ŞEYH GÂLİB DEDE
Mevlevî
büyüklerinden, meşhûr şâir. İsmi Mehmed'dir. Es'ad ve Gâlib lakaplarıyla
tanınmıştır. 1757 (H.1171) senesinde İstanbul'da doğdu. 1799 (H.1213) senesinde
İstanbul'da vefât etti. Türbesi, Galata Mevlevîhânesindedir. Babası Mevlevî
yolunda yetişmiş ârif ve şâir bir zât olan Mustafa Reşîd Efendidir. Annesi Emine
Hâtun da Mevlevî yolunda tasavvuf ehliydi.Babasından ders aldı. Süleymân Neşet
Efendiden Farsça öğrendi. Arapçayı da öğrenip küçük yaşta tasavvufa yöneldi. Bir
müddet Dîvân-ı Hümâyûn kalemlerinden birinde çalıştı. 1784 senesinde Konya'da
bir müddet Mevlânâ Dergâhında kaldı. SeyyidEbû Bekir Dede'ye talebe olup,
Mevlevî yolunda yetişmek için çalıştı.Sonra İstanbul'da Yenikapı
Mevlevîhânesinde tasavvuftaki çalışmalarını tamamlayıp Mevlevî yolunda yetişti.
Seyyid Ali Nutkî Dede Efendiden hilâfet alıp, Galata Mevlevîhânesinde şeyh
olarak vazîfelendirildi ve ömrünün sonuna kadar bu hizmeti yürüttü. Sultan
Üçüncü Selîm Han ile de dost olup, saraya sık sık gidip sohbet ederlerdi.
Şeyh
Gâlip güçlü bir şâir olup, dîvân şiirinin hemen hemen bütün türlerinde şiir
yazmıştır. Zengin hayal gücü, geniş kültürü, kuvvetli sanatı ve ince üslûbu
ile dîvân edebiyâtının meşhur şâirlerinden olmuştur. Şiirlerinde tasavvufî yön
ağırlıktadır. Yirmi dört yaşındayken yazdığı Dîvân'ı genellikle
gazellerden meydana gelmiştir. Hüsn ü Aşk adlı manzûmesi dîvân
edebiyâtının en meşhûr mesnevîlerindendir. İki bin beytten fazla olan bu
eserinde, tasavvufî konuları ve ilâhî aşka kavuşmanın güçlüğünü işlemiştir.
Ayrıca Şerh-i Cezîre-i Mesnevî, Er-Risâlet-ül-Behriyye fî Tarîkat-il-Mevleviyye
adlı eserleri vardır.
Şeyh
Gâlib Dede'nin Peygamber efendimiz için yazdığı bir şiiri:
Hutben okunur minber-i iklim-i bekâda
Hükmün tutulur mahkeme-i rûz-i cezâda
Gülbank-i kudûmün çekilir arş-ı Hüdâda
Esmâ-i şerîfin anılır arz u semâda
Sen Ahmed ü Mahmûd ü Muhammedsin efendim.
Haktan bize Sultân-ı müeyyedsin efendim.
KAYNAKLAR
1)
Semahâne-i Edeb; s.169
2)
Rehber Ansiklopedisi; c.16, s.72
|
