îrâ'

ايراء

(a. i.) : 1) iyilikte bulunma. 2) çakmaktan ateş çıkma, parlama.

i'râ'

اعراء

(a. i.) : soyma, çıplak bırakma.

ir'â

ارعاء

(a. i.) : otlatma. ir'âyi ağnam : koyunları otlatma.

i'râb

اعراب

(a. i.) : 1) düzgün konuşma ve hakikati belirtme. 2) a. gr. arapça kelimelerin sonlarındaki harf veya harekenin değişmesi. 3) bu değişikliği öğretme bilgisi.

irâbe

ارابه

(a. i.) : şüphelendirme, şüpheye düşürme.

îrâd

ايراد

(a. i. vürûd'dan.) : 1) getirme. 2) söyleme.

îrâd-ı kelâm

söz söyleme.

îrâd-ı mesel

bir fikri canlandırmak için söz arasında darbımesel nakletme.

îrâd-ı nutk

nutuk îrâdetme, nutuk söyleme. 3) bir malın getirdiği kazanç, gelir.

îrâd ü masraf

gelir ile gider.

irada

اراضه

(a. i.) : (bkz. : irâza).

irâdât

ارادات

(a. i. irâde'nin c.) : 1) dilemeler, istemeler, meram etmeler; emirler, fermanlar, buyruklar.

irâde

اراده

(a. i. c. : irâdât) : 1) dileme, isteme, meram etme. 2) emir, ferman, buyruk.

irâde-i aliyye

sadrazam buyruğu.

irâde-i cüz'iyye

insanın elinde olan irâde.

irâde-i ilâhiyye

tanrı buyruğu.

irâde-i külliye

tanrı isteği.

irâde-i seniyye

pâdişâh emri, buyruğu.

irâde-i zâtiye

bir adamın kendi arzusu, isteği.

irâdet

ارادت

(a. i.) : 1) irâde, dileme. 2) gönül isteği.

iradî

ارادی

(a. s. irâde'den. c. : irâdiyyât) : irâdeye mensup, ihtiyarî, [müen. : "irâdiyye]

irâdiye

اراديه

(a. i.) : fels. iradecilik, fr. volontarisme.

irâe

ارائه

(a. i. rü'yet'den.) : gösterme, tâyîn etme.

irâe-i tarîk

yol, usul gösterme.

irâga

اراغه

(a. i.) : irâde etme, isteme.

irâhe

اراحه

(a. i. râhat'dan.) : rahatlandırma, rahat ettirme, yorgunluk aldırma.

irâka

اراقه

(a. i.) : dökme, akıtma.

irâka-i dem

kan dökme.

irâka-i eşk-i tahassür

hasretten, ayrılıktan dolayı gözyaşı dökme.

iran

اران

(a. i.) : 1) neşeli olma. 2) tabut.

îrâs

ايراث

(a. i. irs'den.) : 1) verme, verilme. 2) sebebolma, îcâbetme, gerekme. 3) getirme.

irâs-ı fütur

bıkkınlık verme.

ir'âs

ارعاص

(a. i.) : çekerek sarsma.

ir'ss, ir'âş

ارعاش ، ارعاس

(a. i.) : titretme.

îrât

ايراط

(a. i. varta'dan.) : vartaya, tehlikeye düşürme.

i'râz

اعراض

(a. i.) : 1) yüz çevirme, başka tarafa dönme. 2) çekinme, sakınma, (bkz. : ictinâb).

irâza

اراضه

(a. i.) : kandırma, kandırılma, (bkz. : irada).

irb, ireb

ارب ، ارب

(a. i.) : 1) akıl; zihin, zekâ. 2) akıllılık. aks-el-ireb : zemahşerî'nin bir eseri olup ahmed efendi tarafından tercüme edilmiş ve genişletilmiştir.

irbâ'

ارباء

(a. i. ribâ'dan.) : nemâlandırma, artırma, çoğaltma, fâide verip çoğaltma.

irbâb

ارباب

(a. i.) : bir verde devamlı olarak kalma.

irbâh

ارباح

(a. i. ribh'den) : 1) faizle para verme. 2) fayda ve kazanç elde etme.

irbâş

ارباش

(a. i.) : ağacın yapraklanması, yeşillenmesi.

irbe

اربه

(a. i.) : 1) akıllılık, zek 2) hile.

irbiyân

اربيان

(a. i.) : istakoz, tel gibi deniz hayvanları.

irca'

ارجاع

(a. i. rücû'dan) : 1) esi hâline çevirme, çevrilme. 2) geri döndürme. 3) kim. redüksiyon, fr. reduction.

ircâ-i inan

atın dizginini başka tarafa çevirmı

ircâ-i kelâm

sözü, yine maksada getirme.

ircâ-i nazar

bakışı geriye, geçmişe döndürnu

ircâf

ارجاف

(a. i.) : fena şeyle uğraşmî

ircâl

ارجال

(a. i.) : birini yayan yürütme.

irdâ'

ارداء

(a. i.) : aşası düşürme helak etme.

irdâ'

ارضاع

(a. i. rıdâ'dan.) : (bkz. : irza').

irdâf

اردافا

(a. i. ridf'den.) : ardısın yürütme, yürütülme.

irdâfen

اردافًا

(a. zf.) : irdaf suretiyle ardı sıra yürüterek, yürütülerek.

irem

ارم

(a. i.) : 1) ok veya kurşun atılan nişan tahtası. 2) cenk denilen mûsikî âleti ve bunu îcâdedenin adı.

irem

ارم

(a. h. i.) : âd kavmi zamanında, şeddâd tarafından, cennete benzetilerek yapılan bir bahçe olup şam'da veya yemen'de bulunmuş olduğu söylenir.

irem-i zât-ül-imâd

şeddld'ın asma bahçesinden kinaye, [sütunlarının çok olmasından kinaye]

irfâd

ارفاد

(a. i.) : yardım etme; bir şey verme.

irfâh

ارفاه

(a. i.) : refaha, rahata kavuşturma, kavuşturulma, (bkz. : terfîh).

irfâl

ارفال

(a. i.) : 1) eteği sarkıtma. 2) elleri sallıyarak yürüme.

irfan

عرفان

(a. i.) : 1) bilme, anlama. 2) tas. îlâhî bir feyir olarak kâinatın sırlarını bilme kudreti. 3) kültür. 4) erkek ve kadın adı.

irfâniyye

عرفانيه

(a. s.) : 1) irfânt kelimesinin müennesi, irfanla ilgili. 2) fels. fr. cınosticisme.

irfitât

ارفتات

(a. i.) : ufaklama, ufak ufak yapma.

irgab

ارغاب

("ga" uzun okunur, a. i.) : rağbet ettirme, ettirilme.

irgaf

ارغاف

("ga" uzun okunur, a. i.) : 1) hızlı yürüme. 2) hırsla bakma.

irgam

ارغام

("ga" uzun okunur a. i.) : yere sürtme, sürtülme, hakir kılma, burnunu kırma; kahretme; galip olma.

irgan

ارغان

("ga" uzun okunur, a. i.) : 1) birini tamaha düşürme. 2) bir işi kolaylaştırma.

irhâ

ارها

(a. i.) : kibarca, tatlılıkla hareket etme; yumuşak davranma.

irhâ'

ارخاء

(a. i.) : gevşetme, gevşetilme; sarkıtma, aşağı salıverme, koyuverme.

irhâ-i imame

(sarığı gevşetme) : endîşesiz, kaygısız olma.

irhâ-i inan

dizginleri salıverme, işine devam etme.

irhâ-i inân-ı semend-i hâme

(kalem atının dizginini salıverme) : aklına geleni yazma; durmadan yazma.

irhâ-i lisân

diline geleni, ağzına geleni söyleme.

irhâb

ارحاب

(a. i.) : bol olma, bollanma, genişleme.

irhâb

ارهاب

(a. i.) : korkutma, korkutulma; kaçırma, (bkz. : ihâfe, terhîb).

irhâf

ارهاف

(a. i.) : kılıç gibi kesici âletleri keskinleştirme, bileme.

irhak

ارهاق

(a. i.) : 1) eziyet etme, sıkıntı verme. 2) sıkma, zorlama.

irhân

ارهان

(a. i.) : rehin konma, konulma.

irhâs

ارخاص

(a. i.) : fiat indirme, ucuzlatma.

irhâs

ارهاص

(a. i. c. : irhâsât) : 1) bir peygamberin gönderilmesinden önce, gönderilece-ğine işaret olmak üzere çıkan harikulade haller. 2) sağlam şey. 3) hayırlı işlerle uğraşma, duvar yapma, [cemi şekli kullanılır] , (bkz. : ihanet, keramet, istidrâc, mu'cize).

irhem yâreb

ارحم يارب

(a. b. i.) : hek. bağırsak dolaşması, tıkanması, (bkz. : tagal-lüf-i em'â).

irka'

ارقاء

("ka" uzun okunur, a. i.) : göz yaşını ve kanı akıtmayıp durdurma.

irkâ'

اركاء

(a. i.) : 1) iftira etme. 2) geciktirme.

irkab

ارقاب

("ka" uzun okunur, a. i.) : öldükten sonra kanunî mirasçılarından başka, birisine de bir şey bırakma.

irkâb

اركاب

(a. i. rükûb'dan) : bindirme, bindirilme.

irkâben

اركابا

(a. zf.) : irkâp suretiyle, bindirerek.

irkad

ارقاد

("ka" uzun okunur, a. i.) : uyutma, uyutulma.

irkâh

اركاح

(a. i.) : 1) inanma, güvenme. 2) dayandırma, sığındırma.

irkak

ارقاق

("ka" uzun okunur a. i.) : 1) câriye, köle satın alma, edinme. 2) incilt-me.

irkal

ارقال

("ka" uzun okunur, a. i.) : hızlı yürüme, (bkz. : irgaf1.

irkan

ارقان

("ka" uzun okunur, a. i.) : 1) kına sürme, kına yakma. 2) kızılağaç, safran. 3) kardeşkanı denilen, hekimlikte, boyacılıkta kullanılan koyu kırmızı renkte bir sakız. 4) hek. sarılık hastalığı. 5) ekinleri bozan san, gün çalığı.

irkas

ارقاس

("ka" uzun okunur, a. i.) : 1) raksettirme, ettirilme, oynatma, oynatılma.

irmâ

ارما

(a. i.) : atma. (bkz. : remy).

irmân

ارمان

(f. s.) : eğreti.

îrmân

ايرما

(f. s.) : 1) dalkavuk. 2) davetsiz olarak bir yere giren kimse. 3) eğreti. 4) arzu, istek. 5) pişmanlık.

irmegân

ارمگان

(f. i.) : 1) uğurluluk, saadet, ikbâl. 2) s. terbiye eden. (bkz. : mürebbî).

irs

ارث

(a. i.) : 1) ölmüş bir kimsenin evlât ve akrabasından sağ kalanlara düşen para veya mal. 2) veraset, * soyaçekim.

irsâ'

ارساء

(a. i.) : 1) demir atma [gemi] . 2) sağlamlaştırma, kuvvetlendirme, pekitme.

irsâ'

ارصاء

(a. i.) : yerinden ayrılmama.

irsâ'

ارصاء

(a. i.) : uzun ve yaralayıcı bir âletle dürtme.

irsâd

ارصاد

(a. i.) : 1) hazırlama. 2) hazır olma. 3) ed. seci'li ve kafiyeli olan bir sözün sonu, neden ibaret bulunduğunu sözle bildirme. 4) beytülmale âit bir mülkün rakabesi kemâkân beytülmâlin olmak üzere menfaatin sultan tarafından bir cihete tahsîs olunması.

irsâd-ı gayr-i sahih

huk. [eskiden] haztneye âit bir kısım varidatı, hazîne masraflarından olmıyan bir cihete tahsîs.

irsâd-ı sahih

huk. [eskiden] hazîneye âit bir kısım varidatı, hazîne masraflarına dâhil bir cihete tahsîs etme.

irsâd-ı vakf

huk. [eskiden] rakabesi beytülmale (hazîneye) sit bir mülkün menfaatini, ülü-lemr'in, hazîneden istihkakı olan kimseye tâyin ve tahsîs etmesi, [bu kabil vakıflara "tahsîsat" ıtlak olunur]

irsâh

ارساخ

(a. i.) : bir şeyi sağlamlaştırma.

irsal

ارسال

(a. i. resel'den c. : irsâlât) : 1) gönderme, gönderilme, yollama. 2) salıverme, koyuverme.

irsâl-i lihya

sakal koyuverme.

irsâl-i mesel

konuşurken atasözü kullanma. 3) elçi gönderme.

irsâlât

ارسالات

(a. i. irsâl'in c.) : gönderişler; yollanan şeyler.

irsân

ارصان

(a. i.) : rasânet verme, muhkem ve sağlam kılma.

irsâs

ارثاث

(a. i.) : eskitme, eskitilme, yıpratma, yıpratılma.

irsâs-ı libâs

elbisenin eskitilmesi, yıpranması.

irsen

ارثا

(a. zf, irs'den.) : 1) miras olarak. 2) anadan, babadan, akrabadan geçerek.

irsî

ارثی

(a. s. irs'den) : 1) mirasla ilgili. 2) anadan babadan, akrabadan geçme. emraz- irsiyye : soydan geçen hastalıklar, [müen. "irsiyye"]

irsâd

ارشاد

(a. i. rüşd'den. c. : irşâdât) : 1) doğru yolu gösterme, uyarma. 2) tas. irfan sahibi birinin, bir kimseye tarîkatı ve tanrı yolunu göstermesi.

irsâd-ül-mürid

afyonkarahisarlı şeyh kasım bin mahmûd'un 1421 (h. 825) yılında meydana getirerek m. murad'a sunduğu mirsâd-ül-ibâd tercümesidir.

irşâf

ارشاف

(a. i.) : suyu emerek, yudum yudum içme.

irşâk

ارشاق

(a. i.) : bir şeye dik bakma.

irtâ'

ارتاء

(a. i.) : zoraki gülme.

irtâ'

ارتاع

(a. i.) : otlatma, otlatılma.

irtâb

ارتاب

(a. i.) : dikme, dikilme.

irtâc

ارتاج

(a. i.) : 1) birinin sözünü kesme, söz söyletmeme. 2) kapıyı kapama. 3) sürekli kar ve yağmur yağma. 4) kıtlık her tarafa yayılma.

irtâm

ارتام

(a. i.) : bir şeyi unutmama ve görüldüğü zaman hatırlıyabilmek için parmağına iplik bağlama.

irtât

ارطاط

(a. i.) : yerinden kımıldamama, tenbellik etme.

irtecek

ارتجك

(f. i.) : şimşek, (bkz. : berk).

irtiâ'

ارتعاء

(a. i. ra'y'den.) : otlama.

irtiâb

ارتعاب

(a. i. ru'b'dan.) : korkma, ürkme.

irtiâc

ارتعاج

(a. i.) : (bkz. : irtiâş).

irtiad

ارتعاد

(a. i. ra'd'dan) : yıldırım çarpmış gibi titreme, (bkz. : irtiâş).

irtiâf

ارتعاف

(a. i.) : ilerleme, ileri geçme.

irtiâş

ارتعاس

(a. i.) : (bkz. : irtiâş).

irtiâş

ارتعاص

(a. i.) : deprenme, silkinme, sıçrama.

irtiâş

ارتعاش

(a. i. ra'ş'dan) : ra'şeye tutulma, titreme, sarsılma, (bkz. : irtiâc, irtiâs).

irtiâş-ı mest

sarhoş, baygın titreyiş.

irtibâ'

ارتباع

(a. i.) : baharda, güzel bir yerde oturma.

irtibâb

ارتباب

(a. i.) : 1) bir çocuğu bulûğa erinciye kadar besleme. 2) kokulu şeyler yapma.

irtibâh

ارتباه

(a. i.) : yükseğe çıkma, yükselme, (bkz. : irtika').

irtibak

ارتباق

(a. i.) : 1) çapraşık, karışık bir işe girişme. 2) bir kazaya uğrama. 3) geyik, karaca gibi hayvanlar tuzağa düşme.

irtibâk

ارتباك

(a. i.) : 1) karışma. 2) çamura batma. 3) 'bir iş ters, aksi gitme. 4) dolambaçlı konuşma.

irtibâl

ارتبال

(a. i.) : bir malı bereketlendirme, çoğaltma.

irtibâs

ارتباث

(a. i.) : dağılma.

irtibâs

ارتباس

(a. i.) : 1) pek sıkışık ve karışık olma. 2) zor ve perişan bir durumda kalma.

irtibat

ارتباط

(a. i. rabt'dan.) : 1) rabtedilme, bağlanış, bağlanma. 2) ilgi; ilgili olma. 3) bağlantı, ibarelerin birbirini tutması, (bkz. : insicam).

irtica'

ارتجاء

(a. i. recâ'dan.) : umma, ümîdetme, ümit ediş.

irtica'

ارتجاع

(a. i. rücûdan.) : geri dönme, geri dönücülük, eskiyi isteme.

irticâc

ارتجاج

(a. i.) : çalkanma, taşıp kabarma.

irticac-ı derya

denizin kabarması.

irticâc-ı ecrâm

astr. yıldız ışıklarının titremesi.

irticâf

ارتجاف

(a. i. recfe'den.) : sarsma, sarsıntı, çalkalama; tahrik.

irticaî

ارتجاعی

(a. s.) : irtica ila ilgili, [müen. "irticâiyye"]

irtical

ارتجال

(a. i. c. : irticslat) : ed. [şiir ve sözü] birdenbire, düşünmeden içine doğduğu gibi söyleme, söyleyiş.

irticalen

ارتجالا

(a. zf.) : irtical suretiyle, düşünmeden, birdenbire, içine doğduğu gibi söyleme.

irticâlî

ارتجالی

(a. s.) : (bkz. : irticalen).

irticâliyyât

ارتجاليات

(a. i. c.) : irticalen, düşünmeden, içinden doğarak söylenen sözler.

irticam

ارتجام

(a. i.) : bir şey, üstüste katlanma.

irticân

ارتجان

(b. i.) : birinin işi gücü bozulma.

irticâs

ارتجاس

(a. i.) : gök gürlerne; top gürleme.

irticâz

ارتجاز

(a. i.) : 1) kısaltma. (bkz. : ihtisar). 2) ed. bahr-i recez'den şiir söyleme, (bkz. : bahr-i recez).

irtida

ارتداء

(a. i. ridâ'dan.) : örtünme, çarşaf gibi bir şeye bürünme.

irtidâ'

ارتضاع

(a. i. rıdâ'dan.) : (bkz. : irtizâ').

irtidâ'

ارتداع

(a. i.) : yasak olan şeyden geri durma, çekinme.

irtidâd

ارتداد

(a. i. redd'den.) : islâm dînini bırakarak başka bir dîni kabul etme. (bkz. : riddet).

irtidâf

ارتداف

(a. i. redîf'den) : ardına düşme, ardı sıra gitme.

irtifa'

ارتفاع

(a. i. ref'den. c. : irtifâât) : 1) yükselme. 2) yükseklik, yükselti.

irtifa' almak

öğle vakti, güneş'in yüksekliğini ölçerek zamanı tâyîn etmek. 3) ortadan kalkma. 4) terakki etme, ilerileme, yükselme.

irtifâ-i bahrî

jeod. yeryüzünde bulunan bir noktanın deniz yüzüne göre yüksekliği rakımı ki, barometre ile ölçülür.

irtifâ-ı hakîki

astr. her hangi bir yıldızın bulunduğu mevki ile râsıdın bulunduğu mevki ve hatt-ı rstivâ-i semavî düzlemi arasında mahsur kavsin derece cinsinden açıklığı. '

irtifâd

ارتفاد

(a. i.) : kesbetme, kazanma, (bkz. : iktisâb).

irtifâen

ارتفاعا

(a. zf.) : yükseklikçe, yükseklik bakımından.

irtifak

ارتفاق

(a. i.) : 1) biri, kendi dirseğine, yahut koltuk yastığına dayanma. 2) dolma [bir kap] . 3) anat. iki kemiğin hareketsiz kalmak üzere mafsallanması. 4) hacet taleb etme, ihtiyaç duyma.

irtifâs

ارتفاص

(a. i.) : fiatların artması, yükselmesi.

irtigab

ارتغاب

("ga" uzun okunur. a. i. rağbet'den) : heveslendirme, isteklendirme.

irtihâl

ارتحال

(a. i. rıhlet'den) : 1) göçme, göçetme. 2) ölme.

irtihâl-i dâr-i beka, irtihâl-i dâr-i naîm

ölme.

irtihân

ارتهان

(a. i. rehn'den.) : rehin olarak alma; alınma.

irtihâs

ارتخاص

(a. i.) : uçur sayma, sayılma.

irtihâs

ارتخاش

(a. i.) : ıztırap ve sıkıntı içinde bulunma; huzuru kaçma.

irtihâz

ارتحاض

(a. i.) : rezil, kepaze olma.

irtika'

ارتقا

("ka" uzun okunur, a. i.) : 1) yukarı çıkma, yükselme. 2) yüksek dereceye ulaşma, (bkz. : irtibâh).

irtikab

ارتقاب

("ka" uzun okunur, a. i.) : bekleme, gözleme, (bkz. : terekkub).

irtikâb

ارتكاب

(a. i. c. : irtikâbât) : 1) kötü bir iş işleme. 2) yiyicilik, rüşvet yeme.

irtikâk

ارتكاك

(a. i.) : görünüşta cerbezeli olduğu halde, gerektiği zaman söz söylemekten âciz kalma.

irtikâm

ارتكام

(a. i.) : yığılma, üst üste sıkışma.

irtikas

ارتقاص

("ka" uzun okunur, a. i. raks'dan.) : * salıntı; astr. * salınım.

irtikâs

ارتكاس

(a. i.) : 1) başaşağı yuvarlanma. 2) (bkz. : müzdahim).

irtikas

ارتقاش

("ka" uzun okunur, a. i.) : savaşta askerlerin birbirine karışması.

irtikâz

ارتكاز

(a. i. rekz'den.) : 1) rekzolunma, saplanıp yerinde durma, dikilme. 2) bağlanma. 3) hek. nabız atma, seğirme.

irtikâz

ارتكاض

(a. i.) : 1) ıztırap duyma. 2) hamilenin karnında çocuk oynama.

irtimâ'

ارتماء

(a. i.) : ok gibi atılma, yekdiğeriyle atışma.

irtimâs

ارتماس

(a. i.) : suya dalıcılık, dalgıçlık.

irtimâz

ارتماز

(a. i.) : ıztırap içinde kıvranma.

irtimâz

ارتماض

(a. i.) : 1) yerinden oynatıp sıçratma. 2) birini koruma.

irtisâ'

ارتضاع

(a. i.) : 1) iki şey birbirine yapışma. 2) dişler sık olma. 3) taneleri, iki taş arasında döğüp ufaltma.

irtisâd

ارتثاد

(a. i.) : istif etme, birbir üstüne yerleştirme.

irtisam

ارتسام

(a. i. resm'den. c. : irtisâmât) : 1) resmi çıkma, resmolma. 2) geo. * izdüşüm.

irtisâm-ı zû kesîr-il vech

jeod. cassini ve ort. ner adlarında iki "geoctesien" tarafından tatbik edilmiş bulunan kısmî "conforme" bir irtisam şekli, [bu irtisamda arz'ın üzerindeki avarız yetmiş beşer kilometrelik düz parçalar tasavvur edilerek bunların üzerine irtisam ettirilmiştir]

irtisamı, irtisâmiyye

ارتسامی ، ارتساميها

(a. s.) : * izdüşümsel.

irtisâs

ارتساس

(a. i.) : şayi olma, yayılma, gizliliğini kaybetme.

irtişa'

ارتشاء

(a. i. rişvet'den.) : rüşvet alma, rüşvetçilik. bâb-ı irtişa : rüşvet kapısı. erbâb-ı irtişa : rüşvetçiler, rüşvet yiyenler.

irtişâf

ارتشاف

(a. i.) : 1) emerek azar azar içme. 2) hek. vücûdun herhangi bir tarafında toplanan suyu, vücûdun dışarı atması.

irtîşâh

ارتشاح

(a. i. reşha'dan.) : toprak kabdan sızma; terleme.

irtitâc

ارتتاج

(a. i.) : söz söylerken dili tutulma, kekelemeye başlama.

irtivâ'

ارتواء

(a. i.) : 1) çerek kanma. 2) anat. vücuttaki organların ve mafsallrın kalınlaş-ması.

irtivâh

ارتواح

(a. i.) : nöbetle çalışma.

irtiyâ'

ارتياع

(a. i.) : korkma, ürkme.

irtiyâb

ارتياب

(a. i. reyb'den.) : şüphelenme, duraklama. bi-irtiyâb : şüphesiz, şüphelenmeden.

irtiyâd

ارتياد

(a. i.) : 1) bir kimseden bir şey talebetme. 2) psik. irâde ve arzunun iş hâlinde belirmesi, fr. volition.

irtiyâh

ارتياح

(a. i. rih'den) : 1) ferahlama. 2) rüzgârlanıp rahatlama.

irtizâ

ارتزاء

(a. i.) : bir şey eksilme; bir şeyden ziyan görme.

irtizâ'

ارتضاء

(a. i. rızs'dan.) : 1) beğenme, seçme. 2) razı olma, uygun bulma.

irtizâ'

ارتضاع

(a. i. rızâ'dan.) : süt emme.

irtizâ-ı sabî

çocuğun süt emmesi.

irtizâh

ارتضاح

(a. i.) : 1) özür dileme. 2) biraz bahşiş alma.

irtizâk

ارتزاق

(a. i. rızk'dan.) : rızıklanma rızık alma.

irvâ'

ارواء

(a. i.) : suya kandırma. irvâ ve iska ("ka" uzun okunur.) : sulama ve suya kandırma.

irza'

ارضاع

(a. i.) : emzirme, emzirilme.

irzâ'

ارضاء

(a. i. razv'dan.) : razı, hoşnûdetme gönlünü etme, kandırma.

irzâ-yi tarafeyn

iki tarafı razı etme, uzlaştırma.

irze

ارضه

(a. i.) : otluk, çayırlık yer.

irzîz

ارزيز

(a. i.) : 1) titreme. 2) dolu tanesi. 3) dik ses.