SAÇAKLI-ZÂDE MEHMED EFENDİ

Tefsîr, hadîs ve Hanefî mezhebi fıkıh âlimi. İsmi Mehmed bin Ebû Bekr’dir. Bugünkü Kahramanmaraş şehrinde doğdu. Doğum yerine nisbetle Mer’âşî denildi. Saçaklı-zâde lakabıyla meşhûr oldu. 1145 (m. 1732) senesinde Maraş’ta vefât edip, şehrin kıble tarafındaki mezarlığa defnedildi.

Doğum yeri olan Maraş’ta ilim tahsiline başlayan Mehmed Efendi, tahsilini tamamladıktan sonra, Tıbyan tefsîri müellifi Muhammed bin Hamza Efendi’nin ve Dârendeli Hamza Efendi’nin derslerine devam etti. Bir müddet Maraş’ta kaldıktan sonra Şam’a gitti. Orada büyük âlim Abdülganî Nablüsî hazretlerinden tefsîr ve hadîs ilimlerini tahsil edip, tasavvufun inceliklerini öğrendi. Abdülganî Nablüsî hazretlerinden icâzet alarak memleketine döndü. Maraş’ta yerleşip, tâliblerine ilim öğretti. Bir taraftan talebe yetiştirirken, diğer taraftan kitap yazmakla meşgûl oldu. Tefsîr, kelâm, mantık, ferâiz, me’ânî ve münâzara ilimlerine dâir eserler yazdı. İlim öğrenip öğretmek, bildikleriyle amel etmekle meşgûl olurken, 1145 (m. 1732) senesinde vefât etti. Şâirler, “Eş-Şeyh Saçaklı” ve “Saçaklı-zâde dünyâdan bekâya irtihâl etti” sözleriyle vefâtına târih düşürdüler.

Eserlerinden ba’zıları şunlardır: 1-Hâşiye-i Tefsîr-i Keşşâf alâ sûret-il-Bekâra, 2- Ayn-ül-hayât fî beyân-il-münâsebât fî sûret-il-Fâtiha, 3- Risale fil-âyât-il-müteşâbihât, 4- Risale fî îmân-ı vâlidî Resûlullah (s.a.v.), 5-Gâyet-ül-bürhân fî tefisîr-i Ayetel-kürsî, 6- Haşiye alâ Şerh-i Dîbâce-i Tarîkat-ı Muhammediyye, 7- Teshîl-ül-ferâiz, 8-İsmet-ül-ezhân, 9- Sübhat-ül-kadr fî medh-i mülk-il-kadîr, 10- Selsebîl-ü-me’anî, 11- Tevdîhu zübdet-il-menâzır, 12-Nehr-ün-necât fî tafsîl-i Ayn-ül-hayât, 13- Andelîb-ül-menâzır, 14- Haşiye alâ Şerh-i Risâlet-ül-âdâb li Taşköprüzâde, 15- Takrir-ül-kavânîn min-el-mantık vel-münâzara, 16- Risale fî tecdîd-i îmân, 17- Risale fil-fetâvâ, 18-Câmi-ül-künûz, 19- Cehd-ül-mekâl min-et-tecvîd, 20- Tahrîr-üt-takrîr min-el-münâzara, 21- Risâle-i âdiliyye, 22- Tehzîb-ül-kırâe (otuzüç cüz), 23-Arâis fil-mantik, 24- Velediyye, 25-Hâşiye alâ şerh-i metali’, 26- Haşiye alel-Hayâlî, 27- Risale fî itlâf-ül-kilâb-il-mudırra, 28- Risâlet-it-tenzîhât ma’al-hâşiye, 29- Neşr-i tevâli’, 30-Tertîb-ül-ulûm.

¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾

1) Esmâ-ül-müellifîn cild-2, sh. 322

2) Osmanlı Müellifleri cild-1, sh. 325

3) Sicilli Osmânî cild-4, sh. 233

4) El-A’lâm cild-6, sh. 60

5) Mu’cem-ül-müellifîn cild-9, sh. 118