Gaz

("ga" uzun okunur, fr. i.) : [bu kelime, eski "terminologie'ye de girmiştir : Mıkyâs-ı gaz : fr. gazometre. Müvellid-i gaz : fr. gazogene). gibi. 

gaz-i mühlik

öldürücü gaz. 

gazi-yüs-sekl

fr. gazeiforme. 

gaz

(f. i.) : 1) diş. 2) dişle tutma, ısırma. 

gaza'

(a. i. c. : gazavât) : din uğruna savaş, (bkz. : gazve). 

gazâ-yi ekber

din uğrunda yapılan büyük savaş. 

gazab

(a. i.) : dargınlık, kızgınlık, darılma, kızma, hiddet, öfke. (bkz. : gayz). [Allah'ın gazebi : şerîr, çok fena adam, âfet, musî. bet]. Mîr-i gazab : cellât. 

gazab-ı İlâhî

belâ, musîbet. 

gazaben

(a. zf.) : öfke ile. 

gazab-nâk

(a. f. b. s.) : gazepli, öfkeli, dargın; kızgın. 

gazal

(a. i. c. : gazale. gazelân) : 1) ceylân. 2) geyik, maral, âhû. 3) geyik yavrusu. 4) güzel göz. Çeşm-i gazal : iri ve güzel göz. 

gazâl-i ma'nî

mânâ ceylanı. 5) şarkıcı, mızıkacı. 

gazale

(a. i.) : dişi geyik. 

Gazâlî

(a. h. i.) : XVI. Asırda yaşamıştır. Osmanlı edebiyatında eserleri kadar şahsiyetinin garipliği ile de şöhret kazanan bu Bursalı şâirin asıl adı Mehmed'dir; babasının adı Durmuş'dur. Şiirlerinde Gazâlî mahlasını kullanmakla beraber, muasırları arasında Deli-Birâder diye şöhret kazanmıştır. (1466-1535) . 

gazâliyye

(a. i.) : tas. imâm-ı Gazâlî tarafından kurulan tarikatın adı. 

gazanfer

(a. i.) : 1) iri arslan. (bkz. : esed, şîr). 

gazanfer-i gazûb

kükremiş arslan. 2) s. cesur, yürekli, yiğit [adam], 3) Hz. Ali'nin lâkabı. 4) erkek adı. 

gaıanfer-âne

(a. f. zf.) : arslancasına. 

gazât

("ga" uzun okunur, fr. i. gaz'ın c.) : gazler. 

gazbân

(a. s.) : dargın, kızgın; öfkeli. 

gâze

(f. i.) : çocuk salıncağı. 

gaze

("g" uzun okunur, f. i.) : kadınların yüzlerine sürdükleri düzgün, allık. 

gazel

(a. s.) : 1) lâtif. 2) i. ed. klâsik şark şiirinin en mühim ve en çok kullanılmış olan nazım şeklidir. Arap'lardan Acem'lere ve onlardan da Türk'lere geçmiştir. Gazel, nazariyyatta 5-15 beyit olur, ilk beytin mısraları aralarında kafiyeli, diğer beyitlerde ilk mısraı serbest, ikinci mısra matla ile kafiyelidir. İlk beyte "matla'", son beyte "makta" denir. Gazel "lyrique" bir şekildir; başta aşkın her türlü safahatı ve mevzuatı, cânân ve mey olduğu halde, rindlik, hayat felsefesi, tasavvuf, tabîat gibi şeyler mevzuunu teşkîl edebilir. 2) mec. irticaî olarak ses ile yapılan taksim'dir, ekseriya saz ile karşılıklı olarak saz-söz taksimi şeklinde yapılır. 

gazelhan

(a. f. b. s.) : gazel okuyan. 

gazei-hânî

(a. f. b. i.) : gazel okuyuculuk. 

gazeliyyât

(a. i. c.) : gazelle ilgili ve gazel tarzında olan şiirler. 

gazel-nüvîs

(a. f. k. s.) : gazel yazan, (bkz. : mütegazzil, 2 gazel-serâ). 

gazel-serâ

(a. f. b. i.) : nazım şekilleri arasında gazel meydana getiren. 

gazevât

(a. i. gazve'nin c.) : (bkz. : gazve). 

gazî

("ga" uzun okunur, a. i. gazâ'-dan. c. : guzât) : 1) gaza eden, ordunun başına geçen, savaşan; savaşdan sağ ve muzaffer dönen. 2) böyle bir ordunun başkumandanı. 

Gazî Mustafa Kemâl

Atatürk. 3) kadınların gerdanlarına taktıkları ikinci Sultan Mahmud devrinden kalma bir çeşit süs altını. 

gazîr, gazîre

(a. s.) : yumuşak, mülayim, tatlı, nâzik; uysal. 

gazîr

(a. s. ve zf.) : çok. (bkz. : kesîr). 

Gaznevî

(a. s.) : Afganistan'ın Gazne şehrinden olan [kimse]. 

gazûb

(a. s. gazab'dan.) : 1) kızgın, öfkeli, hiddetli. 2) kükremiş. Gazanfer-i gazûb : kükremiş iri arslan. 

gazve

(a. i. c. : gazevât) : 1) akın, plâçka, cenk, savaş. 2) din düşmanı üzerine olan sefer, saldırış, (bkz. : gaza). 

Gazve-i Bedr

Bedir Gazvesi. 

Gazve-i Hendek

Hendek Gazvesi.