mürâât

(a. i. riâyet'den) : 1) hıfzetme, saklama. 2) göz uciyle bakma. 3) gözetme, koruma, (bkz. : himaye, vikaye).

mürâât-ı nazîr

ed. mânâ bakımından birbirine uygun kelimeleri bir cümlede toplama.

müracaat

(a. i. rücû'dan. c. : mürâcaât) : 1) geri dönme, (bkz. : muâvedet). 2) başvurma, danışma; yardım isteme.

müracaat

(a. i. mürâcaat'ın c.) : 1) geri dönmeler. 2) başvurmalar, danışmalar; yardım istemeler.

mürâcaat-gâh

(a. f. b. i.) : müracaat olunacak, başvurulacak yer.

mürâceha

(a. i.) : [iyilikte] üstün gelmek için yarışma.

mürâdefe

(a. i. redf'den) : 1) mürâdiflik, bir mânâda olma [kelime] . 2) arkadaşlık, beraber yolculuk. ["mürâdefet" şekli de kullanılır]

mürâdif

(a. s. redf'den) : 1) bir mânâda olan [kelime] , *eşanlam, fr. synonyme. (bkz. : müteradif). 2) arkadaş, (bkz. : refik).

mürâhaka

(a. i.) : bulûğ çağına yânî oniki yaşına yaklaşma.

mürâhene

(a. i. rehn'den) : 1) rehine koyma. 2) bahse girişme [bir şeyine]

mürahhim

(a. s. rahmet, merhamet, ruhm ve ruhumdan) : tefhim eden, rahmetle anan.

mürâhik

(a. i.) : bulûğ çağına ermiş, on iki yaşına basmış erkek çocuk.

mürâhika

(a. i.) : dokuz yaşına basıp da baliğ olmıyan kız çocuğu.

mürâî

(a. s. rü'yet'den) : ikiyüzlü [kimsel.

mürâi-yâne

(a. f. zf.) : ikiyüzlülükle, ikiyüzlülüğe yaraşır yolda.

mürâkasat

(o. i. c.) : rakslar, oyunlar, [yapma kelimedir]

mürâmât

(a. i. remy'den) : atışma, birbirine atma.

mürâselât

(a. i. mürâsele'nin c.) : 1) mektuplaşmalar. 2) resmî kadı mektupları.

mürâsele

(a. i. resel'den. c. : mürâselât) : 1) haberleşme, mektuplaşma. 2) resmî kadı mektubu.

mürâvede

(a. i. revd'den) : isteme, (bkz. : talebe).

mürâmât

(a. i. rü'yet'den) : 1) gösteriş. 2) ikiyüzlülük.

mürai'

(a. s. rücû'dan) : kim. 'indirgen, redaktör, fr. reducteur.

mürcia

(a. i.) : sonunda sevaba ve çıkarı gerektiren şey.

mürcia

(a. i.) : ehl-i sünnet akîdesene muhalefet eden din fırkalarından biri.

mürt

(f. s.) : 1) ölmüş, (bkz. : maktul). 2) gebermiş.

mürdâd

(f. i.) : 1) güneş yılının beşinci ayı. 2) her ayın yedinci veya sekizinci günü. [kabl el-İslâm eski İranlıların dînî yortu günleridir] . 3) bu ay ve günü idareye memur sayılan melek.

mürdâ-senc

(f. b. i.) : kim. tabibi kurşun oksidi olup san toz hâlinde veya kırmızı sarı pulcuklar şeklinde bulunur ve gümüşlü kurşunun kal'edilmesiyle elde edilir, (bkz. : mürdesenge).

mürde

(f. s. ve i. cif : mürde-gaf) : ölü, ölmüş, (bkz. : mevta, meyyit, mürt).

mürde-dil

(f. b. s.) : gönlü ölmüş, katı yürekli, hissiz, duygusuz; tas. kal denhâl e geçmemiş ham kişi.

mürde-gân

(f. s. Müjde’nin c.) : ölüler, ölmüşler, (bkz. : emval, maktelin).

mürde-seng

(f. b. i.) : kim. tabîî kurşun oksidi, fr. litharge. (bkz. : mürdâ-senc).

mürde.şû, mürde-şûy

(f. b. s. ve i.) : ölü yıkayıcı, (bkz : gassal).

murabbâ

(a. s.) : terbiye olunmuş, terbiye görmüş, (bkz. : perveriş-yaba).

mürebbeb

1) bulûğa kadar beslenmiş. ' 2) güzel kokulu şeylerle hoş olmuş.

Mürebbî

(a. s. vei. terbiye’den) : 1) terbiyeeden; çocukterbiyeeden [adam]

mürebbî bi-z-zât

kendi kendini terbiye eden; kendi kendini yetiştiren [kimse] , fr. autodidaete. 2) besi iyen.

mürebbim

(a. s.) : çocuğu bulûğa kadar besleyen.

mürebbiye

(a. i.) : çocuk terbiyesiyle uğraşan [kadın] , fr. institutrice.

müreccah

(a. s. rüçhân’dan) : tercîh edilen, üstün tutulan.

müreccahiyyet

(a. i. rüçhân’dan) : müreccahtık, üstünlük.

mürecceb

(a. s.) : mübarek, kutlu [bizde yalnız recebe ayı için : receb-i mürecceb terkibinde geçer]

müreccih

(a. s. rüçhân’dan) : tercîh eden, üstün tutan.

muradâ

(a. i. ruj’dan. mürit’in c.) : (bkz. : müridin).

müreddef

(a. s.) : 1) terdik edilmiş, ardı sıra yürütülmüş. 2) i. ed. redifli gazel.

müreffeh

(a. s. rüfûh'dan) : terfîh edilmiş, refaha, rahata, bolluğa kavuşturulmuş.

müreffehen

(a. zf.) : refah, rahat, ve bolluk içinde olarak.

müreffih

(a. s. rüfûh'dan) : terfîh edere, refaha, rahata, bolluğa kavuşan.

mürehheb

(a. s.) : terhîbedilmiş, korkutulmuş.

mürehhib

(a. s.) : ter hibeden, korkutan.

mürehhib-âne

(a. f. zf.) : korkuturcasına.

mürekkebe

(a. s. rükûb'dan. c. : mürekkebât) : 1) terkîbedilmiş, iki veya daha çok şeylerin karışmasından meydana gelen, (bkz : halita). 2) kim. , fels. , gr. bileşik, fr. coınposé. Cehl-i mürekkeb : bilmediğini bile bilmemek suretiyle olan cahillik. Faiz-i mürekkeb. (bkz. : faiz). 3) yazı mürekkebi, fr. encre, (bkz. : Midas).

mürekkebât

(a. i. mürekkep’in c.) : kim. 'bileşikler, fr. composés

mürekkebe

(a. i.) : bot. *bileşikgiller.

mürekkez

(a. s. rekz'den) : rekz-olunmuş, dikilmiş.

mürekkib

(a. s. rükûb'dan) : terkibeden, bir *bileşiği meydana getiren, fiz. *bileşen.

muressem

(a. s. resm'den) : 1) tersîm edilmiş, resmolunmuş, resmi yapılmış; yapılmış, çizilmiş. 2) çiçeklerle süslenmiş.

müressil

(a. s.) : tersil eden, , güzel, yavaş ve ihtiyatla okuyan.

müressim

(a. s. resm'den) : tersîm eden, resmini yapan.

müreşşah

(a. s.) : 1) terşih edilmiş, damla damla süzdürülmüş. 2) terbiye olunmuş. 3) ed.

müretteb

(a. s. retb'den) : 1) tertîbolunmuş, dizilmiş, yerli yerine konulmuş *tâyin edilmiş, birşey, bir yer için ayrılmış. Sonradan kurulmuş. 4) danışıklı, uydurma, , yalandan tertîb olunmuş.

mürettebat

(a. i. c.) : 1) bir yer için ayrılmış, düzenlenmiş kimseler. 2) gemi tâifesi, gemi personeli.

mürettib

(a. s. retb’den c. : mürettibîn) : I. . tertîbeden, nizâma, sıraya koyan. 2) i. yazı dizicisi [atbaada] . Sehv-i mürettib : mürettibin yaptığı harf veya kelime yanlışlığı.

mürettibîn

(a. i. rüteb'den. mürettib'in c.) : mürettipler, yazı dizicileri.

mürettil

(a. s.) : tertîl eden, Kur'ân-ı ağır ağır tecvit üzere okuyan.

mürevva'

(a. s.) : aklı, fikri, düşünüşü, görünüşü sağlam [kimse]

mürevvak

(a. s.) : tervîk edilmiş, süzülmüş, tortusu giderilmiş, (bkz. : mürteşih).

mürevvec

(a. s. revâc'dan) : revaçlandırılmış, itibâr edilmiş, propagandası yapılmış.

mürevveh

(a. s.) : rayihalandınlmış, kokulandırılmış [güzel]

mürevvic

(a. s. revâc'dan) : 1) tervîceden, taraflısı olan [bir fikrin] . 2) geçiren, sürüm kazandıran. 3) itibâr eden, yürüten; propagandasını yapan.

mürevvih

(a. s.) : râyihalandıran, kokulandıran [güzel] . 2) rahatlandıran.

mürg

(f. i.) : sümük.

mürg

(f. i. c. : mürgan) : kuş. (Bkz. : tayr).

mürg-i bâg

bülbül.

mürg-i bâl-şikeste

kırık kanatlı kuş.

mürg-i

bülbül.

mürg-i bismillah!

kuş biçiminde yazılan besmele.

mürg-i çemen

bülbül.

mürg-i dil

gönül kuşu.

mürg-i hakk-gû

ishak kuşu. (bkz : mürg-i şeb-âvîz).

mürg-i hoş-hân

bülbül.

mürg-i ilâhî

rûh, can, nefes.

mürg-i nâme-ber

(mektup götüren kuş) : güvercin.

mürg-i rûz

Güneş.

mürg-i seher

bülbül.

mürg-i sidre

Cebrail Aleyhisselâm.

mürg-i subh

bülbül.

mürg-i Süleyman

çavuşkuşu. (bkz : hüdhüd).

mürg-i seb-âheng, mürg-i şebhân, mürg-i şeb-hîz

bülbül.

mürg-i şeb-âviz

ishak kuşu. (bkz. : mürg-i hakk-gû).

mürg-i şeb ü rûz

Ay ve Güneş

mürg-i tarab

1) hanende, şarkı okuyucu; 2) bülbül; 3) güvercin.

mürg-i zer

Güneş.

mürg-i zerrin

sülün.

mürg-i zerrîn-bâl

Güneş.

mürg-i zerrîn-per

Güneş.

mürg-âb

(f. b. i.) : 1) su kuşu. 2) ördek. 3) kurbağa, (bkz. : dıfda', guk).

mürgak

("ga" uzun okunur, f. i.) : müz. Türk müziğinin en az altı asırlık bir mürekkep makamı olup zamanımıza kalmış bir numunesi yoktur.

mürgan

("ga" uzun okunur, f. i. mürg'ün c.) : kuşlar, (bkz. : tuyûr).

murgan sidre

büyük melekler.

mürgane

("ga" uzun okunur, f. i.) : kuş yumurtası.

mürgane

("ga" uzun okunur, f. zf) : kuşlar gibi, kuşlara yakışacak şekilde.

mürg-bâz

(f. b. i.) : kuşçu, kuş yetiştiren, (bkz. : kuş-bâz).

mürg-dil

(f. b. s.) : "kuş yürekli" : tavşan yürekli, korkak.

mürgek

(f. i.) : kuşcağız, küçük kuş.

mürg-zâr

(f. b. i.) : kuş yatağı, kuşu bol olan yer.

mürhiye

(a. i.) : hafif müshil.

mürîb

(a. s.) : şüphelendirici, şüpheli.

mürîd

(a. s. revd'den. c. : müridin) : 1) irâde eden, emreden buyuran. 2) i. bir şeyhe bağlı olan kimse.

müridin

(a. s. mürit’in c.) : 1) irâde edenler, emredenler, buyuranlar. 2) i. bir şeyhe bağlı olan kimseler, (bkz. : muradâ').

mürîd-âna

(a. f. zf.) : mürîd olana yakışacak yolda.

mürkıd

(a. i.) : uyutucu ilâç.

mürr

(a. s.) : acı. (bkz. : telh). El-hakku mürrün : doğru söz acıdır.

mürrâne

(a. i.) : süngü.

mürsel

(a. s. resel'den. c. : mürselîn) : 1) irsal olunmuş, gönderilmiş, yollanılmış. 2) peygamber. Seyyid-ül-mürselîn "gönderilenlerin büyüğü, ulu'su olan" : Hz. Muhammed (Aleyhisselâm). 3) salıverilmiş saç. 4) i. g. s. bir yazı sitili

mürsel-ün-ileyh

huk. 1) ona gönderilen; 2) söz kendisine tebliğ olunan kimse; 3) nakliyat mukavelesi gereğince malı tesellüm etmiye yetkili kimse.

mürselât

(a. i. mürsele'nin. c.) : 1) irsal olunan, gönderilen şeyler. 2) melekler. 3) Kur'ân-ı Kerîm'de bir sûrenin adı.

mürsele

(a. i.) : 1) mektup, kâğıt, pusula. 2) gönderilen şey.

mürselîn

(a. s. mürsel'in c.) : peygamberler.

mürselün ileyh

(a. b. s.) : kendisine bir şey gönderilmiş olan.

mürsil

(a. s. resel'den) : 1) irsal eden, gönderen, yollıyan.

mürjil-i mektub

mektup gönderen. 2) resul (peygamber), elçi gönderen.

mürşid

(a. s. rüşd'den. c. : mürşidîn) : 1) irşâdeden, doğru yolu gösteren, kılavuz. 2) i. tarikat pîri, şeyhi [müridlerine yol gösterdiği içini. 3) gafletten uyandıran. mürşid-i a'zam : Hz. Muhammed (Aleyhisselâm).

mürşid-âna

(a. f. zf.) : mürşid olana yakışır surette.

mürşidin

(a. s. ve mürşid'in c.) : mürşitler, doğru yol gösterenler; pirler.

mürtagib

(a. s. rağbet'den) : irtigabeden, rağbet eden, istek gösteren.

mürtakî

(a. s.) : 1) irtika eden, yukarı çıkan, yükselen. 2) ilerileyen. (bkz. : müterakkî, müteâlî, mütesâid).

mürtebit

(a. s. rabt'dan) : 1) irtibat eden, bağlanan. 2) ilgili, bağlantılı.

mürtecâ

(a. s. recâ'dan) : irtica olunmuş, umulmuş, ümîd edilmiş.

mürtecel

(a. s.) : irticalen, hemen, düşünmeden söylenilmiş söz veya şiir.

mürteci

(a. s. recâ'dan) : irtica eden, umucu, uman, ümitli.

mürteci'

(a. s. rücû'dan) : 1) irtica eden, geri dönen. 2) gerilik, geriye dönmek taraflısı, fr. reactionnaire.

mürtecil

(a. s.) : hazırcevap, irticalen, düşünmeden hemen şiir veya söz söyleyen.

mürtecil-âne

(a. f. zf.) : irticalen söz veya şiir söyliyene yaraşır.

mürtecilen

(a. zf.) : düşünmeden, hemen söz veya şiir söyleyerek

mürtecim

(a. i.) : birbiri üzerine istiflenmiş.

mürtedd

(a. s. redd'den) : irtidâ eden, İslâm dîninden dönen.

mürtedi'

(a. s.) : irtidâ eden, yasak olan şeylerden kaçınan.

mürtedif

(a. s.) : irtidâf eden, ardına düşen, arkasından giden.

Mürtefi', mürtefia

(a. s. ref'den) : irtifa eden, yükselen, yükselmiş, yüksek; yüce. Cibâl-i mürtefia : yüksek dağlar. Mürtefi' olmak : kaybolmak

mürtefid

(a. s.) : irtifâd eden, kazanan, edinen.

mürtehaf

(a. i.) : hastalığı şaşırtan tedavi usulü.

mürtehen

(a. s. rehn'den) : rehin olarak alman, ipotek edilen.

mürtehil

(a. s. rıhlet'den) : 1) ir-tihâl eden, dünyadan göçen, ölen. 2) göç eden.

mürtahin

(a. s. rehn'den) : rehin olarak, ipotek olarak alan.

mürtehis

(a. s.) : irtihâs eden, ucuz sayan.

mürtehiz

(a. s.) : irtihâz eden, rezîl olan.

mürteî

(a. s.) : irtiâ eden, otlayan.

mürteib

(a. s. ru'b'dan) : irtiâbe-den, korkan.

mürteid

(a. s. ra'd'den) : irtiâde-den, korkup titreyen, (bkz. : mürteiş, ra'şedâr).

mürteiş

(a. s. ra'ş'den) : irtişâ eden, titreyen, (bkz. : mürteid).

mürtekıb

(a. s.) : irtiabeden, bakliyen, göz hapsine alan. (bkz. : müterakkıb).

mürtekış

(a. s.) : irtikâş eden, savaşta birbirine giren, karmakarışık olan.

mürtekib

(a. s. rükûb'dan. c. : mürtekibin) : irtikâb eden, kötü, yakışıksız iş yapan; rüşvet alan, rüşvet yiyen, (bkz : mürteşî).

Mürtekibin

(a. s. mürtekib'în ç.) : irtikâb edenler, kötü, yakışıksız iş yapanlar, rüşvet alanlar, rüşvet yiyenler.

mürtekiz

(a. s. rekz'den) : yerli yerinde, dikili duran, sağlam duran.

mürtemî

(a. i.) : keşif kolu, karakol.

mürtes

(a. i.) : huk. Harpte yaralandıktan sonra harp meydanı dışına nakledildikten biraz sonra ölen İslâm mücahidi

Mürtesem

(a. s. resm'den) : 1) resmotunmuş, resimlenmiş. 2) mat. *izdüşüm.

mürtesih

(a. s.) : sıkı, sağlam ve sabit olan.

mürtesim

(a. s. resm'den) : irtisam eden, resmi çıkan.

mürtess

(a. s.) : irtisâs etmiş, duyulmuş, işitilmiş, (bkz : mesmû', şayi').

mürteşî

(a. s. rişvet'den) : irtişa eden, rüşvet alan. (bkz : mürtekib, müsterşî).

mürteşif

(a. s.) : yudum yudum içen.

mürtesih

(a. s. reşh'den) : süzülmüş, (bkz : mürevvak).

mürtevî

(a. s.) : irtivâ etmiş, suya kanmış.

mürtezık

(a. s. rızk'dan) : rızıklanan, azıklanan.

mürtezika

(a. i. rızk'dan) : ulufe (maaş) sahipleri.

mürûc

(a. i. merc'in c.) : çayırlar, çayırlıklar.

mürûdet

(a. i.) : son derece taşkınlık, asilik, dik başlılık gösterme.

mürur

(a. i.) : 1) geçme, bir yandan girip öte yandan çıkma. 2) geçip gitme. 3) sona erme.

Mürur-i süflâ

astr. Kutup yıldızı aslında "e'phe'meride" denilen bir münhani (*eğri) çizerek hareket etmekte iken, bu eğri astronomlarca pratik maksatlarla bir elips olarak kabul edilmiştir. Hakikî kuzey (pöle) bu elipsin büyük ve küçük çaplarını kesişme noktasındadır. Polaris (Kutup yıldızı) elipsin küçük çapının altında bulunduğu anda mürur-i sülfâ'dadir. [elipsin büyük çapı, hatt-ı istiva (ekvator) düzlemine paraleldir]

Mürur-i ulyâ

astr. * yücelim. Kutup yıldızı aslında "ephemeride" denilen bir münhani (*eğri) çizerek hareket etmekte iken, bu eğri astronomlarca pratik maksatlarla bir elips olarak kabul edilmiştir. Hakîkî kuzey (pâla) bu elipsin büyük ve küçük çaplarının kesişme noktasındadır. Polaris (Kutup yıldızı) elipsin küçük çapının altında bulunduğu anda mürûr-i hülyâ’dadır. [elipsin büyük çapı hatt-ı istiva düzlemine paraleldir]

mürûr-i va'de-i yâr

sevgilinin verdiği sözün geçip gitmesi.

mürûr-i zemin

huk. *zaman aşımı, bir dâvanın açılması veya bir hükmün yerine getirilmesi için kanunen muayyen, belli olan zamanların geçmesi, fr. prescription.

mürûriyye

(a. i.) : geçmelik, bir köprüden, bir yabancı ülkeden geçerken verilen para.

Mürüvvet

(a. i.) : 1) insaniyet, mertlik, yiğitlik. 2) cömertlik, iyilikseverlik. 3) kadın adı.

mürüvvet-mene

(f. b. s.) : 1) insaniyetli. 2) cömert, iyiliksever.

mürvârîd

(f. i.) : inci. (bkz. : dürr, lü’lü).