kûr

(f. s. c. : kûrân) : kör.

kur'a

(a. i. c. kura') : 1) yalnız tesadüfe ve talihe bağlı bir ayırma yapmak üzere başvurulan her türlü vâsıta; ad çekme. 2) Tanzîmat sonrası askerlik işlerinde kullanılan bir usûl olup, bir yılın doğumluları arasında, ad çekilerek, adına yazılı kâğıt çekilen asker olur.

kur’acı

kur’a çekme işine me'mur edilen subay ve şâir kimseler.

kura'

(a. i. kur'anın c.) : (bkz. : kur’a).

kura

(a. i. karye'nin c.) : köyler, kasabalar.

kurâ-yi mülecâvire

komşu köyler.

kûrâb

(f. i.) : serap, ılgım, yalgın.

kurâbe

(f. i.) : kubbeli türbe, mezar.

kurad

(a. i.) : hayvan kehlesi.

kûrân

(f. s. kûr'un c.) : körler.

Kur'ân

(a. î.) : Hz. Muhammed (Alehisselâm)'e inen kutsal kitap, (bkz. : Fürkan). Hâfız-ı Kur’ân : Kur'ân'ı, başından sonuna kadar ezberlemiş olan kimse, [kelime Arapça’da : 1) usul ve saygı ile okumak; 2) "zammetmek, cem'etmek" mânâsına gelir]

kûr-âne

(f. zf.) : körcesine.

Kur'ânî, Kur'âniyye

(a. s.) : Kur'ân'a mensup, Kur'ân ile ilgili Ayât-ı Kur'âniyye : Kur'ân âyetleri. Ta'bîr-i Kur’ânî : Kur’ân’da geçen söz Mu'cizât-ı Kur'âniyye : Kur'ân'ın bildirdiği mûziceler.

Kurâza

(a. i.) : 1) altın ve gümüş kırıntıları, (bkz. : rîze-i zer).

Kurâza-i sîm

1) gümüş kesintileri. 2) kumaş ve şâire parçası. 3) kırıntı, döküntü.

kurâza-i kâğıt

kâğıt parçası.

kurb

(a. i.) : 1) yakın olma, yakınlık, yakın bulunma.

kurb-ı derece

fer. ölen kimseye derece ve vâsıta bakımından yakınlık, (müteveffaya oğlu, torunundan daha yakındır]

kurb-ı Hûda

Allah’a manevî yakınlık.

kurb-i mesafe

yer yakınlığı. 2) s. yakın, (bkz. : karîb, nezdîk). 3) tas. ezelde yânî ervah âleminde Allah ile abd (kul) arasında sebkat eden ahde vefa.

kurbân

(a. i.) : Allah'ın rızâsını kazanmağa vesile olan şey. 2) eti, fıkarâ-ya parasız olarak dağıtılmak niyetiyle farz, vâcib veya sünnet olarak kesilen (koyun, keçi, sığır, deva... gibi) hayvan. 3) bir gaye uğrunda feda olma.

kurbet

(a. i.) : 1) yakınlık. (bkz. : nezdîkî). 2) 'hısımlık, akrabalık. 3) Allah'a yakınlık.

kurbet-i ümm

huk. [eskiden] ana ve büyük analar vâsıtasiyle olan karabet, [ana bir kardeşler ve bunların ferileri yakın ve uzak dayılar, teyzeler ve bunların ferileri gibi]

Kurbiyyet

(a. i.) : yakınlık. [kelime, Arap grameri yönünden yanlış olmakla beraber kullanılmaktadır]

kûr-boğaz

(f. b. s.) : kör boğaz; obur.

kûr-dil

(f. b. s.) : gönlü kör, câhil.

küre

(f. i.) : 1) kuyumcu ocağı; demirci ocağı; mâden ocağı 2) küre.

kurenâ

(a. i. karîn'in c.) : yakınlar.

kurenâ-yi pâdişâh!

pâdişâhın yakınlarında bulunan kimseler, mâbeynciler.

kûreng

(f. i.) : al at. (bkz. : kürend, küren).

Kureşî, Kureyşî

(a. h. i.) : Kureyş kabilesinden olan Arap.

kurevî

(a. i. s.) : köylü. Maîşet-i kureviyye : köylü gibi geçinme, yaşama.

Kureyş

(a. h. i.) : Hz. Muhammed (Alehisselâm)'in mensûb olduğu Arap kabilesinin adı olup Kâbenin korunması bu kabileye aitti. Sanâ-dîd-i Kureyş : Hz. Muhammed (Alehisselâm)'in- peygamberliğini kabul etmiyen ve kendisine karşı duran Kureyş kabilesinin uluları, reisleri.

kurha

(a. i. c. : kurûh) : [kelimenin aslı "kurha" olduğu halde "karha" şekli yaygındır] , (bkz. : karha).

kûrî

(f. i.) : körlük, (bkz. : amâ).

kurne

(a. i.) : 1) sivri, tümsek şey. 2) hamam kurnası.

kurneteyn

(a. i. c.) : "iki kurna" : iki kap ölçüsünde olan su. [yıkanmaya yeter sayılır]

kurrâ'

(a. s. kari'in c.) : Kur'ân'ı Yedi Kırâet ve on Rivayet dâhilinde okuyan üstad hafızlar.

kurre

(a. i.) : 1) soğuk. 2) ışık, tazelik, parlaklık, (bkz. : nûr, ziya).

kurret-ül-ayn

1) göz nuru. (bkz. : nûr-i dîde). 2) bot. su teresi. 3) s. parlak, nurlu, (bkz. : münevver).

kurretiyye

(a. i.) : Bâbîlerden Zerrintaç adında güzelliği, bilgi ve fazileti ile tanınmış bir kadının taraftarları.

kurs.kursa

(a. i. c. : akrâs) : 1) yuvarlak ve yassı nesne, teker, tekerlek nesne, ağırşak, çörek; küre, dâire ve her türlü dâire şeklinde nesne. 2) bir yıldızın görünen yüzü.

kurs-i Kamer

Ay’ın uzaktan düz görülen yüzü.

kurs-i mer’î

görülen halka.

kurs,i Şems

Güneş'in uzaktan düz görülen yüzü

kurs-i varak

bot. yaprak.

kurs-i zer

altın para.

kurta

(a. i.) : kadınların süs olarak kulaklarına taktıkları küpe.

kurta-i gûş

kulak küpesi, (bkz. : mengûş).

kurubat

(a. i. kırba'nm c.) : (bkz. : kırba).

kurûd

(a. i. kırd'ın c.) : (bkz. : ki rede).

kurûh

(a. i. karha, kurha'nın c.) : yaralar, ülserler.

kurun

(a. i. karm'ın c.) : değerli insanlar.

kurum

(a. i. karn'ın c.) : 1) zamanlar, devirler, çağlar. 2) boynuzlar.

kurûn-i âhire

tar. İstanbul'un fethi (1453) nden sonraki zaman.

kurûn-ı muzafferiyyet

zafer asırları.

kurûn-ı sâlife

geçmiş asırlar.

kurûn-ı ûlâ

tar. İlkçağ, [târihin en eski zamanlarından başlıyarak, mîlâdın 395 yılına kadar süren çağ]

kurûn-ı vustâ

Ortaçağ. [İsa'nın doğumundan sonra 395) yıldan İstanbul'un Türkler tarafından alındığı 1453 yılına kadar süren çağ] Adîmet-ül-kurûn : zool. deve gibi boynuzu olmıyan çatal tırnaklı hayvanlar.

kuruz

(a. i. karz'ın c.) : ödünç verilen paralar, borçlar.

kurûz-i hasene

faizsiz olarak verilen borç paralar.