az kullanılmış ve zamanımıza bir numunesi intikal etmemiştir.

müsteârün-leh

(a. b. s.) : ed. istiarede müşebbeh (benzetilen) in mânası.

müsteârün-minh

(a. b. s.) : kendisinden eğreti olarak bir şey alınmış kimse.

müsteb'ad

(a. s. bu'd'dan) : baîd, uzak görülen, olacağı sanılmıyan.

müstebân

(a. s. beyân'dan) : 1) meydanda, açık [olan] , (bkz. : âşkar, ayan, vazıh, zahir). 2) açık olarak anlaşılan. müstebân buyurulacağı veçhile : anlaşılacağı üzere.

müstebdel, müstebdele

(a. s. bedel'den) : istibdâl edilmiş, değiştirilmiş. Efrâd-ı müstebdele : askerliğini bitirerek tezkere almış olan kimseler.

müstebdı'

(a. s.) : fık. Kazancı kendine yânî verene âit olmak üzere sermâye verilen kimse.

müstebdi'

(a. s.) : eşi emsâlî pek az bulunur sanan.

müstebdi-âna

(a. f. f.) : müstebdi' olana yakışacak surette.

müstebdil

(a. s. bedel'den) : istibdâl eden, değiştiren.

müstebgi

(a. s.) : olması için yardımda bulunan.

müstebhir

(a. s. bahr'den) : istibhâr eden, deniz gibi geniş olan [kimse] , (bkz : mütebahhir).

müstebî

(a. s.) : esir eden.

müsteb'id

(a. s. bu'd'dan) : istib'âd eden, uzak gören, uzak sayan.

müstebidd

(a. s. istibdâd'dan) : istibdâdda bulunan, hükmü altında bulunanlara söz hak ve hareket serbestliği vermiyen; despot.

müstebidd-âna

(a. f. f.) : müstebitçe, istibdat yaparak, hükmü altında bulunanlara söz hakkı ve hareket serbestliği vermiyerek.

müstebık

(a. s.) : istibak eden, , yarışa çıkan.

müstebîn

(a. s.) : açık, meydanda, (bkz. : âşkâr, vazıh).

müstebki

(a. s. beka'dan) : is-tibka eden, baki olmasını istiyen.

müstebrî

(a. s.) : istibrâ eden, uzvunda sidik damlası bırakmıyan.

müstebşir

(a. s.) : 1) istibşâr eden, müideliyen. 2) müjde ile sevinen.

müstebtın

(a. s. batn'dan) : istib-tân eden, iç yüzüne vâkıf olan.

müstecâb

(a. s. cevâb'dan) : isticâbe edilmiş, kabul olunmuş [dileği] , (bkz. : mucâb).

müstecâb-üd-da’ve

duası kabul olunan, duası makbul olan.

müste'cel

(a. s.) : muayyen vakte kadar geciktirilen.

müste'cer

(a. s.) : istîcâr edilen, kira ile tutulan.

müste'cerün-fih

(a. b. i.) : kiralama maksadı.

müstechil

(a. s.) : istichâl eden, câhil sayan.

müstechil-âna

(a. f. f. cehl'den) : câhil sayarak.

müste'cir

(a. i. ecr'den. c. : müste'cirîn) : 1) isticar eden, kira ile tutan [bir şeyi] . 2) kiracı, (bkz : mükterî).

müstecîr

(a. s.) : isticâre eden, aman dileyen, himaye bekleyen.

müstecîr-âna

(a. f. f) : müstecîrcesine, aman dileyerek.

müste'ciren

(a. f.) : kiracı olarak.

müste'cirîn

(a. i. müste'cir'in c.) : 1) kira ile tutanlar. 2) kiracılar.

müsteclib

(a. s. celb'den) : istic-lâbeden, çeken [kendine doğru]

müstecmi'

(a. s. cem'den) : toplıyan; toplanan.

müstecmi'-i haslet-i cemile

güzel huyu toplıyan; güzel huya sahip olan.

müstecmi-'ül-mecdi ve-ş-şeref

şan ü şeref ve büyüklüğü kendinde toplıyan.

müstecvib

(a. s. cevâb'dan) : istic-vâbeden, sual sorup cevabını istiyen.

müsted'â

(a. s. da'vâ'dan. c. : müsted'ayât) : istida edilen, istenen, dilenen; istida (*dilekçe) ile istenilen [şey]

müsted'â-aleyh

(a. b. s. da'vâ'dan) : kendisinden dâva ve şikâyet olunan [kimse]

müstedâm

(a. s. devâm'dan) : 1) devamı istenilen. 2) devamlı, sürekli, sürüp giden, (bkz : bakî, dâim).

müsted'ayât

(a. s. da’vâ’dan. müsted’â’nın c.) : dilenen, istenilen şeyler; istida (*dilekçe) ile istenilen [şeyler]

müstedbir

(a. s. dübr'den) : istid-bâr eden, arkasını döndüren, yüz çeviren.

müstedel

(a. s. delâlet'den) : istidlal olunmuş, bir delil ile ispat edilmiş, ["müs-tedlel" kelimesi yanlıştır] , (bkz : müstenbat).

müsted'î

(a. s. da'vâ'dan) : istida eden, dilekçe veren [kimse]

müste'dî

(a. s.) : 1) yardım ve korunma istiyen. 2) birinin zorla malını alan.

müste'dib

(a. s.) : bilgi ve edep-öğrenen.

müstedil

(a. s. delâlet'den) : delil ile ispat edilen.

müstedîm

(a. s. devâm'dan) : istidama eden, devamını istiyen. 2) devamlı, sürekli, (bkz : daimî), fels. fr. remanent.

müstedin

(a. s. deyn'den) : isti-dâne eden, borç alan. (bkz : müsteîr).

müstedîr

(a. s. devr'den) : dâire şeklinde olan, değirmilenen, değirmi, (bkz. : kürevî).

müstedrek

(a. i.) : arapçada bir vezin.

müstedrik

(a. s. derk'den) : istidrâk eden, anlamak istiyen.

müstefâd

(a. s. feyd'den) : 1) kazanılmış, kâr edilmiş. 2) anlaşılmış. (bkz. : münfehim)

müstefâz

(a. s.) : dağılıp yayılmış.

müstefhem

(a. s. fehm'den) : anlaşılan.

müstefhim

(a. s. fehm'den) : anlamak istiyen, soran.

müstefîd

(a. s. feyd'den. c. : müs-tefîdân) : istifâde eden, faydalanan.

müstefîdân

(a. s. müstefîd'in c.) : istifâde edenler, faydalananlar.

müstefîd-âna

(a. f. f.) : istifâde ederek, faydalanarak.

müstefîz

(a. s. feyz'den) : istifâ-ze eden, feyiz alan, feyizlenen.

müstefîz-âna

(a. f. f.) : feyiz alarak, feyizlenerek.

müstefreşe

(a. i. firâş'dan) : odalık, câriye, (bkz : kenîzek).

müstefrig

(a. s. ferağ ve fürûğ'dan) : 1) istifrağ eden, kusan. 2) hek. gaseyan ettiren, kusturan. Devâ-yi müstefrig : kusturucu ilâç.

müstefsir

(a. s. fesr'den. c. : müstefsirîn) : bir şeyin tefsirini, îzâhını, geniş anlatılmasını istiyen.

müstefsirîn

(a. s. müstefsir'in c.) : istifsar edenler, bir şeyin tefsirini, îzâhını, geniş anlatılmasını istiyen.

müsteftî

(a. s. fetvâ'dan) : 1) istif tâ eden, müftüden fetva istiyen 2) bir müşkülün hallini, çözülmesini istiyen.

müsteftih

(a. s. feth'den) : istif-tâh eden, açan, başlıyan.

müstegas

("ga" uzun okunur, a. s. gıyâs'dan) : istigase edilmiş, kendisinden yardım istenmiş, istenen; Allah.

müstegîs

(a. s. gıyâs'dan. c. : müstegisîn) : istigase eden, yardım dileyen.

müstehabb

(a. s. hubb'dan) : sevilen, beğenileri, (bkz : makbul, mergub). farz ve vâcibden başka olarak sevap kazanılan iş. Sadaka vermek ; oruç tutmak [mübarek günlerde-] gibi

müstehâm

(a. s.) : şaşırmış, şaşa kalmış, (bkz. : hayran).

müstehân

(a. s.) : alçak, değersiz, âdî.

müstehâs

(a. s.) : toprak altında saklı bulunan.

müstehâsât

(a. i. müstehâse'nin c.) : * taşı Har, fosiller, fr. fossilles. Mebhas-ül-müs-tehâsât : paleontoloji, fr. paleontologie.

Müstehase

(a. i. c. : müstehâsât) : * taşıl, fosil, fr. fossile.

müstehâza

(a. i.) : aybaşı gören kadın.

müstehcen

(a. s. hücnet'den) : istihcân edilmiş, açık saçık, edepsizce [olan] , (bkz. : bî-edebâne, perde-bî-rûnâne).

müstehcin

(a. s. hücnet'den) : istihcân eden, çirkin, kötü, fena gören.

müstehdî

(a. s. hedy ve hidâyet'den) : istihdâ eden, doğru yolu, hak olan Müslümanlık yolunu istiyen.

müstehdif

(a. s. hedeften) : istihdaf eden, hedef tutan; hedef gibi dikilip duran.

müstehiff

(a. s.) : istihfaf eden, aşağı, bayağı sayarak alay edip eğlenen.

müstehîl, müstehîle

(a. s. havl'den. c. : müstehîlât) : 1) mümkün ve kabil plmıyan [şey] . 2) mânâsız, saçma şey. Umûr-i müstehîle : mânâsız, saçma işler.

müstehîlât

(a. s. havl'den. müstehîl'in c.) : 1) mümkün ve kabil olmıyan şeyler . 2) mânâsız, saçma şeyler.

müstehill

(a. s. helâl'den) : 1) istihlâl eden, helallik dileyen. 2) helallaşan.

müste'hir, müste'hire

(a. s.) : teehhür eden, geciken. Mes'ele-i müste'hire : huk. bir dâva görülürken, bu dâvadan önce ve bu dâva ile ilgili olarak görülmesi îcâbeden başka bir mesele.

müstehlek, müstehleke

(a. s. helâk'den) : istihlâk edilmiş, yiyip içilerek tüketilmiş, bitirilen. Erzâk-ı müstehleke : sarf edilen erzak.

müstehlik

(a. s. helâk'den) : istihlâk eden, yiyip içerek tüketen, bitiren, fr. con-sommateur.

müstehvî

(a. s.) : istihvâ eden, hayran eden, aklını alan.

Müstehzi

(a. s.) : istihza eden, biriyle eğlenen, herkesle eğlenmek âdetinde olan.

müstehziyâne

(a. f. f.) : istihza ederek, eğlenerek, alay yollu.

müsteir

(a. s. âriyyet'den) : istiare eden, ödünç alan. (bkz. : müstedîn).

müstekbir

(a. s. kibr'den. c. : müstekbirîn) : kibirlenen, kendini büyük gören, büyüklenen. (bkz. : mütekebbir).

müstekbir-âna

(a. f. f.) : kendini büyük görerek, büyüklenerek.

müstekbirîn

(a. s. müstekbir'in c.) : kibirlenenler, kendini büyük görenler, bü-yüklenenler. (bkz. : mütekebbirîn).

müstekfî

(a. s.) : yetecek kadarını istiyen.

müstekif

(a. s.) : 1) dilenmek için elini uzatan. 2) bakarken gözünü korumak için elini kaşının üstüne koyan.

müştekin

(a. s.) : alçak gönüllülük gösteren.

müstekinn

(a. s. kenn'den) : istiknân eden, gizlenen, saklanan.

müstekinne

(a. i.) : içteki kin.

müstekmil

(a. s. kemâl'den) : istikmâl eden, tam, olgun bir hâle getiren, eksiksiz olarak bitiren.

müstekmin

(a. s. kemn ve kümûn'dan) : gizlenen, saklanan.

müsteknih

(a. s. künh'den) : istiknâh eden, künhünü, esâsını, doğrusunu araştıran.

müstekrâ

(a. s.) : kiraya verilen eşya. (bkz : mükterâ, mükrâ).

müstekreh

(a. s. kerâhet'den. c. : müstekrehât) : istikrah edilmiş, kerîh görülmüş, tiksinilen, iğrenilen, iğrenç.

müstekrehât

(a. s. kerâhet'den. Müstekreh’in c.) : istikrah edilen, tiksinilen, iğrenç şeyler.

müstekrî

(a. s. kirâ'dan) : istikra-eden, kira ile tutan, (bkz : mükterî, müste'cir).

müstekrih

(a. s. kerâhet'den) : istikrah eden, tiksinen, kerih gören, iğrenen, nefret eden.

müsteksir

(a. s. küsr ve kesret'den) : istiksâr eden, çok gören, çok sayan.

müstekşif

(a. s. keşf'den) : istikşaf eden, keşfetmiye çalışan.

müstektib

(a. s.) : istiktâbeden, söyleyip yazdıran, dikte eden.

müsteiezz

(a. s. lezzet'den. c. : müstelezzât) : lezzet alınmış, tadına varılmış.

müstelezzât

(a. i. lezzet'den. müstelezz'in c.) : lezzet alınan şeyler.

müstelîm

(a. s. levm'den) : beğe-nilmiyecek iş gören.

müstelizz

(a. s. lezzet'den) : lezzet alan. tarl alan. tarlına varan

müstelkî

(a. s.) : istilka eden, arka üstü yatan.

Müstelzim

(a. s. lüzûm'dan) : istilzam eden, gerektiren; gereken.

müstemedd

(a. s.) : kendisine yardım edilen, edilmiş olan.

müste'men

(a. s. emn'den) : 1) kendisine aman verilmiş olan. 2) ecnebi tebaasından olan kimse.

müstemhil

(a. s. mehl'den) : mühlet, zaman, muayyen bir vakit istiyen.

müstemi'

(a. s. sem'den. c. : müstemiîn) : 1) istimâ eden, dinliyen, dinleyici, işiten, (bkz. : sâmi'). 2) bir okula yalnız dinleyici olarak devam eden.

müstemian

(a. f. semi'den) : dinleyici olarak; işiterek, duyarak.

müstemidd

(a. s. meded'den) : istimdâd eden, yardım istiyen.

müstemidd-ine

(a. f. f.) : iitimdâdederek, yardım istiyerek.

müstemiîn

(a. s. sem'den. müstemi'in c.) : dinleyiciler, fr. auditeurs.

müste'min

(a. s. emn'den) : 1) istimân eden, aman dileyen. 2) vaktiyle ecnebî tebaasına verilen bir unvan, 3) sığınan, canını kurtarmak şartiyle teslim olan.

müstemirr

(a. s. mürûr'dan) : 1) istimrar eden, bir düziye uzayıp giden. 2) sürekli, devamlı; bir düziye, dâima.

müstemirren

(a. f.) : müstemir olarak, sürekli, aralıksız, (bkz. : daimî).

müstemit

(a. s.) : savaşta ölümden yılmıyan yürekli [kimse]

müstemlek

(o. s. mülk'den) : 1) satın alınmış mülk. 2) (bkz. : müsta'mer). [yapma kelimelerdendir]

müstemlekât

(a. i. mülk'den. müstemleke'nin c.) : sömürgeler, fr. colonies. (bkz. : müsta'mere).

Müstemleke

(a. i. mülk'den. c. : müstemlekât) : sömürge, fr. colonie. (bkz. : müsta'mere).

müstemlî

(a. s.) : (bkz. : mütektib).

müstemsik

(a. s.) : salıvermemek üzere sıkı tutan

müstemti'

(a. s.) : istimtâ eden, temettü' eden, faydalanan.

müstemzic

(a. s. mezc'den) : istimzâceden, yoklıyan, soran [düşüncesini, reyini, hatırını]

müstenbat

(a. s.) : istinbât olunmuş, zımnen anlaşılmış, (bkz. : müstedell-)

müstenbi'

(a. s.) : (bkz. : müstahbir).

müstenciz

(a. s.) : istincâzeden, va'din yerine getirilmesini istiyen.

müste'nefün-aleyh

(a. b. s.) : huk. aleyhinde, istînaf suretiyle dâva açılan kimse.

müstenfik

(a. s.) : şunu bunu beslemek için malını tüketen.

müjtenfir

(a. s.) : istinfâr eden, ürken, ürküp kaçan.

müstenhic

(a. s.) : birinin mesleğine giren.

müstenhir

(a. s. nehr'den) : aka aka yeri oyan, nehir yapan.

müstenid

(a. s. sened'den. c. : müstenidât) : 1) istinâdeden, dayanan, yaslanan; güvenen. 2) bir delîli, şahidi olan.

müstehilat

(a. f. sened'den) : 1) istinâdederek, dayanarak, yaslanarak; güvenerek. 2) bir delîl, şâhid (* tanık)- göstererek.

müste'nif

(a. s.) : 1) istinaf eden, yeniden başlıyan. 2) bidayet mahkemesinden (dâvaların ilk görüldüğü mahkemeden) verilen hükmü kabul etmeyip, dâvasına, bir üst derecede bulunan başka mahkemede bakılmasını istiyen [kimse]

müstenîm

(a. s. nevm'den) : yalandan uyuyan, uyur gibi görünen.

müstenîr

(a. s. nûr'dan) : istinâre eden, nûr, ışık alan, parlak.

müste'nis

(a. s. üns'den) : istînâs eden, ünsiyet peyda eden, yabaniliği kalmıyan, alışık.

müstinker

(a. s.) : inkâr edilmiş, (bkz. : münker).

müstenkıh

(a. s.) : idrâk eden, anlıyan.

müstenkıs

(a. s. naks'dan) : istin-kas eden, fiyatı kısmak, indirmek istiyen.

müstenkif

(a. s. nekf'den) : istinkâf eden, kabul etmiyen, peri duran, el çeken, "çekimser.

müstenkifi

(a. s.) : 1) ağız koklı-Van. 2 inceliyen, araştıran.

müstenkir

(a. s.) : inkâr eden. (bkz. : münkir).

müstensih

(a. s. nesh'den) : 1) istinsah eden, bir yazının, suretini, kopyesini çıkaran. 2) teksir, çoğaltma makinesi, şapirograf.

müstenşıkk

(a. s. şakk'dan) : burnuna su çeken [temizlik için]

müstenşik

(a. s. neşîde'den) : istinşâdeden, birisinin şiir okumasını istiyen.

müstentid

(a. s. netîce'den) : istintâceden, netice çıkaran.

müsterâh

(a. s. râhat'dan) : 1) rahat edecek yer. 2) aptesâne. (bkz. : pây-hâne).

müsterak, müsteraka

(a. s. sirkat'den) : sirkat olunmuş, çalınmış, (bkz. : mesrûk). Hamse-i müsteraka : celâli senenin sonuna ilâve edilen beş gün.

müsterkâ

(a. s. recâ'dan) : 1) rica edilmiş. 2) umulmuş, umulan, [yapma kelimelerdendir]

müsterci'

(a. s.) : istircâ eden, "innâ lillâh ve innâ ileyhi râciûn (= biz Allah'ın kuluyuz, O'na râciiz, O'na döneceğiz)" diyen.

müsteredd

(a. s. redd'den) : istirdâdedilmiş, geri alınmış.

müsterfih

(a. s. refâh'den) : refah, bolluk, rahatlık istiyen.

müsterham

(a. s. rahm ve ruhum'dan) : 1) istirham olunmuş, niyaz olunmuş, yalva-rılmış, yalvarılan. 2) birinin merhameti istenilen.

müsterhî

(a. s. rehâ'dan) : istir-hâ eden, gevşek, sarkık, sölpük.

müsterhib

(a. s.) : istirhâbeden, korkutan.

müsterhim

(a. s. rahm'den) : 1) istirham eden; niyaz eden, yalvaran. 2) merhamet dileyen.

müsterhim-âna

(a. f. f. ruhm'dan) : istirham edene, yalvarana; merhamet dileyene yaraşır yolda.

müsterhin

(a. s. rehn'den) : istirhân eden, rehin alan; rehin istiyen.

müsterhis

(a. s. ruhs'dan) : istir-hâs eden, ucuz sayan.

müster'hi

(a. s.) : istir'â eden, birinden bir şeyin korunmasını ve saklanmasını istiyen.

müste'rib

(a. s.) : borçlu (bkz. : medyun).

müsterih

(a. s. râhat'dan) : istirahat eden, rahat bulan, gönlü rahat, kaygısız.

müsterîh-ül-bâl

içi, gönlü rahat.

müsterih-âne

(a. f. f. râhat'dan) : içi rahat olarak, gönül rahatlığı ile.

müsterkı'

(a. s.) : yamaya, tamire muhtaç.

müsterşî

(a. s. rüşvet'den) : istir-şâ eden, rüşvet istiyen. (bkz. : mürteşî).

müsterşid

(a. s. rüşd'den. c. : müsterşidîn) : istişâdeden, irsâd edilmesini, doğru yolun gösterilmesini istiyen.

müsterşid-âne

(a. f. f.) : müsterşide, doğru yolun gösterilmesini istiyene yaraşır yolda.

müsterşidîn

(a. s. müsterşid'in c.) : irşâdedilmesini, doğru yolun gösterilmesini istiyenler.

müsterşiyâne

(a. f. zf.) : rüşvet istercesine.

müstervih

(a. s. râhat'dan) : istirahat eden, dinlenen.

müsterzı'

(a. s. rızâ'dan) : para ile sütnine tutan.

müsterzil

(a. s. rezîl'den) : istir-zâl eden, rezîl sayan.

müstes'ad

(a. s. sa'd'den) : istisâdedilen, uğurlu sayılmış, uğurlu sayılan.

müste'sal

(a. s.) : istîsal olunmuş, kökünden koparılmış.

müsteshil

(a. s.) : istishâl eden, kolay sayan.

müsteshil-âna

(a. f. zf.) : kolay sayarcasına.

müsteshir

(a. s.) : istishâr eden, alay eden.

müste'sıl

(a. s.) : istîsal eden, kökünden koparan.

müstes'id

(a. s. sad'dan) : is-tisâdeden, uğurlu sayan, uğur sayan.

müstesinn

(a. s. sinn'den) : istisnan eden, yaşlanan, ihtiyarlıyan.

müsteskal

(a. s. siklerden) : istiskal edilen, kendisine, koyarcasına muamelede bulunulan.

müsteskıl

(a. s. sıklet'den) : istiskal eden, kovarcasına muamele eden.

müsteskıl-âna

(a. f. zf.) : istiskal edene yakışacak surette.

müsteskî

(a. s. saky'den) : hek. istiska olmuş, karnı su toplamış.

müsteslim

(a. s. c. : müsteslimîn) : 1) istislâm eden, boyun eğen. 2) İslâm dînini kabul eden.

müsteslimîn

(a. s. müsteslim'in c.) : 1) istislâm edenler, boyun eğenler. 2) İslâm dînini kabul edenler.

müstesna

(a. s.) : 1) istisna edilen, kural dışı bırakılan, bırakılmış. 2) üstün. 3) ayrı tutulan, *ayrık. 4) benzerlerinden baskın.

müstesneyât

(a. s. müstesnâ'nın c.) : (bkz. : müstesna).

müsteşar

(a. i. meşveret'den) : 1) kendisiyle müşaverede bulunulan, kendisine iş danışılan. 2) vekâletlerde vekilden sonraki âmir.

müsteş'ar

(a. s. şuûr'dan) : bildirilen, haberli.

müsteşarı

(a. f. meşveret'den) : müsteşarlık.

müsteşfi'

(a. s. şefâat'den) : şefaat dileyen, bağışlanmasını istiyen.

müsteşfî

(a. s. şifâ'dan) : 1) şifâ dileyen, iyilik istiyen. 2) kendisine baktıran

müsteşfi-âna

(a. f. f.) : şefaat dilercesine.

müsteşhed

(a. s. c. : müsteş-hedât) : şahit tutulan, şahit olarak gösterilen.

müsteşhedât

(a. s. müsteşhed'in c.) : şahit tutullanlar, şahit olarak gösterilenler.

müsteşhedât-ı edebiye

ed. kelimelere misal olarak gösterilen cümle veya şiirler.

müsteşhid

(a. s.) : istişhâdeden, şahit tutan.

müsteş'ir

(a. s. iş'âr'dan) : İstiş'âr eden, bildirilmesini istiyen [yazı ile-]

Müsteşrik

(a. s. ve i. şark'dan. c. : müsteşrikin) : şark topluluklarının târihini, dilini ve edebiyatını ve folklorunu araştırmakla meşgul olan âlim, fr. orientaliste.

Müsteşrikin

(a. s. ve i. şark'dan. müsteşrikin c.) : müsteşrikler, fr. orientalistes.

müstetâb

(a. s. tayyib'den) : istitâbe edilen, hoş, güzel bulunan. Kitâb-ı müstetâb : güzel kitap.

müstetim

(a. s.) : istitâm eden, tamamlanmasını istiyen.

müstetir

(a. s. setr'den) : istitâr eden, gizlenen, gizli, saklı.

müstevâ

(a. s.) : müzekker (*eril) ile münennesi (*dişil) içine alan.

müstevcib

(a. s. vücûb'dan) : 1) lâyık, (bkz. : seza, şayan). 2) icâbeden, gereken.

müstevda'

(a. s. ved'den) : 1) emânet bırakılan. 2) emânet olarak bir malı kabul eden.

müstevdi'

(a. s. ved'den) : 1) emânet bırakan. 2) emânet bırakılan yer. |

müstevfâ, müstevfî

(a. s. vefâ'dan) : kâfî derecede, yeteri kadar, tam, mükemmel; dolgun.

müstevfik

(a. s.) : Allah'tan yardım dileyen.

müstevfir

(a. s.) : borçludan alacağını tamamen alan.

müstevhib

(a. s.) : bahşiş istiyen.

müstevî

(a. s. sevî'den) : 1) düz, her tarafı bir. 2) geç. *düzlem. 3) gr. erkeği ile dişisi bir olan veya hem erkek, hem dişi olan [isim, sıfat]

müstev'ib

(a. s. va'b'den) : 1) is-tiâbeden, içine alan, kapsıyan. 2) kaplıyan, tutan.

müstevki'

(a. s.) : 1) istika eden, olmasını bekliyen. 2) olacak diye kaygılanan.

müstevkid

(a. s.) : 1) yanıp alevlenmiş. 2) yakıp alevlendirici.

müstevli, müstevliye

(a. s. vely'den) : 1) istilâ eden, ele geçiren idaresi altına alan. 2) yayılan, her tarafı kaplıyan. 3) hek. salgın, fr. epidemique. Maraz-ı müstevli : hek. salgın hastalık, fr. maladie epidemique. Nezle-i müstevliye : hek. salgın nezle, nezle salgını.

müstevsi'

(a. s.) : bollaşan, genişliyen.

müstevsik

(a. s.) : birinden senet, vesika alan.

müstevzi'

(a. s.) : hak dergâhından ilham istiyen.

müsteykın

(a. s. yakîn'den) : istikan eden, yakînen, kat" olarak bilen.

müsteykız

(a. s. yakaz'dan) : istî-kazeden, uykudan uyanan, (bkz. : bî-dâr).

müsteymin

(a. s.) : 1) aman dileyen. 2) birinin yemînini istiyen. 3) mübarek sayan.

müsteyser

(a. s.) : kolaylanmış, hazır.

müsteysir

(a. s.) : istîsa reden, nefsine ayıran.

müstezâd

(a. s. ziyâde'den) : 1) ziyâdeleşmiş, artmış, çoğalmış. 2) i. ed. bahr-i he-cez vezinlerinden : pmef'ûlü, mefâîlü mefâîlü faulün] vezninde söylenmiş mısra'lara : [mefûlü, faulün] parçalarına müsâvî birer parça katmak suretiyle meydana getirelen manzume : Meselâ : ey şOh-i kerem pîyşe; dil-i zâr senindir. Yok minnetin asla. Ey kân-ı kerem; anda ne kim vâr senindir. Pinhân ü hüveydâ. . . (Nedim)

müste'zen

(a. s. izn'den) : izin istenilmiş.

müstezill

(a. s. zelîl'den) : istiz-Jâl eden, birini zelîl, hor, hakir gören.

müste'zin

(a. s. izn'den) : izin istiyen.

müstezkir

(a. s. zikr'den) : istiz-kâr eden, hatırlıyan.

müstmend

(f. s. c. : müstmen-dân) : mahzun, kederli; bîçâre, zavallı.

müstmendân

(f. s. müstmend'in c.) : mahzun, kederli, üzgün kimseler; biçâreler, zavallılar.

müstmendâne

(a. f. f.) : mahzunlukla, zavallılıkla.

müsûl

(a. i.) : ayakta durma [saygıdan dolayı]

miis'ut

(a. i.) : enfiye kutusu.

müsül

(a. i. misâl'in c.) : 1) örnekler. 2) fels. Eflâtun'un "idees" sözü karşılığı.

müsveddât

(a. i. sevvâd'dan) : karalamalar, taslaklar.

müsvedde

(a. i. seved'den. c. müsveddât) : karalama, taslak, beyaz edilmek üzere ilk yazılan ve üzerinde düzeltmeler yapılan yazı.