Ateş çıkarmak için çakmağını çaktı. (-o): Düşündü.

اٌقْتَدَحَ با لزَّنْدِ

Yarık. Dişlerdeki siyah leke. Küçük kurt.

القادِحُ

Kumar oku. Nasip.

القِدْحُ

Bardak, kadeh. Küçük bir hububat ölçeği.

القَدَحُ (ج) أقداح

Çakmak çeliği, çakmak taşı, çakmak.

القَّداحَةُ

Uzunluğuna yarmak, dilmek.

قَدَّ القَلم أو الثو بَ و نحوهما ـ قَدًا

Karnı ağrıdı.

قُدَّ فلانٌ

Çok dildi. 

قَدَّدَ الشىء

Mâzinin başında te’kit, muzarinin başında ihtimal ifade eder. “Yeter” manasına fiil ismi olarak da kullanılır.

(قَدْ)

Miktar, kadar. Boy. Deriden bir kap. Kamçı.

(القَدُّ) (ج) أقُدٌ و قِدَادٌ و أقِدة

Dilinmiş şey. Deriden yapılan kap. Kamçı

القِد (ج) أقُدٌ

Dilinmiş deri, sırım parçası. Görüşleri birbirine uymayan topluluk. Yapıcı mıstarası. 

القِدَّة (ج) قِدَدَ

Pastırma. Eski elbise. Yün elbise.

القَدِيدَ

Gücü yetmek. (-o): Ölçmek. Tazim etmek. Plânlamak. (-o alâ): Takdir ve hükmetmek. Rızkını daraltmak. (-o): Tencerede pişirmek.

قَدَرَ عليه ـ قَدَارَةً

Ağır davranıp düşündü. (-o): Niyet ve azmetti. Mikdarını açıkladı. (-o bi): Ölçüsüne göre yaptı. (-o alâ): Takdir ve hükmetti. Muktedir kıldı.

قَدَرَ فلانٌ

Kadar, mikdar, eşit. Şeref ve hürmete lâyık olma.

القَدْرَ (ج) أقدار

Tencere, kazan.

القِدْرُ (ج) قُدُو رٌ

Bir şeyin mikdar ve durumu. Bir şey için tayin edilen zaman ve mekân.

القَدَرُ (ج) أقْدَارٌ

Güç, kuvvet. Zenginlik, servet.

القُدْرَةُ

Kadar, mikdar, ölçü. Hüküm, kader.

المِقْدَارُ (ج) مقادير

Güç, kuvvet.

المَقْدِرَةُ

Temiz olmak.

قَدُسَ ـــُــ قُدْسًا

Allah için kalbini temizlemek. Namaz kılmak. Allah’ı tazim ve tekbir etmek. (-o): Allah’ı yakışmayan sıfatlardan münezzeh bilmek. Temizlemek. Mübarek kılmak.

قَدَّسَ لله تقديسًا

Büyük gemi. Kâbe.

القَادِسُ

Bir nevi su dolabı. Değirmenin buğday v.b. konan kısmı.

القَادُو سُ

Hıristiyanların ekmek ve şarap üzerine okudukları dua.

القُدَّاسُ (ج) فَدَادِيسُ

Bütün eksiklik ve kusurlardan münezzeh. (Allah’ın sıfatıdır.)

القُدُو سُ

Hıristiyan azizi.

القِدَّيسُ

Uğur, bereket, mübarek olma. Kudüs şehri. Kuyunun suyunu ölçmek için atılan taş.

القُدْسُ

Şeriat. Cennet.

حظيرةالقُدْس

Cebrâil. Hıristiyanlarda; ulûhiyeti meydana getiren üç unsurdan biri. Yahudilerde; en büyük din adamlarının yılda bir defa girdiği mabed.

روحالقُدُس

Rahip. Hıristiyan hacısı.

المُقَدَّسُ

(At) koşmak. (-o): Durdurmak için gemi çekmek. Men’etmek. Gemiyi suya indirmek.

قَدَعَ الفَرَسَ قَدْعًا

Yönelmek, gelmek. (-ilâ): Ele almak. (-min): Avdet etmek. (-o): Girmek.

قَدِمَ على الامر ـ قُدو مًا

S. müş.

فهو قادِمٌ (ج) قُدُو مٌ و قُدَّامٌ

Eskimek, üzerinden zaman geçmek.

قَدُم الشىء ـــُــ قِدَمًاو قَدَامَةً

S. müş.

فهو قَدِيمٌ (ج) قُدَمَاء و قُدَامَى

Önde oldu, öne geçti. (-alâ): Sür’atle neticelendirmeye gayret etti. (-o): Önüne aldı.

و قُدَامَىأقْدَم

Takdim etti, öne geçirdi. (-o ilâ): Yaklaştırdı.

قَدَمَهُ

Eski oldu.

تَقَادَم الشىء

Öne geçti. (-ilâ): Yaklaştı. (-ilâ bi): İstedi.

تَقَّدَمَ

Zaman aşımı.

التقَادِم

Baş. Semerin ön kısmı.

القَادِمُ (ج) قوادِيمُ

Ön.

قُدَام

Eskiden.

قِدْمًا

Ön, öne.

قُدَمٌ

Ayak. İlerilik, öncelik. İyilik. İnsanın yaptığı iyilik veya kötülük. Yiğit,kahraman. 30–36 cm. arasında bir uzunluk ölçüsü.

القَدَمُ (ج) أقْدَامٌ

Keser.

القَدُو مُ (ج) قَدَاءـمُ و قُدُو مٌ

Eski, evveli olmayan.

القَدِيمُ (ج) قُدَماءَ و قُدَامَى

Atılgan, yiğit.

المِقْدَامُ و المِقْدَامَةُ (ج) مقاديمُ

Semerin ön kısmı. Gözün buruna yakın olan tarafı. Önü, başlangıcı. Bir askerî rütbe.

المُقَدَمُ

Ön. Başlangıç. Öncü kuvvet.

المُقَدِّمَةُ

Yaklaşmak. Koşmak. Tadı ve kokusu güzel olmak.

قدا ـــُــ قَدْوَّا

Binici bineğe tâbi oldu. Böbürlendi.

تَقَدَى

Uydu, izledi.

أقْتَدَى به

Koku.

القَدَا و القَدَةُ و القَدَاوَةُ

Misal, örnek.

القِدَةُ

Asıl, kök.

القِدْدُ و القُدْوَةُ

Örnek, misal, uyulan.

القِدْوَةُ

Kesmek. Düzeltmek. Ensesine vurmak.

قَدَّهُ ـــُــ قَذَا