hafâ'

(a. i.) : gizli olma, gizlilik, kapalılık.

hafâfîş

(a. i. huffâş'ın c.) : yarasa kuşları.

hafâ-gâh

(a. f. h. i.) : gizlenilecek yer, gizlenme yeri.

hafâir

(a. i. hafîr ve hafîre'nin c.) : çukurlar, oyuklar, delikler.

hafakan

(a. i.) : 1) ıztırap, sıkıntı; çarpma, vurma. 2) yürek oynaması.

hâfât

(a. i. hâfe'nin c.) : kenarlar, sahiller, kıyılar, yanlar.

hafâyâ

(a. i. hafi. yy'in c.) : sırlar, gizli şeyler.

hafâyâ-yi umur

işlerin gizli tarafı.

hafaza

(a. s. hâfız'ın c.) : 1) insanın yaptığı işlerini yazmıya mahsus melekler, [kelime "hafız" in cemi olmakla beraber "hafızlar" mânâsına kullanılmaz]. 2) bekçiler. Bâb-ül-hafaza : en aşağı cennet katı yollarından birinin adı. (bkz. : huffâz).

hâfe

(a. i. c. : hâfât) : 1) kenar, sâhil, kıyı.

hâfe-i nehr

nehir kenarı.

hâfe-i tarîk

yol kenarı. 2) hek. iki veya daha çok sathın (* düzey) bir zaviye (*açı) teşkil ederek birleşmesinden meydana gelen uzunlamasına keskinlik.

hâfe-i halfiyye

anat. bir organın veya bir kemiğin tabîî durumunda iken arkaya raslıyan kenarı.

hâfe-i kuddâmiyye

anat. tabîî durumunda bulunan bir organın veya kemiğin ön kenarı.

hâfe-i süflâ

anat. bir organın veya kemiğin tabîî durumunda iken aşağı tesadüf eden kenarı.

hâfe-i ulyâ

anat. tabîî durumunda bulunan bir organın veya kemiğin yukarıya tesadüf eden kenarı.

hâfe-i ünsiyye

anat. bir organın, daha çok bir kemiğin tabîî durumda iken -insan vücûdunu yukarıdan aşağıya doğru ikiye bölen- asıl hat tarafında olan kenarı.

hâfe-i vahşiyye

anat. tabîî durumda bulunan bir organın veya kemiğin, orta çizgi denilen hayalî çizgiden en uzak olan kenarı.

hafet

(a. i.) : ıslıklı yılan.

hâff

(a. s.) : bir şeyin etrafını dolanan.

haffâf

(a. i.) : kavaf, ayakkabı, terlik ve saire yapan ve satan, kavaf, (bkz. : hafîf).

hâfık

(a. i. c. : havâfık) : 1) doğu veya batı tarafı. 2) ufkun sonu. 3) s. vuran, çarpan, çırpınan.

hâfıkan, hSfıkayn

(a. i. c.) : doğu ve batı tarafları.

hâfız

(a. s.) : aşağı düşüren, alçaltan. [Allah adlarındandıır],

Hafız

(a. s. hıfz'dan. c. : hafaza. huffâz) : 1) hıfzeden, saklıyan, koruyan, (bkz. : hafîz). 2) ezberliyen. 3) i. Kur'ân-ı Kerîm'i başından sonuna kadar ezberliyen. (bkz. : hâfız-ı Kur'an).

hâfız-ı hakiki, -mutlak

Allah.

hâfız-ı kütüb

kitapları hıfzeden, saklıyan, kütüphane me'muru,. kütüphaneci.

hafıza

(a. i.) : 1) Kur'ân-ı Kerîm'i başından sonuna kadar ezberlemiş bulunan [kadın, kız]. 2) hissedilen, bilinen, görülen şeyleri; işitilen, konuşulan lâkırdılarıı ; duyulan, okunulan sözleri, ez. Derlenilen yazıları, kitapları zihinde hıfzeden, saklıyan hassa, kuvvet, fr. memoire. hâfıza-ı enam : halkın hafızası.

hafıza

(a. i.) : 1) Kur'ân-ı Kerîm'i başından sonuna kadar ezberlemiş bulunan [kadın, kız]. 2) hissedilen, bilinen, görülen şeyleri; işitilen, konuşulan lâkırdılarıı ; duyulan, okunulan sözleri, ez. Derlenilen yazıları, kitapları zihinde hıfzeden, saklıyan hassa, kuvvet, fr. memoire.

hafıza kuvveti

hafızası kuvvetli, (bkz. : kuvve-i hafıza).

hâfıza-i beşer nisyân ile ma'lûldür

insan hafıza, sında unutma hastalığı vardır.

hâfıza-pîrâ

(a. f. b. s.) : 1) hafızayı süsliyen. 2) uğur sayılarak ezberlenen şey.

hâfî

(a. s.) : 1) çok ikram eden; insanı güler yüzle karşılıyan [adam]. 2) yalınayak yürüyen, koşan [adam].

hafî

(a. s. hafâ'dan. c. : hafiyyât) : gizli, saklı.

hafiyy ü celî

gizli ve aşikâr.

hafîd

(a. i. c. : ahfâd) : evlât oğlu, torun.

hafide

(a. i.) : kız torun, (bkz. : nebîre).

hafîf

(a. i.) : at koşarken, kuş uçarken, rüzgâr eserken hâsıl olan ses, hışlama, haşırtı, hışırtı.

hafîf-i esb-i tâzî

Arap atının koşarken çıkardığı ses.

hafîf-i evrak-ı eşcâr

ağaç yapraklarının hışırtısı.

hafîf-i kebûter

güvercinin uçarken çıkardığı ses.

hafîf

(a. i.) : (bkz. : haffâf).

hafîf

(a. s. hiffet'den.) : 1) ağır olmıyan, yeğni.

hafîf-ür-rûh

(ruhu hafif olan) : hoşsohbet.

hafîf-ül-mizâc

hoppa, kararsız, temkinsiz. 2) müz. Türk müziğinin büyük usullerindendir. 32 zamanlı ve 26 darblıdır (gene 32 zamanlı olarak 14 darblı berefşân ve 22 darblı muhammes vardır; hafif, berefşandan fazla, fakat muhammesden daha az kullanılmıştır). 32/2 lik ağır hafif mertebesi de çok kullanılmıştır. 32/8 lik yürürk hafif de görülmüştür. Usul, isminden de anlaşılacağı üzere yürük eselere yakışır, oynak ve hafiftir. Hafif ile kâr, beste (hususiyle ikinci besteler), peşrev, tevşîh ve ilâhi'ler ölçülmüştür. Bilhassa beste formu için pek çok kullanılmıştır. Usul, üç muhtelif şekilde dizilmiş 8 adet sofyandan mürekkeptir. 

hâfir

(a. s. ve i. c. : havâfir) : 1) hafreden, kazan, kazıcı.

hâfir-i bi'r

kuyu kazan.

hâfir-i kabr

mezar kazan. 2) at gibi hayvanların tırnağı.

hafîr, hafîre

(a. i. c. : hafâir) : 1) derince kazılmış yer, yer çukuru. 2) kabir, mezar.

hafiye

(a. i.) : gizli polis.

hafiyen

(a. zf.) : 1) yalınayak olarak. 2) ikram ederek.

hafiyyât

(a. s. hafiyy'in c.) : gizli, saklı şeyler. Âlim-ül-hafiyyât : gizli, saklı işleri bilen, Allah.

hafiyyât-ı umur

işlerin gizli, saklı tarafları.

hafiyye

(a. i.) : 1) polisin gizli me'muru, gizli polis. 2) s. gizli. Sûret-i hafiyyede : gizli olarak. Umuûr-ı hafiyye : gizli işler.

hafiyen

(a. zf.) : gizliden, gizlice, saklı olarak, aşikâr olmıyarak.

hafiyyeten

(a. zf.) : gizli, saklı olarak, gizlice.

hafîz

(a. s.) : Allah'ın adlarındandır; muhafaza eden, saklıyan koruyan manâsına gelir, (bkz. : hafız).

hafiz-Allah

(a. c.) : Allah saklasın, Allah korusun.

hafi

(a. i.) : 1) kederlenme, tasalanma. 2) toplanma, toplantı, (bkz. : hafle).

hafle

(a. i.) : (bkz. : hafi2).

hafr

(a. i.) : kazma, kazılma [toprak], (bkz. : hafş).

hafriyyât

(a. i. c.) : kazışlar, kazılar; * kazı.

hafs

(a. i.) : biriktirme, toplama.

Hafsa

(a. h. i.) : Hz, Muham-med'in zevcelerinden biri ve Hz. Ömer'in kızı.

hafş

(a. i.) : kazma, kazılma, (bkz. : hafr).

hafş

(a. i.) : hek. "tavuk karası" denilen bir göz hastalığı.

haftan

(a. i.) : 1) kaftan. 2) savaşta zırh üzerine giyilen bir çeşit pamuklu elbise.

hafz

(a. i.) : 1) basıklık. 2) îtidâl, aşırı olmama hâli, ölçülük.