|
ABDURRAHMÂN NESÎB EFENDİ
Rufāī
tarīkatinin Gülşenī koluna mensup evliyā. Son devir Osmanlı şeyhülislāmlarından.
1842 (H.1258) senesinde Üsküp'te doğdu. 1914 (H.1332) senesinde istanbul'da
vefāt etti.
Üsküp Nāibi
Halil Fevzi Efendinin oğlu, Tırhala kādısı Ahmed Sādık Efendinin torunudur.
Babası, oğlunun doğumundan birkaē ay önce vefāt etti. Vasiyetinde eğer ēocuğu
erkek olursa, Azīz Mahmūd Hüdāyī Efendi Dergāhı postnişīni ve kendisinin de
şeyhi olan Abdurrahmān Nesīb Dede'nin adının verilmesini istedi. Nitekim doğan
ēocuğa Abdurrahmān Nesīb ismi verildi.
Âilenin
Liphova'ya taşınması üzerine ilk tahsīlini orada yaptı. Yanyalı Şeyh Ömer ve
Abdüllatif efendilerden ders aldı. Ergiri'de medreseye devām etti. Liphovalı
Süleymān Efendiden hat dersleri aldı. Dīnī ilimlerde ilerledi. Bu arada Rufāī
tarīkati şeyhlerinden Liphovalı Şeyh Mehmed Resmī hazretlerinin derslerine devām
etti. Yine aynı tarīkatin Gülşeniye koluna mensup meşhur velīlerden Edirneli
Şerefüddīn Şuayb Efendiye
diye
bağlanarak sohbetlerine devām etti. Tasavvuf makamlarında ilerledi ve icāzet,
diploma aldı.
1863'te
İstanbul'a giderek Fātih dersiāmlarından Mustafa Şevket Efendinin derslerini
tākib eden Abdurrahmān Nesīb Efendi, daha sonraRumeli sadāreti Dāiresinde zabıt
kātipliğinde bulundu. 1868'deNevrokop nāibliğine, 1871'de Bosna vilāyeti merkez
nāibliğine tāyin edildi. 1876-1909 yılları arasında Rodos, Diyarbakır, Erzurum,
Yanya, Selānik, Şam ve Haleb nāiblikleriyle Rodos, Yanya, Edirne veİstanbul
vilāyetleri mahkeme reisliği, temyiz āzālığı ve Mısır kādılığı görevlerinde
bulundu. Bu vazīfeleri sırasında hareket-i altmışlı (Süleymāniye Medresesinde 12
olan okutma yolu silsilesinin sekizinci mertebedeki müderrislerine verilen ünvan),
mūsile-i Süleymāniye, İzmir, Bursa, Haremeyn ve İstanbul pāyelerini elde etti.
31 Aralık 1911'de şeyhülislāmlığa getirildi. Bu görevde yedi ay kadar kaldıktan
sonra 20 Temmuz 1912'de İttihāt ve Terakkī Partisinin baskısı sonucu Saīd Paşa
kabīnesinin istifāsı ile o da görevinden ayrıldı. 11 Mart 1914'te 72 yaşında
vefāt eden Abdurrahmān Nesīb Efendinin kabri Bakırköy mezarlığındadır.
Abdurrahmān
Nesīb Efendi, altmış seneye yaklaşan memuriyet hayātında bulunduğu yerlerde
dürüstlüğü ve ēalışkanlığı ile iyi bir intibā bıraktı. Her hareketi İslāmiyet'e,
Resūlullah efendimizin yaşayış ve sözlerine uygundu. Kendisini görenler ve
hāline vākıf olanlar; "İşte Müslüman böyle olur." derlerdi. O yaşayışı ile
İslāmiyeti yayan, insanlara doğru yolu gösteren bir zāttı. Şam, Haleb, Mısır
ālim ve şāirleri tarafından hakkında yazılan pekēok kasīde ve makālelerle
övülmüştür. Muhyiddīn-i Arabī'yi ēok seven Abdurrahmān Nesīb Efendi onun
eserlerinden yaptığı bāzı tercümeleri
Müntehebāt adıyla Tercümān-ı Hakīkat'ta
yayımlamıştır.
KAYNAKLAR
1) İlmiye Sālnāmesi; s.628
2) Son Devir Osmanlı Ulemāsı; c.1, s.46
|
