mekâhil

(a. i. mikhal, mikhel ve mükhüle'nin c.) : sürmelikler; göze sürme çekecek âletler, miller.

mekâid

(a. i. mekîde'nin c.) : hileler, düzenler, dalavere-ler, aldatmalar. 'mekâid-i a'dâ : düşmanların hîleleri.

mekâmin

(a. i. mekmen'in c.) : pusular, gizlenilecek yerler.

mekân

(a. i. kevn'den. c. : emâkin ve emkine) : 1) yer, mahal, (bkz. : câ). 2) ev, oturulan yer. (bkz. : hâne, mesken).

mekânen

(a. zf.) : mekân, mahal ve yer bakımından.

mekânen muhâyee

fık. iki kişi arasında müşterek olan bir meskenin bir kısmında biri, bir kısmında diğeri veya müşterek iki hanenin birinde biri, ötekinde diğeri oturmak üzere muhâyeeleri (= taksim olunmıyan şeyi nöbetle kullanmaları).

mekânet

(a. i.) : 1) kuvvet, metanet, güc. 2) ağırbaşlılık, (bkz. : mekînet).

mekânis

(a. i. miknese'nin c.) : süpürgeler.

mekâre, mekârî

(a. i. c. : mükârûn) : mekkâre, kira ile tutulan hayvan, yük hayvanı, [aslı : "mükârî" dir]

mekârib

(a. i. mikreb'in c.) : çift sürülen sabanlar.

mekârih

(a. i. mekrehet'in. c.) : tiksinilecek şeyler; dertler, sıkıntılar.

mekârim

(a. i. kerem, mekrüm ve mekremet'in c.) : keremler, cömertlikler, elaçık-lıkları; iyi ahlâklar.

mekârim-kâr

(a. f. b. s.) : kerem sahibi, cömert, eliaçık.

mekârim-penâh

(a. f. b. i.) : sığınağı mekârim olan.

mekârim-perver

(a. f. b. s.) : mekârime sâhibolan.

mekarîs

("ka" uzun okunur, a. i. mıkrâs'ın. c.) : kesecek âletler, makaslar, (bkz. : mekarîz).

mekarîz

("ka" uzun okunur, a. i. mikrâz'ın. c.) : kesecek âletler, makamlar, (bkz. : mekarîs).

mekâsib

(a. i. mekseb ve mek. sib'in. c.) : kesbedilen, kazanılan, yerler, kazanç yerleri, kazanç vâsıtaları, kazançlar.

mekâtib

(a. i. mekteb'in c.) : mektepler, "okullar.

mekâtib-i âliye

yüksek mektepler, "okullar.

mekâtib-i husûsiyye

husûsî mektepler (özel okullar).

mekâtib-i ibtidâiyye

ilk mektepler, ilk okullar.

mekâtib-i i'dâdiyye

rüştiye'den sonra gidilen ve yüksek mekteplere hazırlayan mektepler, lise.

mekâtib-i leyliye

yatılı mektepler (yatılı okullar).

mekâtib-i rüşdiyye

bugünkü ortaokulların derecesinde bulunan altı sınıflık eski mektepler (okullar).

mekâtib-i sıbyâniyye

sıbyan mektepleri.

mekâtîb

(a. i. mektûb'un c.) : mektuplar.

mekâtib-i varide

gelen mektuplar.

mekâyid

(a. i. mekîde'nin c.) : hileler, aldatmalar, düzenler.

mekâyîl

(a. i. mikyâl'in. c.) : ölçekler, tahıl ölçekleri.

mekbir

(a. i.) : kocalma, ihtiyarlama.

me'kel

(a. i. ekl'den.) : eklolunacak yer, geçim yeri, nâ-meşrû' yiyimevi.

me'kele

(a. i. c. : meâkil) : eklolunacak, yenilecek şey. (bkz. : rızk).

mekfere

(a. i.) : setredecek, örtecek yer.

mekfûf

(a. s.) : keffolunmuş, yasak edilmiş (bkz. : memnu').

mektûf-ül-ayn

kör.

mekfûl

(a. s. kefâlet'den.) : kefil olunmuş, kefil olmuş.

mekfûl-ün anlı

kendisine kefillik edilen kimse.

mekfûl-ün bih

kefalet olunan şey veya kimse.

mekfûl-ün leh

kefaletle alacağı te'mîn edilmiş olan alacaklı.

mekhûl

(a. s. kûhl'den.) : sürmeli, sürme çekilmiş.

mekîde

(a. i. c. : mekâid) : hîle, düzen, aldatma, dubara.

mekîdet

(a. i.) : hîle, düzen, duba râ.

mekîl

(a. s. c. : mekîlât) : 1) ölçme. 2) kile ile ölçülen [şey]

mekîlât

(a. s. mekîl'in c.) : arpa, buğday. gibi kile ile ölçülen şeyler.

mekîn

(a. s. mekân ve mekânet'den. c. : mükenâ) : 1) temekkün eden, oturan, yerleşen. Şeref-ül-mekân bi-l-mekîn : mekânın şerefi mekîn (oturan) iledir 2) vakarlı, temkinli, vakar, iktidar sahibi. 3) i. erkek adı.

mekînet

(a. i.) : vakar, onur, ağırbaşlılık, (bkz. : mekânet).

mekîs

(a. s.) : vakar, gurur, onur sahibi, ağırbaşlı [kimse]

mekkâr

(a. s. mekr'den) : çok mekreden, hileci, düzenbaz, [müen. "mekkâre"]

mekkârî

(a. i.) : hilekârlık, hîle.

mekkâs

(a. i.) : huk. [eskiden] tüccarın emvalinden öşür ve baç denilen vergileri cibâyete me'mur olan kimse, gümrükçü.

mekke

(a. h. i.) : Hicaz'da Hz. Muhammed (Alehisselâm)'in doğduğu ve Kabe'nin bulunduğu şehir, (bkz. : Bekke).

mekkî

(a. s.) : 1) Mekke'ye âit, Mekke ile ilgili. 2) Mekke'li.

meklûm

(a. s.) : yaralı, (bkz. : mecruh).

mekmen

(a. i. c. : mekâmin) : pusu yeri, gizlenilip pusu kurulan yer.

mekmene

(a. i.) : 1) gizlenecek yer, pusu. 2) hazîne, defîne.

mekmun

(a. s.) : gizli, saklı. (bkz. : mahfî, nihân).

mekmûre

(a. i.) : cima edilmiş kadın.

meknûn

(a. s.) : 1) dizilmiş. Dürr-i meknûn : dizilmiş, dizi inci. 2) saklı, gizli, örtülü.

meknûs

(a. s.) : süpürülmüş.

meknuz, meknûze

(a. s. kenz'den) : yere gömülü; hazînede saklı.

mekr

(a. i. c. : mükûr) : 1) hîle, düzen, dubârâ 2) hîle ile aldatma, maksadından vazgeçirme [birini]

mekr-i mahmûd

bir kimseyi, iyi niyetlerle, maksadından vazgeçirmek üzere yapılan hîle.

mekr-i mezmûm

mekr-i mahmûd'un aksi.

mekremet

(a. i. kerem'den. c. : mekârim) : 1) kerem, izzet, şeref, onur. 2) cömertlik, ağırlama, saygı, [aslı : "mekrümet" olduğu halde, "mekremet" şekli yaygındır]

mekremet-güster

(a. f. b. s.) : merhamet yayan, merhamet dağıtan, [aslı : mekrümet-güster]

mekremet.lü

(a. t. s.) : ilmiyede sadreyn payesinin resmî ünvânı. [aslı : "mekrü-metlü" dür]

mekrûb

(a. s.) : kederli, gamlı, tasalı.

mekrûbiyyet

(a. i.) : tasalı, kederli, gamlı olma.

mekruh

(a. s. kerh'den. c. : mek-rûhât) : 1) iğrenç, tiksinti veren, (bkz. : kerîh). 2) yapılması şerîatçe hoş görülmiyen hal.

mekruha

(a. i.) : mihnet, keder, şiddet.

mekrûhât

(a. i. c.) : mekruh olan şeyler.

mekrûhiyyet

(a. i.) : mekruhluk, iğrençlik.

mekrüm

(a. i. c. mekârim) : (bkz. : mekremet).

mekrümet

(a. i. kerem'den. c. : mekârim) : (bkz. : mekremet).

meks

(a. i.) : durma, bekleme, bir yerde kalma, eğlenme, (bkz. : ârâm, tavak-kuf).

meks

(a. i. c. : mükûs) : 1) öşür, bâç, vergi. 2) öşür, bâç, cibâyet etme.

mekseb, meksebe

(a. i. kisb'den. c. : mekâsib) : 1) kesbedilen, kazanılan yer, kazanç yeri, kazanç vâsıtası. 2) kazanç.

meksib

(a. i. c. : mekâsib) : (bkz. : mekseb).

meksûb, meksûbe

(a. s. kisb'den.) : 1) kesbolunmuş, kazanılmış. 2) öğrenilmiş, elde edilmiş.

meksûf

(a. s. küsûf'dan.) : küsûfa uğramış, küsuflanmış, ziyası, aydınlığı tutulmuş [Güneş]

meksûr

(a. s. kesr'den.) : 1) kesrolunmuş, kırılmış. Kâse-i meksûr : kırılmış kâse. 2) gr. kesre ile, esre ile, yani i sesi ile okunan harf : ["irfan" daki ilk harf meksûr dur]

mekşûf, mekşûfe

(a. s. keşf'den.) : 1) keşfolunmuş, meydana çıkarılmış. Gayr-i mekşûf : henüz keşfedilmemiş. Maâdin-i mekşûfe : keşfedilmiş mâdenler. 2) açılmış, açık, belli.

makşûf-ül-avre

görünmemesi lâzımgelen yeri açık kimse.

mekşûf-ür-re's

başı açık.

mekteb

(a. i. c. : mekâtib) : 1) yazı yazacak yer. 2) "okul.

mekteb-i âli

yüksek mektep, yüksek *okul.

mekteb-i fünûn-i harbiyye-i şâhâne

Harbokulu.

mekteb-i harbiyye

harbokulu.

mekteb-i harbiyye-i şahane

Harbokulu.

mekteb-i husûsî

husûsî mektep, *özel *okul.

mekteb-i ibtidâî

ilk mektep, ilk okul.

mekteb-i i'dâdî

rüştiyeden sonra gidilen ve yüksek mekteplere hazırlıyan mektep, lise.

mekteb-i aklâm

rüştiye tahsilinden üstün bilgili me'mur yetiştirmek üzere açılan mektep, [maarif nâzın Kemal efendinin (paşa) teşebbü-siyle 23 muharrem 1279 ve 8 temmuz 1278 (1862) de açılmıştır]

mekteb-i nüvvâb

kadı yetiştirmek üzere açılan mektep, [bu mektep yeniden kurulmuş olmayıp aynı maksatla hicrî 1270 (1853) yılında açılan "muallimhâne-i nüvvâb" in hicrî 1302 (1884) yılında adının bu suretle değiştirilmesiyle meydana gelmiştir]

mekteb-i Osmânî

askerlik tahsîl etmek üzere Avrupa'ya gönderilen talebe, için Pâris'de açılan bir mektep.

mekteb-i leylî

yatılı mektep, yatılı *okul.

mekteb-i rüşdî

bupünkü ortaokulların derecesinde bulunan altı sınıflı eski mektepler.

mekteb-i sultani

Galatasaray lisesi.

mekteb-i tıbblyye-i şahane

askerî tıp okulu.

mektûb

(a. i. c. : mekâtîb) : 1) yazılmış. (bkz. : merkum). 2) mektup, (bkz. : nâme) : [müen. "mektûbe"]

mektûb-ı sâmî

sadâret makamından yazılan resmî mektuplar.

mektûbât

(a. s. c.) : yazılı şeyler, yazılar; mektuplar.

mektûbî

(a. i.) : mektupçu, nezâret, vilâyet veyâ diğer resmî dâirelerde yazı işlerini idare etmekle vazîfeli bulunan en büyük me'mur.

mektûbî kalemi

nezâretlerle vilâyetlerde yazı işlerine bakan kalem.

mektûbî-i sadr-i âlî

sadrâzam mektupçusu.

mektûf

(a. s.) : iki eli arkasına bağlanmış.

mektûm, mektûme

(a. s. ketm'den.) : 1) ketmolunrnuş, . gizli, saklı. 2) hükümetten gizli tutulan. EmvâlM mektûme : vergiden kaçırılan mallar. Mâl-i mektûm : gizli, saklı mal. Nüfûs-i mektûme : kütüğe kaydolunma-mış kimseler. Vâridât-ı mektûme : deftere geçiril-miyerek şahıs elinde kalan devlet geliri.

mektûmât

(a. i. mektûme'nin c.) : hükümetten kaçırılarak, gizli tutulan, yazdırılmı-yan vergi, gelir, nüfus, mal. ["mektûmât" evvelce, ekseriya me'ınurlar tarafından "ihtilâsat" mânâsına kullanılırdı]

mekûk

(f. i.) : mekik, dokumacılıkta "atkı" veya "argaç" denilen ve enine olan iplikleri uzunlamasına olanların arasından geçirmeye yarıyan masuralı âlet.

me'kûl

(a. i. c. : me'kûlât) : eklolunmuş, yenmiş şey; yiyecek.

me'kûlât

(a. i. me'kûl'ün c.) : yiyecekler.

mekyûl

(a. s.) : kile ve benzeri* gibi ölçekle ölçülmüş.

mekzebe

(a. i.) : yalan söz, palavra, (bkz. : mekzûbe, ükzûbe).

mekzûbe

(a. i.) : yalan söz, palavra, (bkz. : mekzebe, ükzûbe).

mekzûm

(a. s.) : gamlı, kederli, tasalı, (bkz. : endûhgîn, endûh-nâk).