TOKATLI İSHAK ZENCÂNÎ
Anadolu
âlim ve velîlerinden. On yedinci asırda yaşamıştır. Âilesi Âzerbaycan'ın Zencan
şehrinden Tokat'a göçmüştür. Bu sebeple Tokâtî yanında, Zencânî de denilmiştir.
İyi bir medrese tahsîli görmüştür. Arapça ve Farsçaya vâkıftı. Zamânının büyük
âlimlerinden olan Muhammed Vânî'den ilim öğrenmiştir. Ehl-i sünnet îtikâdında
bir âlim olup, eserlerinde Ehl-i sünnet îtikâdını anlatmıştır. Manzûme-i
Akâid adlı eseri bu mevzûdadır. Osmanlı sultanlarından Dördüncü MehmedHan ve İkinci
Süleymân Han devrini görmüştür.
Yazdığı
kitaplarda Ehl-i sünnet îtikâdını, fıkıh ilmini ve devrinin sosyal hâdiselerini
işlemiştir. Ayrıca şâir olup çeşitli konularda şiirler yazmıştır.
Eserleri şunlardır:
1) Metâlib-ül-Musallî:Bu
eseri Lütfullah Geydânî'nin Kitâb-ı Geydânî adlı Arapça fıkıh kitabına yazdığı bir şerhdir.
2)Şerh-i Cilâ-ül-Kulûb:
İmâm-ı Birgivî'nin Mev'iza adlı eserine yazdığı bir şerhdir.
3)Sirâc-ül-Kulûb, 4)Usturlab,
5)Geydânî: Lütfullah Geydânî'nin Arapça yazdığı fıkıh kitabının manzum olarak
Türkçeye tercümesidir. 6) Nazm-ül-Leâlî veya Manzûme-i Akâid adlı
bu eseri âlimler tarafından çok beğenilmiş bir eserdir. 7) Nizâm-ül-Ulûm:
Çeşitli ilimlerden
bahseden bir eseridir.
Bir
şiirinden:
Melekler tesbihin eyler semâda
İderler
Zikrini kuşlar havada
Senin
şükrün iderler yirde insan
Okurlar
hamdini mektebde sıbyan
KAYNAKLAR
1) Türk
Târihinde ve Kültüründe Tokat; s.603
|
