â'kab

(a. i. akıb'ın c.) : 1) ayağın ökçeleri. 2) oğullar veya torunlar.

akab

(a. i.) : 1) topuk, ökçe. (bkz. : pâşinâ). 2) arka, art. Akabinde : arkası sıra; der - hai.

akab - ı leşker

bir asker kolu veyâ kıtasının gerisi.

akabât

(a. i. akabe'nin c.) : 1) korkunç hâdiseler, tehlikeli anlar. 2) tepeler, yokuşlar.

akabe

(a. i. c. : akabât) : 1) tepe, yokuş. 2) zorlu geçit, tehlikeli an. (bkz. : badire).

akab - gîr

(a. f. b. s.) : tâkîbeden, ardından gelen, kovalayan.

akab - rev

(a. f. b. s.) : 1) arkadan gelen. 2) peşe, arkaya düşmüş.

akade

(a. i. âkidin c.) : (bkz. : âkid).

akaid

("ka" uzun okunur, a. i. akîde'nin c.) : inanılan şeyler.

akaid - i dîniyye

dînî inanışlar, ve bu inanışlardan bahseden kitap.

akaik

(a. i. akîka'nın c.) : (bkz. : akika).

akaim

("ka" uzun okunur, a. s. akîm'ın c.) : (bkz. : akîm).

ak'ak

(a. i.) : saksağan.

akakir

(a. i. akkar'ın c.) : hek. ilâç yerine kullanılan kökler.

a'kal

(a. s. âkıl'dan.) : (daha, en, pek, çok) akıllı.

âkal

(f. i.) : çörçöp. (bkz. : âhâl).

akalim

("ka" uzun okunur, a. i. iklîm'in o.) : (bkz. : ekalîm).

akall

(a. s. kalîl'den.) : pek az, çok ez. (bkz. : ekall).

akall - i kalîl

azın azı, en aşağı.

akalliyyet

(a. i.) : 1) azlık. 2) azınlık, bir ülkede hâkim unsurların dışında kalan ve ekseriyet teşkil etmeyen etnik varlıklar, (bkz. : ekalliyyet).

akam

(a. i.) : erkek ve dişi kısırlığı.

akam

("ka" uzun okunur, a. s.) : 1) kısır, çocuksuz. 2) tedavisi kabil olmayan [hastalık].

akamet

("ka" uzun okunur, a. i.) : kısırlık, verimsizlik, neticesizlik, sonuçsuzluk.

akar

("ka" uzun okunur, a. i. c.) : para getiren mülk [ev, dükkân, tarla, bağ, bostan v. b. gibi].

akarât

("ka" uzunu okunur, a. i. akar'ın c.) : gelir sağlayan mallar ve yapılar.

akaret

("ka" uzun okunur, a. i.) : kısır olma, kısırlık, (bkz. : ukaret).

akarib

("ka" uzun okunur. a. i. akreb'in c.) : zehirli ve tehlikeli hayvancıklar.

akarib

("ka" uzun okunur, a. i. akrabâ'nın c.) : (bkz. : ekarib).

akas

(a. i.) : Pis kokulu olma.

akasî

("ka" uzun okunur, a. i. aksâ'nın c.) : çok uzaklar.

akasır

("ka" uzun okunur, a. i. akser'in c.) : pek kısalar, (bkz. : ekasır).

akasim

("ka" uzun okunur, a. i. uksûme'nin c.) : (bkz. : uksûme).

akavîl

("ka" uzun okunur, a. i. akvâl'in c. kavl'in c. c.) : (bkz. : ekavîl).

akbeh

(a. s. kabîh'den.) : en kabîh, çok veya en yakışıksız, pek çirkin.

akbel

(a. s.) : ençok beğenilen, gözde olan. 

akbiye

(a. i. kubâ'nın c.) : üste giyilen elbiseler, kaftanlar.

akd

(a. i.) : 1) bağ, bağlama, düğümleme, bağlanma, düğümlenme, (bkz. : akid, bend, rabt). 2) sözleşme, kararlaştırma. 3) kurma, düzme. 4) nikâh.

akd - i encümen

encümen kurma.

akd - hibâle - i izdivaç

evlenme bağıyle bağlanma. 

akd - i meclis, akd - i meşveret

meclis kurma, konuşmak üzere toplanma.

akd - i muâvaza

huk. hibe ve sadaka gibi teberruattan olmayıp iki taraftan ivaz verilerek yapılan akit. [satış, trampa gibi].

akdâh

(a. i. kadeh'in c.) : kadehler, bardaklar, kupalar. İdâre - i akdâh : içki içme, şerefe kadeh kaldırma.

akdâm

(a. i. kadem'in c.) : ayaklar.

akdâr

(a. i. kader'in c.) : değerler, kudretler.

akdem

(a. s. kadîm'den.) : ilk, önce, önceki, daha önceki.

akdem - i efkâr

fikirlerin en ehemmiyetlisi.

akdem - i umûr

işlerin en * önemlisi.

akdemîn, akdemûn

(a. s. akdem'in c.) : 1) evvelce olanlar. 2) eksikler. 3) geçmişler. 4) önce yaşamış olanlar.

akder

(a. s.) : 1) çok veya en kudretli. 2) kısa boyunlu; kısa boylu.

akdes

(a. s. kuddûs'dan.) : en kutlu, en kutsî, en kutsal.

akdiyye

(a. i.) : anat. mafsallarda olan düğüm ve yumru.

a'kef

(a. s.) : çok akılsız, sersem.

âkese

(f. i.) : 1) bir şeye ilişmiş, yapışmış, asılmış. 2) Ökse.

akfâ

(a. i. kafâ'nın c.) : başın arka tarafları, enseler.

akfâl

(a. i. kufl'ün c.) : kilitler.

akfâr

(a. i. kafr'ın c.) : çöller.

akfâs

(a. i. kafas'ın c.) : 1) hamal küfeleri. 2) kafesler.

akfer

(a. s.) : çok veyâ en kısır.

akhâf

(a. i. kıhf'ın c.) : 1) kafa tasları. 2) ağaçtan yapılmış . kaplar.

akher

(a. s.) : çok veya en kahredici. (bkz. : kahhâr).

âkıbet

(a. i. c. ; avâkıb) : nihayet, son. (bkz. : encam).

âkıbet - ül - emr

bir işin sonu. 

âkıbet - bîn

(a. f. b. s.) : sonunu önceden gören.

âkıbet - bînî

(a. f. b. i.) : sonunu önceden görme, tedbiri ilik.

âkıbet - endîş

(a. f. b. s.) : sonunu düşünen.

akıl

(a. i.) : (bkz. : akl).

âkıl

(a. s. c. : ukalâ, âkılân, âkılûn) : akıllı kimse. [müen. âkıle].

âkılân

(a. i. âkıl'ın c.) : (bkz. : âkil), 

âkılâne

(a. f. zf.) : akıllıcasına.

âkile

(a. i.) : 1) akıllı kadın. 2) kadın adı. 

âkım

(a. s.) : 1) kısır. 2) verimsiz. 

âkır

(a. s.) : 1) kısır [kadın], 2) verimsiz [toprak]. 3) çocuksuz [kadın], (müen. âkıre).

akıs

(a. s.) : inatçı.

âkı

("ki" uzun okunur, a. s. âkk'dan.) : isyan eden, âsî, başkaldıran.

âkıs

(a. s.) : pis kokulu.

akîb

(a. s. akeb'den.) : bir diğerinin arkasından gelen.

âkib

(a. s. akeb'den.) : 1) bir diğerinin arkasından gelen 2) resullerin arkasından gelen = Hazret - i Muhammed aleyhisselâm.

akib

(a. zf.) : önce. (bkz. : akeb).

akid

(a. i.) : bağlama, bağlanma, (bkz. : akd).

âkid

(a. s. akd'den. c.) : âkidîn, akade,

akîde

(a. i. c. : akâid) : 1) îmân, dîni inanış, (bkz. : i'tikad). 2) ağdalanmış iken ufak ufak kesilmiş olan renkli şeker.

âkideyn

(a. s.) : huk. her akitte akdi yapan iki taraf.

âkif

(a. s. c. : âkifûn, akûf) : 1) bir şeyde sebat edan. 2) ibâdet eden. 3) h. i. erkek adı

akîk

(a. i.) : çok kere kırmızı renkte olan bir cins değerli taş.

akîk - i Yemânî

Yemen akîki.

akîk

(a. s.) : bunaltıcı bir sıcak. 2) i. bunaltıcı sıcaklık.

akika

(a. i. c. ; akaik) : çocuğun doğumunun yedinci günü veya saçının ilk kırkılışında adak, nezir için kesilen koyun.

âkil

(a. s. ekl'den. c. ; ekele) : ekle - den, yiyen. müen. âkile.

âkil ül - beşer

insan eti yiyen [adam].

âkil - ül - cerrâd

çekirge ile beslenen.

âkil - ül - hevâm

haşaratla beslenen.

âkilet - ül - ekbâd

(ciğerler yiyen kadın) : Hz. Ham - za'nın ciğerlerini yiyen, Ebû Süfyânın karısı Hind.

âkil - ül küll

her şeyi yiyen. 

âkil - ül - lahm

et yiyen,

âkil - ün - nebât

otla beslenen, 

âkil - üs - semek

balıkla beslenen.

âkile

(a. i.) : hek. yenirce denilen yara.

akim

(a. s.) : 1) kısır. 2) netîcesiz. 3) yağmur getirmeyen rüzgâr, bilhassa batıdan veyâ kuzey batıdan esen rüzgâr.

âkinç

(f. i.) : 1) çengel. 2) bumbar dolması.

akir

(a. s.) : çocuksuz, verimsiz [erkek].

âkis

(a. s. aks'den.) : akseden, çarpan, vuran.

akis

(a. i.) : (bkz. : aks).

âkise

(a. i.) : ışığı aksettirmeye yarayan alet, fr. reflecteur.

akk

(a. i.) : anaya babaya âsî olma. (bkz. : ukuk).

akk

(a. s.) : serkeş, inatçı.

akkâm

(a. i.) : 1) deveci, katırcı. 2) mahmil ile hacca giden sürre alayı hizmetçisi. 3) çadır mehteri.

akl

(a. i. c. : ukul) : akıl, us. 

akl - ı bâliğ

ergin kimsenin hâli.

akl - ı beşer

insan aklı.

akl - ı evvel

yaradılıştan olan akıl, Allah.

akl - ı fa'âl

işleyen, yapıcı akıl, fr. intellect actif.

akl - ı hayvânî

* içgüdü,insiyak, sevk - i tabiî.

akl ilâhî

İlahi zekâsı.

akl - ı insân

insan kavrayışı. 

akl - ı küll

tabîatta görülen umûmî ahenk; mâc. Cebrail.

akl - ı maad

geleceği kavrayan akıl.

akl - ı maaş

geçim fikri.

akl - ı nefsânî

kendini koruma içgüdüsü.

akl - ı selîm

* sağduyu, (bkz. : hiss - i selîm).

aklâm

(a. i. kalem'in c.) : 1) yazı filetleri. 2) memurların çalıştıkları dâireler.

aklâm - ı sitte

[eskiden] altı türlü olarak kabul edilen yazı.

aklen

(a. zf.) : akıl ile, akıldan.

aklen ve naklen

akıl ve nakil yoluyla.

aklî

(a. s. c. : akliyyât) : akla mensup, akıl ile bilinen veya bulunan şeyler, fr. rationel.

aklîyye

(a. i.) : 1) akıl ile ilgili olan. 2) akıl ile anlaşılan. 3) akılcılık, fr. rationaliame.

akliyyûn

(a. i. c.) : hâdiseleri akıl ile araştıranlar.

akm

(a. i.) : kısırlık, (bkz. : akam).

akmâr

(a. i. kamer'in c.) : aylar, yıldızlar.

akmed

(a. s.) : ensesi uzun ve kalın.

akmer

(a. s.) : Ay gibi beyaz [yüz]. skşey.

akmî

(a. s.) : 1) eskimiş. 2) anlaşılmaz.

akmise

(a. i. kamîs'in c.) : gömlekler.

akmişe

(a. i. kumaş'ın c.) : kumaşlar, yünden veya pamuktan yapılmış bezler, dokumalar.

aknâ

(a. s.) : ince, ince yumru burunlu [adam].

akna'

(a. s.) : en çok kanaat eden [adam].

aknân

(a. i. kınn'ın c.) : kullar, köleler.

akrâ'

(a. i. kara'nın c.) : arkalar [sırt mânâsına].

akra'

(a. s.) : 1) başının saçı dökülmüş olan, dazlak. 2) çıplak [dağ].

akrabâ

(a. i.) : aralarında soy yakınlığı olanlar, [aslı akribâ’dır], (bkz. : akribâ).

akrah

(a. i.) : alnı beyaz at.

akrân

(a. i. karîn'in c.) : eş ve benzer olanlar, yaşıtlar, yaşdaşlar.

akrâs

(a. s. kurs'un c.) : yuvarlaklar, dâireler, çemberler.

akre

(a. s.) : Kur'ân - ı Kerîm'i en güzel ve pek lâtif okuyan.

akreb

(a. i. c. : akarîb) : 1) zehirli ve tehlikeli hayvancık. 2) saatin kısa ibresi. 3) astr. semânın kuzey yarım küresinde görülebilen büyük bir burç, lât. scorpius; fr. scorpion. 4) mec. insanı akrep gibi sokan kimse.

akreb

(a. s. karîb'den.) : en (daha, pek) yakın.

akreb - i mekniyyât

huk. meşrût - ün - lehi bildiren zamirin en yakın mercii mânâsını anlatır, [meselâ bir vakfiyede vâkıf tevliyetini evvelâ kendisine, sonra oğlu A ya, sonra çocuklarına şart etse, çocukları tâbirindeki zamir vâkıfın kendisine değil de en yakın mercii bulunan A nın çocuklarına hamlolunur].

akrebâ

(a. i.) : dişi akrep.

akrebe

(a. i.) : 1) dişi akrep. 2) çevik, zekî bir câriye. 3) kazan veya tencereyi ateş üzerine asmağa mahsus "S" şeklinde kanca. 4) ayakkabı bağı.

akrebek

(a. f. i.) : 1) küçük akrep. 1) saatin kısa ibresi.

akrebî

(a. s.) : akrebe âit, akrep şeklinde.

akren

(a. s.) : çatık kaşlı [adam]. 

akret

(a. i.) : kısırlık.

akribâ

(a. i. karîb'in c.) : (bkz. : akraba).

akriha

(a. i. karah'ın c.) : 1) ağaçsız tarla. 2) temiz su.

akrubân

(a. i.) : erkek akrep.

aks

(a. i. c. : ukûs) : 1) çarpma, çarpıp geri dönme.

aks - i da'vâ

zıt teorem.

aks - i müddeâ

karşısav, çatışkı.

aks - i mülevven

renkli akis.

aks - i sedâ

yankı.

aks - ül - amel

1) tepki, reaksiyon. 2) ed. bir cümlenin veya mısraın altını üstüne getirmekle bir başka cümle veya mısra' meydana getirme.

aksâ

(a. s. c. : ekasî) : son, en son, uzak. (bkz. : kusvâ).

aksâ - yi emel

mefkure, ülkü, ir. ideal,

aksâ - yı garb

uzak batı.

aksâ - yı merâm

arzuların son haddi.

aksâ - yı merâtib

rütbelerin en ilerisi. 

aksâ - yı şark

uzak doğu, Çin, Japonya.

aksâ - yı yemîn

en sağ.

aksâ - yı yesâr

en sol.

aksa - l - merâtib

rütbelerin en büyüğü.

aksâb

(a. i. kusb'un c.) : büyük bağırsaklar.

aksâd

(a. s.) : kırık şey.

aksâm

(a. i. kısm'ın c.) : parçalar, bölümler.

aksâm - ı seb'a

(yedi kısım) : Arap gr. kelimelerin "sahih, misâl, muzâaf, lefîf, nakıs, mehmûz, ecvef" bölümleri.

aksâm - ı selâse

(üç kısım) : Arap gr. "isim, fiil, harf" bölümleri.

aksat

(a. s.) : 1) kuru ayaklı hayvan. 2) pek doğru şey.

aksât

(a. i. kıst'ın c.) : hisseler, nasipler, paylar.

aks - endâz

(a. f. b. s.) : çarpıp duran.

akser

(a. s. kasîr'den. c. : akasır) : en (daha, pek) kısa.

akser - i eyyâm

günlerin en kısası.

akser - i turuk

yolların en kısası, en kısa yol.

aksî

(a. s.) : 1) ters, zıt. 2) inatçı 3) geçimsiz, huysuz; uğursuz.

akşer

(a. s.) : kırmızı yüzlü, kızı çeh - reli [adam].

akt

(a. i.) : vaktin tesbîti.

akta'

(a. s.) : eli kesik [adam].

aktâ'

(a. i. c.) : 1) kesmeler; kırıl malar. 2) ilgiyi kesmeler. 3) beylik arazîler.

aktâb

(a. i. kutb'un c.) : sahipler, efendiler; azizler, ulular, tarikat kurucuları, (bkz. : kutub).

aktân

(a. i. kutn'un c.) : pamuklar.

aktâr

(a. i. kutr'un c.) : taraflar, yanlar.

Âkû

(f. i.) : baykuş, puhu kuşu.

akûb

(a. i.) : toz.(bkz. : gubâr).

akuk

(a. s.) : 1) anasına ve babasına itâat etmeyen. 2) gebe [hayvan].

akur

(a. s.) : yaralayan, ısıran, azgın kuduz [hayvan]. Kelb-i akur : kuduz köpek.

akur- âne

(a. f. zf.) : kudurmuşçasına, kuduzcasına.

akvâ

(a. s. kavî'den.) : en kavî, çok kuvvetli.

akvâl

(a. i. kavl' in c.) : sözler, lâkırdılar.

akvâl-i hakîmâne

filozofça sözler.

akvâm

(a. i. kavm'in c.) : milletler, uluslar.

akvâm-ı beşer

insan kavimleri.

akvâs

(a. i. kavs'in c.) : 1) kavisler, yaylar. 2) dönemeçler, büklümler, virajlar.

akvât

(a. i. kut'un c.) : yemekler, yenilecek şeyler, azıklar.

akvât-ı yevmiyye

günlük yiyecekler, geçim.

akvâz

(a. i. kavz'in c.) : kum tepeleri.

akve

(a. i.) : evin önündeki açık meydanlık, avlu.

akvem

(a. s. kavim'den.) : en (daha, pek, çok) doğru.

akveriyyât, akverîn

(a. i.) : büyük belâlar.

akves

(a. s.) : 1) ihtiyarlıktan beli bükülmüş [adam]. 2) i. sıkıntılı vakit.

akviyâ'

(a. i. ve s. kavî'nin c.) : sağlam ve kuvvetli olanlar.

akyise

(a. i. kıyâs'ın c.) : (bkz. : kıyâs).

akzâ

(a. s. kazî, kadî'den.) : fıkıhda (daha, en, pek) bilgin olan.

akzel

(a. s.) : pek aksak, çok topal.

akziye

(a. i. kazâ'nın c.) : hükümler.