mûs

(a. i.) : bıçak, (bkz. : kârd, sikkîn).

Mûsâ, Mûsî

(a. h. i.) : 1) Sînâ yarımadasında Eymen vâdîsinde Tûr dağında Allahın lûtfuna mazhar olarak kavmine "Evâmir-i aşere (on emir)" adı altında ahlâk ve prensip kaidelerini bildiren peygamber. [Mısır'da Firaun-ların İsrail oğullarına zulmettikleri sırada dünyâya gelmiş ve ölümden kurtulması İçin bir sepet içinde Nil Nehri'ne atılmış, kurtarılıp büyüdükten sonra Firauna, asasını (asâyi Musa'yı) yılan şekline sokmak mucizesini göstermiş ve bu suretle kavmini Mısır'dan dışarı çıkarmak müsâadesini almıştır. Kızı İden iz kıyısına gelince asâsiyle denizi yararak kavmini geçirmiş ve arkadan gelen Firaun ve adamları tekrar birleşen su iç

mûsâ

(a. s. vesâyet'den) : 1) vasiyet olunan mal ve menfaat. mûsâ-bih : vasiyet olunan şey. mûsâ-leh : kendisine bir şey vasiyet olunan [adam] . 2) tavsiye olunmuş, tavsiye edilmiş.

mû-sâ

(f. b. i.) : ustura.

musa'ad -u

(a. s.) : kaynatılmış îarap.

musâare

(a. i.) : büyüklük tas-lıyarak birinin yüzüne bakmayıp başını çevirme.

musâb

(a. s. savb'dan. c. : musâb'ın) : 1) isabet etmiş, rastlamış, üzerine düşmüş. 2) musibete uğramış, (bkz. : duçar, giriftar).

musabbag

(a. s.) : boyanmış, boyalı.

musâbere, musâberet

(a. i. sabr'dan) : sabretme, katlanma.

musabın

(a. s. musâb'ın c.) : (bkz. : musâb).

musâbiyyet

(a. i.) : bir kötülfl-ğe yakalanma, bir hastalığa tutulma.

musâdaka ale-l-istihkak

(a. b. i.) : huk. [eskiden] muayyen bir hakka hangisinin mâlikiyeti hususunda iki kimsenin ittifak etmesi, [bir vakfiye mucibince kendisine gal-le-i vakıftan şu kadar sehim verilmesi îcâbeden (A), bu sehmin hiçbir kimseye âit olmayıp yalnız (B) ye âit bir hak olduğunu onun tasdikine mukarin olarak ve karşılığında bir ivaz almıyarak ikrar etse aralarında musâdaka bulunmuş olur]

musâdakat

(a. i. sıdk'dan) : karşılıklı dostluk.

musâdat

(a. i.) : (bkz. : mudârâ).

musadda'

(a. s. sad'dan) : tasdi' edilmiş, başı ağrıtılmış.

musaddak

(a. s. sıdk'dan) : tasdik olumuş, gerçekliği, geçerliği resmî olarak yazı ile bildirilmiş.

musaddar

(a. s. sudur'dan) : sudur etmiş, çıkmış.

musaddık

(a. s. sıdk'dan) : tasdik eden, gerçekliğini, geçerliğini resmî olarak yazı ile bildiren.

musaddi'

(a. s. sad'dan) : tasdi' eden, baş ağrıtan.

musâdefe, musâdefet

(a. i. sudûf'dan. (bkz : musâdefe) :

müsadif

(a. s. sudûf'dan) : (bkz. : müsadif).

musâfaa

(a. i.) : 1) birbirinin boynuna sarılma. 2) fizy, gözün, her uzaklıkta bulunan eşyayı görebilme hassası.

musâfaha

(a. i. safh'dan) : el sıkışma, tokalaşma.

musâfât

(a. i. safvet'den) : samtmî ve hâlis dostluk. : 

musaffa

(a. s. safvet'den) : tasfiye edilmiş, süzülmüş, yabancı maddelerden ayrılmış.

musaffaf

(a. s. saff'dan) : tasfîf edilmiş, saf saf, sıra sıra dizilmiş.

musaffl

(a. s. safvet'den) : tasfiye eden, süzen, sızıran.

musaffir

(a. s.) : tasfîr eden, ıslık çalan, seslenen.

musâfih

(a. s.) : musâfaha eden, el sıkışanlardan herbîri.

musaggar

(a. s. sagir'den) : küçültülmüş, "-cık, -cak" lı mânâsı verilmiş.

musâhabât

(a. i. sohbet'den. musâhabe'nin c.) : sohbetler, konuşup görüşmeler. musâhabât-ı ahlâkıyye : 1) ahlâkî konuşup görüşmeler; 2) [eskiden] ilkokullarda, okutulan bir kitap.

musahabe, musâhabet

(a. i. sohbet'den. c. : musâhhâbât) : sohbet etme, konuşma, görüşme.

musâhere, musâheret

(a. i. sıhr'dan) : evlenme ile meydana gelen akrabalık.

musahhaf

(a. s.) : yanlışlıkla değiştirilmiş.

musahhah

(a. s. sıhhat'den) : tashih olunmuş, yanlışı düzeltilmiş, yanlışsız.

musahhar

(a. s.) : ele geçirilmiş.

musahhih

(a. s. ve i. sıhhat'den. c. : musahhihin) : tashîh eden, yanlış düzelten, düzeltici.

musahhihin

(a. s. ve i. musahhih'in c.) : tashîh edenler, yanlış düzeltenler, düzelticiler.

musahhin

(a. s. sahn'den) : tes-hîn eden, ısıtan, ısıtıcı, kızdıran.

musahhir

(a. s. sahr'dan) : tes-hîr eden, zapteden, boyun eğdiren; elde eden.

musâhî

(a. s.) : bir şeyin hâlisi, seçilmişi.

musâh'b

(a. s. sohbet'den. c. : musâhibân) : 1) biriyle musahabe eden, sohbette-bulunan, konuşan, arkadaş. 2) büyük bir zâtın yanında bulunarak onu söziyle sohbetiyle eğlendiren. 3) pâdişâhların husûsî işlerinde bulunanlardan-herbiri.

musâhibân

(a. f. s. musâhib'in c.) : (bkz. : musâhib).

musahibe

(a. i.) : kadın musahip, (bkz. : nedîme).

musahrac

(a. s.) : horasan ve kireç ile sıvanmış sahrınç.

musakka

("ka" uzun okunur. a. s. saky'den) : 1) sakyedilmiş, sulanmış. 2) musakka [yemek]

musakkab

(a. s. sakb'dan) : teskîb-olunmuş, delinmiş. Lü'lü-i musakkab : delinmiş, delik inci.

musâlaha

(a. i. sulh'den. c. : musâlahât) : (bkz. : musâlaha).

musâlahât

(a. i. sulh'den. mu-sâlaha'nın c.) : barışlar.

mûsâ-leh

(a. b. i.) : fık. lehine-vasiyet olunan kimse.

musâleh-ün-aleyh

(a. b. i.) : sulh bedeli.

musâlehün-anh

(a. b. s.) : huk. iddia edilen ve istenen şey. (bkz. : müddeâ-bih).

musâlih

(a. s. sulh'den) : sulh yapan, barışan.

musalla

(a. i.) : 1) namaz kılmaca mahsus açık yer. (bkz. : namâz-gâh). 2) cami civarında cenaze namazı kılınan yer. Seng-i musalla : musalla taşı.

Musallat

(a. s. salâtet'den) : teslît olunmuş, birinin üzerine düşmüş, sataşmış, ilişmiş; sataşan, rahat bırakmıyan.

musalleb

(a. s. sulb'den) : tas-lîbedilmiş, salâbet verilmiş, katılaştırılmış.

musallî

(a. s. salât'dan) : namaz kılan, beş vakit namazına devam eden.

musallit

(a. s. salâtet'den) : tas-lît eden, birini başkasına sataştıran.

musammat

(a. i.) : ed. beyitleri kafiyeli ve dört kısımdan ibaret manzume.

Musammem

(a. s. samm'dan) : tesmîm olunmuş, kat'î olarak karar verilmiş, (bkz. : mukarrer).

Musammet

(a. s. ve i. sammet'den) : 1) içi boş, kof olmıyan şey. 2) gr. Arap alfabesinde (m, r, b, n, f, I) den başka bütün Jiarfler.

musanna'

(a. s. sun'dan) : 1) tasnî edilmiş, sanat eseri olarak meydana getirilmiş, usta elinden çıkmış, fr. objet d'art. 2) çok süslü. 3) uydurulmuş.

Musannef

(a. s. sınf'dan) : 1) tasnîf edilmiş, sıraya konmuş. 2) te'lif edilmiş, yazılmış; kitap.

musannefât

(a. s. c. : sınf'dan) : tasnîf edilmiş kitaplar.

musannif

(a. s. sınf'dan. c. : musannîfîn) : kitap yazan, müellif.

Musannifan

(a. i. musannifin c.) : kitap yazan kadınlar, (bkz. : musannifin).

musannifin

(a. i. musannifin c.) : İkitap yazanlar, (bkz. : müellifin).

musâraa

(a. i. sar'dan) : güreşme, pehlivanlık.

musâraha

(a. i.) : işi meydanda görme.

musârahaten

(a. zf.) : aşikâr olarak.

musâri'

(a. s. ve i. sar'dan) : güreşçi, pehlivan.

musarra'

(a. s. sar'dan.) : ed. iki mısraı kafiyeli olan beyit.

musarrah

(a. s. sarâhat'den) : tasrîh olunmuş, açık söylenmiş, belirtilmiş, apaçık.

musarrahan

(a. zf. sarâhat'den) : sarih, açık olarak, açıkça. (bkz. : mufassalan, muvazzafan).

musattah, musattaha

(a. s. sath'dan) : satıhlandırılmış, düz, yassı hâle sokulmuş. Hendese-i musattaha : geo. *düzlem geometri, fr. geometrie plane. Küre-i musattaha : coğr. *düzlemküre, fr. planosphere.

Musattar

(a. s. satr'dan) : tastîr edilmiş, yazılmış.

musâvele

(a. i.) : savlet etme, dö-ğüşmek için birinin üzerine atlama.

musavver

(a. s. sûret'den) : 1) tasvirli, resimli. 2) tasarlanmış, düşünülmüş. Rûh-i musavver : cisimlenmiş ruh.

musavvîr, musavvire

(a. s. Ve i. sûret'den. c. : musavvirân, musavvirîn) : tasvîr, resim yapan, ressam, figürist. Madde-i musavvire : anat. protoplazma.

Musavvirân

(a. f. s. musavvir'in c.) : (bkz. : musavvirîn).

musavvir-âne

(a. f. zf.) : tasvîr edene, resim yapana yaraşır yolda.

Musavvirîn

(a. s. musavvir'in c.) : (bkz. : musavvir).

musavvit

(a. s. savt'dan) : tasvît eden, seslenen, ses çıkaran.

musâyaha

(a. i. sayha'dan) : haykırışma.

Musâyefe

(a. i. sayf'den) : yazlığına, bir yaz tutulmak üzere pazarlık etme.

musaykal

(a. s. saykal'dan) : cilâlı, parlak, yaldızlı, perdahlı.

mûse

(f. i.) : arı. (bkz. : nahl.).

mûsel

(a. s. vusûl'den) : îsâledil-miş, vardırılmış, yetiştirilmiş, ulaştırılmış.

Mûsevl

(a. s. ve i.) : Yahudi, Hz. Musa'nın din ve şerîatinden olan kimse.

Mushaf

(a. s. sül. : sahafe. c. Mesâhif) : 1) sahife hâline getirilmiş şey, kitap. 2) i. Kur'an, (bkz. : Fürkan, Hüdâ, Hitâb, Kitâb, Necm, Nûr, Zikr)

Mûsî

(a. s. vesâyet'den) : 1) vasiyet eden; birini vasî gösteren. 2) tavsiye eden. [müen. : "mûsiye"]

musîb, musıbe

(a. s. sevab'dan) : isabet eden, rastgelen; yanılmıyan. Akvfil-ı musîbe İsabetli sözler.

Musibet

(a. i. c. : mesâib) : 1) felâket, ansızın gelen belâ, sıkıntı. 2) mec. uğursuz.

musîbet-nâme

(a. f. b. i.) : îrân edebiyatının tanınmış mutasavvıf şâirlerinden Ferîd-üd-dîn-i Attâr'ın eseridir.

musîbet-zede

(a. f. b. s.) : musibete, felâkete, belâya, kazaya uğramış.

Mûsikal

("ka" uzun okunur, f. i.) : (bkz. : mûsîkar).

mûsîkar

("ka" uzun okunur, f. i.) : 1) mizmar çeşidinden sıra, kalem, düdük; kaval; dervişlere mahsus bir saz. 2) rüzgâr estikçe gagasındaki deliklerden türlü türlü ses çıkardığı için "mûsikî" sözünün de bundan alındığı rviâyet olunan mevhum bir kuş. (bkz. : diğerân).

mûsiki, mûsikıyye

(o. i.) : müzik. Âlât-ı mOsikiyya : müzik âletleri.

mûsikî-i figan

("ga" uzun okunur) : feryâdın mûsikisi.

mûsikî-i sükût

sessizliğin mûsikisi.

mûsikî-şinâs

(a. f. b.) : müzikçi, fr. musicien.

Mûsil

(a. s. vusûl'den) : îsâleden, ulaştıran, yetiştiren, vardıran.

Mûsile

(a. i.) : müderrislikte ikinci yüksek derece.

mûsile-i sahn-i Süleymâniyye

"Fatih ve Süleymaniye müderrislikleri olan en yüksek derecedeki basamak.

Musir

(a. s.) : zengin.

Musir

(a. s. sarr'dan) : ısrar eden, direnen, ayak direyen.

musirr-âne

(a. f. zf.) : ısrar ve inatla, ayak direyerek.

Mûsiye

(a. i.) : vasiyet eden kadın.

Muskıt

(a. s. ve i. sukut'dan. c. : muskıtât) : 1) iskat eden, düşüren. 2) çocuk düşürücü ilâç.

Muskıtât

(a. i. ve s. muskıt'ıri c.) : iskat edenler, düşürenler, çocuk düşürücü ilâçlar.

muskıtât-ı cizye

huk. [eskiden] cizyenin edasını ba'delvücup ıskat eden sebepler [mükellefin' islâmlığı kabulü, kableledâ vefatı, kableledâ tam bir senenin geçip diğer senenin girmesi gibi]

muskıtât-ı hudûd

huk. hududu bâdelvücup iskat eden sebepler.

muskıtât-ı kısas

huk. [eskiden] kısası ıskat eden sebepler, [kısas olunacak nefis veya uzvun-fevt olması veliyyi cinayetin cânîyi affetmesi gibi]

Muslih

(a. s. sulh'dan. c. : muslihîn, muslihûn) : 1) islâh eden, iyileştiren, düzeltici, arabulucu. 2) t. erkek adı.

muslih-âne

(a. f. zf. sulh'den) : arabuluculukla, aracılıkla.

Muslihîn

(a. s. muslih'in c.) : İslah edenler, iyileştirenler, düzelticiler, arabulucular.

Muslihiyye-i Halvetiyye

(a. b. i.) : tas. Halvetiyye tarikatı şubelerinden biri. [kurucusu, Muslih'in galatı olup. "Mûsilî" lâkabiyle tanınan Şeyh Mustafâ Muslihüddin Efen-di'ye nispetle bu adı almıştır; Tekirdağ'da doğmuştur. Ölümü : 1099 (1697 - 98) dir]

Muslihûn

(a. s. muslih'in c.) : (bkz. : muslihîn).

Musmet

(a. s. ve i.) : (bkz. : musammet).

Müsrif

(a. i.) : hek. kan hücum eden yeri iyi etmek için kullanılan kuru hacamat, hardal yakısı gibi şeyler.

Mustabır

(a. s. sabr'dan) : sabreden.

Mustaf

(a. s.) : saf ve tabur hâlinde dizilmiş.

Mustafâ

(a. s. safvet'den) : 1) ıstıfâ edilmiş, seçilmiş, (bkz. : güzide, mün-tehab). 2) h. i. Hz. Muhammed (Aleyhisselâm)'in adlarından. 3) i. erkek adı.

mustafâvî, mustafâviyye

(a. s. safvet'den) : Hz. Muhammed Mustafâ'ya mensup, onunla ilgili. Ahlâk-ı mustafâviyye : Hz. Muhammed Mustafâ'nın ahlâkı. Ahâdîs-i Mustafâviyye : Hz. Muhammed Mustafâ'nın hadîsleri.

Mustalah

(a. s. sulh'den. c. : mustalahât) : ıstılah!ı, içinde çok ıstılah ve terim olan, ağdalı.

Mustalahât

(a. i. mustalah'ın c.) : ıstılah hâline getirilmiş kelimeler.

Mustalatıl

(a. s.) : ıstılahtı, ağdalı konuşan, (bkz. : ıstılâh-perdâz, mustalih).

Mustalih

(a. s. sulh'den) : (bkz. : mustalahî).

mustani'

(a. s.) : 1) ziyafet veren, yedirip içiren. 2) birini yetiştirip adam eden.

Mustâr

(a. i.) : çok sert ve keskin şarap.

Mustarıf

(a. s.) : çıkarı için her yana başvuran.

Mustashib

(a. sahâbet'den) : birini yanına alan, beraberinde götüren.

Mustashiben

(a. zf.) : yanında olarak, birlikte.

mustatâb

(a. s. tayyib'den) : iyi, gü âlâ. Kitâb-ı mustatâb : güzel kitap.

Mustatil

(a. s. tûl'den) : 1) istitâle eden, uzıyan. 2) i. geo. *dik dörtgen, fr. rectangle.

Mustazill

(a. s. zıll'dan) : 1) istizlâl eden, gölgede oturan, gölgelenen. 2) birinin himâyesi, koruması altında [bulunan] , korunan, gölgesine sığınmış, (bkz. : mahmî).

Mustazref

(a. s.) : 1) zariflik, nükte. 2) hâvî; muhit.